(fro en fwarL-ffexels in het harL..
c
Gedachten bij een verlang lijstje
ie
at
"S
J
tl
l«
rr
ri
Vrouwenbond NVV hield feestavond
in Casino
n
>,5(
its
De „Clazina Emelie Gollardsstichtmg,,
ontving haar eerste bewoonster
3É
Flierefluiters Oponthoud
De
Koog
Op reis
ige
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1953
TEXELSE
G7e JAARGANG. No. 6785
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
-door-
J. A. van der Vlis
Wie maar weinig op Texel komt en
dan eens een toertje maakt om te zien
wat er gedurende zijn laatste bezoek is
veranderd, staat keer op keer versteld.
Wat een activiteit is er ontploo-id se
dert de fatale dagen, dat de Georgiërs
in opstand kwamen tegen de Duitsers!
Wat is uit de puinhopen van Den Burg,
De Waal en De Codesdorp veel goeds
verrezen, waarop we gedurende en vóór
de oorlog nauwelijks hadden durven ho
pen. Zoals Rotterdam in snel tempo
groeit tot een moderne twintigste eeuw-
se stad Texelaars het is de moeite
waard er eens een kijkje te gaan nemen
zo is het aangezicht van de genoem
de dorpen op het eiland in veel opzich
ten radicaal veranderd.
De Texelse Courant houdt mij en veel
andere lezers, die eens op het eiland ja
ren sleten, voortdurend op de hoogte en
als ik dan denk aan al die veranderingen
en bovendien het lijstje lees met de
wensen van een vooruitstrevend ge
meentebestuur, ja, dan klopt mijn hart
toch eèn beetje sneller. Er schijnt op
Texel aangepakt te worden. Men schijnt
meer dan vroeger te beseffen, dat men
bij brood' alléén niet leven kan. De op
richting van talloze gebouwen ten alge
mene nutte, het restaureren van kerken,
het bouwen van vele woonhuizen, dit
alles wekt de indruk van een gezonde
levenskracht, die zeer zeker door een
goed en practisch idealisme wordt ver
gezeld. Ook de ruilverkaveling, die uit
eindelijk voor de bevolking een zegen
zal blijken te zijn, getuigt hiervan. Het
komt er maar op aan of zij, die belast
zijn met dit zo ingrijpende werk begrip
en gevoel zullen hebben voor het land,
zoals het in een reeks van jaren is ont
staan.
Met al het goede dat ik lees in deze
krant: het moet mij uit de pen, dat ik
daar wel eens een zwaar hoofd in heb.
Komt dat alleen maar omdat de Cul
tuurtechnische Dienst in stilte zijn werk
verricht en wars is van alle publiciteit?
Waarom lees ik zelden of nooit iets over
het werk dat men nu toch begonnen is?
Er is herhaaldelijk door woordvoerders
van deze dienst verzekerd, dat het land-
sehapsschoon met aangetast zou worden,
dat men er zelfs op uit was dit land
schap te verfraaien. Moge dit zo zijn!
Maar moge men dan ook begrijpen, dat
vele oud-Texelaars wel eens willen ver
nemen hoever men is gevorderd en hoe
men zich bepaalde landschapsverbete
ringen heeft gedacht. Ik ben zo bang, dat
ik en velen met mij op een dag gecon
fronteerd zullen worden met een veran
dering, die een verlies blijkt te zijn. Dan
gaan de poppen aan het dansen en ko
men er moeilijkheden. Komt, Heren van
de Cultuurtechnische Dienst, zet uw
licht niet altijd onder de korenmaat,
laat ons buitenstaanders, maar daarom
niet minder geinteresseerden, toch eens
horen hoe het met de zaken is gesteld
Als allerlei belangrijke mensen in het
wereldgebeuren op regelmatige tijden
door persconferenties e.d. hun publiek
van voorlichting dienen, moet gij u
uit welke overweging dan ook van
een dergelijke voorlichting onthouden?
