9
roen /wa
in het harL..
JEUK
D.D.D
KEj
m
Droogmaking Waddenzee nog niet actueel
Maar de komende geslachten zullen zich er toch zeker
serieus mee bezig houden
Plannen tot drooglegging
Kerkconcert
Wij gaan vooruit
Kindje verkouden
JK M
1 zJL-S
Digestii Kennies -
Om zuurbrand te blnssen;
óók om zuurbrand te voorkomen
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1954
TEXELSE
69e JAARGANG No. 6887
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langevald de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652.-Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p.mm.
{Duitsland)
ROTTUMEROOG
35000
h ECTAR E
LAN OW INST
FRIESE WADDEN
SCHIERMONNIKOOG
AMELAND
NOORD
POLDERZIJL
TERSCHELLING
25000 HECT
L ANOWINST
ROSTEN 385 MILL
RiETERBUREN
ZOUTKAMP
23 500
HECTARE
LANDWINST
O/JKlf/V RONDOM
AANSLIBBINGEN
LA NOS DE KOST
KOSTEN P£C/ HECTARE
I3000 GULDEN
OUR RONDOM
AANSLIBBING
IANGS DE RUST
LA UWERSZ.EE
7000 HECTARE
HOSTEN ÖO NUL
GRIFND
VLIELAND
5 7000
NECTAR E
ZOE T WATER
EER
ROTTUMEROOG
LEEUWARDEN
SCHIERMONNIKOOG
HARL INGEN
TEXEL
-<•? eoo
HECTARE
BINrtENHEER
NOOHDPÜLOEkZIJL
PIETER8UREN
DEN HELDE
UITGEWERKT PLA
VOOR GRONINGER WAD
INPOLDER l NGSGEBiED
LANGS DE KUST
ZOETWATER BINNENMEREN
ZEEDIJKEN
STLMFDUINE.N
ZOUT-
AMP
0OOO -
ONTWORPEN DIJKEN
BIJ EB DROOGVALLENDE
grond
HECTARE
LANOWINST
BALG2AND
LAUWE RSZ EE
J. VILA
In het raam der Waddenconferentie
op Ameland hield ir H. Zandvoort,
hoofdingenieur bij de Prov. Waterstaat
te Leeuwarden een interessant betoog
over de wenselijkheid en mogelijkheid
van een toekomstige inpoldering van de
Waddenzee.
Twee omstandigheden zullen op de
duur de inpoldering wenselijk maken,
namelijk de voortdurende groei van
Neerlands bevolking enerzijds en het
steeds toenemende verlies aan cultuur
grond in Nederland anderzijds.
De bevolking van Nederland be
draagt momenteel 10 millioen, zal ech-
1 ter over 10 jaar 11 millioen en over 20
I jaar wellicht 12 millioen, bedragen.
I Daar staat tegenover dat er jaarlijks
ongeveer 2500 ha cultuurgrond verloren
gaat door aanleg van wegen, sportpar
ken, vliegvelden e.d. en door uitbrei
ding van woningbouw.
Toch moet er voor de bevolking werk
en voedsel blijven. Natuurlijk kan men
dat zoeken in een vergroting van het
industrieel potentieel, doch vele facto
ren als bijv. uitvoermogelijkheden,
grondstoffeninvoer, economische de
pressies en dergelijke maken het ris
kant alles op deze ene kaart te zetten.
Eigen fabricage van landbouwproduc
ten moet daarnaast een grote plaats
blijven innemen, terwijl het maatschap
pelijk belang van een blijvende kern
van een rustige agrarische bevolking
ook niet onderschat mag worden.
Toeneming der bevolking en verlies
aan cultuurgrond tracht men ook te
compenseren door bevordering van de
emigratie, maar, afgezien nog van het
feit, dat de mogelijkheden daartoe be
perkt blijven, speelt ook hierbij de kos
tenfactor een groot belang. In de oplei
ding van iedere arbeidskracht wordt
door Nederland een stuk kapitaal ver
disconteerd, dat bij vertrek uit het land
geheel verloren gaat. Kan men deze op-
leidingskosten dus in eigen land nuttig
maken, dan verdient dat aanbeveling
boven emigratie.
