(fro en fwarL-ffexels in het harL.. c Gedachten bij een verlang lijstje ie at "S J tl l« rr ri Vrouwenbond NVV hield feestavond in Casino n >,5( its De „Clazina Emelie Gollardsstichtmg,, ontving haar eerste bewoonster 3É Flierefluiters Oponthoud De Koog Op reis ige WOENSDAG 11 NOVEMBER 1953 TEXELSE G7e JAARGANG. No. 6785 COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 Tel. 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl. Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. f 1,80 p. kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm. -door- J. A. van der Vlis Wie maar weinig op Texel komt en dan eens een toertje maakt om te zien wat er gedurende zijn laatste bezoek is veranderd, staat keer op keer versteld. Wat een activiteit is er ontploo-id se dert de fatale dagen, dat de Georgiërs in opstand kwamen tegen de Duitsers! Wat is uit de puinhopen van Den Burg, De Waal en De Codesdorp veel goeds verrezen, waarop we gedurende en vóór de oorlog nauwelijks hadden durven ho pen. Zoals Rotterdam in snel tempo groeit tot een moderne twintigste eeuw- se stad Texelaars het is de moeite waard er eens een kijkje te gaan nemen zo is het aangezicht van de genoem de dorpen op het eiland in veel opzich ten radicaal veranderd. De Texelse Courant houdt mij en veel andere lezers, die eens op het eiland ja ren sleten, voortdurend op de hoogte en als ik dan denk aan al die veranderingen en bovendien het lijstje lees met de wensen van een vooruitstrevend ge meentebestuur, ja, dan klopt mijn hart toch eèn beetje sneller. Er schijnt op Texel aangepakt te worden. Men schijnt meer dan vroeger te beseffen, dat men bij brood' alléén niet leven kan. De op richting van talloze gebouwen ten alge mene nutte, het restaureren van kerken, het bouwen van vele woonhuizen, dit alles wekt de indruk van een gezonde levenskracht, die zeer zeker door een goed en practisch idealisme wordt ver gezeld. Ook de ruilverkaveling, die uit eindelijk voor de bevolking een zegen zal blijken te zijn, getuigt hiervan. Het komt er maar op aan of zij, die belast zijn met dit zo ingrijpende werk begrip en gevoel zullen hebben voor het land, zoals het in een reeks van jaren is ont staan. Met al het goede dat ik lees in deze krant: het moet mij uit de pen, dat ik daar wel eens een zwaar hoofd in heb. Komt dat alleen maar omdat de Cul tuurtechnische Dienst in stilte zijn werk verricht en wars is van alle publiciteit? Waarom lees ik zelden of nooit iets over het werk dat men nu toch begonnen is? Er is herhaaldelijk door woordvoerders van deze dienst verzekerd, dat het land- sehapsschoon met aangetast zou worden, dat men er zelfs op uit was dit land schap te verfraaien. Moge dit zo zijn! Maar moge men dan ook begrijpen, dat vele oud-Texelaars wel eens willen ver nemen hoever men is gevorderd en hoe men zich bepaalde landschapsverbete ringen heeft gedacht. Ik ben zo bang, dat ik en velen met mij op een dag gecon fronteerd zullen worden met een veran dering, die een verlies blijkt te zijn. Dan gaan de poppen aan het dansen en ko men er moeilijkheden. Komt, Heren van de Cultuurtechnische Dienst, zet uw licht niet altijd onder de korenmaat, laat ons buitenstaanders, maar daarom niet minder geinteresseerden, toch eens horen hoe het met de zaken is gesteld Als allerlei belangrijke mensen in het wereldgebeuren op regelmatige tijden door persconferenties e.d. hun publiek van voorlichting dienen, moet gij u uit welke overweging dan ook van een dergelijke voorlichting onthouden? Ik mag wel vertellen hoe ik er toe kom dit artikeltje te schrijven. Het is een gevolg van een bezoek, dat ik kort geleden bracht aan de in aanbouw zijn de tunnelwerken te Velsen. Een enorm karwei, dat reeds een goed deel is ge vorderd. Allerlei groepen van onze Ne derlandse bevolking maken excursies naar dit karwei en de autoriteiten ach ten het een plicht belangstellenden op alle mogelijke wijzen ter wille te zijn. Gedurende mijn bezoek, dat werd ge houden door de Archaëlogisahe Werkge