De Loswal van Oost zal in '54 worden gesloopt
Modem transport via Oudeschild maakte
de kade aan de Noorderdijk overbodig
Werelddierendag 1953
Salome-film inspireerde bloemenkwekers
in diverse landen
DE LOSWAL aan
de Noorderdijk te
Oost zal volgend
jaar door de ge
meente Texel wor
den gesloopt. U
kunt er vandaag
de dag nog wel
aan de bouwvalli
ge steiger trach
ten aan te leggen,
wat met flink
hoog water mis
schien wel lukken
zal, maar blijkens
een aan een der
aanlegpalen be
vestigd bord is 't
gebruik van deze
meergelegenheid
geheel voor uw
eigen risico. Offi
cieel bestaat de
loswal namelijk niet meer en ook de
functie van Kademeester behoort nu tot
het verleden. Kinderen uit de buurt ver-
maaken zich met het gooien van stenen
in een diep gat in de kade, dat half vol
water stond. Rakkers pikten stenen van
een keurige tas, die een tiental meters
verderoD stond, en smeten ze voor de
steiger te water.
Het „stiene pikken" is de jongste ge
neratie blijkbaar nog niet ontwend....
Er zat een man te turen naar de dob
ber van zijn vistuig en recht voor de
molen van Het Noorden lagen enige vis
sersschuiten in zalige rust te deinen op
het vreedzame water van de Wadden
zee.
Ja, het was er allemaal bijzonder rus
tig en de wereld scheen hier zelf ook
stil te staan. Het steigertje heeft echter
wel andere tijden gekend: toen prac-
tisch alle producten uit de uitgestrekte
polder Eierland via dit punt naar het
Vasteland werden verscheept. „Ik heb
er heel wat vrachten heengereden", al
dus de heer J. Westdorp Sr. Inderdaad,
wie de oudere mensen uit deze streek
spreekt, bemerkt, dat de steiger erg
gewild was, dat hij in een grote behoef
te voorzag.
Dat waren de Vroede Vaderen, die in
1913 onze Raad uitmaakten, roerend met
elkaar eens en zo besloten ze op 30 Juli
1913 een steiger te bouwen aan de Noor
derdijk. In het verslag van hun verga
dering lezen wij: „Betreffende de los
wal aan de Noorderdijk werden plannen
en tekening met raming van kosten tot
een bedrag van f 5,145,57 overgelegd".
Eierland en de 30 Polders waren be
reid elk een kwart deel in de kosten
van aanleg en exploitatie voor hun re
kening te nemen
Op 31 October 1913 werd een veror
dening ingesteld tot heffing van een
recht onder de naam „Kaaigeld" voor
het gebruik van de te maken loswal.
„Een voorstel van de heer Mets om ook
de gelegenheid voor abonnement open
te stellen op voordelige voorwaarden,
wordt door B en W onaannemelijk ver
klaard, omdat het lage Kaaireoht juist
als een premie is bedoeld op spoedig
vertrek".
Op 15 Januari 1914 droeg de Raad de
uitvoering van de Loswal aan de Noor
derdijk op aan de laagste inschrijvers de
heren Bedee en Kraaienveld uit Slie-
drecht voor f 6,449,-.
Op 26 Mei 1914 werd een kademees
ter benoemd, die in de volksmond de
naam „kaaiman" kreeg. Ofschoon het nu
niet bepaald een vet baantje was de
jaarwedde werd vastgesteld op f 50,-
hadden zich toch vijf sollicitanten aan
gemeld. Door B en W. werd de volgende
voordracht opgemaakt: 1. Jacob Buis
Czn., Noorden; 2. Gerrit Dekker, Noor
den, 3. Jacob Daalder Jzn., Zevenhui
zen. Alvorens de stemming werd ge
houden, kwam nog enige discussie los.
Wij lezen in het raadsverslag nl. het
volgende: „Den heer A. Langeveld komt
het niet gewenst voor iemand te benoe
men, die door zijne betrekking gebonden
is elders te wezen; de heer Eelman
meent, dat het Molenbestuur van het
Noorden zeker niet aan de toekomstige
machinist van het gemaal zal toestaan
het ambt van kademeester als nevenbe-
drijf waar te nemen, terwijl de heer
Bakker zijn bevreemding te kennen
geeft, dat iemand als F. v.d. Vis, die als
rustend schipper er z.i. de aangewezen
man voor is, niet op de voordracht voor
komt. De voorzitter verwijst naar de
desbetreffende bepalingen waarbij B en
W het uitsluitend recht tot het maken
van een voordracht wordt opgedragen.
