9
rocn /wa
in het harL.,
YIRIGLEY
Oudeschild
dorp met een groots verleden
Dool dat znurbranden
op Uw maag.
Daverend program in
Oosterend
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1953
TEXELSE
66e JAARGANG. No. 6760
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Banlc: R'damse Bank, Coöp. Boeren!
Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
Een der oudste huizen van Oudeschild, gelegen naast de Wijde Steeg, welke
ten koste van dit huis zal worden verbreed.
ONLANGS besloot de Texelse gemeenteraad tot aankoop van de woning nr.
105gelegen aan de Dorpsstraat te Oudeschild en wel aan de Wijde Steeg,
die een smalle verbinding vormt tussen de Dorpsstraat en het Achterom Het
ligt in de bedoeling om deze woning t.z.t. te slopen en de vrijkomende grond
bij de Wijde Steeg te trekken, die dan dus de allure van een straat zal krij
gen. Zo zal straks in Oudeschild weer een van die oude, typische woningen
verdwenen zijn. Vroeger was in dit perceel een bakkerij gevestigd en daar
voor stond er het hakblok van de slager. Het voorste gedeelte van dit huis
moet in 1730 zijn gebouwd, het achterste gedeelte dateert uit 1808. Men be
hoeft geen architect of huizenbouwer te zijn om te ontdekken dat de bouwers
het zondei haak hebben gedaan: de zeer zware balken schijnen te lang ge
weest te zijn en daarom heeft men ze maar enigszins schuin gelegd.
„De mensen hadden bepaald een hekel
aan zagen!" zo merkte een olijkerd in
Skil op; een ander meende, dat een tim
merman uit de Jeneverbuurt hier aan
het werk is geweest! Maar hoe dan ook,
het huis staat er en heeft vele generaties
zien opgroeien. Het heeft vele schepen
achter de dijk over het wijde water van
Texelstroom zien varen: eerst de zeil
schepen, later stoomschepen en motorbo
ten. Ja, zelfs wonderlijke dingen, die van
uit de lucht op het water daalden en hun
basis ergens aan de Zuidpunt van het ei
land schenen te hebben! Achterwaarts
blikkend heeft het water zien aanvoeren
vanuit de Weezenputten, die nog altijd
aan de voet van de Hogeberg te vinden
zijn. Het heeft bezetters zien komen aan
varen, met vreemde vlaggen, het heeft
hen zien wegvluchten, dikwijls minder
in getal.
En straks gaat de gemeente over haar
en ook haar ondergang is aanstaande.
zoals het met zovele woningen van Skil
is vergaan. Dit oude huis, dat nog altijd
met haar houten topgevel nieuwsgierig
over de zeedijk gluurt, zich rékkend na
die dijkverhoging!, heeft zovele wonin
gen zien afbreken:
„EENS vond ge in Oudeschild meer
en mooiere winkels dan in Den Burg,
eens pochten de Oudeschilders op hun
bestrating, terwijl men in de andere
dorpen nog door het zand ging".
Dit vertellen ons de geschiedschrijvers.
In het prachtige boek „Texel" kunt ge
er veel over lezen.
Eensmaar nadien werden Oude
schild zware slagen toegebracht: de
Franse bezetters lieten te Nieuwediep
(Den Helder) uitstekend ingerichte ha
vens aanleggen, die uiteraard een beter
en veiliger ligplaats boden dan de rede
van Texel en spoedig daarop (1825) kwam
het Noordhollands Kanaal gereed. En
de Skilders dachten terug aan hun „gou
den eeuwen": honderden jaren lang toch,
vooral in voor- en najaar, hadden de
schepen op de rede van Texel liggen
wachten op een gunstige wind, die gele
genheid bood tot vertrek naar verre lan
den. En gedurende die jaren hadden
oudeschilders met kleine scheepjes,
„Klaarmakers" genoemd, af en aan ge
varen om tegen contante en goede beta
ling zaken te doen op de wachtende
schepen: melk, eieren, vlees, vis, groen
ten, vruchten, ja alles wat tot de dage
lijkse consumptie behoorde, werd via de
Oudeschilder 'haven verhandeld. Ook
voor de zeilmakers de timmerlui en de
smeden was altijd wat aan de scheep
vaart te verdienen geweest, vooral na 'n
zware storm. Tot het eiland zijn beteke
nis voor de scheepvaart verloren had.
NIET LANG na de opening van het
Noordhollands Kanaal (1825) bezocht een
zekere heer Allan ons eiland om een
boekje over Texel het licht te doen zien.
