Puistjes
VAL DA
TWEEDE BLAD TEXELSE COURANT
D.D.D
Uit toelichting op de begroting blijkt
Waarom verbetering van de riolering
zo noodzakelijk is
Eilanden krijgen eigen
vliegtuig
r immi
Gruwelen
Texelse grafsteen
Canada
in
VIOS kan spelen: Vooruit geef gas!
F
PUROIi doet wonderen!
Maak 'n einde aan
dat ondragelijke znnrbranden
Een Texelaar vertelde over zijn reis
door Schotland
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1953
Het is noodzakelijk het rioleringsstel
sel van de gemeente voor het grootste
deel te vernieuwen en de gedeelten van
de gemeente welke nog met op de rio
lering zijn aangesloten alsnog van een
riolering te voorzien. Gebleken is, dat
de bestaande riolering, vooral met ihet
oog op de aanleg van een centrale drink
waterinstallatie, een te geringe capaci
teit heeft en veelal verouderd en versle
ten is. De gedeelten van de gemeente
waar nog geen riolering is, dienen te
worden aangesloten, daar de volksge
zondheid hiermede direct en indirect in
hoge mate is gediend. Direct in verband
met de persoonlijke hygiëne en gezond
heid en indirect als gevolg van de als
dan mogelijke verdere verbetering van
de gezondheid van het vee. Wat het
laatste betreft zijn ook de economische
gevolgen van de aanleg van riolering
ten aanzien van de veehouderij niet uit
het oog te verhezen. Nauw houdt met
het vorenstaande verband de afvoer en
zuivering van het rioolwater. Momen
teel geschiedt de afvoer in de polder
sloten, welke toestand in feile niet toe
laatbaar is, vooral niet indien de riole
ringen zullen worden uitgebreid en 'n
grotere hoeveelheid afvalwater is te ver
wachten. Om een verdere verontreini
ging van het polderwatcr te voorkomen
is het noodzakelijk voorzieningen te
treffen.
Een globaal opgemaakte begroting
geeft de volgende cijfers aan. Uitbrei
ding en vernieuwing riolering te Den
Burg f450,000, te Oudeschild f 125,000,
te Den Hoorn f 100,000, te Oosterend
f 100,000, te De Cocksdorp f 75000 en te
De Waal f 50,000, is in totaal f 900,000.
De kosten met betrekking tot de af
voer en zuivering van het rioolwater
zijn globaal bereikend als volgt: Voor
Den Burg f 350,000, voor Oudeschild
f 200,000, voor Oosterend f 200,000 en
voor De Koog f 200,000, totaal f 950,000
Het is duidelijk, dat de investering
van dergelijke grote bedragen over een
aantal jaren moet worden verdeeld, wil
het gemeentelijk budget niet bovenma
tig worden belast. Ook met de samen
stelling van de verschillende plannen,
het doen van opmerkingen en het ver
vaardigen van de benodigde tekeningen
zal een geruime tijd gemoeid zijn. Voor
gesteld wordt het rioleringsplan zoals dit
hierboven is omschreven naar urgentie
uit te voeren. In verband hiermede
wordt het gewenst geacht in 1954 een
begin te maken met de werkzaamheden
te Den Burg en Oudeschild. Verwacht
wordt, dat in dit jaar ten behoeve van
de riolering te Den Burg f 150,000 en
van de riolering te Oudeschild f 50,000
zal worden geïnvesteerd. Met het tref
fen van voorzieningen voor de afvoer en
zuivering van rioolwater zal in 1954
eveneens een begin worden gemaakt.
Voor dit doel zal in 1954 vermoedelijk
f75,000 voor Den Burg en f25000 voor
Oudeschild worden uitgegeven.
Zuiveren ontsmet uw huid
met de helder vloeibare
D.D.D. De Jeuk bedaart,
de ziektekiemen worden
gedood en de huid geneest.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
i.icaionicuicu wviucii
Tijdens de Waddenconferentie, die op
Vlieland werd gehouden, werd medede
ling gedaan van het feit, dat de vier
Friese eilanden een eigen Auster^vlieg-
tuig hebben gekocht, met deze restrictie,
dat Ged. Staten van Friesland daarvoor
nog toestemming moeten geven.
