9 roen wa in het harL, Heeft U al een Buskaartje R. K. Parochiaal Armbestuur bestond dit jaar een eeuwmaar voor dien ivas er al een gesticht Texel in de winter WOENSDAG 28 DECEMBER 1955 70e JAARGANG No. 7004 TEXELSE®COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij Boekhandel -Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel- 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl- Bank- Postgiro 652- - Abonn. pr. f 1,95 p kwart. 20 ct incasso. Adv- 8 ct p- mm. Een dezer dagen is het gebouw van de „Sint Janstichting", Molenstraat, Den Burg, gesloopt. Het werd in het jaar 1865 gebouwd. Binnenkort zal hier door aannemer C. HDuin een nieuw rusthuis worden gebouwd. Kennen wij in Oosterend „Het Wapen van Amsterdam", eens stond in Den Burg een herberg, die „Het Wapen van Texel" heette. Als minnaars van de Texelse historie zijn we bij het verne men van dat, voor ons onbekende feit, even in de gemakkelijke stoel gaan zit ten. „Het Wapen van Texel". Daar had den wij nog nooit van gehoord. U wel? Ongetwijfeld moet zulks maar zeer wei nigen bekend zijn. „Meester Buisman", Bestuurslid van het R.K. Parochiaal Armbestuur, was zo welwillend geweest op ons verzoek eens in „de oude boe ken" te duiken ten einde voor ons enige gegevens te verzamelen met betrekking tot de geschiedenis van de „Sint Jan- stichting", Molenstraat, Den Burg. VERGADERING IJSCLUB DEN BURG IJsclub Den Burg houdt Dinsdagavond 3 Januari haar jaarvergadering. Voor zover ons bekend moet zij nog steeds genoegen nemen met het kleine baantje in Plan-Zuid, dat uiteraard meer ge schikt is voor goudvissen dan voor een stugge schaatsrijder. Het wordt o.i. dan" ook tijd, dat wij aan Den Burg eens een flinke ijsbaan krijgen, want de belang stelling voor de ijssport is nog altijd groot. Nu de ruilverkavelingswerkzaamheden ook leiden tot het verbreden van sloten en het maken van grote, ruime water lopen, bestaat er straks ook prachtige gelegenheid om door het Texelse land schap te gaan rijden. Straks kun je wel licht een leuke tocht maken, bv. van Den Burg naar Den Hoorn en ook in Noordelijke richting valt er straks wel een aardige tour op de gladde ijzers in kaart te brengen. Of dit komend winter seizoen echter al mogelijk is, valt te be twijfelen, want de bermen zijn meestal nog niet begroeid, zodat het ijs op de sloten de eerste tijd wel minder vlot te berijden zal zijn, wegens het daarop ge stoven zand. NIEUW SCHIP VOOR TERSCHELLING-HARLINGEN Te Alphen aan de Rijn is Zaterdag het nieuwe schip van rederij Doeksen, de „Friesland" te water gelaten. Het kan 1400 passagiers en 16 auto's vervoeren, waartoe in de verschansing aan beide zijden grote schuifdeuren zijn aange bracht. Het schip is 52 meter lang en 1 9,35 m. breed. De snelheid zal 13 kno pen bedragen. De voortstuwing zal ge schieden door een Werkspoor-vier-tact- scheepsdieselmotor van het trunkzuiger- type TMAS 336, 6 cylinders, direct om keerbaar, vermogen 650 pk bij 325 omw./ min. HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild: 8 Dec. 7,25 en 20,00; 29 Dec. 8,25 en 20,50; 30 Dec. 9,20 en 21,35; 31 Dec. 10,10 en 22,15. Aan het strand ongeveer een uur eer der hoog water. Toen wij de heer Buisman om inlich tingen vroegen keek hij even bedenke lijk, zoals wellicht zijn leerlingen zullen reageren als „meester" een nieuw re kenkundig probleem opgelost wil heb ben. „Dat is niet zo eenvoudig", bekende hij, „het zal een heel gezoek wezen, te meer doojdat het schrift verre van dui delijk is". „Maar", zo hoopte hij ons op gang te helpen, „loop intussen eens naai de „Sint Janstichting" zelf - althans naar het pand, waarin dit tijdelijk ondergebracht, want ik heb wel eens gehoord, dat de heer KI. Mulder er nog iets van weet". Maar de heer Mulder, 84 jaar. moest ons enigermate teleurstellen: „Ik weet nooit anders dan van de „Sint Jan