meenschap voor West-Nederland, heb ik kunnen zien, hoe de bodemlagen in de vijf en twintig meter diepe bouwput van de tunnel waren samengesteld. Ik zag brandresten uit Romeinse en Fran- kische tijd, scherven van oud aardewerk en liet mij uitleggen hoe de bodem van Westelijk Nederland in een proces, dat em-pe honderdduizenden jaren heeft ge duurd, was geworden tot wat hij thans is. Wij beseften toen, dat wij, nietige mensjes, aan het uiterste einde van deze lange ontwikkelingsgang leven en ik dacht aan Texel! Wat jammer, dat mij nog nooit de gelegenheid is geboden zo eens de Texelse bodem te bezien. Die bodem waarop ik vele jaren hefo ge leefd en over welks ontstaan ik naar de mate van mijn vermogen toch wel zo het een en ander heb geschreven en ge publiceerd. Laat men niet denken, dat ik een enkeling ben en dus van geen be tekenis. Zoiets te denken is bepaald ver- kéérd. Want, waarde lezers, gelooft u mij, het zal de enkeling zijn, die het eerst belangstelling toont, een belang stelling, die eens een groot deel van de bevolking ten goede komt. Wat is er al veranderd in de meer dan dertig jaren dat ik Texel ken! Wie had voor enige tientallen jaren durven denken, dat het Gemeentebestuur het zich tot taak zou stellen om de Vergulde Kikkert aan te n H da lal 18, iitiji ubl] .,56 gei De vakbeweging is niet een zaak, die alleen maar de man aangaat. Want wat zij nastreeft gaat immers ook iedere ar beidersvrouw ter harte; raakt immers oök haar leven en dat van haar kinde ren. Wie dit overweegt, begrijpt meteen waarom in het NVV een aparte vrou wenorganisatie is ontstaan. En ook waarom die nog maar vijf jaar oude or ganisatie nu reeds meer dan 12.000 le den telt, verspreid over 136 afdelingen, aldus stond er op de brochure, welke verspreid werd op de Feestavond voor de Vrouwenbond van het NVV, die Za terdag talrijke dames riaar Casino trok. Het werd een allergenoeglijkste avond, van welks programma het leeuwendeel voor rekening werd genomen van Frans Nienhuys en zijn staf, die optraden on der het motto „Speciaal voor U, me vrouw!" Terecht merkte de heer Wim van Halm, bestuurder van het NW op, dat een spreker op zulk een avond altijd een dobber heeft om enigermate popu lair te zijn. „Je hoort nogal eens de aan kondiging: ,,Na dit feestelijke gedeelte is het woord aan de propagandist' Enfin, de heer Halm genoot de gave om zijn toespraak kort, krachtig èn door- sprenkeld met humor naar voren te brengen, zodat ook hij werd aanvaard op deze feestelijke bijeenkomst. Dat er on danks het geringe aantal leden, dat de Texelse Afdeling telt (21) flinke be langstelling voor haar taak aan de dag wordt gelegd bewees de grote opkomst en stellig zullen verschillende nieuwe leden zijn geboekt! Belangrijk was de mededeling van mevr. Stiggelbout-Huisman, die als voorzitster het doel van de verloting uiteenzette: in navolging van hetgeen de zustervereniging te Anna Paulowna aan gevat heeft, wil men hier een linnenkast stichten, opdat uit het magazijn pyama's, lakens en slopen kunnen worden geleend aan gezinnen waar door ziekte of ge zinsuitbreiding investeringsmoeilijkhe den bestaan. Voor dit prachtige plan kooht men gaarne zijn lootje, waardoor men tevens kans had op een der talrijke Prijzen, die een lange tafel geheel aan bet oog onttrokken! De avond werd geopend door de voor zitter van de Texelse Bestuurdersbond de heer D. Dapper, die zijn voldoening uitsprak over de grote belangstelling, De heer van Halm herinnerde allereerst aan de verwoede strijd tegen de aloude erf vijand en ofschoon die overmachtig was, •kon toch de overwinning worden be vochten. Ook de strijd van de arbeiders beweging is een heroïeke geweest, niet alleen door mannen: dat kunt u leren uit het gedicht van Henriëtte Roland Holst „Der Vrouwen Moed". Ofschoon die tijd wel de tijd der romantiek werd genoemd, wilde spreker nadrukkelijk vaststellen, dat er in werkelijkheid wei nig romantiek in zat, vooral voor de vrouw! Toentertijd bestonden er geen sterke weerstandskassen en