Cjrocn '2warts jexels in het harL.
Sjouwen en Bouiven onder de
Centraal-Afrikaanse zon
Texels Natuurhistorisch Museum
trekt steeds meer publiek
Brief van Pater M. Witte
Rijkssteun bij bouw van een nieuw museum?
ATERDAG 22 DECEMBER 1956
TEXELSE
71e JAARGANG No. 7107
COURANT
itgave N.V. vh. Langeveld de Rooij
lekhcmdel Drukkerij Bibliotheek
en Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt woensdags en saterdag».
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank Postgiro 652. - Abonn- pr- 2,25 p.
kwart. 20 ct incasso. Adv- 10 ct p. mm
ater Witte in Centraal
trika. Momenteel werkt
ij in Tanganyika. Het
laatje hiernaast werd in
enya gemaakt.
C. M. Usa, Tanganyika
Het Nieuw jaar-wensen was in mijn
-ille jaren een serieuze aangelegenheid,
at moest gerepeteerd worden.
Veul heil en zegen" zo leerden we be-
efd en met zo beschaafd mogelijk ac-
int zeggen. Met de pet onder de arm,
)den we dan beschroomd de rechter-
and aan, die extra was geboend met
•oene zeep, waarmee van tevoren ook
iize haren waren bewerkt of „gezet".
„Dank-ie en van 's gelieke", was het
ederwoord van boer en burger. Deftige
ensen - b.v. met familie in Amsterdam
zeiden: „Dank u, insgelijks", met daar
in misschien toegevoegd: „belieft u een
&pje kofje met een krakeling?" Bij de
;wone man werd dat zonder plicht-
leging onder de neus geschoven met
;\vie is Tessels".
De Nieuwjaars-krakelingen, zo mild
?offreerd, gewillig geaccepteerd en gre- j
g geconsumeerd - die maakten Nieuw-
;ar tot iets heugelijks! Tot op vandaag
ehoef ik om zo te zeggen mezelf maar
ieuwjaar te wensen, om nog de zoet-
eid ervan te proeven, hoe bestaat het!
Wederom wijst de ontbladerde annu-
lis die kalender heet naar een nieuw
lar. Zo is het me een groot genoegen
ia „de" Texelaar aan alle Texelaars,
mis of in den vreemde, van harte een
iderwets Heil en Zegen toe te wensen
n aan allen die mij gelijkswijze hebben
edacht: Dank U, Insgelijks! (ik heb ook
imilie in de stad tegenwoordig).
Usa heeft nog niet alle comforts van
.S.A., maar het gaat er zachtjes-aan
aar toe. Mijn kippenhok is gereed, te
en slangen en wilde katten beveiligd,
sor 40 inwoners die der jongens eetzaal
i keuken gratis vegen en mij met
itjes betalen.
Óp Sinterklaas is ook mijn nieuwe
euken ingewijd. Een solied gebouwtje
an klei-verbonden rotsblokken en be
kt met chokola-kleurige golfplaten,
iet geheel nieuw meer weliswaar. Het
interklaas-menu, één-persoons, was ook
rima: bachelor-soup (uit het pakje, 7
linuten koken), gebakken eieren en ba-
anen, nog enkele gerechten zonder
aam, en een gedistingeerde vruchten-
la na. Allemaal specialiteiten van mijn
jarige zwarte kok, die zijn mateloze
aardigheid heeft opgedaan tussen het
erk door, in de nauwelijks 8 maanden
at hij bij me is komen leren timmeren.
En denkt niet dat het toesjoers gebak-
en eieren en bananen zijn! Aan de ri-
ier weet hij deskundig (naamloze)
Foenten te selecteren en te prepareren,
mpel genoeg om het ijzer-gehalte van
nijn bloed op peil te houden, mèt de no-
ige toevoer van Vitamine C. Zijn door-
eroosterde sousies zorgen voor carbon
nz. enz. Kortom, met enkele onbelang-
jke hiaten kan worden gesproken van
en gevariëerd en gebalanceerd diëet.
edereen mag te gast komen (bordjes
leebrengen). Voor-nachie gaat nog niet,
aar ik zover maar één vertrek heb:
laap-, werk-, zit- en eetsalon gecombi-
eerd. Een pastorie met drie kajuiten
laat op stapel en nadert haar voltooiing
Tussen de bedrijven door wordt er ge-
ouwd en gesjouwd, op stoffelijk en
eestelijk terrein. Mijn kerkje, voorlopig
klas-lokalen aaneen (het 3e lokaal is
>g jongensslaapzaal en het 4e pastorie)
iedere zondag staande-vol (ruim 200
iel en).