Ik mag wel vertellen hoe ik er toe
kom dit artikeltje te schrijven. Het is
een gevolg van een bezoek, dat ik kort
geleden bracht aan de in aanbouw zijn
de tunnelwerken te Velsen. Een enorm
karwei, dat reeds een goed deel is ge
vorderd. Allerlei groepen van onze Ne
derlandse bevolking maken excursies
naar dit karwei en de autoriteiten ach
ten het een plicht belangstellenden op
alle mogelijke wijzen ter wille te zijn.
Gedurende mijn bezoek, dat werd ge
houden door de Archaëlogisahe Werkge
meenschap voor West-Nederland, heb ik
kunnen zien, hoe de bodemlagen in de
vijf en twintig meter diepe bouwput van
de tunnel waren samengesteld. Ik zag
brandresten uit Romeinse en Fran-
kische tijd, scherven van oud aardewerk
en liet mij uitleggen hoe de bodem van
Westelijk Nederland in een proces, dat
em-pe honderdduizenden jaren heeft ge
duurd, was geworden tot wat hij thans
is. Wij beseften toen, dat wij, nietige
mensjes, aan het uiterste einde van deze
lange ontwikkelingsgang leven en
ik dacht aan Texel! Wat jammer, dat
mij nog nooit de gelegenheid is geboden
zo eens de Texelse bodem te bezien. Die
bodem waarop ik vele jaren hefo ge
leefd en over welks ontstaan ik naar de
mate van mijn vermogen toch wel zo
het een en ander heb geschreven en ge
publiceerd. Laat men niet denken, dat
ik een enkeling ben en dus van geen be
tekenis. Zoiets te denken is bepaald ver-
kéérd. Want, waarde lezers, gelooft u
mij, het zal de enkeling zijn, die het
eerst belangstelling toont, een belang
stelling, die eens een groot deel van de
bevolking ten goede komt. Wat is er al
veranderd in de meer dan dertig jaren
dat ik Texel ken! Wie had voor enige
tientallen jaren durven denken, dat het
Gemeentebestuur het zich tot taak zou
stellen om de Vergulde Kikkert aan te
n H
da
lal
18,
iitiji
ubl]
.,56
gei
De vakbeweging is niet een zaak, die
alleen maar de man aangaat. Want wat
zij nastreeft gaat immers ook iedere ar
beidersvrouw ter harte; raakt immers
oök haar leven en dat van haar kinde
ren. Wie dit overweegt, begrijpt meteen
waarom in het NVV een aparte vrou
wenorganisatie is ontstaan. En ook
waarom die nog maar vijf jaar oude or
ganisatie nu reeds meer dan 12.000 le
den telt, verspreid over 136 afdelingen,
aldus stond er op de brochure, welke
verspreid werd op de Feestavond voor
de Vrouwenbond van het NVV, die Za
terdag talrijke dames riaar Casino trok.
Het werd een allergenoeglijkste avond,
van welks programma het leeuwendeel
voor rekening werd genomen van Frans
Nienhuys en zijn staf, die optraden on
der het motto „Speciaal voor U, me
vrouw!" Terecht merkte de heer Wim
van Halm, bestuurder van het NW op,
dat een spreker op zulk een avond altijd
een dobber heeft om enigermate popu
lair te zijn. „Je hoort nogal eens de aan
kondiging: ,,Na dit feestelijke gedeelte
is het woord aan de propagandist'
Enfin, de heer Halm genoot de gave om
zijn toespraak kort, krachtig èn door-
sprenkeld met humor naar voren te
brengen, zodat ook hij werd aanvaard op
deze feestelijke bijeenkomst. Dat er on
danks het geringe aantal leden, dat de
Texelse Afdeling telt (21) flinke be
langstelling voor haar taak aan de dag
wordt gelegd bewees de grote opkomst
en stellig zullen verschillende nieuwe
leden zijn geboekt!