Dit werkje verscheen in 1856. Over Ou
deschild schrijvende, zegt hij:
„De naam wordt op verschillende wij
zen geschreven, nl. Schild of Schil. Wel
ke van deze twee de ware zij, valt niet
gemakkelijk te bepalen. Hoogstwaar
schijnlijk zal het wel dien van Schil zijn,
vanwege de grote menigte van onder
scheidene soorten van kleine schelpvisch,
welke de zee in eene hier liggende kreek
aanspoelt, en alhier den naam van Schil
draagt. De officieele naam is echter Ou
de Schild. Deze plaats is zijn ontstaan
en bloei verschuldigd aan de, bij den
aanvang der 17e eeuw, sterk toenemende
scheepvaart. Te dien tijde kwamen de
groote koopvaardij- en oorlogsschepen
geregeld voor deze plaats ten anker,
voorzagen er zich doorgaans van levens
middelen en andere behoeften, en ver
spreidden er langs dien weg veel leven
en welvaart. Vandaar dan ook, dat het
Oudeschild toenmaals de verblijfplaats
was van de zoogenaamde slik- of bin
nenloodsen, welke de schepen van de
rede over de Zuiderzee naar Amsterdam
moesten loodsen. Die bloei duurde tot 't
begin dezer eeuw (19e eeuw dus
red.) toen de haven van Nieuwe Diep
van meerdere betekenis, en, door den
aanleg van groote en zeer doelmatig in-
gerigte rijkswerven, in korten tijd ver
bazend uitgebreid werd. Hierbij kwam
kort daarna de openstelling van het
groote Noord-Hollandsch Kanaal, het
welk van toen af eene regtstreeksche
gemeenschap tusschen Amsterdam en de
Noordzee daarstelde. De naar en van de
hoofdstad bevrachte zeeschepen, welke
zich vroeger hadden moeten vergenoe
gen met de zeer gevaarlijke ligplaats ter
reede van het Oude Schild, verkozen nu
de veilige haven van het Nieuwe Diep.
De daarop gevolgde organisatie van het
loodswezen, in 1835, bragt mede zeer
veel toe tot het verval dezer plaats.
Deze toch had ten gevolge, dat een aan
zienlijk gedeelte der bevolking naar el
ders, inzonderheid naar het Nieuwe
Neem een of twee Rennies als er van
Uw maal eens iets „verkeerd gevallen"
is. Rennies blussen dat zuurbranden da
delijk. Een smakelijk middel, onfeilbaar
in zijn werking enonopvallend in
te nemen.
Iedere Rennie hygiënisch verpakt één
voor één.
HET BALLET DER LAGE LANDEN
In September zal het Ballet der Lage
Landen op uitnodiging van het NW een
avond verzorgen in De Oranjeboom.
„RONDE VAN TEXEL"
In navolging van de Tour de France
hebben ze op Terschelling sinds enkele
jaren een „tour van Tersoheliing". Zou
dit ook niet iets zijn voor Texell? Zou
onze Feestcommissie dit eens onder ogen
wallen zien? Men kan zo'n tour in ver
schillende etappes laten rijden en ook
voor de etappes een prijs(je) kunnen uit
loven. Texel met zijn mooie wegen, zijn
mooie fietspaden en zijn vele jeugdige
wielrijders leent zich daar heel goed
voor.
VERLOTING IN „EBEN HAEZER"
HEDENMIDDAG om vier uur vindt
in Eben Haëzer de trekking plaats van die
verloting, welke was georganiseerd ten
bate van het door de Watersnood ge
teisterde Zuidhollandse dorp Oude
Hoorn. Vanaf drie uur kunnen de prij
zen worden bezichtigd.
Diep, verhuisde, zoodat het Oude Schild
o~ 1 Januarij 1855 slechts 852 inwoners
telde, tegen 15 a 1600 in 1828.
De aanzienlijkste woningén zijn ge
sloopt, terwijl met de zeevaart de mees
te en grootste hulpbronnen van bestaan
in het met zijn geraakt.
School voor de Zeevaartkunde
Welligt, dat thans door den even be
kwamen als ijvervollen onderwijzer, T.
R. Zwaail, welke hier eene school voor
de zeevaartkunde heeft opgerrgt, den
grond wordt gelegd voor hernieuwden
bloei. Sedert de oprigting daarvan, heb
ben 120 oersonen van dat onderwijs ge
bruik gemaakt, van welke thans reeds 6
den rang van scheepsgezagvoerder heb
ben verkregen, en 66 dien van stuurman.