Onlangs na de Hoogmis om een uur of
!f, kwamen ze me haastig halen voor
ïn zieke op de berg Nog wel met een
shuurde of geleende auto (buurman's
igendom is ieders eigendom hier). We
:onden gelukkig een heel stuk rijden, of
ever hossen, maar hadden daarna toch
ok nog een goed uurtje te klauteren in
e ondertussen verticaal neer-klaterende
7
INGEKOMEN PERSONEN
Arie van der Gragt, van Heerhugo-
aard, Middenweg 163 naar Den Burg,
'eth. R. P. Keijserweg 7, Hillegonda A.
larelds, van Assen, Groningerstraat 32,
aar Weverstraat 95; Albertus van Beek-
iven, van Amersfoort, Schimmelpen-
inckstraat 49 naar Schconoordweg 17;
hitoon J. Stolwijk, van Amsterdam,
ilb. Verweystraat 16 naar Weverstraat
5; Leopold H. Dael, van Doorn, Mari
niersweg 7 naar H 131.
middagzon. De terugweg was ook al
niet gemakkelijk op die gloeiende kale
bergkant, vol vaste en losse stenen. Ik
was wel wat moe, maar toch tevreden,
daar ik het oudje gelukkig had kunnen
achterlaten, gesterkt voor haar laatste
zetjes op de aardse pelgrimsbaan.
Net had ik me even laten neerzakken
om uit te blazen onder een boom, die nog
enkele beschuttende bladeren bood, toen
iemand achterna kwam met de bood
schap of ik even mee terug wilde gaan
naar zijn huis, ook voor een zieke.
„O nee, Pater, niet ver hoor! Daar bo
ven achter dat dal, u ziet mijn huis van
hierf'
Na mijn brilleglazen drooggewreven te
hebben, zag ik een houterige neger voor
me, zijn glimmende oppervlakte gehuld
gedeeltelijk in een stukje lende-doek,
gedeeltelijk in louter zonnestralen, die
dansten en dampten over en tussen zijn
magere ribben.
Ik had nog wat lichamelijke en gees
telijke medicijnen bij me, en alia, ik was
toch onderweg, dus vooruit maar! De
vent - ik kon hem met zijn lange benen
haast niet bijhouden - bracht me wel
verder en verder van de wachtende
auto. Was ik even blij toen we er ein
delijk waren! Puffend aanschouwde ik
een huis of liever een hut, maar nie
mand erin en niemand erbij, links,
rechts, voor of achter. Ik kwijlde van
kwaaiigheid: heb je me nou! Met mijn
laatste restje asem was ik al begonnen
mijn geleider geducht de les te lezen,
toen hij me verontwaardigd afbrak met:
„maar dit is mijn huis en ik ben de
zieke!" Proost....
Het ongetwijfeld hurtioristische van de
situatie drong pas volledig tot me door
toen ik laat in de avond mijn laatste (en
eerste) maaltijd van die dag genuttigd
had.
Ja vrienden, burgers en buitenlui, er
is humor ook bij ons werk in smeulend
Afrika. Maar om het humoristische ele
ment altijd direct en grif te vatten, dat
valt niet mee. Het viel mij zeker niet
mee laatst op die zondag.
Misschien begin ik oud te worden en
is mijn gevoel voor humor aan het af
takelen. Dat merk je zelf zo niet.
PATER M. J. WITTE
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 14 tot en met 20 december 1956
Geboren: Leonora, dv Philippus Stark
en Carolina Sanderse; Engelina Antonia
Maria, dv Antonius J. H. van der Hulst
en Wilhelmina J. Oosterlaak.
Ondertrouwd: Timotheus van Heer
waarden en Francina M. van der Heijden
Getrouwd: Paulus Kikkert en Maria
A. Kos; Gosse Waaijer en Jannetje
Schaap; Cornelis Koorn en Nelly Kikkert
Overleden: Johanna A. Barhorst, ev
Dijt, oud 67 jaar; Anthonia Lemstra, ev
Van der Slikke, oud 66 jaar; Pieter
Backer, oud 69 jaar.