de vrouw moest onder de meest ongunstige om standigheden maar proberen de eindjes aan elkaar te knopen. Haar strijd was minder opvallend, maar daardoor met minder belangrijk als die van haar man! De tegenwoordige strijdwijze verschilt veel van de vroegere. Wij zijn nu im mers vertegenwoordigd op allerlei pos ten van het maatschappelijk leven! Wij kennen thans een geleide loonpolitiek1 en een groot stuk sociale zekerheid is de arbeider geworden. Daarnaast bliift er nog veel te wensen: de strijd is nog niet ten einde. Daarvan hebt u iets kunnen ontdekken inzake de kwestie bij de „Om melanden", waar het mogelijk was, dat de werkgevers maandenlang een derge lijke strijd konden volhouden. Gelukkig heeft de arbeidersbeweging er macht en geld tegenover kunnen stellen. In 1948 kwam de Vrouwenbond om de rijen te versterken. Zij werd opgericht nadat vrouwen deelgenomen hadden aan vacantiekampen. Toen werd de gedachte geboren een Vrouwenbond op te richten. Begonnen werd met 75 afdelingen en 5000 leden. September 1953 was dit aan tal tot 136 afdelingen en meer dan 12.000 leden gegroeid! Het gaat er om zin en inhoud te geven aan het leven van de arbeidersvrou wen, om elkaar te helpen als men voor bepaalde moeilijkheden komt te staan, die de enkeling niet aan kan. „U heeft het NVV uw steun gegeven.' Dank zij de regelmatige stijging had dit NW thans al meer dan een half millioen leden ge teld, ware het niet, dat sommigen de rij en verlieten. Soms ligt daar de oorzaak bij de vrouw. In de vrouwenbond wordt de mentaliteit gekweekt, dat de vrouw het eenvoudig niet neemt als haar man kopen en geheel te restaureren? Toen nog niet zo heel lang geleden de gedach te werd geuit om dit gebouw, dat in het Texelse gemeenschapsleven zo'n belang rijke plaats innam, ten bate van de ge hele eilandsbevolking voor een tomeloos verval te behoeden, ja, toen lachte men daarom. En ziet wat er gebeurt: voor het eerst leest de „Texelaar uit de Ver te", dat dóórgedrongen is tot de hoofden van velen, wat eerst de enkeling belang inboezemde. Ik weet mij nog heel goedVe herinne ren, hoe de heer Jac. Kikkert Nzn. - de Heren van de Cultuurtechnische Dienst zullen hem wel niet gekend hebben aan het einde van de Hollewalsweg, op zijn eigen amateuristische wijze begon te graven in een hoog stuk land. Hoe hij daar allerlei merkwaardige dingen vond, die er Nederlands eerste geleerde op dit gebied, Prof. Van Giffen, toe brachten een nader onderzoek in te stellen. Het stuk land bleek een onvoltooide terp te zijn uit het begin van onze jaartelling. Kijk, waarde lezers, nu ben ik waar ik wezen wilde. Het is zeker, dat bij ver- gravingen voor de ruilverkaveling al lerlei merkwaardige ontdekkingen ge daan kunnen worden en misschien zelfs al gedaan zijn. Ik heb er echter nog nooit iets over vernomen. Waarom toch niet? Waarom laat men in gevallen, dat iets merkwaardigs voor de dag komt geen deskundigen komen, waarom tracht men niet ook op deze wijze belangstel ling voor het op zichzelf toch werkelijk belangrijke gebeuren te wekken? Ik mis iets, wat ligt toch ten grondslag aan de ze verontaohtzaming van de publieke belangstelling? Ik mag toch met aanne men, dat men deze belangstellenden met een meewarig lachje als „halve garen" bestempelt? Dikwijls heb ik mij .afgevraagd, waar om de Rozendijk langs de Dennen, 'n dijk wordt genoemd. Een dijk dient in het al gemeen ter bescherming van laag gele gen land tegen dreigend water. Zeker, door de Hemmer stroomde eertijds de zee tot de hóóg gelegen gronden achter de duinen. Waarom moest er een dijk worden gelegd? Om hoge gronden te be schermen? Dit zou een overbodigheid zijn. Zou het misschien mogelijk zijn, dat waar nu de duintjes liggen van de Fon- teinsnol, dat daar eens laag land gele gen heeft? Zou het niet kunnen zijn, dat de Rozendijk eens de afsluiting werd van een zeegat tussen de Noordzee en het water van de tegenwoordige Hemmer? Ik weet wel, dat er voor het ontstaan van de naam Rozendijk ook andere ver onderstellingen