Het is een vierpersoons vliegtuig,
waarvan echter twee zitplaatsen zijn
omgebouwd tot een brancardbed. De be
doeling is dan ook dit vliegtuig speciaal
te gebruiken wanneer er ernstige zieken
met spoed naar het vasteland moeten
worden vervoerd.
Voorts zal het dienst doen voor noodza
kelijk vervoer ingeval de verbinding met
de eilanden of een der eilanden door de
weers- of get ij-omstandigheden is ver
broken.
Het vliegtuig, waarin een der burge
meesters reeds een proefvlucht heeft ge
maakt, staat momenteel in Eelde, maar
zal straks op het vliegveld in Leeuwar
den worden gestationneerd. Wanneer
het gebruikt moet worden zal een der
piloten van de vliegbasis aldaar het be
dienen.
Als de koop definitef wordt zullen de
bevolkingen der eilanden in de gelegen
heid worden gesteld om het vliegtuig
te bezichtigen.
Bij dc combinatie is Texel niet aange
sloten, maar mocht ook Texel ooit eens
geïsoleerd geraken en een ernstig spoed
geval krijgen te vervoeren, dan kan ook
dit eiland, op huurbasis, van het vlieg
tuig gebruik maken.
Een greep gruwelen en overtredingen
jegens dieren over de maanden Juli, Au
gustus en September .1953.
Glanerbrug: Paard, dat door een afras
tering in een tuin was gelopen, door de
eigenaar van de tuin met een hooivork
ernstige en bloedende verwondingen
toegebracht.
Huppel bij Winterswijk: Twee ree
bokken in strikken aangetroffen; een
kon nog tijdig worden bevrijd, de ande
re stierf de hongerdood.
Vlaardingen: Twee levende jonge kat
jes, in courantenpapier verpakt, in een
wagen van de reinigingsdienst aange
troffen.
Kerkrade: Een hond, vermoedelijk uit
wraaklust, wegens een familievete, op
gehangen en daarna gestroopt.
Akersloot: Een koe gestraft door
schoppen tegen kor* en lendenen en on
der de buik.
Loenen: Vier honden, die ziek thuis
kwamen. stiel-ven kort daarna, kenne
lijk vergiftigd.
Amersfoort: Kinderen hielden razzia's
onder eenden, waterhoentjes en andere
vogels in de omgeving van Amersfoort.
Eén waterhoentje, dat op eieren zat en
reeds enige jongen had, werd door de
kinderen gedood.
Winterswijk: Drie varkens op kwel
lende wijze op een motorfiets vervoerd.
Hoogeveen: Gewond paard gebruikt
om het land te eggen.
Heerlen: Een merel met een steen
dood gegooid.
Sittard: Een hond, die bij een buur
man binnenliep, door deze met 'n knup
pel bloedend verwond.
Goor: Een hond aangetroffen, die ge
heel met carboleum was toegetakeld.
Monnikendam Een hondje bewuste
loos getrapt.
Vlaardingen: Kat van een buurman
met één slag gedood. (Met een borstel).
Twello, Loenen en Wernum: Drie paar
den op ruwe wijze om het leven ge
bracht en twee paarden ernstig gewond
door onbekend gebleven persoon. In '47
en '48 werden in die omgeving 25 paar
den en een koe op gelijke wijze gedood.
's-Gravenzande: Twee honden met de
scherpe kant van een schop geslagen en
ook op andere wijze mishandeld.
Een Texelse vrouw, die thans in Ca
nada woont, bezocht daar een dezer da
gen een begraafplaats; zij vond daar een
steen, die haar aandacht trok. Daarop
las zij hoe een jongeman, in de oorlog
een Canadees vliegenier, begraven ligt
op het kerkhof te Den Burg op Texel
(Holland). Wat was nl. het geval?
De ouders van deze jongeman verlo
ren in de oorlog nog een zoon; deze
werd in zijn woonplaats begraven.
Overbrenging van het stoffelijk over
schot van Texel naar Canada, zoals de
ouders graag zouden hebben gezien, was
niet mogelijk. Toen zouden deze mensen
zo graag het graf te Den Burg eens be
zocht hebben, maar ook dit was, om gel
delijke redenen, uitgesloten. Nu hebben
zij daarom nog een tweede grafsteen ge
kocht en deze geplaatst naast het graf
van de in Canada begraven zoon; op de
ze steen wordt verwezen naar Texel.