WATERLOPEN
RUILVERKAVELING TEXEL
Namens de Plaatselijke Commissie
voor de Ruilverkaveling vond donder
dagmiddag in „De Lindeboom-Texel" de
openbare aanbesteding plaats van de
aanleg en verbetering van waterlopen
lussen Oosterend, Oudeschild en De
Koog, aansluitend op de hoofdwatering,
die vorig jaar gegraven is vanaf Oost,
via Dijkmanshuizen naar de Schans.
Doel is o.a. een betere ontwatering van
de gronden tussen de Kogerweg en de
duinen, de verbetering van de waterloop
tussen de Marsweg (Jan Ayesloot dus)
en de Kogerweg; van de Eendenkooi van
Harkebuurt naar die van Dijkmanshui
zen (gedeeltelijk wordt dit traject nieuw
aangelegd), en de waterloop ten westen
van Oosterend in de buurt van de Ko
ningsweg naar de eendenkooi van
Dij kmanshuizen.
Er waren drie biljetten gekomen: Fa.
J. de Vries en Van der Wiel, Hilversum,
393 000,Fa. R. Wiersma, Heiloo,
469.705,Fa. J. Doesburg en A.
Geurtsen, Uitgeest, 336.000,
De begroting was 465.430,De gun
ning is aangehouden.
UITBREIDINGSPLAN-IN
ONDERDELEN VOOR DEN BURG
Het Hoofd van het gemeentebestuur
van Texel maakt bekend, dat van 27 de
cember 1956 af, gedurende vier weken,
alzo tot en met woensdag 23 januari 1957
op alle werkdagen van 8.30-12.30 uur, ten
kantore van de Dienst gemeentewerken
Texel, Parkstraat 3 te Den Burg, voor
een ieder ter inzage zal liggen het ont
werp van een herziening van het uit-
breidingsplan-in-onderdelen voor Den
Burg, alsmede een ontwerp van de be
bouwingsvoorschriften, waarin de be
stemming in de genoemde herziening
van het uitbreidingsplan-in-onderdelen
voor Den Burg bepaald, nader wordt om
schreven.
Gedurende de voormelde termijn van
vier weken kunnen belanghebbenden bij
de gemeenteraad bezwaren tegen de
vaststelling van dit ontwerp-plan in
dienen.
Texel, 20 december 1956.
Het hoofd van het gemeentebestuur
voornoemd, C. DE KONING
SLUITING GEMEENTELIJKE
KANTOREN OP 24 EN 31 DECEMBER
Burgemeester en wethouders van
Texel maken bekend, dat alle gemeente
lijke kantoren op maandag 24 en op
maandag 31 december a.s. gesloten zullen
zijn.
Voor spoedzaken en zaken, de burger
lijke stand betreffende, zal de gemeente
secretarie op deze dagen echter vart 11 -
12 uur v.m. geopend zijn.
Texel, 20 december 1956.
Burgemeester en wethöuders van Texel,
De Burgemeester, C. de Koning
De Secretaris, P. Beemsterboer
EILANDGENOTEN OP HET MATJE
Het was dinsdag om zo te zeggen een
Texelse dag voor de kantonrechter, want
er werden verscheidene Texelaars met
de sterke arm geconfronteerd.
Allereerst was daar een Oudeschilder,
die de schuld van een aanrijding kreeg.
De Texelaar weet dit aan de smalle weg
en een steen in de dijk, waardoor hij
weggeslipt was. Tegen het vonnis van
40,ging hij, zo verklaarde hij, dan
ook in beroep.
Een Kogenaar had, achteruitrijdend,
een personenauto geramd, 15,zo
besliste de rechter.
Een Oosterender was onlangs pardoes
op een paard gescooterd, doordat het
dier daar zomaar in het ochtendgloren
^rondsnuffelde. De scooter had voor
858,schade opgelopen. De landbou
wer, wiens paard een en ander veroor
zaakte, werd, bij verstek, tot 30,ver
oordeeld.