De mogelijkheden om nieuw land te
verwerven dienen dus steeds te blijven
bevorderd. Het kost wel veel geld, maar
er komt ook iets voor terug, in de eer
ste plaats in de vorm van nieuwe,
waardevolle grond en in de tweede
plaats door de arbeidsmogelijkheden
zelf. Nederland heeft steeds 'n over
schot aan ongeschoolde arbeiders en
wanneer deze nuttig werk krijgen, ver
dienen ze, wat anders aan steungelden
of aan arbeidsloon voor onrendabele
doeleinden zou moeten worden uitge
geven.
Landaanwinning is steeds een arbeid
geweest waaraan Nederland grote aan
dacht schonk. Momenteel wordt ieder
jaar nog 1500 k 2000 ha aan het water
onttrokken en deze aantallen waren in
vroegere jaren veel groter.
Helaas weegt de aanwinst de laatste
jaren lang niet op tegen het verlies.
Een eenvoudig rekensommetje toont
reeds aan, dat de 2500 ha. cultuurgrond
die men door inpoldering van de Wie-
ringermeer heeft gewonnen reeds bin
nen 8 jaren tijds geheel verloren is ge
gaan aan woningbouw, wegenaanleg
e.d.
Het ligt alzo voor de hand, dat de
overheid naar nieuwe inpolderinglsmo-
gelijkheden gaat uitkijken en daar ko
ken de Zeeuwse eilanden en het Wad
dengebied voor in aanmerking. Dat
daaraan veel studie en veel rekenen
vooraf gaat laat zich indenken. Als men
weet, dat iedere ha. winst de overheid
op f 15.000,— k f20.000,— komt te
staan, begrijpt ieder, dat alleen reeds
het financieringsprobleem al zeer grote
moeilijkheden oplevert.
Daarna pas de Wadden
Na de watersnoodramp van 1 Febru
ari 1953 is sterk de aandacht gevestigd
op de Zuidhollandse en Zeeuwse eilan
den en het staat wel vast dat dit gebied
nu eerst voor inpoldering in aanmer
king komt. Eerst' daarna zullen de
Wadden in aanmerking komen, zodat
men rustig kan aannemen, dat ons ge
slacht en dat, wat ons zal volgen hier
zijn hoofd nog niet over behoeft te
breken. Maar eenmaal zal het toch ernst
worden en begrijpelijk is, dat de des
kundigen daarom nu al de voelhorens
uitsteken op welke wijze deze inpolde
ring dan zal moeten verlopen.
In discussie is momenteel 'n ontwerp
als op hierbij afgedrukt kaartje aange
geven. Het is geen plan en geen voor
stel, alleen nog maar een mogelijkheid,
een gedachte van een der deskundigen
van Waterstaat, waarover hij met an
dere deskundigen thans delibereert.
Hoe de werkelijke uitvoering t.z.t. zal
worden kan nog niemand zeggen, maar
het staat misschien wel voor 99% vast,
dat het in elk geval anders zal worden,
dan op dit kaartje staat aangegeven.
Alleen voor het gebied van de Lau-
werszee geldt dat niet. De plannen voor
indijking van deze zee hebben reeds
vastere vorm aangenomen en zullen
daarom wel binnen afzienbare tijd wor
den uitgevoerd ongeveer in de vorm als
hier aangegeven.
