Cjroen 27warLrJexels in het harL,
m
Particuliere zeedijken zijn uit de tijd
Texel bij stormvloed of springtij
De heer Van Groningen sprak over de bedrijven
van de „Eendracht" polder
Het grote proefveld der chemische onkruidbestrijding
Staatsbosbeheer verkocht weer flinke partij hout
R.K. Ontwikkelingsclub
Uitstekende P.T.T.-avond
WOENSDAG 25 FEBRUARI 1953
TEXELSE
66a JAARGANG. No. 6711
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coop. BoerenL
Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart. -|- 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
Het Weekblad „Vrij Nederland" bracht
het volgende arikel:
Op 16 Februari stond in De Cocksdorp
het water een voet lager dan gewoonlijk.
Maar toch hebben we elkaar, hier op de
uiterste punt van Texel, even bedenkelijk
aangekeken. Want het springtij, waar
voor een collectieve angst was ontstaan,
vormde een opvallende anti-climax na
de gebeurtenissen in de nacht van 31 Ja
nuari op 1 Februari. Dat zou de gezind
heid van menigeen ten opzichte van het
Rampenfonds kunnen doen verflauwen.
In plaats van de mening te doen postvat
ten: nu de normale verhoudingen be
ginnen terug te keren, gaan we dan
maar eens goed aan de slag. Er zijn op tal
van plaatsen noodvoorzieningen getrof
fen, we krijgen gaandeweg een precies
beeld van de totale schade. We kunnen
dus beginnen.
Al zal het, doch dit heel in 't voorbij
gaan, ook uiterst nuttig zijn, wanneer
de scholen jaarlijks een paar uur wijden
aan het veel te weinig behandelde on
derwerp: Wat is een springvloed? Dan
raakit ons volk een nodeloze angst kwijt.
Want over een nhrmaal springtij hoeft
niemand zich zorgen te maken. Tenzij hij
berger is van een gestrand schip en de
hulp van hoog water niet begeert, omdat
hij dan te vlug klaar is met zijn werk.
Doch ook dit gebeurt maar ééns in de
zoveel jaar!
De vuurtoren van De Cocksdorp een
optimist, die in de loop der jaren veel te
dicht bij de lijn van de branding op de
kust is gekomen, had heel de nacht ge
ruststellend z'n brede stralen over het
dorp gezwaaid. Dat mocht ook wel, want
de top van Texel is er bijzonder gelukkig
„doorgerold". En met deze top een be
langrijk deel van het eiland. Dit moge
ons tot dankbaarheid stemmen, het moet
ons echter ook wakker schrikken. Want
echt en eerlijk verdiend hebben wij in
Nederland dit geluk niet.
De Noordzee die Texel zo mooi op
bouwde, dat de schoolmeester van het
eiland bij uitnemendheid, Jac. P. Thijsse
het ten geschenke kon aanbieden aan het
Nederlandse volk is sedertdien rond
Cocksdorp bezig haar eigen kind weer
op te vreten. Zij slokte in wilde buien al
bijna een km. duinrand weg, verzwolg
een polder en bedreigt nu bij stormvloed
tyranniek leven en welzijn van Texel en
de Texelaars.
Dat is overbekend menen we. Doch niet
bekend is, dat niet alle dijken in deze
uithoek op deze dreiging zijn berekend.
En toch ligt voor de hand dat een dijk.
die niet deugt, gevaarlijk is, omdat hij
ten onrechte een gevoel van rust geeft.
De vier km. lange dijk rond polder De
Eendracht is tijdens de stormvloed be
zweken. Op sommige punten is hij totaal
weggevaagd. Men telde in totaal honderd
zestig gaten.
Deze dijk rond 266 bunder land was
niet hoog genoeg en niet sterk genoeg
Op tal van plekken dekte een kleilaag
van 20-25 om. het dijklichaam van zand,
terwijl het 50-60 cm. had moeten zijn.
En dan was de samenstelling van de klei
niet eens zo best.
De pölder, goed 100 jaar geleden ver
overd op het wad, is particulier bezit.
De eigenaar kon een moderne zeewering
rond zijn bezit niet bekostigen. Maar de
ligging van „zijn" buitendijk maakte dat
deze ten opzichte van andere, niet parti
culiere polders toch „de" zeedijk werd.