Belangrijk was de mededeling van
mevr. Stiggelbout-Huisman, die als
voorzitster het doel van de verloting
uiteenzette: in navolging van hetgeen de
zustervereniging te Anna Paulowna aan
gevat heeft, wil men hier een linnenkast
stichten, opdat uit het magazijn pyama's,
lakens en slopen kunnen worden geleend
aan gezinnen waar door ziekte of ge
zinsuitbreiding investeringsmoeilijkhe
den bestaan. Voor dit prachtige plan
kooht men gaarne zijn lootje, waardoor
men tevens kans had op een der talrijke
Prijzen, die een lange tafel geheel aan
bet oog onttrokken!
De avond werd geopend door de voor
zitter van de Texelse Bestuurdersbond
de heer D. Dapper, die zijn voldoening
uitsprak over de grote belangstelling, De
heer van Halm herinnerde allereerst aan
de verwoede strijd tegen de aloude erf
vijand en ofschoon die overmachtig was,
•kon toch de overwinning worden be
vochten. Ook de strijd van de arbeiders
beweging is een heroïeke geweest, niet
alleen door mannen: dat kunt u leren
uit het gedicht van Henriëtte Roland
Holst „Der Vrouwen Moed". Ofschoon
die tijd wel de tijd der romantiek werd
genoemd, wilde spreker nadrukkelijk
vaststellen, dat er in werkelijkheid wei
nig romantiek in zat, vooral voor de
vrouw! Toentertijd bestonden er geen
sterke weerstandskassen en de vrouw
moest onder de meest ongunstige om
standigheden maar proberen de eindjes
aan elkaar te knopen. Haar strijd was
minder opvallend, maar daardoor met
minder belangrijk als die van haar man!
De tegenwoordige strijdwijze verschilt
veel van de vroegere. Wij zijn nu im
mers vertegenwoordigd op allerlei pos
ten van het maatschappelijk leven! Wij
kennen thans een geleide loonpolitiek1
en een groot stuk sociale zekerheid is de
arbeider geworden. Daarnaast bliift er
nog veel te wensen: de strijd is nog niet
ten einde. Daarvan hebt u iets kunnen
ontdekken inzake de kwestie bij de „Om
melanden", waar het mogelijk was, dat
de werkgevers maandenlang een derge
lijke strijd konden volhouden. Gelukkig
heeft de arbeidersbeweging er macht en
geld tegenover kunnen stellen.
In 1948 kwam de Vrouwenbond om de
rijen te versterken. Zij werd opgericht
nadat vrouwen deelgenomen hadden aan
vacantiekampen. Toen werd de gedachte
geboren een Vrouwenbond op te richten.
Begonnen werd met 75 afdelingen en
5000 leden. September 1953 was dit aan
tal tot 136 afdelingen en meer dan 12.000
leden gegroeid!
Het gaat er om zin en inhoud te geven
aan het leven van de arbeidersvrou
wen, om elkaar te helpen als men voor
bepaalde moeilijkheden komt te staan,
die de enkeling niet aan kan. „U heeft
het NVV uw steun gegeven.' Dank zij de
regelmatige stijging had dit NW thans
al meer dan een half millioen leden ge
teld, ware het niet, dat sommigen de rij
en verlieten. Soms ligt daar de oorzaak
bij de vrouw. In de vrouwenbond wordt
de mentaliteit gekweekt, dat de vrouw
het eenvoudig niet neemt als haar man
kopen en geheel te restaureren? Toen
nog niet zo heel lang geleden de gedach
te werd geuit om dit gebouw, dat in het
Texelse gemeenschapsleven zo'n belang
rijke plaats innam, ten bate van de ge
hele eilandsbevolking voor een tomeloos
verval te behoeden, ja, toen lachte men
daarom. En ziet wat er gebeurt: voor
het eerst leest de „Texelaar uit de Ver
te", dat dóórgedrongen is tot de hoofden
van velen, wat eerst de enkeling belang
inboezemde.