Tegen een andere eilandgenoot - niet
verschenen - die op de hoek van de Ko-
gerstraat-Witte Kruislaan tegen een
autobus was gebotst, luidde het vonnis
40,—.
Het slechts kwam een Burger eraf:
met zijn bestelauto was hij op de Schil-
derweg gaan keren toen een vrachtauto
naderde. Botsing overmijdelijk, rechter
onverbiddelijk: 60,nadat de ambte
naar van het openbaar ministerie 75,
had geëist. De schade aan de vrachtauto
bedroeg eventjes 1000,
KLEURWEDSTRIJD N.V.V.
De kleurwedstrijd van het N.V.V., uit
geschreven ter gelegenheid van het 50-
jarig bestaan blijkt nog een facet te heb
ben, waaraan bij de opzet niet is ge
dacht. Het Nutsseminarium voor Paeda-
gogiek heeft n.l. gevraagd de platen te
mogen gebruiken voor studiemateriaal
ten behoeve van het onderwijs.
Het N.V.V. heeft natuurlijk gaarne
medewerking toegezegd.
Mochten er kinderen zijn die nog pla
ten hebben, dan kunnen ze die nog in
leveren, uitsluitend bij de secretaris van
de Texelse Bestuurdersbond, A. Backer
Tzn., Singel 342, Oudeschild, Texel.
S.V. Texel
A.s. zondag speelt: Texel-Watervogels,
LSVV 2-Texel 2.
Voor de adspiranten is de vakantie tot
februari ingegaan.
Texel zal nu toch stellig voor de pun
ten dienen te zorgen, we hebben ze
nodig. Zou Texel 2 op revanche belust
zijn? We zullen zien. Aan allemaal véél
succes toegewenst.
Tenslotte aan allen, bestuur, leden,
adspiranten en belangstellenden prettige
Kerstdagen toegewenst.
PUBLIKATIE VAN DE
CULTURELE RAAD
Donderdag 27 december
De Cocksdorp, Ned. Herv. kerk, J. P.
Strijbos spreekt over „Spitsbergen".
Vrijdag 28 december
De Koog, Gebouw Doopsgez. Gemeente,
J. P. Strijbos spreekt over „Spitsbergen"
Oudeschild, Eigen Gebouw, feestavond
gezelschap Adri van Oorschot voor de
Ned. Bond van Vervoerspers. afd. Texel.
Zaterdag 29 december
Eierland, Café „De Slufter", filmverto
ning „Het geluk van de nieuwe wereld
maatschappij".
Zondag 30 december
Den Burg, 2 uur Start voor de puzzelrit
voor rijwielen over 30 km., georgani
seerd door de motorclub Texel.
Wij meldden, dat TESO besloot uit de
Stichting Texels Museum te treden.
Naar aanleiding hiervan schreven B.
en W. aan de Raad:
De N.V. TESO, één der partners in de
bestaande „Stichting Texels Museum"
wenst per 1 januari 1957 uit de Stichting
te treden. Na deze datum zal de N.V. aan
de Stichting alleen nog de baten van de
„Texelfilm" beschikbaar stellen.
Ons natuurhistorische museum is ont
staan uit een initiatief van de N.V.
T.E.S.O. Lange tijd heeft deze N.V., later
bijgestaan door de plaatselijke V.V.V., de
zorg voor het museum op zich genomen.
Op 30 mei 1947 werd door de V.V.V.
voor het beheer van het natuur-histo
risch museum een particuliere stichting
opgericht. Blijkens deze stichtingsakte
werd het uit 11 leden bestaande bestuur
als volgt benoemd:
4 leden door het gemeentebestuur van
Texel; 4 leden door de Raad van Com
missarissen van de N.V. T.E.S.O. en 3
leden door het hoofdbestuur van de
V.V.V. Texel.
Nog tot 1950 werd de exploitatie van
het natuurhistorisch museum geheel uit
particuliere middelen gefinancierd. In
dit jaar besloot de raad voor het eerst 'n
subsidie van 497,21 beschikbaar te
stellen om enkele extra voorzieningen
aan het museum mogelijk te maken. Met
ingang van het boekjaar 1951-1952 be
sloot de raad, evenals de N.V. TESO, aan
de Stichting een jaarlijkse subsidie van
1300,beschikbaar te stellen. Vanaf
dit jaar is dus sprake van een regelma
tige financiële medewerking van de zijde
van de gemeente.