stichting", maar ik heb m'n moeder wel eens horen vertellen, dat er op die plek heel vroeger een herberg stond, moeder was toen nog een meisje". De andere leden van het kleine gezelschap, alle maal dik boven de tachtig, knikten be vestigend, want zij kenden dit korte verhaaltje al, maar ook zij konden niet medewerken aan het ophalen van het doek, dat Vader Tijd al verder over het grijze verleden laat zakken. Intussen bleek meester Buisman niet onbelangrijk te zijn gevorderd bij het speuren naar bijzonderheden, bij zijn poging tot het openen van de oude doos: „Op 23 Maart 1855 werd het R.K. Paro chiaal Armbestuur opgericht. Dit be stond dit jaar dus een eeuw - het feit is in alle stilte gevierd. De eerste Arm- meesters waren Cornelis Simon Dijt, voorzitter, Jacob Simons Verberne, se cretaris, en Jan Hopman, penningmees- ten In die dagen bestond er al een ge sticht, maar de oude boeken verklappen niet waar. In ieder geval bestond er toen reeds een herberg „Het Wapen van Texel", want de kroniek vermeldt, dat dit in 1864 door het Armbestuur in een publieke veiling voor f 3000,werd aangekocht. Op 18 Februari van het vol gende jaar, 1865, ontving het Armbe stuur van de Bisschop van Haarlem de machtiging „Het Wapen van Texel" te slopen en op dezelfde plaats een nieuw gesticht te vestigen. Het werd voor f 4.500, gebouwd. Op 8 September van dat jaar werd het voor f9000,verze kerd. Het oude gesticht, waarvan de plaats dus niet bekend is, werd op 1 Januari 1866 overgedragen aan de heer P. Langeveld, die er f 1500,voor be taalde. Deze P. Langeveld is waarschijnlijk niet de grootvader van de heer P. Lan geveld, Warmoesstraat, Den Burg, ge weest, maar een andere P. Langeveld, die ook in de Molenstraat woonde. Het huis, bewoond door de familie Beers staat op de plaats, waar waarschijnlijk eertijds het eerste R.K. gesticht ge staan heeft. Ook is het niet onmogelijk, dat dit stond op het terrein, waar nu de speelplaats van de R.K. Kleuterschool ligt. In 1855 werd een echtpaar in het gesticht besteed „voor hun beide te zamen voor f 208,'s jaars zonder in- ZDH-nieuws Als wij de balans opmaken, blijkt, dat ons eerste elftal 1956 ingaat als' leider van zijn afdeling. Onze concurrenten DWOW en SVW speelden tegen elkaar gelijk 11. De.stand aan de kop is nu als volgt: ZDH 10 8 1 1 17 DWOW 10 7 1 2 15 Vesdo 10 5 4 1 14 SVW 9 4 4 1 12 Wiron 10 5 2 3 12 Maar de weg is nog lang en zwaar. La ten we er voor zorgen, dat we in condi tie blijven. Het tweede elftal doet het ook niet gek: voor het eerst in de comp. met 7 gesp. hebben ze 7 punten en nog één wedstrijd te spelen tegen WGW uit, ten minste als er geen dubbele comp. van gemaakt wordt. Het is te hopen van wel. anders is het tweede al uitgespeeld. De adsp. spelen erg wisselvallig, maar doen het ook goed, want ook hier wordt voor het eerst na jaren aan de competitie deelgenomen. 11 Gespeeld - 7 punten. Ook de handbal is nog zeer actief on der -de onvermoeibare leiding van Nel Bakker. Al zijn de successen op het veld niet zo denderend, het spelpeil stijgt steeds, dus ook hier geldt het motto: doorgaan, het wordt wel beter. In 1956 bestaat onze vereniging 25 jaar. Een mooi cadeau voor onze vereni ging zou het zijn, als het eerste elftal het kampioenschap kon behalen; de kans is er nu en dus doorzetten! Bijgaand enthousiast artikel over Texel-in-de-winter schreef de Parool-medewerker P. Mar tens voor zijn blad. De Zondagavondboot draait de haven van Texel binnen door een smal laantje van hoge meerpalen met witte koppen. Van de kade af zie ik de lichten lang zaam nader komen. Rumoer van stem men klinkt over het water. Texels eer ste en een juniorenelftal keren terug van een uitwedstrijd op het vasteland. „'t Benne beste voetballers", zegt een man naast mij. Er klinkt onverholen trots in zijn stem. Hij zet de handen als een