Wanneer nu de ouders de begraaf
plaats bezoeken is het voor hen alsof
beide jongens naast elkaar zijn begra
ven.
Honderden, of beter duizenden ouders
zouden zo graag eens in den vreemde
het graf van hun zoon, die in de oorlog
gevallen is, bezoeken; hun ontbreekt
echter het geld daarvoor, ook al ligt het
graf misschien niet eens zo ver verwij
derd als voor de genoemde Canadese
ouders.
Gelukkig wordt voor deze mensen wat
gedaan; gelukkig worden zij geholpen
met de reiskosten, of wordt hun een foto
van het graf in den vreemde gezonden.
Om dit te doen wordt jaarlijks de Klap
rooscollecte gehouden.
Texelaars, als u wat wilt doen voor
deze mensen, die een zwaar verlies le
den, geeft u dan ook uw bijdrage, klein
of groot, al naar u daartoe in staat is,
bij de collecte, die de volgende week
wordt gehouden!
KNUTSELAARS AAN DE SLAG VOOR
HOSPITAALKERKSCHIP „DE IIOOP"
Het werk van het Hospitaalkerlkschip
,,De Hoop" is u bekend. Eveneens het
feit, dat men doende is de laatste ton
voor het nieuwe schip bij elkaar te
brengen.
Een van de middelen daartoe hoopt
men te vinden in de verkoop van bouw
platen. Het resultaat van het uitknippen
en in elkaar zetten van de, op die bouw
plaat getekende onderdelen is een model
van het nieuw ontworpen schip, onge
veer 50 cm. lang en 10 cm. breed. Een
aardig werk voor de komende winter
dagen, een geschikt cadeau voor knutse
laars en de jeugd met St. Nicolaas of de
Kerstdagen.
Iedereen die op giro 50375 of per
postwissel een bedrag van minstens
f 1,25 toestuurt aan het adres: Hospitaal
Kerkschip, Damrak 95 te Amsterdam,
ontvangt een bouwplaat en weet, dat
hij of zij weer iets bijgedragen heeft
voor het „Fonds Nieuwe Schip"
VLIELAND IIEEFT BELASTING-
PROBLEMEN
Op het eiland Vlieland, dat om met
de vereniging voor vreemdelingenver
keer te spreken, als een schip vol rui
sende dennebossen verankerd li®t op de
grens van Wad en Noordzee, houdt een
klein deel van de nog geen 700 zielen
tellende permanente bevolking zich be
zig met een interessant juridisch pro
bleem.
De bezitters van motorrijtuigen heb
ben nl geen vrede met de heffing van
de belasting voor hun voertuigen en
zijn bezig uit te zoeken of zij volgens de
wet wel verplicht zijn die motorrijtui
genbelasting te betalen. In elk "eval
achtten zij het om te beginnen onbil
lijk, dat zij voor het volle pond worden
aan.tf^lagen, en de hele zaak draait om
de vraag: wat is een openbare weg.
Op Vlieland rijden totaal ongeveer 14
vrachtauto's, autobussen en luxe wa
gens, een stuk of vijf motorrijwielen en
nog een stuk of tien bromfietsen. Snug
gere lieden nu zijn tot de ontdekking
gekomen, dat ïn de motorrijtuigenbelas
tingwet wordt gezegd, dat de belasting
verschuldigd is voor het gebruik van
openbare wegen en dat de gelden nodig
zijn ter verzekering van de aanleg en het
onderhoud van die wegen. In het ver
dere gedeelte van die wet wordt het
plan van rijks-, provincie en tertiaire
wegen genoemd, waar Vlieland niet op
voorkomt, maar nergens staat precies
wat nu onder openbare wegen wordt
verstaan, zo redeneert men op Vlieland
en men heeft nu de vraag gesteld of op
de wegen van dit eiland de motorrijtui
genbelastingwet wel van toepassing is.
De belastingdienst houdt het nu bij
de wegenwet. Volgens die wet is de weg
van Vlieland-dorp naar de haven, een
afstand van 1,7 km., en dan nog een
straat van nog geen km., openbare weg.
