CjTocn TwartsJ'exeh in het harL,
n
De Waalder jeugd straks uit
donkerekille school
modern gebouw
naar
ïr
Wethouder Hin legde de
eerste steen
De emigratie-avond in De Oranjeboom
Australië, Nieuw-Zeelaud, Canada etc.
bieden meer perspectief dan ons eigen land
Wie aanpakken en doorzetten kunnen elders
een goede toekomst opbouwen
Op
reis
ig-
LET
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1953
67e JAARGANG. No. 6771
TEXELSEWCOURANT
Uitgave N.V. v.b. Langeveld <S De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'aamse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart, -j- 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
-C»
ite
Het is donker en triestig en kil in de
school
Waar we nu nog altijd zijn.
Maar dat leed is nu weldra voor altijd
voorbij.
En dat vinden wij zo lijn.
Zo zongen Zaterdagmiddag de leerlin
gen van de Waaldcr school en inderdaad
het leed is nu gauw geleden, want er
wordt met voortvarendheid gewerkt aan
de nieuwe, moderne school, waarvoor
een terrein werd aangekocht aan de
Laagwaaiderweg. Als je even verder
dacht dan de status quo van het huidi
ge, enigermate ruïneus aandoende, maar
met de dag groeiende bouwwerk, zag je
reeds de kinderkopjes in de nieuwe, rijk
door zonlicht en lucht gezegende loka
len leergierig over hun lessen gebogen
en „geen sombere muren meer rondom
hen heen", zoals ze vrcugdig hadden ge
zongen bij de tekst van onze Huib de
Rijmelaar, wie door meester Kuys wel
een boekje zal zijn opengedaan, toen
hem verzocht werd een feestlied, de gro
te dag van de eerste steenlegging waar-
dip in elkaar te draaien.
Ja, de bouw van een nieuwe school is
geen luxe: na afloop van de plechtigheid
vertrouwde het hoofd der school ons
toe: „We hebben er practisdh altijd
de TEM bij moeten halen, ja, die
moest er zelfs hartje zomer aan te pas
komen als de zon zich niet liet zien!"
Tot nog toe moest de Waalder jeugd dan
ook haar wijsheid opdoen in een gebouw
dat uit 1866 dateert wat genoeg zegt.
En dan is het toch nog belangrijk beter
dan de oorspronkelijke indeling: nog geen
40 jaar geleden beschikte de school over
één groot lokaal, waarin beide leer
krachten gelijktijdig doceerden en waar
op regelrecht de toiletten uitmondden.
Precies 37 jaar geleden kon geld worden
uitgetrokken voor de bouw van een
muur, die het lokaal in tweeën split
ste en tevens kon worden overgegaan tot
de bouw van een gang, waarin gardero
be en andere outillage van dingen die
men kwijt moest, konden worden onder
gebracht.
was ook eertijds
gebouw,
waarin de onderwijzers en onderwijze
ressen gekweekt werden, lange tijd on
der het directeurschap van meester J. de
Jongh en de onderwijzer A. Lap, die
nog leeft en in Amsterdam woont.
De laatste 37 jaar is er aan de verbe
tering practisoh niet gedaan, nu ja, er
kwamen een ^aar lichtvallen bij en de
leermiddelen zijn aangepast aan de mo
derne onderwijsmethode. En voorheen
zou je zeker geen enorm tableau met le
gio verkeerstekens hebben ontdekt: er
was rond 1900 nog geen snelverkeer op
het eiland en De Waal werd misschien
af en toe alleen maar opgeschrikt door
een op hol slaand paard. Waarom toen
dus een aparte speelplaats aangelegd: je
speelde op de straat even veilig als in
de wei! Ook dat moest worden veran
derd en zo zal de school er een prachti
ge speelplaats bij krijgen. (In welk ver
band wij ook denken aan het prachtige
fiLmi(projectie)apparaat.
„BIJ het vrolijk rood-wit-blauw d'
eerste steen wordt gelegd!" Ja, er was
'n vriendelijke zon boven de soms maar
kleine huizen van ons kleinste dorpje,
zon ook boven de weiden van de Laag-
waalder vlakte, die het landschap deed
in blikken tot aan Oudeschild toe! En
boven de vorderende muren speelde een
kalm briesje met lange guirlandes van
kleurige wimpeltjes.
De jeugd was voor het huis van de
„bovenmeester" verzameld toen het vol
ledige college van B. en W. het dorp
binnentufte. De Oudercommissie met
aan het hoofd de heer C. Witte, mees
ter Kuys en mej. Beekenkamp, waren
present om ons dagelijks bestuur te ont
vangen en toen de handen waren gedrukt
en de toepasselijke woorden waren ge
wisseld, hadden de kinderen allen een
vlaggetje om er intens mee te zwaaien.