Niettemin bleef de gemeentelijke me
dewerking een aanvullende.
Sinds 1 september 1954 beheert de
Stichting ook de oudheidskamer te Den
Burg, doch deze exploitatie geschiedde
tot dusverre geheel ten laste van de ge
meente.
Wat het natuurhistorisch museum be
treft wordt thans de navolgende finan
ciële medewerking verkregen: de N.V.
TESO en de gemeente Texel subsidiëren
de Stichting met een vast bedrag van
jaarlijks 1300,terwijl eventuele res
terende exploitatie-tekorten gelijkelijk
door de beide lichamen worden gedra
gen. Daarnaast stond de N.V. TESO aan
de stichting de baten van de exploitatie
van de „Texelfilm" af, terwijl de ge
meente Texel tot voor kort meerdere in-
directe subsidies aan de Stichting ver
leende door het doen verrichten van al
lerlei werkzaamheden voor het museum
ten laste van de gemeentebegroting
Sinds evenwel een afzonderlijke
„Dienst gemeentewerken" werd inge
steld op 1 januari 1955 worden derge
lijke werkzaamheden tegen kostprijs aan
de Stichting in rekening gébracht.
De financiële medewerking van de
V.V.V. is een indirecte; de V.V.V. vraagt
namelijk van haar leden een overigens
geringe jaarlijkse bijdrage ten behoeve
van het natuurhistorisch museum en
draagt dit bedrag aan de stichting af. De
V.V.V. zelf een gesubsidieerde instelling
- kan zich geen eigen bijdragen aan de
Stichting veroorloven.
Exploitatie-resultaten over de laatste
jaren.
De exploitatie-resultaten kunnen -
voor wat het natuurhistorisch museum
betreft - het beste beoordeeld worden
aan de hand van onderstaand vergelij
kend overzicht van de inkomsten:
Subsidie N.V. TESO en gemeente (door
elk der lichamen betaald): tijdvak 15-5-
'51/15-5-'52 1300,—; 15-5-'52/31-12-'52
500,—; 1953 1996,50; 1954 ƒ1616,01;
1955 1667,41.
Entree-gelden: tijdvak 15-5-'51/15-5-'52
3641,79; 15-5-'52/31-12-'52 3707,67;
1953 4376,08; 1954 5077,52; 1955
6729,96.
Opbrengst Texelfilm: 15-5-'51/15-5-'52
1232,90; 15-5-'52/31-12-'52 1540,81;
1953 1018,99; 1954 885,60; 1955
783,66.
Donaties VVV en giften: 15-5-'51/15-5-
'52 300,—, 15-5-'52/31-12-'52 50,66;
1953 393,40; 1954 505,—; 1955 ƒ530,75.
Subsidie van het Rijk: 1953 1000,en
1955 ƒ2000,—.
Ontwikkeling van het bezoek:
Het bezoek van het natuurhistorisch
museum ontwikkelde zich als volgt:
1951 10.858 bezoekers
1952 11.122
1953 13.032
1954 15.426
1955 16.428
1956 20.195
De oudheidskamer ontving het navol
gende bezoek:
1955 2.006 bezoekers
1956 3.484
Voortbestaan van het natuurhistorisch
museum
Zoals uit voormelde cijfers blijkt heeft
met name het natuurhistorisch museum
gedurende de laatste zes jaren voortdu
rend aan belang gewonnen. Dit moet
naar onze mening inhouden, dat een op
heffing van de musea in geen geval zal
kunnen worden overwogen. Getracht is
in de plaats van de N.V. TESO een nieu
we partner in de stichting te krijgen, n.l.
het Rijk. Hierover vond een bespreking
plaats met de Rijkscommissie van advies
voor natuurhistorische musea. Uit deze
bespreking is wel gebleken, dat het Rijk
in de huidige situatie een regelmatige
medewerking niet kan overwegen; wel
zijn er goede mogelijkheden voor steun
van het Rijk bij de bouw van een nieuw
natuurhistorisch museum, waarover
thans echter nog geen concrete cijfers
kunnen worden gegeven.