trechter aan de mond en schreeuwt: „Gewonnen?" Het wordt even wat stiller aan boord. „Drieéén verloren!" De man laat de armen moedeloos zakken. De boot meert en lawaaiig komen de jongens van boord. „Kijk", zegt hij, „daar gaat een van de backs. Die met dat kleine jongetje naast zich". Het kind stapt aanhankelijk voort naast de grote man. Het schijnt mijn buurman zijn vertrouwen in de kracht van het elftal te hergeven. „Tóch ben 't beste voetballers", mompelt hij. Dan sta ik weer alleen in het donker. Eén gemeente: één gezin Als in October de laatste toerist is vertrokken, is Texel weer voor' de Texe laren. Zij heroveren het eiland, de café's, de feestzalen en de biljarts. Op de voet balvelden begint de competitie. Zij, die de zomer in kleine schuurtjes achter in de tuin hebben doorgebracht, betrekken weer hun eigen huizen. De tienduizend eilandbewoners zijn klaar voor de over wintering, gezellig ónder elkaar. Het is begrip van de geneesheer". In 1866 werd iemand in de kost genomen voor f 3, per week „zonder inbegrip van genees heer en het aankoopen van nieuwe kleeren en hetgeen tot het verstellen van dezelven noodig is". Het tractement van de vader en moe der (hun namen zijn jammergenoeg on leesbaar geworden) bedroeg in 1875 f 100,per jaar. Toen de vader in 1883 overleed, verliet de moeder het eiland; zij werd opgevolgd door mej. Mijntje Kooger, die een vergoeding genoot van f 60,per jaar. In 1900 telde het gesticht slechts twee verpleegden. Op 7 Februari 1908 over leed Anthonia Jansen, die toen 21 jaar moeder in het Armhuis was geweest. Benoemd werden toen de heer F. Ruh- land en echtgenote, die tot 1910 aan bleven. In dat jaar werd mej. A. Lopes Suasso met de leiding belast. In 1918 legde zij de teugels in handen van mej. Immetje Spreeuw. Op 12 Juli 1927 wer den de heer G. Sikkelé en echtgenote tot vader en moeder benoemd. De heer Sikkelé vertoeft nog steeds - en in uit stekende gezondheid! in de „Sint Jan stichting". In 1928 werd het gebouw inwendig behoorlijk opgeknapt, vooral de „slaap zalen" werden toen belangrijk verbeterd- Deze verbouwing kostte f 1822, De eerste plannen tot de bouw van 'n nieuw Rusthuis dateren reeds van Mei 1939, toen Pastoor Brinkman de Paio- chie leidde. Men had toen voor f 16.000 een rusthuis willen bouwen; nu echter zullen de kosten rond drie ton bedragen, zonder inventaris, centrale verwarming etc. Na het overlijden van mevr. Sikkelé werd besloten de leiding van de „Sint Janstichting?' op te dragen aan de Eer waarde Zusters van de Allerheiligste Verlosser, die op 1 Mei 1940 hun intrede deden. U denkt: dat is niet nodig, want de Kerstdagen zijn voorbij en de eerste tijd ga ik niet meer op reis. Het op reis gaan laat ik nu voor een aflder over! Juist, en dat is ook de bedoeling! Laatst hebt U in de Texelaar gelezen het stukje: „Een kind belt aan". Daarop volgde een opgave van 83 gezinnen, waar men een of meer vluchtelingenkinderen geduren de 8 weken wil opnemen. Voor de organisatie van het transport en de onderbrenging van en het toezicht op de kinderen is een comité gevormd, waarin naast mevr. A. de Koning-van Ramshorst zitting hebben mevr. L. Schalkwijk-Donker, mevr. J. H. Elias- Koot, mevr. P. Goedendorp-Blok, mevr. C. M. C. de Boer-van Donselaar en de heren Kapelaan H. A. Stam, M. L. Kem penaar en A. van Dienst. Zo juist werd door mevr. de Koning bericht ontvangen, dat op 17 Januari 1956 aan het station te Oldenzaal een zoals iemand in alle oprechtheid tegen mij zei: „Wij zijn blij als zij komen en blij als zij weggaan". Dat is geen on vriendelijkheid of ongastvrijheid jegens de toeristen. Het is alleen de verzuch ting van iedereen, die logé's heeft ge had en weer eens een tijdje met zijn ge zin alleen kan zijn. Het eiland Texel bestaat uit maar één gemeente, waartoe de havenplaats Ou deschild, de hoofdstad Den