Ik weet mij nog heel goedVe herinne
ren, hoe de heer Jac. Kikkert Nzn. - de
Heren van de Cultuurtechnische Dienst
zullen hem wel niet gekend hebben
aan het einde van de Hollewalsweg, op
zijn eigen amateuristische wijze begon te
graven in een hoog stuk land. Hoe hij
daar allerlei merkwaardige dingen vond,
die er Nederlands eerste geleerde op dit
gebied, Prof. Van Giffen, toe brachten
een nader onderzoek in te stellen. Het
stuk land bleek een onvoltooide terp te
zijn uit het begin van onze jaartelling.
Kijk, waarde lezers, nu ben ik waar ik
wezen wilde. Het is zeker, dat bij ver-
gravingen voor de ruilverkaveling al
lerlei merkwaardige ontdekkingen ge
daan kunnen worden en misschien zelfs
al gedaan zijn. Ik heb er echter nog
nooit iets over vernomen. Waarom toch
niet? Waarom laat men in gevallen, dat
iets merkwaardigs voor de dag komt
geen deskundigen komen, waarom tracht
men niet ook op deze wijze belangstel
ling voor het op zichzelf toch werkelijk
belangrijke gebeuren te wekken? Ik mis
iets, wat ligt toch ten grondslag aan de
ze verontaohtzaming van de publieke
belangstelling? Ik mag toch met aanne
men, dat men deze belangstellenden met
een meewarig lachje als „halve garen"
bestempelt?
Dikwijls heb ik mij .afgevraagd, waar
om de Rozendijk langs de Dennen, 'n dijk
wordt genoemd. Een dijk dient in het al
gemeen ter bescherming van laag gele
gen land tegen dreigend water. Zeker,
door de Hemmer stroomde eertijds de
zee tot de hóóg gelegen gronden achter
de duinen. Waarom moest er een dijk
worden gelegd? Om hoge gronden te be
schermen? Dit zou een overbodigheid
zijn. Zou het misschien mogelijk zijn, dat
waar nu de duintjes liggen van de Fon-
teinsnol, dat daar eens laag land gele
gen heeft? Zou het niet kunnen zijn, dat
de Rozendijk eens de afsluiting werd van
een zeegat tussen de Noordzee en het
water van de tegenwoordige Hemmer?
Ik weet wel, dat er voor het ontstaan
van de naam Rozendijk ook andere ver
onderstellingen mogelijk zijn. Begrijpt
men, dat het profcileem dat ik stelde,
misschien opgelost kan worden bij het
graafwerk, dat daar mogelijk verricht
zal worden? Zo zijn er talloze proble
men die het beantwoorden waard zijn,
maar waar over heen gegaan wordt,
misschien enkel uit gemakzucht, door
gebrek aan belangstelling, maar hopelijk
niet uit gebrek aan waardering voor
datgene wat mij en andere Texelaars zo
in hoge mate interesseert.
Ik ben een groot voorstander van alle
culturele werk, óók op Texel. Op dit
gebied werd jarenlang veesl te weinig ge
daan. Texel is zo belangrijk voor de
Texelaars en het vormt een zo goed af
geronde, gemakkelijk te overziene een
heid, dat het naar mijn mening tot de
taak van hen, die zich met cultureel
werk bezighouden, zou moeten behoren
de studie van het land zelf, de plaats
waarop men woont, in de kring van dit
culturele werk te betrekken. Het graaf
werk van de ruilverkaveling, de her
bouw en restauratie van de Vergulde
Kikkert, van het oude Gasthuis, van de
Grote Kerk in Den Burg, om maar en
kele onderwerpen te noemen, kunnen
even zo vele aanleidingen zijn om dit in
overweging te nemen. Dan zal tevens
blijken, dat het verlanglijstje van het
gemeentebestuur van wezenlijke beteke
nis is en eerst dan zal een bredere be
volkingslaag gaan beseffen hoe het in
veel opzichten een voorrecht is op Texel
te mogen leven.