Men heeft nu de eerstvolgende binnen
dijk, die na de doorbraak als zeedijk
moet worden beschouwd, in allerijl op
gehoogd door een bekisting aan te bren
gen van 70 cm. hoogte. Deze dijk zal nu
aanstonds verhoogd en verzwaard moeten
worden om de aangrenzende polders te
beschermen.
De vier km. lange dijk rond polder De
Eendracht maakt ontstellend duidelijk
de uitspraak van de directeur-generaal
van Rijkswaterstaat, dr A. Maris: „We
zijn zeer, zeer kwetsbaar. We zijn veel
kwetsbaarder, dan ik had gedacht".
Natuurlijk wist Texel ook niet, dat het
zo kwetsbaar was. Op 31 Jan. feestte
Cocksdorp in Hotel De Hoop. Er waren
natuurlijk maatregelen genomen in ver
band met storm en te verwachten hoog
water, doch het aangekondigde feest kon
wel doorgaan. De familie Van Beukering
die het gezelligheidscentrum juist had
overgenomen, omdat de vorige eigenaar
naar Canada emigreert, kwam een paar
dagen eerder in functie, omdat het zo'n
uitgezochte kans was met de dorpsbewo
ners kennis te maken.
Grondiger kennismaking kon men
moeilijk organiseren, al was het feest
feesteloos, omdat de dreiging van de zee
iedereen benauwde. Alarmbericht na
alarmbericht liep binnen en iedere kerel
in de zaal liep van tijd tot tijd even naar
de haven. De Amsterdammer Van Beu
kering ook. Omstreeks kwart voor tien
liep de polder onder. Op dat moment was
iedereen in en buiten de zaal alleen nog
maar Cocksdorper. Want het heeft, ook
voor het dorp, maar een haartje ge
scheeld.
Toen de dijk brak, spoelde in de pol
der een autobus met hulpkrachten, ver
der weg op het eiland gerequireerd, in de
sloot. Een man uit De Koog, glashard,
zoals ze op dit eiland kunnen zijn, greep
toen de zee hem van de weg, door een
sloot heen, de wei ingolfde, de schrik
draad, waarmede men het vee op zijn
plaats houdt. Hij liet niet meer los, maar
palmde zich langs de draad anderhalve
km. voort, tot redders hem aan het ande
re eind van de polder te hulp kwamen.
Veldwachter H Tromp verspeelde tijde
lijk zijn motorrijwiel, maar bereikte wa
dend vaste grond. Een knaap van 16 jaar,
die moedeloos zei: „Laat mij maar los, ik
verdrink toch" kon toch gered worden.
En toen de mensen in veiligheid wa
ren, zijn zij met de overigen gaan vech
ten voor het behoud van de polders op
het eiland. Staande tot de nek in het wa
ter, werkend met zakken en zeilen. De
polders zijn behouden, omdat het tij niet
zo hoog loopt hier als in Zeeland. Maar
de kosten van dijkherstel zullen te hoog
blijken voor de waterschappen en voor
het eiland.
Er is voor heel ons land een enorm
vraagstuk aan de orde gekomen. „Hoe
kwetsbaar zijn onze buiten- en binnen
dijken"? En daarmede een tweede, in dit
land van polders en waterschappen ui
termate teer probleem: Welke instantie
zal het recht hebben en de plicht om te
zeggen: „Hier en daar zijn we kwets
baar". Deze instantie zal oppertoezicht
moeten hebben en bevoegdheid om te
herstellen.
Voor particuliere ondeugdelijke zeedij
ken is na 31 Januari 1953 in ons land
geen plaats meer. Ons land moet bijna
onkwetsbaar worden in de strijd tegen
de stormvloeden, want het gaat om men
senlevens en om milliardcn.
Misschien zullen zelfs de natuurbe
schermers moeten aantreden. De vraag
rijst of een dijk, die vanwege de vogel
bescherming met mag worden beweid,
voldoende grasmat krijgt voor geval
van nood. Want een grasmat samenge-
trapt door schapenpotenen kortgeschoren
door schapentanden, is veel sterker, dan
een niet beweide grasmat, die wemelt
van muizen en muizengaten. „Als je
daarover praat met meneer Strijbos, kijkt
hij heel ernstig en praat hij heel ami
caal", zei ons een oude Texelaar. „Maar
je hoort er nooit meer van".