De heer D. C. Dros stelt voor slechts
voor één jaar te benoemen, men kan
na het verstrijken van dien termijn over
alles zich beter een oordeel vormen.
Het voorstel Dros wordt door B en W
overgenomen en bij tweede vrije stem
ming wordt de heer G. Dekker met 8
stemmen gekozen Op de heren Daalder
en Buis worden elk 2 stemmen uitge
bracht".
Zoals gezegd: er was grote behoefte
aan die steiger, maar.het moderne
vervoermiddel, de auto, deed de drukke
stroom van voertuigen naar Oost al
lengs afnemen: men verscheepte ten
slotte enkel via Oudeschild Door de
aanleg van de zgn. Nieuwe Weg van
Burgzieht door de Laagte naar Oude
schild, werd de route EierlandOude
schild nog aanlokkelijker gemaakt, waar
men daardoor de Hogeberg kon vermij
den en een belangrijke omweg niet meer
behoefde te gaan.
De aanleg van de Nieuwe Weg werd
op 8 September 1916 voor f 40,980 ge
gund aan de heer J. L. Kros te Utrecht.
Voordat de steiger te Oost gemaakt
werd bestond daar al een kleine aanleg-
De loswal te Oost in staat van verval
plaats, die door wijlen Floris Dekker
was gebouwd. Deze Floris Dekker had
daar ook reeds het „Prins Hendrik-
hotel" laten bouwen, een ondernemend
persoon dus. Hij bezat een stoomscheep-
je waarmede hij vracht vervoerde. Door
de uitwateringsluizen van Eierland, Het
Noorden en Waalenburg was een Kreek
gevormd, waardoor men aan wal kon
komen en deze kreek is altijd het vaar
water gebleven. De stoomboot van Flo
ris kon daar bij hoog water altijd aan
leggen. De oorspronkelijke steiger was
90 meter lang.
BILJARTERS BIJEEN
Donderdag 1 October belegt onze bil
jartclub een algemene vergadering in
Hotel De Graaf. Ook nieuwe leden zijn
daar van harte welkom!
i.
TONEELVERENIGING
ZUID-EIERLAND
De toneelvereniging van de N.H Ge
meente te Zuid-Eierland heeft 'n nieuw
stuk in studie genomen. Het heet „Nacht
en Morgen", een ernstig spel in drie be
drijven, dat half November in de Kapel
zal worden opgevoerd.
KUDDE SCHAPEN OP DE IIEIDE BIJ
EDE
Grondbezitters uit Ede hebben het
plan opgevat om vlak bij de rijksweg
Arnhem-Ede-Utrecht, daar, waar onder
Ede zich wijde heidevelden uitstrekken,
het landschap het idyllisch' aanzien te
geven van 50 jaar geleden. Op weinige
honderden meters afstand van de rij
weg, waar het moderne verkeer zich
voortspoedt, zal dan een grote kudde
schapen grazen. Aan de uitvoering van
hun plan zijn de grondeigenaren, zii het
nog op bescheiden schaal reeds begon
nen.
De burgemeester van Ede is 'n warm
voorstander van de plannen. De finan
ciële consequenties zijn echter moeilijk.
Voor een grote kudde schapen is een
belangrijk kapitaal nodig. Daarom heb
ben de grondeigenaren besloten, voorlo
pig te beginnen met een bescheiden
aantal schapen en dit geleidelijk uit te
breiden. Er zal een schaapskooi niet ver
van de rijksweg gebouwd moeten wor
den. Burgemeester en grondbezitters
zijn echter optimistisch. „Als er één
schaap over de dam is, volgen er meer",
denken zij.