Burg en de verschillende dorpen behoren. Door zijn afzondering van de rest van Nederland is het een zeer aparte gemeente. De be woners zijn er leden van één groot ge zin. Die afzondering wordt nog versterkt doordat de bootverbinding met het vas- celand in de winter wordt teruggebracht tot twee diensten per dag! t(slip of the pen - red. T.C.) Ook de bussen op het eiland zelf rijden slechts twee maal op een dag heen en weer. Freguenter dienst zou niet lonend zijn en voorziet ook niet m het minst in een behoefte. Willen de Texelaren eens een avond uit, dan gaan zij met hun zessen en huren een taxi. ±"er man komt dat op hetzelfde neer als een retourtje met de bus. En uitgaan doén zij! Denk niet, dat Texel in de winter een doods eiland is met slapende dorpen. Ik heb hun ge vraagd, hoe zij de lange winteravonden doorkwamen. Zij hebben mij alleen maar verbaasd - aangestaard, of ik een probleem maakte van een lang bekeken zaak. Er is geen gemeente in Nederland, waar naast het boek en de radio zoveel gezelligheids- en verenigingsleven be staat als op Texel. Veel van dit alles vindt plaats in Den Burg, waar tevens de enige bioscoop van het eiland is ge vestigd. Er zijn 3 voorstellingen per week: 's Zaterdags, 's Zondags en 's Maandags, 's Maandags echter is die dorst grotendeels gelest. Dan blijft het zaaltje, dat ook voor feesten en vergade ringen wordt gebruikt, zo goed als leeg. JJe aandacht van de omwonenden wordt meer opgeëist door de gebeurtenissen in het eigen dorp, want ook daar bruist het van leven en activiteit. Een koper voor de vuurtoren Om daarvan getuige te zijn, ben ik naar De Cocksdorp gereisd, het noorde lijkste dorp van het eiland en de laatste tijd herhaaldelijk in het nieuws door zijn bedreigde vuurtoren. De situatie is er inderdaad ernstig. Vijftig jaar gele den stond de toren nog een goed kwar tier lopen van de zee. In Februari 1953 is er in één keer een kleine dertig meter afgeslagen en sinds de laatste Decem berstormen is de afstand tot de duin rand ingekrompen tot 48 meter. Het strand vart de duinvoet tot de vloedrand is nog slecht 25 meter. Terwijl ik op de hoge duinrichel over het nevelige water staar naar de grijze vlek van de Vlie- hors, die elk jaar een beetje dichterbij schuifelt, word ik aangesproken door 'n oude Texelaar. Een beweeglijke man met grijzend haar, een vierkante kin en een vitaliteit, die spot met alle leeftijds grenzen. „Van de krant hè", zegt hij. Want zo zijn de Cocksdorpers, vlot met de onder linge berichtgeving. Hij neemt zonder meer aan, dat ik het heb toegegeven en vervolgt: „Ik heb de wagen meegeno men. Ik zal u de hele situatie laten zien. Volgt U mij maar". Energiek begint hij door het duin te benen. Ik volg struike lend en strompelend. Hij heeft het mij laten zien. Van het reddingsboothuis ten Oosten tot het rij tje massieve bunkers ten Westen toe. „Kijk", zegt hij, „die hoek moeten zij prijsgeven". En met één armzwaai snijdt hij een punt van het eiland af of het een ver jaarstaart is. „Dat is het hele behoud van de toren. Mijn grootvader voer met een postvletje heen en weer tussen Texel en Vlieland. Hij vertelde mij, dat de situatie in 1892 net zo was. Toen is er een hele duinenrij weer bij aangegroeid. Waarom dan nou niet? Ik heb al aan geboden de toren voor een prikje te ko- groep van 90 vluchtelingenkinderen uit het Transit Camp Rheine zal aankomen. Het voornemen bestaat om de kinde ren met autobussen af te halen. Aan het transport zijn uiteraard kosten verbon den; er is niet alleen de reis, maar ook reispapieren moeten worden verzorgd, alle kinderen moeten vóór het transport geneeskundig worden onderzocht, er die nen verzekeringen voor wettelijke aan sprakelijkheid te worden gesloten enz. De ervaring heeft geleerd, dat per kind op f 30.onkosten moet worden gere kend; in totaal maakt dit een bedrag van f 2700.