Drie Texelaars van de oudste gene
ratie tezamen dicht bij de 240 jaar
kwamen hun standpunt even toelichten.
De vogelbescherming moet niet over
drijven", zeiden ze. „We zijn hier in de
omgeving de zangvogels ongeveer kwijt,
omdat de meeuwen de eieren en de jon
gen roven. Zelfs het vroege broedsel
van de eenden gaat er aan. Toch hebben
juist die kleine vogels de bescherming
nodig ook van de dijken. Zelfs als ze bij
eb hun voedsel zoeken op de schorren.
Dat mogen ze met uit het oog verliezen".
Texelaars gebruiken weinig woorden.
Maar je kunt ze om een boodschap stu
ren en het is de moeite waard naar hen
te luisteren Bovendien, ze houden van
vogels en ze kennen die net zo goed als
de polders van hun eiland.
Er is in een paar weken tijds veel
werk verzet op Texel. Een paar honderd
man van het regiment Jan Willem Friso
toonde een werklust en een onderne
mingsgeest, die volgens deskundigen de
eetlust evenaarde. Ze klommen met zwa
re kruiwagens maar recht tegen de dijk
op, ze smeten met hun energie, doch ze
bereikten resultaten. Over grote afstand
is de dijk tijdelijk hersteld. DU W-arbei
ders hebben nu het werk van de militai
ren overgenomen, kleinere ploegen wel
iswaar, doch het herstel gaat voort.
Geen toerist zal van de zomer waar
schijnlijk iets merken van de dreiging,
die in de nacht na de verjaardag van
prinses Beatrix over hel eiland kwam.
Wij zagen Texel in de uitbundige
klaarte van een stralende Februarizon,
terwijl meeuwen, plevieren, kluten en
scholeksters rusteloos rondscharrelden
op de Schorren aan de voet van een ver
slagen zeewering. We zagen het tijdens
sneeuwbuien, terwijl een aanwakkeren
de noordooster de bergers van Doeksen
door laag water in een drooggevallen ha
ven hield, terwijl het werk op de Vlie-
hors aan een Zweed van 5000 ton stillag
en onder een loodgrijs wolkendek, dat 't
eiland eenzaam maakt en stil.
Texel is, en we zagen alle dorpen
west, noord en oost van Den Burg, zo op
het oog niet veranderd. Het betreurt zes
doden, die uitrukten om te redden; het
leed enorme schade aan enkele dijken.
Maar het ontkwam op 't nippertje.
„Zeeland en Zuid-Holland zijn er veel
erger aan toe", zegt Jaap van der Kooy,
oud-schipper van de reddingboot, bijna
79 en drager van „het ridder". „Nee,
verleden jaar heb ik geen toeristen ge
varen. Wel eens alleen een zware tocht
gehad met de vlet, zodat het dorp naar
de dijk liep, omdat ze dachten dat ik ver
mist was. Dit jaar varen we misschien
toch maar weer. De vlet ligt er immers.
Weet u, dat je naar Vide kunt lopen, al is
het niet tijdens één eb? Zo weinig water
staat er, maar je moet nogal een eind om
lopen zo nu en dan".
Zo weinig water! Behalve bij storm
vloed. Dan kalven de dijken met brok
ken af en breken de dijken, die veel
kwetsbaarder zijn dan Nederland dacht.
Dat is de les van de stormvloed voor
een land, dat leeft op en vecht met de
zee. H. van de Weg.
HOOG WATER TER REDE VAN TEXEL
25 Febr. 7,36 en 8.06. 26 Febr. 8,25 en
8,54. 27 Febr. 9,03 en 9,30.