De bloei, dezer school neemt jaarlijks
toe. Het tegenwoordig getal leerlingen
bedraagt 20, waarvan 14 uit de gemeen
te en 6 van elders.
Het nut dezer school is voor de
gemeente Texel zeer groot en de po
gingen van den heer Zwaai hebben alle
aanspraak op eene eervolle vermelding
en krachtige aanmoediging.
De Hervormde Gemeente telt hier
ruim 500 zielen, waaronder ongeveer 300
lidmaten. Antomus Dambrugge of Dam-
burg was 'hier de eerste leeraar. Hij
kwam hier in 1650 en overleed den 11
Jumj 1681. De niet groote Hervormde
kerk werd omstreeks het midden der
17de eeuw gebouwd. Zij heeft aan de
eene zijde een kruiswerk, en prijkt met
een houten toren. Zii bezit geen orgel.
Volgens eene volksoverlevering wer
den aan deze kerk twee lichtkroonen
vereerd door de Admiralen Tromp en
De Ruiter. Men vindt er althans de wa
pens op van beide genoemde Vlootvoog
den, benevens de jaartallen 1677 en 1678.
De bewijzen voor de waarheid dezer
overlevering schijnen te hebben bestaan,
doch zijn in de archieven der kerk niet
te vinden.
Sedert 1835 bezit het Oude Sdhild een
eigen R.K. kerk en Pastoor, welke eerste
eigenlijk eene uitbreiding is van de
reeds voor vele jaren alhier bestaan
hebbende kapel. Deze kerk is toegewijd
aan Onze Lieve Vrouw en den H. Mar-
tinus. De R.K. gemeente telt hier ruim
240 zielen, waaronder 150 communican
ten.
In het logement de Zeven Provinciën
wijst men den vreemdeling nog de zoo
genaamde de Ruiters kamer aan, waarin
de zeeheld M. A. de Ruiter meermalen
overnacht heeft Niet ver van daar is het
Distributie kantoor der brievenposterij
voor het gansche eiland geplaatst.
Haven anno 1778
De stoomboot, welke een rechtstreeks
verkeer daarstelt tussen Texel, het Nieu
we Diep en Harlingen, en tevens belast
is met de posterij, waarvoor vroeger
2 postschuiten gebezigd werden, heeft
in de haven van het Oude Schild hare
gewone landing- en afvaartplaats. Deze
haven ligt ten Oosten van het Dorp, en
werd in 1778 op een vlakte van ruim 2
bunders aangelegd, ten gebruike van het
weleer te Oude Schild te huis behooren-
de aanzienlijke getal loodsbooten en an
dere vaartuigen, behalve nog voor vele
kleine koopvaardijschepen, die hier in
hunnen zoogenaamden winterlaag lig
gen. Als verkenmngsteeken brandt op
het oostelijkste havenhoofd een lamp-
vuur. In 1836 vorderde deze haven eene
nieuwe uitdieping, aangezien deze lig
plaats, vooral door de toenmaals meer en
meer toenemende panharingvisscherij, en
het debiet daarvan, meer van algemeen
belang was geworden. Diensvolgens
werd in genoemd jaar eene Rijks- en
Provinciale subsidie verleend van onge
veer f 8000, waardoor de voorgenomen
uitdieping werd tot stand gebracht. Dan,
alles door de groote verplaatsing der
loodsen naar het Nieuwe Diep veran
derd zijnde, en deze haven, door hare
thans overtollige ruimte, een al te kost
baar onderhoud vereischende, heeft men
in 1844 de oppervlakte, door het leggen
van eenen wierdam, teruggebragt op 1,2
bunder.
De openbare school, welke onder lei
ding van bovengenoemden heer Zwaai
staat, wordt gemiddeld door 120 kinde
ren bezocht.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 7 tot en met 13 Aug. .1953
Geboren: Martina Fredenka dv Jan
Tjonk en Margaretha C. E. Schut. Tiet
je Anje dv Jacob Winkel en Eppie Hee-
res. Johannes Albertus zv Berend Nie-
boer en Adriana P. van der Sdikke.
Ondertrouwd: Wilhelmus C. van 't
Noordende en Johanna van den Berg.
Getrouwd: Gene.
Overleden: Anna Maria Wegman, 78 j.,
wed. van D Huisman. Trijntje Christina
Keijser, 75 jaar, ongeh.