Alle andere wegen, onder meer de Bad-
weg, die anderhalve km. lang is, de weg
door Duinkers-oord en de ongeveer 12
km. lange Postweg naar de Westpunt
van het eiland zijn gemerkte „Eigen
Wegen", die op grond liggen van het
Staatsbosbeheer en in beheer zijn van
Waterstaat, waardoor die wegen dan ook
worden gebruikt voor aanvoer van kust
verdedigingsmateriaal en dergelijke.
De motorrijtuigenbezitters zijn nu van
oordeel, dat het toch eigenlijk te bar is,
dat zij voor het gebruik van nog jgeen
drie km. openbare weg het volle belas
tingbedrag verschuldigd zijn, dat ook
nog niet eens wordt gebruikt voor de
aanleg of het onderhoud van de wegen
op het eiland, maar juist van wegen el
ders, waarvan zij toch nooit gebruik
kunnen maken, omdat Vlieland nu een
maal een eiland is, en men vindt het
de moeite waard om deze kwestie eens
haarfijn uit te zoeken; als er een kans
je in zit, tot voor de balie!
Het grote succes van de Fancy-fair
welke vorige week van Donderdag tot
Zaterdag in de o.l. school te Oosterend
ten bate van muziekcorps VIOS werd
gehouden, .meldden wij u Woensdag
reeds: de penningmeester zag tegen de
3000 gulden in de berooide kas rollen en
u begrijpt, dat hij zich bij zo'n recette
wel even de ogen zal hebben uitgewre
ven! De eerste dag kwam f 750 bijeen,
de tweede f 350 en de derde spande de
kroon met een som van tegen de 2000
gulden!
„Geen slecht resultaat!" zo merkt
onze correspondent op. Inderdaad en zij,
die zich voor deze bazar het vuur uit de
sloffen hebben gelopen, heel wat „over
uren" hebben opgeofferd óm de Bazar
op touw te zetten, zij allen en degenen,
die zo bereidwillig waren diep in de bui
del te tasten tijdens dit feest, zullen
met grote voldoening op het bereikte
terugzien!
Vrijdag werden ook weer de nodige
taarten en worsten in de wacht gesleept.
Puur geneeskracht, gezondheid
en zuiverheid voor Uw huid
„WAT HEEFT DE BOER AAN
NATUURBESCHERMING?"
Van de zijde van het Ministerie van
L., V. en V. schrijft men ons:
Er zijn vele beweegredenen, die de
noodzaak onderstrepen, de natuur te be
schermen tegen onverantwoord optre
den van de mens. Eén daarvan is bv. de
onmisbaarheid van de natuur voor het
wetenschappelijk onderzoek en de prac-
tijlk. Het onderzoek naar de natuurwet
ten, volgens welken het leven op aarde
verloopt, gaat onverminderd voort, niet
alleen "bij de studie van de atoomener
gie of de electnciteit, maar zoals Dr M.
F Mörzer Bruijns, bioloog bij 't Staats
bosbeheer, onlangs in een radiocauserie
naar voren bracht, ook bij die van het
leven in de bodem en de betekenis daar
van voor de bodemvruchtbaarheid of bij
de studie van groeistoffen of insecten
verdelging. Voortdurend tracht men te
weten te komen hoe de natuur werkt,
teneinde op het juiste moment en op de
juiste wijze te kunnen handelen met
ploegen, planten, zaaien, oogsten, be
mesten of spuiten. De resultaten van
deze onderzoekingen zijn belangrijk ge
noeg. Men denke slechts aan hetgeen is
bereikt op het gebied van de verede
ling, de bemesting het bodemonderzoek,
de onkruidbestrijding en de verdelging
van schadelijke insecten. Toch zijn er
nog heel wat leemten in onze kennis; dat
bewijzen de moeilijkheden van de land-
bouwpractijk al door de plagen en ziek
ten en de vérgaande gevolgen van on
doordacht, soms ongewild ingrijpen.