Spr. gaf vervolgens een algemene be
schouwing over de problemen, verbon
den aan de inpoldering. Aanvankelijk
was men van mening, dat inpoldering
slechts zeer trapsgewijs zou moeten ge-
r- chieden, daarbij er steeds voor zorgend
dat door slikaanslibbing de grond stuk
voor stuk tot waardevolle bouwgrond
zou worden gevormd. Op deze wijze
wordt thans nog steeds aan de noord
kust van Nederland gewerkt, waar men
buitendijks, door het leggen van dam
men steeds nieuwe stroken zandgrond
laat aanslibbben tot kleigrond.
De ervaringen met reeds gereed ge
komen polders hebben evenwel aange
toond dat indijking van veel grotere
gebieden, die daarna worden droogge
malen, ook vele voordelen biedt, min
der kostbaar is en veel sneller tot stand
kcmt. Wel krijgt men daarbij grote
stukken zandgrond, maar de ervaringen
daarmee toonden aan, dat deze grond
zeker niet waardeloos mag worden ge
noemd en in de praktijk van bebou
wing voor 100% meeviel. De opbrengst
mag dan minder groot zijn als op de
kleigronden, daar tegenover staat, dat
deze grond veel lichter is te bewerken
en daardoor veel minder arbeidsinten
sief en dus op andere wijze weer gro
ter rendament geeft.
Aan de hand van de kaart gaf Ir
Zandvoort vervolgens nog een uiteen
zetting van de motieven die tot dit plan
hebben geleid. Technisch is het niet
mogelijk of in elk geval veel moeilijker
en duurder om de dijken aan te leggen
van uiterste punt tot uiterste punt
Men kan veel goedkoper en sneller lan
gere en bochtiger dijken aanleggen via
ondergronden die minder diep zijn en
steviger bodem hebben. Vandaar de
grillige vorm van de toekomstige kust
lijn.
Een factor waarmee rekening moet
worden gehouden is, dat er voldoende
zoet water moet blijven voor bevloeiing
van de bouw- en weidegronden. Van
daar, dat in de Waddenpolders, tussen
Harlingen en Terschelling een zoet-
watermeer werd geprojecteerd. Dit zal
tevens moeten dienen als reservoir voor
't Rijnwater, dat men dan niet meer in
zee behoeft te laten afvloeien. Dat dit
zoetwatermeer hier werd ontworpen
vindt zijn oorzaak in hét feit, dat hier
de minst waardevolle gronden van het
Waddengebied liggen.
De inham, die men tussen Texel en
Den Helder wil laten voortbestaan
beeft ten doel het stroomgebied door
het Marsdiep in stand te laten om daar
door verzanden van de marinehaven
van Den Helder te voorkomen.
Van het gebied tussen Ameland en
de Friese kust weet men nog maar
heel weinig. De grondonderzoekingen
hier moeten zelfs nog beginnen
Zoals gezegd, het onderwerp is inte
ressant, maar men weet er nog veel te
weinig van om reeds conclusies te trek
ken en hypothese op te stellen. Slechts
in zoverre werpen de plannen reeds
hun schaduwen vooruit, dat men er
niet aan denkt om nu al te dure voor
zieningen te treffen voor ophoging der
Friese zeedijken, omdat deze later toch
tot binnendijken zullen worden.
En daarmee neemt men noodgedwon
gen enige risico, omdat het feit blijft
bestaan, dat langzaam maar zeker de
vloed aan Nederlands kust hoger wordt,
een proces van eeuwen over enige cen
timeters, maar een proces, dat inder
daad voortgang vindt. Met de mogelijk
heid van stormvloeden als in 1953, die
maar eenmaal in de zoveel eeuwen
voorkomen, maar waarvan niemand
kan zeggen of dat in de komende eeuw
nog een keer het geval zal zijn of niet.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF
Niet krabben. De helder vloei
bare D.D.D. kalmeert de jeuk
In enkele seconden, doodt de
ziektekiemen, zuivert en ge
neest tot diep in de huidporiën.
Hedenavond wordt zoals bekend -
in de Ned. Herv. Kerk te Den Burg een
kerkconcert gegeven.