J. A. van der Vlis
wil bedanken, omdat zij weet wat de or
ganisatie voor het gezin te betekenen
heeft' Naast de man hoort de vrouw in
de organisatie want het gaat uiteindelijk
om de kinderen, wat altijd ook het doel
van onze pioniers is geweest, het gaat
altijd om de toekomst, om een betere
wereld zonder angst voor onderdrukking,
zonder oorlog, waarin het goed is met
elkaar te leven. Aldus besloot spreker.
Hierna versoheen onmiddellijk de
snuit van Frans Nienhuis, die als con
ferencier heel wat woordjes gewisseld
heeft, ja het zelfs - niet te ver van de
nooddeur! - waagde om een (klein) ap
peltje met de vrouwen te schillen!
Een zeer gevariëerd programma: zang
van Elly Rexon, die dat heel aardig deed
en sneltekenen door Ger Clements, die
in 30 seconden een hele compagnie sol
daten op het doek bracht en tevens een
keurige caricatuur gaf van de voorzit
ter en de secretaris van de Texelse Be
stuurdersbond! Ook bleek hij een voor-
treffeflijk goochelaar. Adem- en bewe
gingloos luisterde men naar de muzikale
prestaties van Henny Kesseler, die de
„ZO'N RUSTHUIS had hier al veel
eerder moeten wezen, het is een uit
komst!" aldus mw. G. Rab, die Zater
dagmiddag als eerste bewoonster in het
Rusthuis Clazina Emelie Gollardsstich-
ting haar intrek nam, toen wij haar
Maandagmiddag even opzochten en
naar haar eerste indrukken vroegen.
Uit bovenstaande aanhaling blijke, dat
het Rusthuis ongetwijfeld aan zijn doel
zal beantwoorden. Vol lof was onze ei-
landgenote ook over de leiding, de da
mes Aldekamp en De Jong. Mw. Rab
troffen wij op haar kamer op de boven
verdieping, welke geheel gereed is,
terwijl momenteel de laatste hand
wordt gelegd aan de afwerking van
het benedengedeelte. Wij zullen de
officiële opening eind December even
afwachten voor een beschrijving van
het gebouven zijn moderne inrichting.
Ja, alles is tot in de puntjes verzorgd.
Successievelijk zal het Rusthuis al meer
bewoonsters en bewoners ontvangen.
Er is nog een aantal kamers beschik
baar voor Texelaars, want die genie
ten krachtens de wil van de schenkster
van dit gebouw de voorkeur. Begrijpe
lijk zijn er nog, die eerst even willen
zien hoe het daar allemaal reilt en zeilt,
wel, wij adviseren hen eens een bezoek
aan het Rusthuis te brengen, opdat zij
zich ervan kunnen overtuigen, dat op
ieder terrein de allerbeste voorzienin
gen zijn getroffen.
Rechtsboven: de vereeuwiging van
een historisch moment: de eerste be
woonster arriveert. Op de foto van links
naar rechts: mw. Aldekamp, directrice,
mw. De Jong, onder-directrice, mw. Rab
de heer N. Schermer, architect, mw.
Bruin-Rab en de heer J. N. Bruin. Links
boven de toren, waarin zich de conver
satiezaaltjes bevinden.
Rechtsonder: een der conversatiezaal
tjes, linksonder: de schouw van de eet
zaal, opgebouwd uit een fraai mozaiek.
in
De Oranjevereniging „De Koog" orga
niseert Dinsdag 17 November in „De
Toekomst" een voordrachtavond. De
heer Cor van Beek zal dan, ter herden
king van de sterfdag van A. M. de Jong,
voordragen uit „Flierefluiters opont
houd".
De heer Van Beek is in De Koog geen
onbekende, daar hij er reeds eerder op
trad Hij oogstte toen veel succes. Stellig
zullen de bewoners van De Koog ook
nu weer de gelegenheid, een goede voor
drachtskunstenaar te horen, niet laten
voorbijgaan.