mogelijk zijn. Begrijpt men, dat het profcileem dat ik stelde, misschien opgelost kan worden bij het graafwerk, dat daar mogelijk verricht zal worden? Zo zijn er talloze proble men die het beantwoorden waard zijn, maar waar over heen gegaan wordt, misschien enkel uit gemakzucht, door gebrek aan belangstelling, maar hopelijk niet uit gebrek aan waardering voor datgene wat mij en andere Texelaars zo in hoge mate interesseert. Ik ben een groot voorstander van alle culturele werk, óók op Texel. Op dit gebied werd jarenlang veesl te weinig ge daan. Texel is zo belangrijk voor de Texelaars en het vormt een zo goed af geronde, gemakkelijk te overziene een heid, dat het naar mijn mening tot de taak van hen, die zich met cultureel werk bezighouden, zou moeten behoren de studie van het land zelf, de plaats waarop men woont, in de kring van dit culturele werk te betrekken. Het graaf werk van de ruilverkaveling, de her bouw en restauratie van de Vergulde Kikkert, van het oude Gasthuis, van de Grote Kerk in Den Burg, om maar en kele onderwerpen te noemen, kunnen even zo vele aanleidingen zijn om dit in overweging te nemen. Dan zal tevens blijken, dat het verlanglijstje van het gemeentebestuur van wezenlijke beteke nis is en eerst dan zal een bredere be volkingslaag gaan beseffen hoe het in veel opzichten een voorrecht is op Texel te mogen leven. J. A. van der Vlis wil bedanken, omdat zij weet wat de or ganisatie voor het gezin te betekenen heeft' Naast de man hoort de vrouw in de organisatie want het gaat uiteindelijk om de kinderen, wat altijd ook het doel van onze pioniers is geweest, het gaat altijd om de toekomst, om een betere wereld zonder angst voor onderdrukking, zonder oorlog, waarin het goed is met elkaar te leven. Aldus besloot spreker. Hierna versoheen onmiddellijk de snuit van Frans Nienhuis, die als con ferencier heel wat woordjes gewisseld heeft, ja het zelfs - niet te ver van de nooddeur! - waagde om een (klein) ap peltje met de vrouwen te schillen! Een zeer gevariëerd programma: zang van Elly Rexon, die dat heel aardig deed en sneltekenen door Ger Clements, die in 30 seconden een hele compagnie sol daten op het doek bracht en tevens een keurige caricatuur gaf van de voorzit ter en de secretaris van de Texelse Be stuurdersbond! Ook bleek hij een voor- treffeflijk goochelaar. Adem- en bewe gingloos luisterde men naar de muzikale prestaties van Henny Kesseler, die de „ZO'N RUSTHUIS had hier al veel eerder moeten wezen, het is een uit komst!" aldus mw. G. Rab, die Zater dagmiddag als eerste bewoonster in het Rusthuis Clazina Emelie Gollardsstich- ting haar intrek nam, toen wij haar Maandagmiddag even opzochten en naar haar eerste indrukken vroegen. Uit bovenstaande aanhaling blijke, dat het Rusthuis ongetwijfeld aan zijn doel zal beantwoorden. Vol lof was onze ei- landgenote ook over de leiding, de da mes Aldekamp en De Jong. Mw. Rab troffen wij op haar kamer op de boven verdieping, welke geheel gereed is, terwijl momenteel de laatste hand wordt gelegd aan de afwerking van het benedengedeelte. Wij zullen de officiële opening eind December even afwachten voor een beschrijving van het gebouven zijn moderne inrichting. Ja, alles is tot in de puntjes verzorgd. Successievelijk zal het Rusthuis al meer bewoonsters en bewoners ontvangen. Er is nog een aantal kamers beschik baar voor Texelaars, want die genie ten krachtens de wil van de schenkster van dit gebouw de voorkeur. Begrijpe lijk zijn er nog, die eerst even willen zien hoe het daar allemaal reilt en zeilt, wel, wij adviseren hen eens een bezoek aan het Rusthuis te brengen, opdat zij zich ervan kunnen overtuigen, dat op ieder terrein de allerbeste voorzienin gen zijn getroffen. Rechtsboven: de vereeuwiging van een historisch moment: de eerste be woonster arriveert. Op de foto van links naar rechts: mw. Aldekamp, directrice, mw. De Jong, onder-directrice, mw. Rab de heer N. Schermer, architect, mw. Bruin-Rab en de heer J. N. Bruin. Links boven de toren, waarin zich