Er worden o.a. uitgevoerd twee trio's
voor viool, cello en orgel van resp. G.
F. Handel en Ch. W. Gluck. Bovendien
speelt de violiste een sarabande van J.
S. Bach. Wel zeer bekend is „The Holy
City'' van Adams, uit te voeren door
orgel en twee bugels. Het dameskoor
zingt o.m. het „Largo" uit „Xerxes"
van G. F. Handel en „Der Lindenbaum"
van Fr. Schubert. Het gemengd koor
brengt o.a. ten gehore: „Wohl mir, dasz
ich Jesum habe" (ook zeer bekend on
der de titel: „Jesu, joy of man's desi
ring") en het Halleluja-koor uit het ora
torium „The Messiah" van G. F Han
del. De organist speelt o.m. „Praelu-
dium en Fuga in g moll" van J. S. Bach
een van Bach's belangrijkste jeugd
werken, en „Sonate II in c moll" van
Mendelssohn.
DE FINANCIËLE BRANDING
De financiële branding wordt steeds
zwaarder en alleen indien er nog zéér
vele „redders aan de wal" bij komen,
zullen wij de paraatheid van onze or
ganisatie kunnen handhaven. Wilt U
ons helpen met het geven van bekend
heid aan het werk der Kon. N.Z.H.R.M.
en met het werven van nieuwe „red
ders aan de wal" (minimum contribu
tie f 3,per jaar)?
Wij zouden U daarvoor bijzonder er
kentelijk zijn! Aldus schrijft ons de
heer De Booy, directeur der Kon.
Noord- en Zuid-Hollandsche Redding-
Mij. Texelaars, sluit U aan bij het leger
van 25000 redders-aan-de-wal!
De chef van het nieuwe Sterovita-
laboratorium te Breukelen, ir. E. A.
Vos, heeft verklaard, dat het voor een
zindelijke melkwinning van groot be
lang zou zijn, indien de uiers zich niet
bij de achterpoten van de koe, maar bij
de voorpoten bevonden. In Amerika
worden reeds proeven genomen, waar
bij het verplaatsen van de uiers ook tot
die experimenten behoort.
Welaan, gij veehouders op Texel,
Dat is maar weer een blij bericht,
Er wordt met onze koeienstapel,
Straks werkelijk iets groots verricht.
Men gaat de melksalons verplaatsen,
- Zoiets is straks maar kinderspel -
Terwille van de hygiëne,
En de gezondheid, voelt U wel.
Nu ben ik maar een leek in deze,
lk ben geen Keijser en geen Lap,
Maar toch lijkt deze koe-ombouwing,
Mij werkelijk bijzonder knap.
'k Zie Wim van Hendrik straks al zitten
Onder het hoofdeind van de koe,
Waar 't melken dan veel meer
„spatvrij" is,
Want ja, die plakken af en toe.
Wie weet, of men de koe dan voortaan,
Van achteren ook voeren moet.
En blijft zijn kop om te herkauwen,
Zodat die toch nog óók iets doet.
Alleen vraag ik mij af, m'n lezer,
V/aar of het einde wel zal zijn,
Wanneer men eenmaal een begin maakt
Op dit nog onbekend terrein.
Ik meende steeds, dat onze Schepper,
lt Heelal volmaakt geschapen heeft,
Met al de mensen en de dieren,
En wat er meer op aarde leeft.
Maar ja, techniek weet van geen
stilstand,
Straks weet de een of and're knaap,
De MENS te metamorfoseren,
En wordt ie 'n eigenwijze aap....!
HU IB DE RIJMELAAR
HEER
CAREL SCHMIDT
maakte het weer.
Model Kleermakerij
Boomkampstr. 8 b/'d Westerweg, Alkmaar
INGEZONDEN
Gaarne, Redacteur een plaatsje voor
onderstaande regels, bij voorbaat mijn
dank.