Ook de gasten en de andere instanties
kregen een stukje offjcieel mee: de leer
lingen hadden het gedicht van onze Rij
melaar dapper overgeschreven en de
ontboezeming vergezeld doen gaan van
een alleraardigste, echt Texelse teke
ning. En toen een twee in de maat het
dorp uit en de nieuwe sdhoolweg in (zie
foto), waar reeds vele bewoners van het
dorp voor het langverbeide ogenblik wa
ren samengestroomd. De voorzitter van
de Oudercommissie, de heer C. Witte,
zag de eerste steenlegging als een be
wijs van dankbaarheid jegens het ge
meentebestuur en alle anderen, die zich
veel moeite hebben getroost om De
Waal met een nieuwe school te verrij
ken, Nieuwbouw was noodzakelijk, aldus
de heer Witte, want de oude school vol
doet al lang niet meer aan de eisen des
tijds. Spreker verheugde zich over de
bouw van een school die ongetwijfeld
aan het doel zal beantwoorden, vooral
ten aanzien van de factoren licht en
lucht! Dc oude school was met bepaald
bevorderlijk voor een goede gezondheid
der kinderen: van de 15 Texelse leerlin
gen die dit jaar naar een vacantiekolonie
ziin gezonden, 'kwamen er vier uit de
2-klassige school van De Waal.
Hierop werd het woord verleend aan
burgemeester De Koning, die dankte
voor de uitnodiging aan B en W. Zich
tot de ouders richtend, merkte spreker
op, dat een eerste steenlegging uit twee
elementen bestaat: zoals begrijpelijk is,
gaat zulk een plechtigheid met veel
vreugde gepaard en daarnaast kan de
ïjdelheid worden gestreeld van de steen
legging zelf! Het college van B en W
werkt collegiaal en nu de B. de eerste
steen te Den Burg heeft gelegd bij de
afbouw van de o.l. school aldaar, is
vandaag het woord aan een der W.'s om
deze plechtige handeling hier ter plaat
se te verrichten. Moge de nieuwe school
een groot succes zijn!
Hierop was de daad aan wethouder
Hin, die u ziet het zelf de eerste
officiële steen vakkundig in de specie
drukte en het geheel met een even vak-
De Waalder jeugd op weg naar de
waalderweg.
aanbouw z'rnde school aan de Laag-
HERVORMDE GEZINSVERZORGING
Mej. E. -J. Verihage is met ingang van
1 October benoemd tot gezinsverzorgster
in dienst van de N. H. Gemeente van
Texel.
HINDERWET
ter inzage legging verzoek om
vergunning
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel brengen ter openbare
kennis, dat ter secretarie dezer gemeente
ter inzage ligt een van de vereiste bij
lagen voorzien verzoek om vergunning
ingevolge de hinderwet, van de Esso
Nederland N.V. te 's-Gravenhage, tot 't
plaatsen van drie 6000 liter tanks voor
de opslag van benzine; met aftapinrich
ting, in (op) het perceel, plaatselijk ge
merkt, Eierland, Vliegveld „Texel", ka
dastraal bekend gemeente Texel, sectie
A, nr. 1925
Mede een verzoek van de Esso Neder
land N.V. te 's-Gravenhage, tot het
plaatsen van een 6000 liter tank voor de
opslag van petroleum; met handpomp, in
(op) het perceel plaatselijk gemerkt De
Cocksdorp 19, kadastraal bekend ge
meente Texel, sectie A, nr. 1253.
Voor een ieder bestaat gelegenheid
schriftelijk bezwaren in te brengen bij
het gemeentebestuur tot uiterlijk 29
September 1953.
Voorts heeft ieder de gelegenheid in
persoon of bij gemachtigde mondeling
bezwaren in te brengen in een openbare
zitting ten gemeentehuize op Zaterdag
3 October 1953, resip. te 11,15 en 11 uur.
Zij, die niet in persoon of bij gemach
tigde op bovenbedoelde zitting zijn ver
schenen, zijn niet gerechtigd tot beroep.
Degenen echter, die tijdig schriftelijk
bezwaren hebben ingebracht en niet op
de zitting zijn verschenen, zijn wel tot
beroep gerechtigd, indien zij niet woon
achtig zijn in deze gemeente.
Texel, 19 September 1953.
Burgemeester en Wethouders van Texel
De Burgemeester, C. DE KONING.
