Cjrocn '2warLrJ~exels in het harL,
Bij de jaarwisseling
door burgemeester C. de
Koning
Uit het jaarverslag!
DINSDAG 31 DECEMBER 1957
TEXELSE
72e JAARGANG No. 721#
COURANT
Uitgo- e N.V. h- Langeveld de Rooij
Boekhandel -- Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt woensdags en saterdag»
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boeren!
Bank Postgiro 652, - Abonn- pr- 2,25 p.
kwart. 20 ct incasso. Adv- 10 ct p.
Het is niet de eerste maal dat in het
beschouwende overzicht dat ik ieder jaar
in deze courant mag geven aan de orde
wordt gesteld dat, na een periode van
grote gemeentelijke activiteit, een tijd
van consolidatie is aangebroken.
In zekere zin gelukkig, heb ik eerder
ongelijk gehad, want het aanhoudende
streven van de gemeenteraad van Texel
om het voorzieningspeil op te voeren, om
te maken dat, wat er aan achterstand
was, wordt opgeheven, heeft het gemeen
tebestuur voortgestuwd in een richting,
die maakte dat het in steeds stijgende
lijn ging. Misschien is het voor onze ge
meente te hopen dat die lijn zich nog
enige jaren in diezelfde richting uit
strekt. Persoonlijk gaat mijn neiging die
kant wel uit, maar de tijdsomstandig
heden dwingen ons toch anders te zien.
En erkend moet worden dat een te straf
tempo niet aan één stuk door kan worden
volgehouden.
Wanneer dan toch van enige consolida
tie sprake zal zijn, is het tijdstip van de
jaarwisseling bijzonder geschikt om te
komen tot bezinning en herwaardering.
Behoudens een enkele uitzondering wil
ik daartoe niet teruggrijpen op de ge
beurtenissen van het laatste jaar, maar
overzien wat in enkele sectoren tot stand
kwam. Dit is goed, want men vergeet zo
gauw. Totdat een der sprekers daarop
wees was het mij bijvoorbeeld ontgaan
dat met de officiële overdracht van de
gerestaureerde kerk in Den Hoorn voor
de vierde maal op Texel een soortgelijke
gebeurtenis plaats vond.
Voor de betrokken groepering een ver
heugend bewijs van grote daadkracht en
voor de gehele Texelse gemeenschap een
evenzo belangrijk bewijs van goede sa
menwerking en onderling begrijpen,
want, nu de restauratie van het kerkje
nog zo vers in het geheugen ligt, mag er
nog wel eens op worden gewezen dat
zulk een restauratie niet tot stand komt
zonder onderling begrijpen van eigen
groep, rijk, provincie en gemeente. Dat
dit begrip i.e. in zo grote mate aanwezig
was, heeft wel zeer bijgedragen tot het
uiteindelijke resultaat.
Zien wij naar het onderwijs en wat
daar is gebeurd, dan mogen we al weer
niet ontevreden zijn. In de sfeer van het
lager en uitgebreid lager onderwijs is nog
niet voldaan aan alle wensen van de be
volking en van de gemeenteraad, maar
toch, ik blijf volhouden dat binnen af
zienbare tijd Midden-Eierland zijn nieu
we lagere school zal hebben en dat ook
een nieuwe U.L.O. moet worden ge
bouwd.
Voor beide scholen geldt dan de niet
te vermijden eis dat alle groepen zich
daarachter stellen.
Bedacht mag worden dat in deze ge
meente in dit jaar geen officiële opening
van een H.B.S. door de Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zou zijn verricht, wanneer niet Texel één
was geweest in de wens om voor eigen
kinderen ook van deze vorm van onder
wijs te profiteren. Ook mag nog wel eens
worden overwogen dat deze gemeente
geen Beatrixschool rijk zou zijn, wan
neer niet alle groeperingen de brede visie
hadden gehad om samen te werken voor
het bereiken van één doe!
Zonder dit inzicht en deze zin tot sa
menwerken waren meer dan dertig kin
deren gespeend gebleven van onderwijs
I dat op hun bijzondere moeilijkheden is
gericht en zouden zij eigenlijk zijn prijs
gegeven aan verwaarlozing in de onder
wijssfeer. Is schoner resultaat van sa-
menbouwen denkbaar?
En nogmaals, want ik wees er reeds
eerder op, zou de bouw van een kleuter
school in Oosterend nu definitief aan de
orde zijn gekomen, wanneer niet rijp be
raad en overleg hadden geleid tot één
kleuterschool op Oosterend?