Op de Algemene Vergadering van de
Vereniging voor Bedrijfsvoorlichting
heeft de heer C. van Groningen, hoofd
assistent van de vereniging ook aan
dacht besteed aan de overstroming van
de polder De Eendracht. Wij ontlenen
daaraan het volgende:
Wanneer ik een enkel woord wijd aan
de ramp van 1 Februari, dan wil ik spe
ciaal wijzen op de bedrijven van de he
ren Rutten en Van Strien. Hoewel deze
bedrijven zuiver geographisch bekeken
wat aan de omtrek van ons- arbeidster
rein liggen geldt dat zeker met voor de
belangstelling, die wij aan deze bedrij
ven de laatste jaren hebben geschon
ken. Wij hebben de bedrijven van de
heren Rutten en Van Strien met buiten
gewone belangstelling gadegeslagen en
er is waarschijnlijk geen bedrijf op Texel,
dat o.g. de laatste jaren zo vaak heeft
bezocht als het bedrijf van de heer Rut
ten. Wie de laatste 5 jaar De Eendracht
niet gezien heeft en deze polder alleen
maar kende uit de jaren daarvoor, zou,
wanneer hij vlak voor de overstroming
deze polder nog eeno bekeken had, een
enorme vooruitgang hebben waargeno
men. Dit geldt voor beide bedrijven. Op
„Zeeburg" kwam men dit jaar ondanks
de droogte voor het gewas suikerbieten
tot een opbrengst van meer dan 55 ton
per ha. Men was hier vorig jaar begon
nen met een soort vijfjarenplan, waarbij
de ontwa'tering enj verkaveling geheejlj
opnieuw geregeld zou worden. De heer
v. Strien kon met enthousiasme over dit
plan spreken en vurig hoopte hij, dat de
bedrijfsuitkomsten het mogelijk zouden
maken om het plan in een kortere peri
ode uit te voeren. In de loop van een
paar jaar werden van het hele bedrijf
grondmonsters voor volledig onderzoek
genomen en bij de bemesting werd met
het resultaat van dit onderzoek rekening
gehouden. Het was voor ons altijd een
plezier het bedrijf „Zeeburg" te bezoe
ken en wij hopen hartelijk, dat de heer
v. Strien op korte termijn het normale
werk op zijn bedrijf weer ter hand zal
kunnen nemen.
Zoals ik reeds zei, heeft het bedrijf van
de heer Rutten de laatste jaren een heel
grote plaats in ons werk gehad. Ik her
inner mij nog heel goed mijn eerste be
zoek aan dit bedrijf in April 1948. De
eerst gezaaide gerst begon goed en wel
te regelen. Maar ze was bijna onzicht
baar door een mat van „krok". Een zoon
van de heer Rutten deed wanhopige po
gingen om met behulp van een onkruid-
egge de krek weg te krijgen en de gerst
te behouden. Maar waar de eg was ge
passeerd was de aanblik droevig. De
krok was niet weg en de gerst had sterk
geleden. En zoals het op dit ene perceel
was, zo was het overal. Wij hebben toen
aan de heer Rutten de raad gegeven de
onkruidegge naar huis te brengen en
even geduld te oefenen met de bestrij
ding van de krök. De heer Rutten heeft
deze raad opgevolgd en vanaf dat ogen
blik kent de heer Rutteii voor de bestrij
ding van krok maar één middel: spuiten
met chemische middelen.
Ik meen te mogen zeggen, dat de om
vang, waarin :ji polder De Eendracht de
chemische onkruidbestrijding toegepast
wordt enig is voor heel ons land. Dit
geldt niet alleen voor het bedrijf van
Ruttcn. Ook op „Zeeburg" wordt enorm
veel gespoten. Men heeft hier een erva
ring opgedaan over deze wijze van on
kruidbestrijding, die ook voor andere
bedrijven van veel nut is geweest.
De heer Zijdewind, onze specialist
voor plantenziekten, is gewend om, wan
neer hij het over chemische onkruidbe
strijding heeft, te spreken van „ons gro
te proefveld de polder De Eendracht op
Texel".
En ook op ander terrein zijn we in de
polder De Eendracht vele ervaringen rij
ker geworden. Ik denk hierbij ook aan
de schade, die de droogte deze zomer ook
in de polder De Eendracht veroorzaakte
en allerlei waarnemingen, die wij toen
samen met de heer Rutten verricht heb
ben. En wij hopen vurig, dat de heer
Rutten de moed zal hebben en in staat
zal zijn om straks met dezelfde geest
kracht het werk in de polder De Een
dracht weer aan te pakken. Wij van onze
kant willen gaarne verzekeren, dat wij
daarbij de heren v. Strien en Rutten op
alle mogelijke wijzen willen helpen.