Als oud speuler, was het voor mij 'n
teleurstelling, dat de Burgemeester de
Texelaars vraagt het oude Sunder-
klaas-feest op Zaterdag te vieren.
Volgens mijn inlichtingen adviseerde
de Culturele Raad Z. Ed. Achtb. dit op
Zaterdag te doen plaats vinden, onder
motief, dat dan ook de kotterschippers
aanwezig kunnen zijn.
De vereniging van Folklore, die
meestal de leiding heeft bij de feesten,
raadde aan het op Maandag te doen
plaats vinden, omdat volgens de oude
Texelaars dit volgens traditie is en vol
gens oud Texels gebruik.
Zoals in 1948 was het volgens hun
niet juist. Om practische redenen is
hier ook alles voor te zeggen. Speulen
wij op Zaterdag dan hebben wij allen
en in het bijzonder de huismoeders
Zondagsmorgens de rommel op te rui
men en welke huisvrouw is daar op
gesteld Eveneens kunnen dan honder
den uit principiële overwegingen na 12
uur niet meer deelnemen. En met dit
vooruitzicht kunnen ze ook niet spon
taan feestvieren, als ze weten dat ze
om 12 uur op moeten houden.
Dit zijn toch ook Texelaars waar re
kening mee moet worden gehouden.
Nu nog uit het oogpunt van V.V.V.
iets: Ik hoorde dat diverse Hotels vol
geboekt zijn voor de Maandag. Wordt
het Zaterdag dan komen deze mensen
niet, daar ze met het weekend thuis
willen zijn Dit scheelt een 100 bezoe
kers, waaronder veel meespelenden en
in ieder geval geldt in het laad je bren
gende feestvierders.
Maar vergeet ook niet dat dit op de
vaste wal de beste propagandisten voor
Texel zijn, die zeer teleurgesteld zullen
wezen als er niet op de traditionele
Maandag feest wordt gevierd.
Ik geloof dat als de Kotterschippers
dit lezen, zij zullen zeggen, vort dan
maar, als geheel Texel op Maandag
feest kan vieren, speulen wij ook lie-
ver op Maandagavond.
Daarom Ed.Achtb. zoudt U niet lie
ver adviseren om verdeeldheid te voor
komen: Texelaars viert Uw Oude
Sunderklaasfeest op de traditionele
Maandag.
Uit naam van vele speulers,
Een speuler.
P.S. En Texelaars: niet kijken, maar
mee speulen!
Dan rug. keel en borstje -a
inwrijven met
VISAFSLAG OUDESCHILD
Aangevoerd van 1 tot 6 November:
5 kg tong; 539 kg schar; 129 kg bot;
2803 kg garnalen; 235 kg krukels; 1290
kg wulken.
PRAATAVOND
Op Vrijdagavond 19 November houdt
de Vereniging van Oudleerlingen een
praatavond in de Landbouwschool.
Hierbij zal het woord gevoerd wor
den door H de Veer uit Schagen, die
het zal hebben over de verhouding van
boer en landarbeider. Na de pauze zal
Dirk Roeper een inleiding houden over
zijn verblijf in Denemarken deze zo
mer. Het belooft een mooie avond te
worden. Iedereen is welkom.
S.V.O-nieuws
Bij gunstig weer hebben we Zater
dag en Zondag een volledig programma
Zaterdag gaan de adspiranten en wel
pen naar Texelse Boys. Welpen aan
vang 3 uur, adspiranten 4 uur. Jongens,
zorgen jullie voor een overwinning?
Oosterend 2 gaat ook naar Texelse
Boys en speelt daar tegen het tweede
elftal van de Boys, aanvang 2 uur.
Oosterend 1 gaat naar Vada. Vertrek
van Oosterend 11 uur Het wordt nu
toch eens tijd, dat èn het eerste èn het
tweede eens gaan winnen: het eerste
heeft 2 punten uit 7 wedstrijden en het
tweede 0 punten uit 5 wedstrijden, dus
jullie begrijpt wel dat beide elftallen
stevig onderaan staan. Komt daar nog
verandering in?