De steiger kreeg
zoveel bezoek van
schepen, dat niet
veel jaren later
besloten werd er
nog eens 90 meter
aan te breien. Dit
karwei werd uit
gevoerd door Bag-
germaatsdhappij
Kooiman te Har-
lingen. Op 31 Juli
1928 werd op voor
stel van B en W
besloten de vaar
geul door het doen
uitbaggeren van 2650 kub. meter grond te brengen op plm 30 meter breedte en
2 meter diepte beneden vol zee. Aan de Noordzijde van de Loswal werd een ge-
ieidelicht geplaatst, dat met de vuurtoren van Eierland ter oriëntering diende
in het zgn. Diepe, vanwaar de schepen via een takkenbebakening tot de wal
konden varen.
De toegang is reeds gebarricadeerd
R.K. DANSCLUB „MUSETTE"
De R.K. Dansclub „Musette" opent
Zondagavond haar winterprogramma.
(Zie adv.).
OUDEN VAN DAGEN NAAR DE
OVERKANT
De ouden van dagen van Oudeschild
maken a.s. Zaterdag een uitstapje naar
Haarlem, Bloemendaal en IJmuiden'.
Hier zal een bezoek gebracht worden
aan de haven. Het belooft een interes
sante tocht te worden.
KOSTPRIJSBEREKENING EN BOEK
HOUDING IN HET AMBACHT
Zoals bekend is door het Economisch
Instituut voor de Middenstand enige tijd
geleden het initiatief genomen tot het
uitgeven van zgn. Wegwijzers. De be
doeling van deze brochures is om de
middenstander op eenvoudige en pret
tig verstaanbare wijze wegwijs te maken
in de voornaamste grondslagen voor
goed zakendoen.
Het eerste geschrift in deze reeks, dat
enige maanden geleden versoheen en
waarin een aantal nuttige aanwijzingen
werd gegeven over de boekhouding in
de kleinhandel, mocht zich verheugen
in een zeer grote belangstelling. Voor
velen heeft het lezen van deze eerste
Wegwijzer ongetwijfeld reeds geleid tot
het aanbrengen van verbeteringen in de
administratie.
Richtte Wegwijzer No. 1 zich meer in
het bijzonder tot de kleinhandelaar, de
zojuist verschenen Wegwijzer No. 2 is
speciaal bestemd voor het ambtsbedrijf.
De brochure bestaat uit 2 delen. In
het le deel worden enige algemene op
merkingen gemaakt over de kostprijs en
kostprijsberekening. In het tweede deel,
dat logisch aansluit op deel 1, wordt de
noodzaak aangetoond 'van het voeren
van een boekhouding en tevens worden
hierin eenvoudige wenken gegeven op
welke wijze de boekhouding in am-
bachtsbedrijven het best kan worden
ingericht.
Ook dit geschrift is, evenals het voor
gaande, zo eenvoudig mogelijk gesteld en
laat zich prettig lezen. Bovendien is het
met talrijke tekeningen en voorbeelden
geïllustreerd.
Verwaoht mag dan ook worden, dat
het succes van deze tweede Wegwijzer
niet minder zal zijn dan dat van de
eerste.
Naast het grote nut, dat deze Weg
wijzers in het algemeen voor de midden
stand hebben, achten wij bovendien het
tijdstip van verschijnen uitermate geluk
kig gekozen. Onlangs zijn nl. berichten
verschenen over gereed liggende plan
nen ter verbetering van de productivi
teit in het kleinbedrijf. Ongetwijfeld
zullen deze Wegwijzers er in belangrij
ke mate toe kunnen bijdragen, om de
„efficiency-mindedness" van de midden
standers te bevorderen. Hierdoor zal ui
teraard het propageren van Droductivi-
teits^verbeteringen aanzienlijk worden
vergemakkelijkt.
De prijs is f 0,25 per exemplaar. Be
stellingen kunnen worden gedaan bij de
boekhandel of rechtstreeks bij het Eco
nomisch Instituut voor de Middenstand,
Koninginnegracht 53, Den Haag
ONDERWIJSNIEUWS
Naar wij vernemen is de heer P. Ze-
gers, Amersfoort, benoemd tot onderwij
zer aan de R.K. Sint Josephschooi,
waaraan thans acht leerkrachten zijn
verbonden.