de conver satiezaaltjes bevinden. Rechtsonder: een der conversatiezaal tjes, linksonder: de schouw van de eet zaal, opgebouwd uit een fraai mozaiek. in De Oranjevereniging „De Koog" orga niseert Dinsdag 17 November in „De Toekomst" een voordrachtavond. De heer Cor van Beek zal dan, ter herden king van de sterfdag van A. M. de Jong, voordragen uit „Flierefluiters opont houd". De heer Van Beek is in De Koog geen onbekende, daar hij er reeds eerder op trad Hij oogstte toen veel succes. Stellig zullen de bewoners van De Koog ook nu weer de gelegenheid, een goede voor drachtskunstenaar te horen, niet laten voorbijgaan. ZEG HET MET PEULVRUCHTEN Het Bestuur van de Vrouwenbond van het NVV deelt ons mede dat Donderdag avond, morgenavond dus, in Hotel „De Graaf" 'n peulvruchten-kookdemonstra tie zal worden gegeven door een kookle- rares. De dames zullen het gewrochte mogen nroeven entevens kunnen deel nemen aan een gratis verloting. De en tree bedraagt slechts 25 cent en de „snertfuif" begint om half negen. Tweede Hongaarse Rhapsodie van Franz Liszt meesterlijk vertolkte. En na de pauze de ecn^acter: ,.Op Verjaardagsvi site", een reuze gezellige boel bij Frans thuis: ook Miep Olff-van Boven kwam feliciteren en handig nam men de gele genheid te baat om haar enige lessen in kraagjes- en rokknippen te ontfutselen Dit was zeer ^eslaagd en had aller aan dacht en. bewondering! H.M. de Mo de blijkt iedere vrouw nog steeds zeer te kunnen boeien! Welk een vondst: rok ken uit kwart, halve en hele cirkels te kunnen vervaardigen. Het is maar een weet! Omstreeks twaaf uur kwam het einde, waarna neg de diverse prijzen van de loterij uitgereikt werden, 's Middaes was er een groot kinderfeest (geweest: 350 jongens en meisjes vulden Casino tot in alle hoeken. Toen was er ook een sme kende pop bij. De zangwedstrijd verliep prima. De eerste prijswinnaar beschuit eten maakte het record van 45 secon den! Daarvoor waren prijzen en alle kin deren werden getracteerd. Bovendien kregen ze allemaal een zakje snoep mee naar huis! EEN KLEUTERSCHOOL IN DE KOOG? Morgen, Donderdagavond, wordt in „De Toekomst" een vergadering belegd met het doel te komen tot het oprichten van een kleuterschool. Het zal van veel belang zijn, dat deze poging slaagt, daar dan de mogelijkheid bestaat, dat te zijner tijd kan worden geprofiteerd van de rijksregeling. dan Uw spoorkaartje ge- haald bij de V. V. V. „Texel" R.K. ONTWIKKELINGSCLUB Morgenavond zal de heer F. Jansen, oud-journalist, op uitnodiging van de R.K. Ontwikkelingsclub in hotel „De Zwaan" een lezing - vertelavond houden over één van de meest typische volks wijken van onze hoofdstad, waar hij als geboren en getogen Amsterdammer lief en leed en onvervalste humor meemaak te en de weg weet als in zijn eigen wo ning. Naar deze aparte wereld zal hij u meenemen en kennis doen maken met: Burenruzie en heibeltjes, Blonde Karei en Zwarte Greet, Jordaan kroegjes en koffiepiksters, Palingoproer en aardap pelrelletjes, pandjeshuizen van woeke raarsters, het Gouden huwelijksfeest van Ome Doris en Tante Na Koevoet uit de Driehoekstraat, 't godsdienstig leven en hulpvaardigheid. Verschillende tafereel tjes zo nu en dan in onvervalst Jordaans dialect. (Zie ook de adv. van Zaterdag 11. GROTE BELANGSTELLING VOOR JO VAN DIJK's FILMREPERTOIRE „Het Wapen van Amsterdam" was Za terdagavond uitstekend bezet toen de heer Jo van Dijk er zijn Texel-film en andere bijzonder interessante rolprenten (Artis, reigers e.a.) vertoonde, voor een publiek dat zeer genoot. Van de premiè re te Den Hoorn hebben wij onlangs een uitvoerig verslag gebracht, zodat wij thans dus met dit kortere bericht menen te kunnen volstaan Woensdagavond komt de heer Van Dijk nogmaals naar Den Hoorn om er dan zijn officiële voorstelling te geven en Don derdag is hij met zijn prachtig program ma in „Het Eigen Gebouw" te Oude- schild. Texelaars, bewoners van het mooiste vogeleiland, gaat deze film zien.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1953 | | pagina 1