256 Percelen hout waren Donderdag
middag in „Bosch en Duin" bij afslag
en a contant te koop en voor wie ver
hinderd was Westermientwaarts te trek
ken bleek een actieve Texelaar bereid
als commissionair op te treden! Gaan
de dooi de uitgestrekte bossen vond ge
overal de koopjes keurig gesorteerd
langs de wegen en paden. Men kon
zich vooruit overtuigen en behoefde
dus geen kat in de zak te kopen! De
„snijbonenstokken" waren zeer duur.
Iemand merkte daarom op: „Ik denk
dat ik de snijbonen dit keer beter van de
kar kan kopen!"
HINDERWET
Gemeente Texel, 18 Februari 1953.
Burgemeester en Wethouders van voor
melde gemeente maken bekend, dat het
verzoek van N.V. Texels Eigen Stoom
boot Onderneming te Den Burg op Texel
om in het perceel, Wilhelminalaan 6,
Den Burg, kadastraal bekend gemeente
Texel, sectie D, nr. 2912 twee electromo-
toren met een gezamenlijk vermogen van
3% p.k. te mogen oprichten voor aan
drijving van een waterpomp, wasinstal-
latie en luchtcompressor, door hen is in
gewilligd.
Mede, dat het verzoek van C. D. Bre
mer, brood-, koek- en banketbakker te
Den Burg, Witte Kruisweg 1, om in het
perceel, De Koog 34, kadastraal bekend
gemeente Texel, sectie H, nr. 1787 een
brood-, koek- en banketbakkerij te mo
gen oprichten, waarin een hetelucht-
oven en 3 electromotoren van resp. 2Vz,
2 en 1 pk. zullen worden gebezigd, door
hen is ingewilligd.
Burgemeester en Wethouders van Texel
C. DE KONING, Burgemeester
De Secretaris, A. VAN DIENST
DE A.S. UITVOERINGEN DOOR
„DE LOFSTEM"
De christelijke zangvereniging van
Oosterend „De Lofstem" heeft, zoals
reeds gemeld, het prachtige initiatief ge-
nemen om op ieder dorp, alsmede in
Zuid-Eierland, een uitvoering te geven,
waarvan de opbrengst bestemd is voor
het Rampenfonds. Behalve te Den Burg,
waar in de Doopsgezinde kerk wordt ge
zongen, vinden de avonden plaats in de
Ned. Hervormde kerken. In Den Hoorn
wordt niet gezongen, omdat daar reeds
een uitvoering door andere gezelschap
pen is gegeven. De data van de
avonden is nog niel bekend, maar houdt
u hiervoor even de volgende krant(en)
in het oog. De entree is vastgesteld op
75 ct.
„De Lofstem" komt dit jaar uit in de
Ere-afdeling en wij kunnen u dus ver
zekeren, dat de liefhebbers van goede
zang een schone avond wacht.
DAMCLUB TEXEL
Uitslagenvan 20 Februari:
A.: S. Bakker-G. Dros 2-0; S. Ros-
C. v.d. Werf 2-0; S. v. HeerwaardenJ
Vinke 2-0; P. Jansen-P. W. Kooi 1-1.
De partij J. N. Rijk-J. Kikkert was
niet 2-0 maar 0-2.
Deze week Donderdag clubavond. Wil
len de leden hier goed aan denken?
Eilandcompetitie.
Vrijdag 1.1. werd deze comp. besloten
met de wedstriid Del. Texel 3-Texel 2,
welke na enorme spanning onbeslist (10-
10) eindigde. Door deze uitslag werd
Texel 2 wederom winnaar van de wissel
beker. De eindstand is nl.:
Texel 2 3 2 1 0 5 36-24
De Koog 3 2 0 1 4 32-28
De Cocksdorp 3 1 0 2 2 25-35
Texel 3 3 0 1 2 1 27-33
Texel 3 Texel 2:
J. N. Rijk N. de Graaf 0—2
Joh. Schoo W. A. v. Zeijlen 02
D. v.d. Werf J. Hooijberg 11
P. Bakker A. vxl. Slikke 20
Jb. Koom J. P. Stam 11
H. Gomes J. Kikkert 20
Joh. v. Heerw. A. Vinke 20
Jb. v. Heerw. C. P. Burger 02
J. A. v. Enst P. v.d. Vis 20
F. Schuit S. v. Heerw. Johzn. 02
Eindstand 1010.