ZEG HET MET PEULVRUCHTEN
Het Bestuur van de Vrouwenbond van
het NVV deelt ons mede dat Donderdag
avond, morgenavond dus, in Hotel „De
Graaf" 'n peulvruchten-kookdemonstra
tie zal worden gegeven door een kookle-
rares. De dames zullen het gewrochte
mogen nroeven entevens kunnen deel
nemen aan een gratis verloting. De en
tree bedraagt slechts 25 cent en de
„snertfuif" begint om half negen.
Tweede Hongaarse Rhapsodie van Franz
Liszt meesterlijk vertolkte. En na de
pauze de ecn^acter: ,.Op Verjaardagsvi
site", een reuze gezellige boel bij Frans
thuis: ook Miep Olff-van Boven kwam
feliciteren en handig nam men de gele
genheid te baat om haar enige lessen in
kraagjes- en rokknippen te ontfutselen
Dit was zeer ^eslaagd en had aller aan
dacht en. bewondering! H.M. de Mo
de blijkt iedere vrouw nog steeds zeer
te kunnen boeien! Welk een vondst: rok
ken uit kwart, halve en hele cirkels te
kunnen vervaardigen. Het is maar een
weet!
Omstreeks twaaf uur kwam het einde,
waarna neg de diverse prijzen van de
loterij uitgereikt werden, 's Middaes was
er een groot kinderfeest (geweest: 350
jongens en meisjes vulden Casino tot in
alle hoeken. Toen was er ook een sme
kende pop bij. De zangwedstrijd verliep
prima. De eerste prijswinnaar beschuit
eten maakte het record van 45 secon
den! Daarvoor waren prijzen en alle kin
deren werden getracteerd. Bovendien
kregen ze allemaal een zakje snoep mee
naar huis!
EEN KLEUTERSCHOOL IN DE KOOG?
Morgen, Donderdagavond, wordt in
„De Toekomst" een vergadering belegd
met het doel te komen tot het oprichten
van een kleuterschool.
Het zal van veel belang zijn, dat deze
poging slaagt, daar dan de mogelijkheid
bestaat, dat te zijner tijd kan worden
geprofiteerd van de rijksregeling.
dan Uw spoorkaartje ge-
haald bij de V. V. V. „Texel"
R.K. ONTWIKKELINGSCLUB
Morgenavond zal de heer F. Jansen,
oud-journalist, op uitnodiging van de
R.K. Ontwikkelingsclub in hotel „De
Zwaan" een lezing - vertelavond houden
over één van de meest typische volks
wijken van onze hoofdstad, waar hij als
geboren en getogen Amsterdammer lief
en leed en onvervalste humor meemaak
te en de weg weet als in zijn eigen wo
ning. Naar deze aparte wereld zal hij u
meenemen en kennis doen maken met:
Burenruzie en heibeltjes, Blonde Karei
en Zwarte Greet, Jordaan kroegjes en
koffiepiksters, Palingoproer en aardap
pelrelletjes, pandjeshuizen van woeke
raarsters, het Gouden huwelijksfeest van
Ome Doris en Tante Na Koevoet uit de
Driehoekstraat, 't godsdienstig leven en
hulpvaardigheid. Verschillende tafereel
tjes zo nu en dan in onvervalst Jordaans
dialect. (Zie ook de adv. van Zaterdag 11.
GROTE BELANGSTELLING VOOR
JO VAN DIJK's FILMREPERTOIRE
„Het Wapen van Amsterdam" was Za
terdagavond uitstekend bezet toen de
heer Jo van Dijk er zijn Texel-film en
andere bijzonder interessante rolprenten
(Artis, reigers e.a.) vertoonde, voor een
publiek dat zeer genoot. Van de premiè
re te Den Hoorn hebben wij onlangs een
uitvoerig verslag gebracht, zodat wij
thans dus met dit kortere bericht menen
te kunnen volstaan
Woensdagavond komt de heer Van Dijk
nogmaals naar Den Hoorn om er dan zijn
officiële voorstelling te geven en Don
derdag is hij met zijn prachtig program
ma in „Het Eigen Gebouw" te Oude-
schild. Texelaars, bewoners van het
mooiste vogeleiland, gaat deze film zien.