Nu hoopt dan het gemeentebestuur te
bewerkstelligen dat, zij het in de vorm
van noodscholen, binnen afzienbare tijd
in weer drie dorpen verantwoord kleuter
onderwijs zal worden gegeven.
Zo bouwen wij dan voort en hopen wij-
daarmede door te gaan totdat telkens
weer complexen van voorzieningen wor
den afgerond. Behalve dan dat er grote
ideële waarden mee worden gediend, dat
dit bouwen gezamenlijk en met eendracht
Architect C. W. Rooyaards, links, overhandigt de sleutel van de gerestaureer
de Hervormde kerk van Den Hoorn aan de president-kerkvoogd, de heer M.
Kikkert. Dit plechtige moment vond plaats op zaterdagmiddag 21 december.
plaats vindt, heeft dit samengaan, juist
in de huidige omstandigheden, nog wel
een ander facet.
Het dringt zich als vanzelf op; nu, meer
nog dan anders, moet in de overheids
sfeer worden nagegaan of uitgaven wel
verantwoord zijn en dan ligt het voor de
hand dat gezamenlijk geëntameerde
werkzaamheden steeds goedkoper uitko
men dan gescheiden of gesplitst opgezet
werk. Dit geldt voor alle sectoren, ook
wanneer duidelijk en aanvaardbaar is dat
een zekere eigenheid van groep of rich
ting tot handhaving van eigen zelfstan
digheid moet leiden.
Voortbordurend op hetzelfde thema,
mag ik er met gepaste trots op wijzen,
dat alweer door een goed samenspel, nu
in dit jaar, de mogelijkheid ontstond om
175 gezinnen een behoorlijke woonruimte
toe te wijzen. Een ongekend getal in de
geschiedenis van deze gemeente.
Nog een vraag mag worden gesteld;
zou het tot standkomen van het Kring-
bureau voor t.b.c. en zouden ie recente
polio-inentingen zo geruisloos en vlot
zijn verlopen indien men elkander niet
in een juiste vorm had gevonden en, nu
weer in de toekomst denkend, zou een,
zozeer gewenste, muziekschool ook tot
standkomen, zonder een ruime bereidheid
tot overleg.
Wanneer ik zo enkele, uit het verleden,
gedane grepen overzie dan is het beeld
voor onze gemeenschap toch hoopvol.
Dan is het ook dat ik de recente som
bere ontwikkelingen met U durf te aan
vaarden en tegemoet te treden.
Want inderdaad het leed van de werk
loosheid dreigt ook Texel scherp te
treffen. In het licht daarvan zal een veel
becritiseerde maatregel, die n.l. van te
werkstelling in het verband der Gemeen
telijke Sociale Werkvoorziening moeten
worden bezien. Voor één categorie is
daarmede toch een bescheiden voorzie
ning getroffen en wanneer daarop voor
een deel begrijpelijke critiek wordt ge
geven moet daarnaast toch worden over
wogen hoe het zou zijn, indien een sociaal
gerichte maatregel niet kon worden ge
nomen bij gebreke van een regeling.
Intussen, dit raakt dan nog niet en geeft
nog geen oplossing van het meer alge
mene probleem van de werkloosheid. Dat
dit het gemeentebestuur zwaar weegt
blijkt wel uit het feit dat reeds maanden
terug hierover intern beraad heeft plaats
gevonden.
Door en om de tendenz tot samenwer
king is het zo dat ik het waag hier ge
matigd optimistisch te zijn. Het zal door
die tendenz mogelijk blijken om in over
leg met de polderbesturen een gedeelte
lijke oplossing van het wegenprobleem
met ingang van het volgend jaar te vin-
oen. En daardoor kan het weer dat door
een goed contact met de Plaatselijke
Commissie voor de ruilverkaveling, naar
wij hopen, werken worden aangevat, die
anders zouden blijven liggen, waardoor
dan weer het euvel van de werkloosheid
paal en perk kan worden gesteld.
Dat gezamenlijk iets opbouwen niet
binnen de gemeentelijke sfeer beperkt
blijft is voor ons, eilanders, niet altijd zo
gemakkelijk te begrijpen. Ons eiland
staat nu eenmaal nog al op zichzelf. Toch
zijn er verschillende regelingen die ge
zamenlijk zijn uitgevoerd.
Zo is bijvoorbeeld een goede regeling
van de schooltandverzorging nauwelijks
anders denkbaar. Laten wij hopen dat
het kritieke stadium, waarin dit vraag
stuk verkeert, voor ons spoedig in gun
stige zin zal worden beslecht.