Gevonden voorwerpen:
1 portemonnaie; 1 jongensjasje, 1 da-
mesvest, 1 kinderjasje, 1 vulpotlood, 1
witte damesschoen; 1 portefeuille; 1
kindersandaaltje.
INGEKOMEN PERSONEN
Feitje A. Drijver v. A'dam, Victorie
plein 41-IX n Hoekstr. 17, Oosterend.
Johanna G. Vader v. Hoorn, Drieboom-
laan 122 n. De Koog „De Watersnip".
Joannes C. Graaf v. Ossendrecht. O.L.
Vr. ter Duinenlaan 58 n. Hogerstraat 9. i
VERTROKKEN PERSONEN
Jannetje C. Bakker v. B 151 n. A'dam,
Lauriersgracht 41. Agnes H. Samson v.
De Koog 19 n Veenendaal, W. C Bere-
mansstr 11. Cornelis R. J. Garritsen v.
E. 122 n. Haarlemmermeer, Sloterweg
485. Lambert J. R. Jullens v. Wilhelmi- i
nalaan 41 n. Den Helder, Joubertstr. 14.
Frida M. Kersten v. H 117 n. Beemster,
Noordpad 14. Jan de Jong v. Oudeschild
165 n. Alkmaar, Asterstr. 2 (en eehtg.) j
STRANDFEEST DE KOOG
I
Het Woensdag te De Koog gehouden
strandfeest is zeer goed geslaagd: 's mor
gens hebben de kinderen allerlei leuke
spelletjes gedaan op het terrein aan de
Ivaapweg en 's middags wemelde het
strand weldra van ijverige zandfiguren- j
makers. Het was prachtig strandwee. 's
Avonds had De Koog zijn lampionop-
tocht met medewerking van het Konink
lijk Texels Fanfare. Het aantal deelne
mers was buitengewoon groot en het
effect sprookjesachtig mooi.
Hier volgen de uitslagen der kinder
spelen.
Zandfiguren
4-5-6 jaar: 1. Olifant, René v.d. Kraajls;
2. vis, Aart v. Dusseldorp; 3. oorlogsbo
dem, Feddy Pot; 4. eendvogel, Erwin
Klein.
7-8 jaar: 1. kaaiman, Lex Boterman;
2. paddestoel, Peter v. Ingen; 3 olifant,
Marcel Klein; 4. niveamannetje, Mieke
Schreimacher en Corry van Rijn.
9-10 jaar: 1. kaaiman, Jan Boterman;
2. Donald Duck, Erna Cohen; 3. scha-
penboet, Elversen Meinema; 4. konijn
tjes, Jaap v. Bruggen.
11-12 jaar: 1. Dombo, Tineke de Vis
ser, Gerda Wuis, Tineke Wuis; 2. ko
nijntje, Marianne Jonker; 3. klaverblad,
Inne v. Wamelen; 4. Flipje, Tineke van
Rijn, Loes Schreinemacher.
13-14 jaar: 1. kaasdragers, Linda Cal-
lenbadh, Marianne de Graaf; 2. Hans en
Grietje, Frouwke Cupido, 3. hond, Maar
ten Volders; 4. schelp, Kees Nieuwen-
burg.
16 jaar en ouder: 1. Zwemster, Ben
Carrée; 2 Texel, Anneke Bonder.
Groepen: Neptunus, C. Afman, De
Koog.
Hardlopen: meisjes 12 j 1. Loes Schrei
macher; 2. Ada Boogaard; 13 j.: 1. Ine
ke de Graaf, 2. Willy Straatman; 14 j.:
1 Irene Eelman; 2. Tineke Linthout; 15
jaar en ouder: 1. Janny Swaok.
Hoogspringen, jongens 12-14 j.: 1. Jaap
v.d. Plas, 1,35; 2. Dirk van Dorp, 1,35; 3.
Wicher Smit, 1,30
Vlagsteken, 4-5 j.: 1. Annemarietje
Kwast; 2. Louke Woltrink; 3. Jaap Bök-
kes; 4. Frankie Buitinck.
Blokjesrapen, 6-7 j.: jongens en meis
jes: 1. Freddy Pot; 2. Dean Koningsveld;
7 jaar: 1. Hans van Dusseldorp; 2. Alice
Boswijk; 3. Alie Kiewiet
Wasophangen, meisjes 8-9 j.: 1. Yvon
ne Stenvers; 2. Anneke Vingerling; 3.
Tineke Wuis.