TONEELGROEP „HET MASKER"
Donateurs van „Het Masker" kunnen
hun kaart voor het komende seizoen
Zondagmiddag afhalen in De Oranje
boom (Zie adv.) De eerste uitvoering is
bepaald op Zaterdag 28 November a.s.
Opgevoerd wordt „De Man die terug
kwam". Een jurv van elders zal deze
uitvoering bijwonen in het kader van de
Natu-toneelwedstrijd, Gewest Schagen.
KONINKLIJK TEXELS FANFARE TE
OUDESCHILD
Zaterdag heeft het Koninklijk Texels
Fanfarecorps een bedoek gebracht aan
Oudeschild. Voorafgegaan door een aan
tal flambouwen en gevolgd door een
flink aantal kinderen met lampions,
maakte het corps een rondje door het
dorp. Het was prachtig weer en er was
dan ook veel belangstelling. De vrien
den van het Texels Fanfarecorps zullen
deze muzikale rondgang stellig zeer op
prijs hebben gesteld.
Op 4 October zal het wederom We
relddierendag zijn en ofschoon deze in
stelling voor dierenvrienden een van
zelfsprekend iets is, zijn er nog altijd
genoeg mensen, die hier slechts een me
delijdende glimlach voor over hebben.
„Laat men eerst maar het leed van de
mens verzachten", zo wordt de dieren
vrienden menigmaal van die zijde toe
gevoegd, „dan komen de dieren daarna
wel aan de beurt!"
Nu klinkt een dergelijke uitlating wel
heel fraai, maar op de keper beschouwd,
is zij toch moeilijk te verdedigen.
Dat wij verplicht zijn om „onze broe
ders hoeder" te wezen, zal geen wel
denkend mens willen tegenspreken^ maar
impliceert dit nu dat wij het dier, dat
toch ook een schepsel Gods is, aan zijn
lot zouden moeten overlaten? De vraag
te stellen, is haar te beantwoorden en
daarom geldt hier: èn het één èn 'het
ander!
Dat dergelijke betreurenswaardige ui
tingen vernomen worden, komt meestal
voort uit het feit, dat „men" geen voor
stelling heeft van het leed dat de dieren
van de mensen ondervinden. Bijzonder
erg is het daarbij, dat velen, die beter
konden en moesten weten, zich met de
dooddoener „het zal wel niet zo'n vaart
lopen" van deze zaak afmaken.
Wie zo spreken, vergeten dat het dier
in Nederland en in vele andere landen
vrijwel rechteloos is en overgeleverd
aan de genade van zijn heer en meester.
Zeker; in onze wetgeving is het mis
handelen en pijnigen van dieren zonder
noodzaak strafbaar gesteld, maar de
desbetreffende bepalingen zijn te enen
male onvoldoende. Wanneer cle mishan
deling geschiedt met een zgn. „redelijk
doel", dat wil zeggen om geldelijk ge
win, dan is vrijwel alles ten opzichte
van het dier geoorloofd. Dan mogen kal
veren in kleine kistjes zonder licht wor
den opgesloten, dan mogen paarden en
honden aan staart en oren gecoupeerd
worden, omdat daardoor hun markt
waarde stijgt. Maar ook zonder dit rede
lijk doel worden de dieren in ons be
schaafd geheten Nederland op meer dan
gruwelijke wijze mishandeld.
Wie kennis neemt van de processen-
verbaal door de Dierenbescherming, de
rijks- en gemeentepolitie en door de
Koninklijke Maréchausse maand in,
maand uit tegen dierenbeulen opge
maakt, schaamt er zich soms voor tot
het genus mens te behoren.
Voorgeval men zou menen dat hier
overdreven wordt, volgen enkele voor
beelden: honden worden met hamers de
schedel ingeslagen; katten worden dood
getrapt; konijnen levend gevild; bokken
met zakmesjes door ondeskundigen ge
castreerd; kalveren uit hoge veewagens
gegooid, enz. enz. Dat de bedrijvers van
zulke euveldaden thans flinke boeites
en zelfs hechtenis tegen zich horen eisen
door het Openbaar Ministerie, is van
harte toe te juichen, maar hoe menig
maal gebeurt het niet dat mishandelin
gen niet geconstateerd worden door po-
litie-ambtenaren, zodat geen proces-ver
baal wordt opgemaakt?