Ook buiten de gemeenten zijn eenheid
en samenhang van het allergrootste ge-
Ds C. H. van Rhijn voert hier het woord in de hernieuwde Hervormde kerk van
Den Hoorn, die zowel tijdens de overdrachtsplechtigheid als tijdens de inwij
ding tot de laatste plaats beset was.
INWIJDING
We kwamen weerom van de overkant
En zijn toen op weg naar Den Hoorn
geland.
Als een vuist met wijsvinger recht
omhoog,
Staat het kerkje onder de regenboog.
Dan staan we eerbiedig onder de toren,
Zoals onze vaderen eeuwen tevoren.
Ontsluit nu de deuren van Gods huis.
We treden naar binnen, nu zijn we
weer thuis
Een ruimte zo hoog, doorstraald van zon
En boven ons hoofd een loflied begon.
Trompetgeschal en jubeltonen,
Daar staan onze moeders, onze zon en.
Ze loven hun God voor het nieuwe
gebouw,
Het oude Woord en Zijn eeuwige trouw.
Het orgel bruist, de klokken luiden
Om al Gods goedheid aan te duiden.
Dan draagt men weer de dis naar
binnen,
De beker, de schaal op het witte linnen;
Het doopvont, het Woord op de
lessenaar
Het licht staat weer op de kandelaar!
,,En Jezus wandelde in het midden".
Óp 't feest van vernieuwing, smeken
en bidden:
Ach blijf toch bij ons, als het duister
weer daalt,
Dank zij U Heer dat het zonlicht
nog straalt.
Wassenaar, D. de Vries-Kikkert
wicht. Nog moeilijker wordt het daar,
voor ons eenvoudige mensen, de juiste
betekenis van de onderlinge samenhang
te bevatten.
Maar het was toch niet voor niets dat
juist daarop Hare Majesteit de Koningin
in Haar mooie Kerstboodschap met meer
can gewone aandrang inging. Het be
wustzijn van deel te zijn van de ge
meenschap van de volken van het Wes
ten is nog tot zo weinigen doorgedrongen
en het is toch zo belangrijk.
Als deel van die gemeenschap is ons
kleine landje iets, los daarvan niets. La
ten wij toch begrijpen wat het voor de
wereld had betekend wanneer de bewo
ners van het Midden-Westen van Ame
rika het standpunt dat het geen zin en
geen belang had zich te bemoeien met de
wereld buiten Amerika, had kunnen
doorvoeren.
Waren wij dan niet in de chaos en
ellende terechtgekomen.
Het mag toch vooral niet zo worden
gezien dat het ^lleen de idealisten zijn
die praten over het éénwordend Europa.
Het is ook voor de zogenaamd harde en
zakelijk denkende een reële noodzaak in
die richting te werken, want, uiteindelijk
is het een doorvoeren van het welbegre
pen eigenbelang.
Om dit alles is het begrijpelijk dat het
gemeentebestuur stellig gehoor zal geven
aan een resolutie van de Raadgevende
Raad van de Raad van Europa, een reso
lutie die ons via de Minister van Binnen
landse Zaken bereikte en waarin dan in
het kort onze medewerking wordt ge
vraagd voor juiste voorlichting, in die zin
dat oprechte en welbewuste Europeanen
noodzakelijk zijn.
Het mag lijken in deze beschouwing,
dat de locale bestuurder wel wat ver
buiten zijn grenzen is gegaan. Het lijkt
maar zo, want het zijn de kleinere een
heden, die de fundamenten zijn voor de
opbouw van een groter geheel en het zijn
weer de nieuwe grotere eenheden die een
nog groter en steviger gebouw kunnen
grondvesten.
Uiteindelijk een zo groot gebouw dat
rust, vrede en welvaart op deze wereld
kunnen worden gehandhaafd.
Moge het dan zo zijn dat in 1958 deze
gedachte steeds meer tot ons door mag
dringen en mag ik dan wensen dat het
volgend jaar voor de bewoners van ons
eiland weer een goed jaar mag zijn, dat
veel nu gevreesd leed mag worden ge
keerd, ook met en door de gedachte dat
goede samenwerking iets vermag.