—. Er zullen vele Texelse gezinnen zijn, waar men wel een kind zou willen op nemen, maar waar dit door de behui zing, de leeftijd van verzorgers, ziekte of andere omstandigheden niet mogelijk is. Het is echter wel voor een ieder moge lijk om op andere wijze te helpen, n.l. door een geldelijke bijdrage, waardoor men gezamenlijk f2700.bijeenbrengt. In 1954 ondernam de Texelse Courant een uurloonactie van werknemers, in ve le gevallen gesuppleerd door werkge vers; deze actie leverde het prachtige bedrag van ruim f 2500.op. Een dringend beroep wordt gedaan op elke Texelaar de actie, die de Texel se Courant ook nu weer wil onderne men, te steunen. Werknemers, neem het besluit ook nu weer een uur loon te geven! Wergevers, geeft ook nu weer uw suppletie. Zelfstandigen en anderen, wie dan ook, geeft uw bijdrage. Stort allen uw gift op het gironummer 652 van de N.V. Langeveld en De Rooy, Parkstraat 10, Den Burg of geeft haar in de „Boek handel Parkstraat." Na de eerste wereldoorlog ontving Texel met open armen Hongaarse kin deren; wat een weelde betekende het verblijf op Texel na de ellende in hun geboorteland. In 1945, in het laatst van de hongerwinter kwamen stadskinderen in groten getale naar ons eiland; ook voor hen was dit een uitkomst in de nood. Blijft nu ook niet achter en geeft uw medewerking aan de leniging van kinderleed! De datum van het transport nadert snel; nog even en het is 17 Januari. Daarom is zeker hier snelle hulp ge boden. Stelt niet uit tot morgen, wat ge he den kunt doen. In de Texelaar zal regelmatig een ver antwoording van giften worden gege ven. pen". Zijn blikken glijden peinzend langs het 35 meter hoge gevaarte. „Een mooi zaakje met goede perspectieven", besluit hij met een knipoog. Het is een aardige man. De enige Texelaar zo ongeveer die bomen plant. Bossen vol. En dol op bloemen. Bij zijn huis groeit de wilde Aronskelk en in Januari bloeiden er al de eerste sneeuw klokjes. Hij kent het water van het Eierlandse gat, waar hij in de winter op robben jaagt. En hij kent het duin, waar hij met de andere jagers van het dorp gedurende de maanden October tot Fe bruari de wildstand op peil houdt. Hij gelooft in het bestaan van zijn vuurto ren. En toch, als hij hem ooit koopt, denk ik niet, dat ik er een aandeel in nemen zal. De kat en de kanarie De Cocksdorpers hebben overigens an dere zorgen, dan het bedreigde bestaan van hun vuurtoren. Er is iets, dat zij meer vrezen en dat is, dat het hoofd van hun lagere school misschien eens het dorp weer zal verlaten. Hij is voor hen als velen van zijn plattelandscollega's de Atlas van hun culturele hemel; de grote stuwkracht voor het verenigings leven, in het bijzonder het toneel. Elk dorp op Texel, hoe klein ook, heeft een voetbalclub, een sociëteit en een gymna stiekvereniging. Maar geen heeft een toneelvereniging als de Cocksdorpers. En dat hebben zij te danken aan de meester. De twee toneelvoorstellingen met bal na zijn dé gebeurtenissen van het seizoen. Ik heb de opvoering gezien van „De kat en de kanarie", een mysteriespel van John Williard in een vertaling van René Bosch. De meester zelf leidde het in met een kort woord. Hij was kennelijk te genstander van het onvermijdelijke bal na. „Als jullie in de stad naar een to neelvoorstelling gaan, dan hebben jullie ook geen bal", zei hij ietwat dubbelzin nig. Hij is een ronde gezellige man. Ie mand, die op een reclameplaat uitbun dig „Ha Heerlijk!" zou kunnen roepen. Zijn groepje toneelamateurs regeert hij echter met ijzeren hand- Zijn uitsteken de regie heeft hen gevormd tot spelers, die met menig Amsterdams amateurge zelschap kunnen wedijveren. Ik heb die avond dan ook een goed stuk amateur toneel gezien. Verzorgde mise en scène, (Zie vervolg op pagina 2)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1955 | | pagina 1