Geen wonder, dat Dr Mr W. Hugen-
holtz te Leiden, vice-voorzitter van de
Ned. Vereniging tot Bescherming van
Dieren nadat reeds eerder vanuit de
boezem dezer Vereniging soortgelijke
projecten waren opgesteld en ingediend
het door hem gemaakte ontwerp voor
een Dierenwet lanceerde onder het mot
to: „Dierenbescherming is bestrijding
van menselijke misdadigheid".
Dat zulk een ontwerp spoedig in de
één of andere vorm tot wet moge wor
den, is natuurlijk de hartewens van
alle dierenvrienden en daarmee zou Ne
derland tevens de achterstand hebben
ingehaald, die het bij vele landen heeft,
waar reeds voortreffelijke wetten over
Dierenbescherming van kracht zijn.
Moge dan ook deze Werelddierendag
bij ons het besef van de eerbied voor het
leven versterken, een gevoel dat de
grootslen onder ons altijd hebben ge
kend
TEXELSE MARKT
Den Burg, 28 Sept. 1953. Aangevoerd:
8 koeien f 750-f 850. 7 pinken f 400
f 500. 38 graskalveren f 225f 325. 45
schapen f 7595. 40 lammeren f 55-f 80.
23 rammen f 100f 150. 24 biggen f40-
f 50. 9 schrammen f 60-f 75.
EMIGRATIE-HOEKJE
Wat de Nederlandse emigranten in
den vreemde vooral dienen tc onthou
den. Ouders,'stuurt dit bericht dus
aan uw kinderen.
Zolang een Nederlandse emigrant de
nationaliteit van het land, waarin hij
zich heeft gevestigd, nog niet heeft ver
kregen, zijn op hen de algemene bepa
lingen omtrent het Nederlanderschap
van toepassing, vastgesteld bij de wet
op het Nederlanderschap en het ingeze
tenschap van 12 December 1892.
De aandacht wordt gevestigd op het
bepaalde in artikel 7 lid 4 dezer wet,
dat het Nederlanderschap wordt verlo
ren door zonder verlof van de Konin
gin zich in vreemde krijgs- of staats
dienst te begeven.
Aangeraden wordt om zich alvorens
tot een dergelijke stap over te gaan, te
wenden tot de Nederlandse diplomatieke
vertegenwoordiger in het land van ves
tiging voor verkrijgen van bedoeld ver
lof. Het verlies van het Nederlander
schap brengt mede, dat men geen recht
kan doen gelden op de bescherming,
waarop iedere Nederlander volgens de
Nederlandse wetgeving aanspraak kan
maken.
S.V. Texel.
Uitslagen van Zaterdag en Zondag jl:
HRC A-Texel A 2-4; De Koog A-Texel
B 1—7.
De A.-adsp leverden weer prima werk
door HRC in eigen huis te verslaan. Dit
is de eerste keer dat wij van HRC A
hebben gewonnen. Om wat op tempera
tuur te komen, liepen onze jongens al
spoedig een 1-0 achterstand op, doordat
de scheidsrechter aan H. een strafschop
toekende, wegens ellebogenwerk van
Martin, wat hiermee trouwens rijkelijk
zwaar gestraft werd. We namen hier
echter geen genoegen mee en Kees en
Ruud, goed gesteund door Albert, wisten
het spel naar de H-helft te verplaatsen,
waar Max voor de gelijkmaker zorgde.
Zelfs namen wij de leiding, toen de H-
keeper over een voorzet van Martinus
heentrapte, in plaats van de bal in zijn
handen te nemen en Ruud hier dank
baar van profiteerde. De gelijkmaker
kwam na enige mistrappen in onze ver
dediging, waarin Jan vooral sterk was
en te traag ingrijpen van Martin en Wil-
ke. Rust: 2-2.
Het winnende doelpunt kwam uit een
pass van 1-binnen naar r-buiten, Marti
nus was zijn tegenstander te vlug af en
schoot langs de uitgelopen keeper. H.
zette nu alles op de aanval, de grote
spil, waar Ben zo ongeveer twee keer
uit kon, ging naar voren, maar kreeg
Kees als speciale bewaker mee, die zich
prima van zijn taak kweet. Onze ver
dediging, overigens niet in zijn beste
vorm, wist stand te houden en het werd
zelfs nog 4-2, doordat een H-speler een
voorzet van Ruud in eigen doel werkte.