C. DE KONING
van de vereniging „Texel" tot bestrijding
van t.b.c. onder het rundvee en andere
veeziekten
Wanneer we bij het samenstellen van
ons verslag over het afgelopen jaar aller
eerst onze aandacht schenken aan de
uitslagen van het t.b.c.-onderzoek over
het winterhalfjaar 1956-'57 dan kunnen
we daarbij tot onze vreugde constateren,
dat de uitslagen hiervan zodanig waren,
dat we mogen vaststellen dat de t.b.c. op
ons eiland tot het verleden behoort. In
feite is het zo in vorige jaarverslagen
is hierop reeds gewezen dat dit sinds
enige jaren al zo is (en Texel gedurende
een aantal jaren reeds t.b.c.-vrij is), doch
altijd bleef de vrees bestaan en werd de
veronderstelling geuit, dat men ondanks
de gunstige stand met teleurstellende uit
slagen rekening diende te houden en het
zeker niet tot de onmogelijkheden zou
kunnen behoren, dat één of andere keer
zich nieuwe gevallen zouden kunnen
voordoen. Dat hiervan in de laatste jaren
geen sprake is geweest stemt tot voldoe
ning en geeft ons de vrijheid te mogen
veronderstellen dat van enige opleving
van de zo gevreesde ziekte, die de t.b.c.
voor de rundveestapel is geweest, ver
moedelijk weinig kans zal bestaan. Het
resultaat de Texelse rundveestapel vrij
van t.b.c. is vooral te danken aan de
goede samenwerking tussen vereniging
dierenarts en niet in de laatste plaats de
veehouders. Het bestendigen van dit re
sultaat en het blijvend t.b.c.-vrij houden
van de Texelse rundveestapel is vooral
cok te danken aan de wijze waarop de
invoer van rundvee op ons eiland was
geregeld en ook aan het terugdringen van
de t.b.c. in de overige delen van ons land,
waardoor ook daar de t.b.c. practisch is
bedwongen en besmetting door invoer
van buitenaf dus ook weinig kansen meer
heeft.
Resumerende mogen wij in ons verslag
dus vaststellen, dat ten aanzien van de
t.b.c. de toestand, die reeds sedert enige
jaren bestond, n.l. een t.b.c.-vrije Texelse
rundveestapel, blijkens de uitslag van 't
onderzoek 1956-'57 als geconsolideerd
kan worden beschouwd. Voorwaar een
resultaat waarop we ons kunnen ver
heugen en dat moed geeft bij de bestrij
ding van andere veeziekten.
Rest ons ten aanzien van het t.b.c.-on
derzoek 1956-'57 nog te vermelden, dat
het aantal onderzochte dieren 6860 be
droeg, verdeeld over 443 bedrijven. De
cijfers over het voorgaande jaar 1955-
'56 geven aan 458 bedrijven met totaal
7036 dieren. Zowel het aantal bedrijven
als het aantal dieren is dus iets terugge
lopen, n.l. 15 bedrijven minder terwijl het
aantal onderzochte dieren 176 lager is.
De runderhorzelbestrijding werd in
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 20 tot en met 28 december 1957
Geboren: Jillert, zv Fredrik Blom en
Agatha van Klaveren; Pieternella, dv
Klaas Burger en Maatje Daalder; Wilhel-
mina Alida, dv Jacob Stark en Hendrika
J. C. Z. Roeper; Jorritje, dv Hendrik van
der Wal en Pierkjen Jorritsma; Robert,
zv Wilhelmus C. van 't Noordende en Jo
hanna van den Berg.
Getrouwd: Cornelis Duinker en Johan
na H. C. Dros; Meijert de Waard en Jan-
nie P. Rozendaal; Jan Doornbosch en
Nellie Westdorp; Albertus Reumerman
en Alijda Koopman, Johannes van der
Meer en Pieternella C. M. Daalder; Fokke
van der Meer en Klaaske van der Molen;
Pieter A. van der Vis en Helena J. Dijker
Overleden: Antje Oosterman ev Brak,
oud 54 jaar; Dieuwertje Vlaming, oud
67 jaar; Johanna E. C. Ran, oud 74 jaar;
Pieter Smit, oud 73 jaar.
INGEKOMEN PERSONEN
Hillegonda Veen ev Drijver, van Heer-
hugowaard, Stationsweg 84 naar Ooster
end, Hoekstraat 6; Waltherus P. C. M.