Na het uittreden van de N.V. TESO
blijven dus de gemeente en de plaatse
lijke V.V.V. als partners in de Stichting
over. Nu zijn er voor de voortzetting van
het werk van de Stichting tweeërlei mo
gelijkheden:
a. handhaving van de particuliere stich
tingsvorm, waarbij een wijziging van de
statuten i.v.m. het uittreden van de N.V.
TESO noodzakelijk is;
b. opheffing van de particuliere stichting
en vorming van een nieuwe overheids-
stichting in de geest van de „Stichting
sociaal toerisme Texel".
Het bestuur van de huidige „Stich
ting" heeft zich uitgesproken voor de
laatste mogelijkheid. Zij voerde hiervoor
de navolgende redenen aan:
1. de vorm van een overheidsstichting
is meer in overeenstemming met de his
torische ontwikkeling. De vorm van een
particuliere stichting was juist en nuttig
toen de tel:oren - althans overwegend -
in de particuliere sfeer werden gedragen;
nu dit niet langer het geval is en de
overheid voor ca. 90% in de tekorten zal
moeten bijdragen is de vorm van een
overheidsstichting meer passend.
2. in de naaste toekomst zal meer dan tot
dusver contact nodig zijn met overheids
lichamen. Bij de bouw van een nieuw
natuurhistorisch museum zal een beroep
op de financiële medewerking van het
Rijk en de provincie moeten worden ge
daan, terwijl ook de medewerking van
bijv. het Staatsbosbeheer zeer wenselijk
is. Dit contact zal gemakkelijker door 'n
semi-overheidslichaam dan door een par
ticuliere stichting kunnen worden onder
houden.
3. Ook de huidige omvang van het werk
maakt, dat een solide organisatievorm
alleszins wenselijk is te achten.
DOOR MIST VASTGELOPEN
De „IJstroom" van de V.T.B., raakte
woensdagmorgen tijdens dichte mist niet
ver van Oudeschild aan de grond, 's
Avonds om 9 uur kwam het schip weer
vlot waarop het naar Oudeschild terug
keerde. Donderdag heeft het schip de
reis naar Amsterdam voortgezet.
MARIONETTEN-THEATER
VOOR „HET NUT"
Vrijdag 4 januari zal het marionetten
theater van Bert Brugmans op uitnodi
ging van „Het Nut" een voorstelling ge
ven. Dat dit optreden een volle zaal
rechtvaardigt, bewijzen de successen, die
Brugmans overal in den lande boekt.
Zijn programma vormt de opera „De
Barbier van Sevilla". Een der kranten
schreef enthousiast „Dit was nu eens
iets waarmee men echt eer inlegde, een
voorstelling, welke op cultureel zeer oog
peil stond en waarvan voor ieder veel te
genieten valt. De vertolking was vlekke
loos, er was geen'hapermgetje, hoe klein
ook, zodat de illusie soms waarlijk vol
komen was. Welk een artistieke vaardig
heid en een enorme concentratie van de
poppenspelers aan dit resultaat ten
grondslag lagen is voor de buitenstaan
der, die met het schouwspel meeleeft,
nauwelijks te bevroeden. De poppen, zo
vervolgt de recensent, waren kunststuk
ken op zichzelf qua expressie, maar ook
wat de mechaniek betreft, terwijl de
decortjes meesterstukjes genoemd mo
gen worden.
Voor de muziek had men zeldzaam
mooie bandopnamen van het Scala-
theater te Milaan, welke perfect worden
gereproduceerd.
Een kunstavond, die niet licht zal
worden vergeten".
Wij hopen dat het ensemble ook op ons
eiland het succes mag oogsten, dat het
verdient.
S.V. De Koog
De, Koog 1 heeft zondag een gemakke
lijke 132 overwinning behaald op Zee
macht 2, dat niet volledig uitkwam. De
adsp. verloren met 71 van Oosterend
a. Zondag speelt alleen De Koog 1 en wel
thuis tegen JVC 2.
Kogenaars, maakt U even Uw oliebol
lenbestelling klaar. Begin van de week
wordt hij door ons afgehaald.
Toto-formulieren zijn nu ook verkrijg
baar bij Hotel „Het Witte Huis", Hotel
„De Toekomst", bij de penningmeester
W. Stam en bij de secr. J. Mast. Leden
en donateurs, beproeft ook eens uw
geluk!