„Texel" ophangen, jongens 8-9 jaar: 1.
Hans Koeter; 2. Bram v.d. Kraats; 3.
Rob Develing.
Balletjes o^ bord, meisjes 10-11 jaar:
1. Anke Nagtegaal; 2. Trudi Koolstra; 3
Irma Savelkouls.
Zaklopen, jongens 10-11 jaar: 1. Frits
Laats; 2. Aad Fhpse; 3. Erik de Leeuw;
4. Jan Zoetelief.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 15 Aug. op om 5,25; on
der om 8,03. Maan: 17 Aug. E.K., 24
Aug. V M. Hoog water ter rede van
Texel: 15 Aug. 0,13 en 0,44. 16 Aug 0,41
en 1,14. 17 Aug. 1,13 en 1,49. 18 Aug.
1,55 en 2,36. 19 Aug. 2,44 en 3,37. 20
Aug. 4,00 en 4,58. 21 Aug. 5,32 en 6.20.
Aan het strand is hei ongeveer eer
uur eerder hoog water.
- i
VANDAAG DUS in Oosterend het
grote sportfestijn! Hierboven ziet u twee
dei deelnemers aan de vele sportexpe-
rimenten. Dit duo mogen wij toch wel
dé motoraccrobaten van Texel noemen:
met vaart vliegen zij over het veld, de
motor met de voeten besturend. Het lijkt
ons een gevaarlijke stunt, maar Koon-
man en Trap hebben 'm goed onder de
knie en het publiek kan de koude rillin
gen heus thuis laten. Voorts springen ze
daar vanmiddag op 't sportterrein van
Oosterend over een zgn. levende brug,
die gevormd wordt door acht personen.
We hopen maar, dat de motor geen ku
ren vertoont als hij vlak voor de hin
dernis is gekomenIn ieder geval
doet de heer Henout verstandig, behal
ve zijn filmapparaat ook een paar
spalklatjes paraat te houden. Gloed
nieuw is de koppelwedstrijd voor tour-
fietsen (dus geen racefietsen). - Van het
uitvoerige en interessante programma
noemen wij voorts het springen door
een brandende hoepel, dat 's avonds in
het duister zal worden vertoond, een
voetbalwedstrijd voor motorrijders, be-
hendigheidsritten, een estafette voor
bromfietsers, athletiek enz. enz. Dit feest
begint vanmiddag om 2 uur.
V/e v/ensen de heren organisatoren
goed weer, veel succes en veel publiek.
AVONDTEKENSCHOOL DEN BURG
Belanghebbende adspi ran t-vakfl|i eden
en wie behoort niet tot die categorie!
maken wij attent op de advertentie,
waarin mededelingen worden gedaan be
treffende de cursus der Avondteken-
sdhool. Men kan zich aanmelden 'bij de
directeur, de heer W. J. Jouwersma,
die gaarne alle gewenste inlichtingen
verstrekt.
Dat het ondeiwijs aan onze Avondte-
kenschool rijke vruchten afwerpt, is ge
bleken bij de uitreiking der diploma's en
de toekenning van prijzen, w.o. 3 eerste
aan Texelse cursisten.
Timmeren: C. Molenaar, Den Burg;
D. Haker, Den Burg; B Vlaming, Den
Burg; D. van Heerwaarden, Den Burg.
Electricien: J. N Parlevliet, Loods
mansduin.
Loodgieter: G. A. Keijser, De Waal.
Metselen: L. Bruin, Den Burg.
Bekroning tekenwerk
Vaktekencn: 3e leerjaar: 2e prijs W.
Stark.
4e leerjaar: le prijs C. Vinke.
5e leerjaar: le prijs C. Molenaar; le
prijs G. A. Keijser.
Diploma timmeren B-opleiding
C. Molenaar, Den Burg; D. Haker, Den
Burg.
Diploma schilderen B-opleiding
J. Doorn, Den Burg.
Diploma lood-zinkw. B-opleiding
G. A Keijser, De Waal; Th. Witte, Den
Burg.
Bekroning practisch proefwerk
A. 2e leerjaar timmeren: 2e prijs H. v.
Heerwaaren.
A. 2e leerjaar schilderen: A. H. Koo-
ger, 2e prijs.
B. 2e leerjaar schilderen: J. Doorn 3e
prijs.
B. 2e leerjaar lood-zinkwerker: Th.
Witte, Den Burg, le prijs; G. A. Keijser,
De Waal, 2e prijs.