Het meest snrekend zijn daarbij de ge
volgen van het invoeren van vreemde
dieren in een land, bv. van de colorado
kever en de bisamrat in Europa of van
het uitroeien van dieren, waarvan imen
vermoedde, dat zij slechts schadelijk wa
ren, hetgeen bij roofwild nogal eens is
voorgekomen. De moeilijkheid daarbij
is, dat de fouten niet zo gemakkelijk zijn
goed te maken en dat men vaak tiental
len jaren, zo niet langer, de wrange
vruchten van de ondoordachte daad
moet plukken.
Behoud van natuurterreinen een
eerste eis!
De betekenis van de natuurgebieden
•komt hierbij wel zeer sterk naar voren,
omdat men door de bestudering hiervan
in staat is de naam, de verspreiding op
aarde, de levensgewoonten, de kans op
De heer J. Eelman wierp zich die dag op
tot koning-schutter met 34 punten. De
heer V. Kuilman haalde een fraaie mand
fruit van het bekende Rad. De heer Jn.
Boogaard veroverde de hoofdprijs van 't
sjoelen. Zaterdag was het stamp en
stampvol. Toen werden de trekkingen
van de grote loterijen gehouden: de
heer C. v. Liere won twee konijnen op
146 en 109, de heer C. Zegel sleepte een
grote kist appelen in de wacht, mevr.
Drijver-Dogger werd de gelukkige be
zitster van een taart (nr. 197), mevr. v.
d. Vis-Vonk won behalve de genoemde
wieg ook nog een taart. Bij de Ameri
kaanse verkoop van appelen gingen A.
v. Liere en A. v.d. Knaap ieder met een
kist huiswaarts. De heer W. v. d. Slikke
toonde zich een geroutineerd katten
mepper: hij won alle prijzen. Hij pres
teerde het zelfs een keer met 1 bal drie
katten van het dak te kogelen! De heer
Tj. v.d. Veen verwierf de dag- én de
hoofdprijs van de sjoelwedstrijd en won
een strijkbout en een keukengarnituur.
De heer P. v.d. Vis Jzn. ging met een
straalkachel en een scheergarnituur
dorpwaarts: hij had nl. de dag- én de
hoofdprijs van de schiettent te pakken
(35 punten)! Een bijzondere attractie
was het vraaggesprek, dat door de heer
Westerdijk met de Vrouwenclub e.a. was
gehouden en dat op de Wire-Recorder
was vastgelegd, 's Avonds werd het
voor de distnbutie-radio herhaald! Ook
het clubje Vios-blazers, dat zich op de
zolder verdienstelijk had gemaakt, kon
zich later via de band horen spelen.
Over de drukte in de theetent, de pata-
tes-fnteskraam schreven wij reeds.
Nogmaals, VIOS, gelukgewenst met
dit resultaat!
Neem een of twee Kennies,
en op 't zelfde moment is dat zuurbran-
den geblust. Geen wonder dat talloze
mannen en vrouwen over de hele wereld
dwepen met Renmes en altijd zorgen
ze bij de hand te hebben. Renmes zijn
hygiënisch verpakt één voor één. Ze
zijn smakelijk en.... gemakkelijk in te
nemen, zonder water of wat ook.
beschadiging en dergelijke bijzonderhe
den te achterhalen van iedere plant of
dier, dat uit de practijk met het verzoek
om inlichtingen wordt toegezonden. Men
dient daarbij te bedenken, dat de na
tuur steeds onderhevig is aan verande
ringen, die niet kunnen worden voor
speld. Soorten, die dit jaar nog onscha
delijk zijn, kunnen ons het volgend jaar
in moeilijkheden brengen. Er kan daar
om niet worden volstaan met het bestu
deren van de planten en dieren, die tot
nu toe voor de practijk van belang zijn,
deze studie moet veel algemener zijn en
ook in de toekomst worden voortgezet.
Nog duidelijker is het nut van de na
tuurreservaten, wanneer daaruit wilde
planten kunnen worden verkregen, die
nuttig en soms zelfs nodig zijn voor de
veredeling van landbouwgewassen, bv.
voor het verkrijgen van 'grotere weer
stand tegen ziekten.
Het behoud van natuurgebieden is 'n
aangelegenheid, die niet slechts waarde
heeft voor natuurliefhebbers met plan
tenbussen, verrekijkers of vlindernetten,
maar die ook onmisbaar is voor de prac
tijk. De oppervlakte, die voor weten
schappelijk onderzoek nodig is, is niet
onredelijk groot. Het gaat om ten naas
te bij lVi pet. van de Nederlandse bo
dem Dit werkterrein voor het onder
zoek te behouden is een zaak, waar ook
de boei alle belang bij heeft.