U hoeft niet meer tegen Uw maaltijden
op te zien uit vrees voor zuurbranden
op de maag. Met één of twee Rennies
bij de hand blijft U iedere brand de
baas en blust U de pijn bij voorbaat.
Vraag Rennies bij Uw apotheker of
drogist.
INGEZONDEN
TEXEL EN HET
VREEMDELINGENBEZOEK
Nu het vreemdelingenbezoek weer is
afgelopen en Texel zich opmaakt voor
het winterseizoen, is het prettig te mo
gen constateren, dat de afgelopen „zo
mer" het aantal toeristen toch nog
groot is geweest. Meer dan op de vaste
wal is het weer voor de gasten op Texel
een zeer belangrijke factor. Immers,
het grote probleem is hoe juist dan de
vreemdelingen moeten worden bezigge
houden. Vooral de kampeerders hebben
hebben het de afgelopen zomer niet
bepaald ideaal getroffen. Het is waar
lijk geen genoegen om bijna de gehele
dag in een tent te moeten vertoeven.
De vraag doet zich dan ook voor of
het geen aanbeveling verdient plannen
te beramen die er ook op zijn gericht
de toeristen bij minder goed weer be
zig te houden. Dit zal vanzelfsprekend
in sommige gevallen in een lokaliteit
moeten gebeuren en het voordeel is dat
deze juist in de vacantie beschikbaar
is. Het oog is hier gevallen op het niet
meer in gebruik zijnde schoolgebouw
aan De Koog en de Dorpshuizen te Den
Burg en Den Hoorn, om nog te zwijgen
van de prachtige gelegenheid die de
Huishoudschool en de Landbouwschool
voor samenkomsten bieden.
U zult zich afvragen wat wel het
doel moet zijn om de vacantiegangers
daar samen te brengen. Texel heeft be
halve zijn natuurschoon nog tal van
andere beziens- en wetenswaardighe
den, die lang niet voldoende bekend
heid genieten.
Men moet niet vergeten dat het
grootste deel van de toeristen de stad
ontvlucht om buiten van de vrije na
tuur te profiteren. Dit behoeft niet uit
sluitend te bestaan uit de gehele dag
luieren. Hoevelen zoeken in hun vacan
tie naast het vermaak dat Texel in
ruime mate biedt, naar enige ontspan
ning. Dit is nu precies wat het platte
land de stedeling biedt en wel voor
lichting op velerlei terrein. Aan de vo
gelwereld wordt reeds aandacht be
steed. Maar hoeveel vreemdelingen
hebben op Texel nu eens kennis kun
nen maken met alles wat er op een
boerderij te doen is. Wat weten ze van
de dagtaak van een landbouwer, wat
van de dieren of van de gewassen. U
zult wellicht de opmerking maken, dat
het in de zomer veel te druk is op de
boerderij. Een regenachtige dag biedt
echter een goede gelegenheid om eens
wat te laten zien en te vertellen over 't
werk op het land. Verder wordt ge
dacht aan bezoeken <met een inleidende
causerie) aan de melkfabriek, een
graanmaalderij, de visserij, het staats
bosbeheer, het reddingswezen om
slechts enkele te noemen.
Er bestaat misschien twijfel of hier
voor belangstelling zal bestaan. Maar,
hebt U wel eens rondgewandeld op de
Maandagse markt in Den Burg en
vooral in de lammerentijd. Dan zult U
bemerkt hebben hoe prettig men het
vindt nu eens de lammeren te kunnen
betasten en de handel van dichtbij mee
te maken.
Nu het weer tijd geworden is om
plannen te beramen voor het volgende
seizoen kan het bovenstaande er moge
lijk toe bijdragen ook eens aandacht te
schenken aan dit onderdeel van het
programma. A. J. G.