Denkt Leo om de training? Wanneer je
niet om 6 uur komen kan, kom dan wat
later, maar in ieder geval trainen!
Het B-elftal versloeg De Koog met
7-1. Mari, die verhinderd was, werd
door Nico uitstekend vervangen. Wat is
het toch gemakkelijk als je een bal
steeds op tijd afgeeft en dan zelf weer
positie kiest in plaats van er eindeloos
mee rond te blijven lopen. De verdedi
ging speelde met Piet aan het hoofd een
goede partij.
In de kleedkamers zijn achtergeble
ven twee jongensjasjes, waarvan een
manchester nog getooid met een speldje
van de laatste adspirantendag. Voordat
ze zoek raken, weghalen jongens.
Door de dames van de handbalafde
ling is vergeten mee te nemen een wol
len sjaal (na wedstrijd TexelWaerin-
gen) en een sportbroekje. Af te halen bij
de heer Kiewiet.
Typerend voor de hernieuwde klank,
die de naam Salome in onze moderne
tijd heeft verworven, is 't feit dat in ver_
schillende branches van het zakenleven
de naam Salome begint op te duiken
als de verkoopsnaam van bepaalde arti
kelen. Zo kent de wereld thans reeds
Salome-badpakken, Sal ome-sandalen,
Salome-poeder enz.
De grootste eer, die Salome tot op dit
moment is te beurt gevallen, is wel dat
beroemde bloemenkwekers hier en in
■^Engeland een hunner nieuwe scheppm-
|j gen naar haar hebben genoemd.
Dc Britse orchideeënkwekers Black
i Florry noemden een nieuw type orchi-
j Jee Salome en zonden Rita Hayworth bij
wijze van attentie enige van deze pradh-
jtige bloemen.
Nederland bleef niet achter en de N.V.
H. Homan Co te Oegstgeest, een onzer
Salome, de prinses van Galilea die in
de eerste eeuw onzer jaartelling voor
haar stiefvader Koning Herodes de dans
der zeven sluiers danste en daarmee
aanleiding werd tot onthoofding van Jo
hannes de Doper, verheugt zich sinds
r kort in een merkwaardige opleving van
:de belangstelling voor haar persoon.
Doordat haar verleidsters-figuur tot
jde verbeelding sprak, werd zij al nim-
jmer in de tussenliggende 19 eeuwen ge-
Jheel vergeten en omstreeks 30 jaren ge
gleden deed nog een Salome-liedje op-
«r'Jgeld. Thans echter is het een film, die
V j de stoot heeft gegeven tot hernieuwde
Jbelangstelling. In een grote kleurenfilm
li Salome uit de Columbia Studio's, met
Rita Hayworth in de titelrol, heeft de
j dansende prinses opnieuw gestalte ge
kregen.
belangrijkste bollen-exporteurs, noemde
een nieuw ontwikkelde gladiolus Salo
me. Het is een gladiool van 'n warm,
vlammend vermiljoenrood, waarbij de
naam van de temperamentvolle, exoti
sche prinses (zo stellen wij ons Salome
immers voor!) bijzonder goed past.
Door bemiddeling van de Stichting
„Kunst en Bedrijf" te Amsterdam is in
samenwerking tussen de N.V. Europa
Film te 's-Gravenhage en de Columbia
Pictures International Corporation te
New York het initiatief genomen een
„Salomo-"prijsvraag uit te schrijven.
Een grote groep vooraanstaande Ne
derlandse kunstschilders is uitgenodigd
ieraan deel te nemen door een schilde
rij te vervaardigen, dat tot onderwerp
heeft de figuur van Salome.
Het resultaat zal te zijner tijd op ten-
toonstelingen in verschillende delen van
ons land gratis voor het publiek te be
zichtigen zijn. Aan prijzen is voor de
'kunstschilders een bedrag van f12000,-
beschikbaar, terwijl een jury van des
kundigen zich bereid heeft verklaard bij
de toekenning der prijzen haar mede-
wenking te verlenen.