Walravens, van Curasao naar Schoon-
oordweg 8a, Den Burg met gezin; Elisa
beth J. Steinmeijer wv Kok, van Amster
dam, Leidsegracht 16 naar De Koog 109
VERTROKKEN PERSONEN
Sieuwert B. Breeuwer, van Groene-
plaats 12 naar Hilversum, Bergweg 33;
Sibbeltje T. Scheweer, van De Koog 39
naar Heerenveen, Jubbega Schurega,
Kortewijksreed 7; Trijntje Scheweer, van
De Koog 39 naar Heerenveen, Pr. Wil-
helminaweg 1; Jacobus M. Kuipers, van
H 131 naar Schiedam a.b. Hr. Ms. „Jacob
van Heemskerk"; Cornelis E. Gottschal,
van Den Hoorn 87 naar Den Helder, Ju-
lanadorp. Lange Vliet 58 met gezin;
Henny Keijser van Wilhelminalaan 21
naar Den Helder, Singel 104; Hanny L.
van Amstel, van H 131 naar Den Helder,
Buitenhaven 5; Nellie Westdorp ev
Doornbosch van Ada van Hollandstraat
11 naar Krommenie, Pelkaanstraat 12.
overleg met de provinciale gezondheids
dienst op andere wijze uitgevoerd als
vorig jaar. In voorgaande jaren werd de
veehouders, die de bestrijding zelf wen
sten uit te voeren verzocht hiervan be
richt te doen. Zij die dit nalieten werden
door de z.g.n. wassers bezocht die hun
dieren controleerden en wanneer horzel-
bulten voorkwamen de runderen behan
delden met derris poeder. In het afgelo
pen jaar werden echter alle veehouders
rechtaf bezocht en hun dieren gecontro
leerd en zonodig behandeld. In voor
gaande jaren werd door de veehouders
die hun runderen door de wassers lieten
controleren een klein bedrag per groot
stuks vee betaald. Voor de behandeling
door de wassers zal echter over het afge
lopen jaar aan iedere veehouder een
klein bedrag in rekening moeten worden
gebracht over de grootte waarvan nog
overleg met de gezondheidsdienst gaande
is. De resultaten van de horzelbestrijding
waren buitengewoon gunstig. Horzelbul-
ten kwamen slechts bij uitzondering op
een enkel bedrijf voor en betroffen in die
gevallen uitsluitend dieren die van elders
waren ingekomen. Gezien de geïsoleerde
ligging van Texel moet het mogelijk zijn
met eenvoudige middelen deze toestand
te bestendigen. Het komt ons voor dat
met weinig kostbare middelen ook de
runderhorzel-bestrijding op ons eiland
met succes kan worden uitgevoerd.
De abortus-bestrijding. Was het van de
oprichting van de vereniging af tot voor
enkele jaren de t.b.c.-bestrijding, die in
het middelpunt van de belangstelling
stond van de Texelse veehouders en naar
de uitslagen waarvan door de veehouders
ieder jaar weer, aanvankelijk niet zelden
met grote ongerustheid, later met steeds
toenemend vertrouwen, werd uitgezien,
thans is het de bestrijding van de abortus
die ons aller aandacht vraagt en die ook
het merendeel van de Texelse rundvee
houders interesseert.
Een toenemend aantal veehouders gaat
ertoe over, wanneer uit het onderzoek-
van de melkmonsters blijkt dat deze een
negatieve reactie vertonen en dit gedu
rende tenminste drie opeenvolgende ke
ren het geval is, bij hun veestapel bloed
onderzoek toe te passen Gezien de gun
stige uitslagen van het melkonderzoek en
de als regel daarmee overeenkomende
gunstige uitslagen van het bloedonder
zoek mogen we vaststellen, dat de stand
(van het voorkomen van abortus) onder
de Texelse rundveestapel zeer gunstig is
en belangrijk gunstiger is dan in de
meeste streken elders. Een vrij groot
aantal bedrijven op ons eiland is reeds
abortus-vrij en het resultaat hiervan is
bij herhaling merkbaar, niet in het minst
uit de belangstelling die de handel toont
voor dieren die abortus-vrij zijn en waar
voor men bij verkoop als regel een vrij-
wat hogere prijs kan verkrijgen. Nu zeer
binnenkort de landelijke bestrijding van
de abortus een feit gaat worden en iedere
veehouder hiermee te maken zal krijgen,
zal ook weer blijken, dat het goed gezien
is geweest dat door onze vereniging voor
enkele jaren met de bestrijding van de
abortus is begonnen en maatregelen zijn
genomen om deze ziekte binnèn de per
ken te houden. Te meer was dit van be
lang daar er vele aanwijzingen waren die
er op wezen dat in afwijking met elders
(Zie vervolg pagina 2)