De Secretaris. P. BEEMSTERBOER
kundige troffelslag bekroonde. „Dat
heeft u zeker meer gedaan!" aldus
fluisterde wethouder De Waard hem
bewonderend toe. (En toch lees je zijn
naam niet zo vaak in de rubriek „Bouw
vergunningen"! lanceerde een ander in
plagerij op grotere schaal....). Enfin,
bij zoveel feestelijks kon wat gezegd
worden en de kinderen zongen uit volle
borst hèt lied van de dag. De voorzitter
van de Oudercommissie vroeg toen even
assistentie aan meester Kuys om het el
lenlange papier van de oorkonde in toom
te helpen houden, hij las:
„De eerste steen van dit gebouw is op
Zaterdag 19 September 1953 gelegd door
den Edelachtbaren Heer D. Hin, wet
houder der gemeente Texel in tegen
woordigheid van Burgemeester C. de
Koning, de oudercammissie bestaande
uit de dames mevr. J. Plaatsman-Voigt
en mevr. A. Keijzer-Kikkert en de heren
C. Witte, A. Betsema en J. Mijwaart;
het onderwijzend personeel mej. K. Bee
kenkamp en de heer H. Kuys; alle leer
lingen der openbare lagere school en
veie belangstellenden.
Deze school is ontworpen door de
ambtenaar gemeentewerken G. van der
Struys onder supervisie van den tech
nisch ambtenaar J. Veldstra en den di
recteur Ir J. F. Kipperman, gebouwd
door de firma's Voift. metselwerk, Tim
mer, timmerwerk, Vonk, schilderwerk,
A^ter, electriciteitswerk, Oele, lood- en
zinkwerk. Zij zal de oude, niet meer aan
de eisen des tijds voldoende school van
1866 vervangen.
Deze oorkonde is in de loden buis ge
daan door Marrigje Bernardus, oud 7
jaar en Annigje Jantina Wilhelmina
Bernardus, oud 6 jaar. Daarna is de vlag
gehesen door Cornells Koopman oud 6
jaar. Deze kinderen zijn hiervoor uitge
zocht, omdat zij door de ramp van 1
Februari 1953, waarbij ook ons eiland
getroffen werd, hun vaders verloren
hebben.
Het aantal leerlingen dat de school op
deze datum bezocht bedraag op deze dag
63.
Gedaan te De Waal, 19 September
1953".
Deze oorkonde werd in de loden koker
gestopt door de genoemde zusjes en met
assistentie van de heer H. Veenema keu
rig ingemetseld, waarop de vlag werd
gehesen.
Het hoofd der school besloot de plech
tigheid met: „Niemand kan bevroeden,
wat wij in de oude school ontbeerd
hebben! Toch was stichting van die ou
de school voor ons dorp van groot be
lang, want zij was ons een teken van
eenheid voor dc vele generaties, die daar
school gingen. Ik hoop, dat de nieuwe
school die eenheid bij al haar bonte ver
scheidenheid van richting mag blijven
demonstreren".
Hiermede was de plechtigheid be
ëindigd. De jeugd kreeg tenslotte haar
langverbeide tractatie, terwijl de oude
ren nog enige ijd in de oude school bij-
eenbleven onder het genot van een kop
je koffie en een sigaar Ja, ook de feest-
sigaar kon er wel af, dunkt ons!
Moge de school een voorspoedige af
bouw vinden: naarmate de dagen korten
groeit het verlangen naar de in ge
bruikneming van het nieuwe gebouw.
„WIJ HEBBEN JULLIE GRAAG, wie het bier met rust kan laten en wil spa
ren kan in Australië spoedig een eigen bedrijf hebben", aldus de heer Cliff,
emigratie-attaché van Australië in ons land tijdens zijn korte toespraak tot ad-
spirant-emigranten, die Vrijdagavond op uitnodiging van de sociale commissie
van de Stichting voor de Landbouw op Texel in „De Oranjeboom" waren bij
eengekomen, jongemannen, die zich momenteel op Texelse bedrijven laten om
scholen om straks in hun nieuwe vaderland aan de slag te gaan in de landbouw.
Behalve hen zapen wij tal van werkgevers en andere belangstellenden voor het
onderwerp emigratie.
De heer Cliff, wiens in het Engels uit
gesproken toespraak werd vertaald, zei-
de grote bewondering te hebben voor de
voorlichting en opleiding ten behoeve
van de a.s. emigrant. Hij drong er op aan
er voor te zorgen, dat men bij het ver
trek de Engelse taal zoveel mogelijk be
heerst. Australië zal de doortastende
emigrant niet teleurstellen: de sociale
omstandigheden zijn er zeer goed en
beter dan in welk ander emigranten op
nemend land ook. Het klimaat is mild en
de winter kort, een land dus, dat zidh
uitstekend leent voor de landbouw en
veeteelt. Het bezit dan ook 17 millioen
runderen, waarvan 15 millioen melk
koeien; het produceert 40,000 ton kaas
en telt een millioen paarden.