De competitieleider.
MATTHAUS-PASSION ALKMAAR
De traditie getrouw zal de Ned. Herv.
Oratorium Vereniging op Zaterdag 14
(19 uur) en Zondag 15 Maart (14,30 uur)
in Alkmaars Grote Kerk, Bach's Mattha-
us-Passion uitvoeren. Benevens het kna
penkoor zullen medewerken: Dora van
Doorn-Lindeman, sopraan; Armie Woud,
alt; Han Le Févre, evangelist; Wiebe
Drayer, tenor aria's; Davrd Hollestelle,
ChristuspartijLeo Rommerts, bas aria;
Piet van Egmond, orgel; mw. Kleymeer-
Van Munster, cymbalo; Haarlemse Or
kest Vereniging.
Voor de eilandbewoners zijn speciale
kaarten verkrijgbaar bij de heer Van
der Vlies, directeur TESO. Inlichtingen
telefoon K 2200-5224 en 5318.
,,'s Avonds gepost, 's morgens bezorgd",
zo luidde het devies van de film- en pro-
pagandadienst PTT op de onlangs gehou
den vergadering van de leden van de
R.K. Ontwikkelingsclub in Hotel De
Zwaan. De filmvoorstelling werd vooraf
gegaan door een causerie van de voor
lichtingsambtenaar, de heer De Mol van
het district Haarlem over de verschillen-'
de takken van het PTT-bedrijf. „Weini
gen zullen zich realiseren, wat dit om
vat", aldus spreker, „maar dat zal u
recht duidelijk worden door de film".
Hierna gaf hij in het kort een uiteen
zetting over het ontstaan van de post
dienst. Vroeger berustte de postdienst bij
particuliere personen of maatschappijen
of, waar het later van regeringswege ge
schiedde, werd het monopolie ervan ver
pacht. Het liet evenwel veel te wensen
over De steden hadden niet te klagen,
vergeleken bij het platteland, want dit
werd verwaarloosd wegens de grote af
standen en onbegaanbare wegen. In 1747
werd in ons land een postmonopolie in
gesteld en opgedragen aan de stadhou
der. In 1807 kwam een wettelijke post
regeling tot stand. Deze werd weer ver
beterd door de Nederlandse Postwet van
1850 door een uniforme tariefregeling.
De ontvanger hoefde nu niet meer de
kosten van vervoer van poststukken, die
nogal hoog waren in die tijd, te betalen.
De eerste postzegel kwam in 1852 uit en
hiermee werden de porti aanmerkelijk
verlaagd. Door het. oprichten van de we
reldpostvereniging „Union postale Uni-
verselle" in 1874, werd het postverkeer
internationaal geregeld met als grond
beginsel portvrije doorvoer van post
stukken over elkanders grondgebied.
Deze vereniging omvat practisch alle
landen van de wereld.
De films gaven een zeer duidelijk
beeld van 't vele werk, dat door de dui
zenden PTT-ambtenaren wordt verricht.
Dag en nacht zijn ze in touw. De men
sen van de nachtpost krijgen zo gemid
deld per nacht 1.5 millioen poststukken
te verwerken. Van belang is het dan ook
om altijd duidelijk te adresseren.
Radio Schevemngen, één van de voor
naamste en modernste kuststations van
de wereld, biedt onschatbare diensten
aan de zeevarenden. Met recht kan „de
P.C.H.", de vriend van de zeeman ge
noemd worden. Hoevelen zullen daaraan
reeds hun redding te danken hebben?
Als slot werd er nog een film ver
toond van de Italiaanse dirigent Tosca-
nini.
Het was een uitstekend verzorgde en
leerzame avond, die door vele leden en
belangstellenden werd bezocht.