In „Het Wanen van Amsterdam" hield
de heer Joh. Bakker Jzn., Den Burg,
Vrijdagavond 30 Oct. een praatje over
zijn jongste reis naar Schotland. Deze
eerste avond van Ontwikkeling Ooster
end was jammer genoeg niet zo goed be
zocht als men wel gewend is, wat mede
zijn oorzaak -gehad zal hebben in het
feit, dat er tegenwoordig zoveel te doen.
is en op dezelfde avond bazar werd ge
houden. Enfin, de avond was al een keer
uitgesteld en wederom verzetten werd
moeilijk. De heer Bakker maakte met
zijn toehoorders eerst een wandelingetje
door de historie van Schotland. De figu
ren van Maria Stuart, Koningin Elisa
beth, en anderen passeren de revue. Het
viel de heer Bakker bij zijn bezoek aan
dit land op, dat de Schotse taal ver
schillende bekende klanken bezat, zoals
b.v. „rechtuut". De taal was vrij moei
lijk, wat hem echter geen lust gaf tot
critiek, want.... die Schotten zijn ge
duchte vechtjassen! Deze eigenschap
treedt ook /wel bij de beoefening van hun
sport aan het licht. Zo kennen ze daar
een spelletje wie het verst met boom
stammen kan gooien of met zware ha
mers. De nationale sport is wel die van
de dans, wat hun werkelijk diep in het
bloed zit De heer Bakker stond vreemd
te kijken, toen het koékjesbakken en ta
feldekken hem ook als een sport werd
uitgelegd! Dat de Schotten zeer gastvrij
zijn heeft onze eilandgenoot steeds weer
aan den lijve mogen ervaren! Het land
is van slechte kwaliteit, voor de jacht
leent het zich door de aanwezigheid
van uitgestrekte heidevelden daarente
gen bijzonder goed. Grappig toen hij bij
de kerkgang van Koningin Elisabeth
van Engeland een actieve dominee langs
de rijen toeschouwers zag collecteren!
(Ons is uit het verslag niet duidelijk of
dit voor een auto of een bromfiets was
red.) In Grimsby nam de heer Bak
ker nog een kijkje in de grootste Schot
se vishaven. De koeien zijn er klein en
de boeren hebben er over het algemeen
niet veel. zij leggen zioh liever toe op
het vetweiden van ossen, soms 400 stuks
tegelijk! De schapen vinden er maar
zuinige weiden. Ook daar blijkt de boer
hard te moeten aanpakken Uiteraard
stond de heer Bakker als schapenboer
langer stil bij de bespreking van de vele
soorten die men daar aantreft, wat trou
wens ook voor de koeien gold. De scha
pen- en lammerenmarkten mogen ook
daar gezien worden! Van nature is het
wolvee' wit, maar de boeren wassen ze
eer ze ter markt gaan en op de markt
vindt u dan dieren met een geelachtige
tint Het verhandelen van het wolvee
gaat heel anders dan hier: ze worden
nl. bij 150 stuks tegelijk geveild. Boter
bij de vis, wat overigens wel een gezon
de manier van zakendoen is! De prijs
ligt een tientje hoger dan die voor het
Engelse vee en een tientje beneden die
van ons Hollandse wolvee. Bij de na
tionale gebeurtenissen en zo voorts
dragen de verschillende families hun
eigen klederkleurencombinaties. Ten
slotte noemde spreker nog de grote
scheepswerven, waar o.a de Oueen
Mary en Queen Elisabeth zijn gebouwd.
Tijdens de pauze kon men verschil
lende uit Schotland meegebrachte voor
werpen bezichtigen. De hierna vertoon
de lichtbeelden verduidelijkten zo nodig
nog weer het gesprokene. De voorzitter
de heer W. Re.nout, dankte de heer Bak
ker voor het gebodene en sloot vervol
gens deze goed geslaagde avond.
V BIJ GRIEP
PASTI LLE S
d^Vachte VALDAMILD