De avond werd geopend door de heer
Jac Roeper Johzn., waarna het woord
werd gegeven aan de heer mr Rietkerk,
plv. directeur van de Chr. Emigratie
Centrale. Het speet hem, dat er zo wei
nig dames aanwezig waren, waar ook de
vrouw een belangrijke taak heeft als
het gezin zijn nieuwe vaderland heeft
bereikt: een goede gezinseenheid toch is
van zeer groot en dikwijls doorslagge-
gevend belang! Spreker meiikte op, dat
het laatste jaar 50,000 personen geëmi
greerd zijn, maar intussen nam de be
volking in dat jaar met 100,000 zielen
toe! Het probleem van de overbevolking
wordt dus steeds groter. We hebben er
weliswaar nieuw gebied bij gewonnen
door inpolderingen rond het IJsselmeer,
maar de aanwnst van een gebied als de
Noordoostpolder zal binnen 10 jaar al
weer te niet zijn gedaan door uitbreiding
der steden, aanleg van wegen, vliegvel
den enz. Als men nagaat, dat Australië
ongeveer even groot als Europa(!) slechts
8 millioen inwoners heeft, is het duide
lijk, dat dit werelddeel een onbeperkt
aantal emigranten kan plaatsen. Dit
geldt trouwens voor meer landen: Ca
nada, Nieuw-Zeeland en, zij het in be
perkter mate, voor Zuid-Afrika.
Emigratie is een ingrijpende zaa'k. „Na
het huwelijk de belangrijkste stap in ons
leven, het is een soort revolutie, een
omwenteling van bestaande verhoudin
gen dus. De moeilijkheden aan emigra
tie verbonden, mogen niet gering wor
den geacht; maar energieke mensen die
kunnen doorzetten, die bereid zijn om
vanuit de grond te beginnen, zullen de
moeilijkheden kunnen overwinnen en
slagen.
Spreker noemde voorbeelden van mis
lukte emigratie. Hij ontmoette een te
ruggekeerde vrouw, die beweerde in
Canada niet te hebben kunnen aarden
omdat er zo weinig cultuur was, maar
in werkelijkheid was heimwee de oor
zaak van haar repatriëring. Een der
kansen voor heimwee is de isolatie
waarin men raakt bij geen of totaal on
voldoende kennis van de taal welke in
het meuwe land wordt gesproken Dit
wreekt zich vooral op de vrouw, die ui
teraard minder snel zal acclamatiseren
dan haar man en kinderen, die het land
intrekken om aan de slag te kunnen, die
nauwer contact krijgen met de bevol
king. Spreker merkte op, dat er vooral
de eerste jaren hard aangepakt moet
worden, bij aanwending van de nodige
energie hebben de emigratie-landen
kansen, welke hier niet meer te vinden
zijn!
Hierop was het woord aan de film
operateur, wien het echter zeer lastig
werd gemaakt, daar de films of ver
keerd om of achterstevoren waren afge
leverd! De hierdoor ontstane tussenpau
zes waren uiteraard behoorlijk verve
lend! De heer Van Campen, directeur
van de R.K. Emigratie Stichting, nam
diverse landen in vogelvlucht: Nieuw-
Zeeland is een utgesproken agrarisch
land, een der voedselproducenten van
Engeland, een land dan ook met een to
taal Engelse mentaliteit. Wie in een
nieuw land komt, doet verstandig ogen
en oren volop de kost te geven, doch zijn
lust tot critiek aan banden te leggen:
wie in staat is als newcomer zijn mond
te houden zal gestaag de hulp ervaren,
welke hij behoeft. Hij begint als knecht,
kan opklimmen tot bedrijfsleider in de
verhouding van Share-farmer oftewel
deelpachter om tenslotte als zelfstandig
pachter met eigen vee verder te boeren.
Wie nog maar kort in Nieuw-Zeeland
zijn, zullen geen kans hebben om aan
een eigen bedrijf te komen, .want als er
een bedrijf wordt aangeboden, blijkt de
grond voor de emigrant, die er nog maar
korte tijd vertoeft, te duur te zijn. Beidt
uw tijd, geldt dus ook daar.
Australië was vóór de oorlog een
agrarisch land zonder meer, maar door
zijn strategische positie in de Pacific
tijdens de 2de Wereldoorlog, kreeg de
industrie er een grote kans en deze is
zich snel blijven ontwikkelen ten koste
van het platteland, waaraan vele krach
ten onttrokken werden. De Australische
regering legt daarom grote belangstel
ling voor de emigratie van landbouwers
aan de dag en ook daar ligt dus een
kans om verder te komen! Spreker boei
de met zijn beschrijving van de exten
sieve landbouw en veeteelt: de koeien
grazen over een onafzienbaar terrein en
moeten soms van zo'n 6-7 km. ver naar
de melkplatas worden gedreven. De on-
dermelk laat men weglopen en de room
gaat naar de zuivelfabriek. Ook daar
kan men na verloop van tijd een eigen
bedrijf kopen: er staan vaak genoeg be
drijven leeg doordat er geen opvolger is
of doordat de eigenaar naar de stad is
getrokken.
Ook over Canada werden interessan
te gegevens verstrekt. De winters zijn
er langer dan bij ons, waarom de grond
bewerking en de oogst in ijltempo en
grootscheeps wordt uitgevoerd: de boer
koppelt diverse machines achter zijn
zware trekker en na de zaai neemt hij
weer een paar maanden vacantie, waar
na hij terugkeert om te zien hoe het
gewas er bij staat. De oogst gaat weer
vol-automatisCh, geen hokken- en
klampvorming maar rechtstreekse dor
sing en transport van het graan naar de
schepen. Ook Canada kan nog steeds
volop emigranten gebruiken: de Oost
kust ligt verder van de Stille Oceaan dan
Amerika van Europa! Na de oorlog nam
dit land reeds 80,000 Nederlanders op.
De toespraken werden afgewisseld
met enige films, die aller belangstelling
genoten. Tijdens de pauze bestond gele
genheid tot het indienen van schrifte
lijke vragen, waarvan door verschillen
de personen gebruik werd gemaakt.
On alle vragen gaf de heer Van Cam
pen een duidelijk antwoord. Om elf uur
werd de bijeenkomst door de heer Roe
per gesloten.
dan Uw spoorkaartje ge- TuY
haald bij de V.V.V. „Texel" 41
VOORGANGERSEXAMEN
De Eerwaarde Heer Dulfer, voorgan-
ger bij de N. H. Gemeente te Oudesohild,
legde met gunstig gevolg het voorgan
gersexamen af, dat uitging van de Ne
derlandse Protestantenbond.
INGEKOMEN PERSONEN
Jacoba de Blaauw v. Emmen, Schut-
terlaan 6 Wz, n. Den Burg, Schilderend
93. Marinus van Capelle v Langbroek,
Doornseweg 77 n. Den Burg, Binnenburg
10. Johannes G Vertelman v. Wer-
vershoof A 126 n. Den Burg, Wilhelmi-
nalaan 25. Aaltje Kuiper v Groningen,
Sabangplein 8a n. De Cocksdorp 133.
Bertha K. Dros v. Haarlem, Spruiten-
bosstr. 17 n. Oosterend. Peperstr. 3. Jan
de Jong v. Alkmaar, Asterstr. 2 n. Oude
sohild 69. Willem J. Seefat v. Zaandam,
J. C. v. Wessemstr 69 n. E 119 (met
echtg.). Klaasje Groot v. Abbekerk,
Lambertschaag B 37a n. Den Burg,
Weststr. 4. Johanna Gersonius v. Krim
pen a.d. IJssel, Tuinstr. 27 n. S 3. An
nie Verveld v. Amsterdam. Griftstr. 55
n. Den Bung, Schilderend 78. Izak A. v.
d. Linde v. Amersfoort, Soesterweg 169
naar De Cocksdorp lh. Hermina Olden-
kamp v. Meppel, Hoogev. weg 38, n.
Den Burg, Schilderend 93. Thomaske D.
de Jong van idem n. Den Burg, Schil
derend 111
VERTROKKEN PERSONEN
Cornelis J. Brans v. O 29 n. Terschel
ling, Zeevaartschool Willem Barendsz.
Maria D. J Rutten v. C 117 n. Den
Haag, Ledeganckplein 27. Antonius Boo
gaard v. O 124 n. Voorhout, Leidsevaart
2 BN. Leendert J. Roeper v W 18 naar
Wageningen, Lawickse Allee 80. Jacob
Kraal v. Oosterend, Hoekstr. 18 n. Em
men, Hoofdstr. 33. Greta Bakker v. Den
Burg, Weverstr. 32 n. Den Helder, Vi-
olenstr. 31.
