9
roen wa
in het harL,
Nieuwe aanwinst voor
Texels Museum
Johan W igmans (in 1942 op weg naar
Engeland) raakte in handen der Sovjets,
die hem naar Siberië deporteerden
Boeiende voordracht voor r.-k. ontwikkelingsclub
OENSDAG 1 OKTOBER 1958
TEXELSE
73e JAARGANG No. 7288
COURANT
itgave N.V. v.h. Lcmgeveld de Rooij
jekhandel Drukkerij Bibliotheek
en Burg Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 20 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
In een kort bericht maakten we reeds
melding van de nieuwste aanwinst van
ons Texel's Museum: het is een steur, die
door de heer P. L. Bakker, De Cocksdorp,
bi] de Waddenzeedijk ter hoogte van het
gemaal van de Prins Hendrikpolder, aan
getroffen werd. Een exemplaar van zeker
Iwee en een halve meter lang De heer
G. de Haan, directeur van Texel's Mu
seum, werd gevraagd of hij de steur kon
plaatsen. Wel, hij was de „eerlijke vin-
ier" zeer dankbaar, want het museum
beschikte nog niet over een skelet van
steur. De heer De Haan was bovendien
voornemens om een gipsafgietsel van de
kolossus te maken. Om dat werk te ver
gemakkelijken had hij de steur tussen 'n
paar dennenbomen opgetakeld, wat
meteen voor ons een mooie gelegenheid
was om het dier te fotograferen.
Steurs kunnen het tot een lengte van
vier meter brengen. Ze horen thuis in de
Middellandse Zee, de Atlantische kusten
van Europa en de Oostzee. Ze worden
aangetroffen tot bij de Noordkaap en
voorts aan de Oostkust van Noord-
Amerika. De steur trekt tegen het voor
jaar de rivieren op met het doel zich
voort te planten. Men heeft wel steuren
waargenomen in de Rijn tot Bazel.
Af en toe vangt men in de Noordzee
ook wel eens een steur en wel nabij de
kust in de buurt van de Zuidhollandse en
Zeeuwse stromen en, maar veel zeldza
mer, hoger op de rivieren. Ook is wel
eens een steur in de Waddenzee, de Dol-
lart en de voormalige Zuiderzee waarge
nomen. (Deze gegevens hebben wij ont
leend aan het boek ,,De Vissen van Ne
derland", door dr. H. C. Redeke. De steur
is een geziene gast in de visserijwereld
want dit dier levert kaviaar. In Rusland
heeft men grote bassins gebouwd om
steuren te kweken. Door inspuiting met
hormonen weet men het rijpingsproces
van de kuit te bespoedigen Deze (Texel
se) steur had al geruime tijd in zee ge
legen, zodat wij de heer De Haan maar
niet gevraagd hebben voor ons een portie
kaviaar te willen reserveren.
P.S. De bijbehorende drank kan echter
nog wel worden nagezonden, want bi]
kaviaar behoort niet zo maar een Goud
Boltje of Kees Boontje, hoe voortreffe
lijk op zich ook, maar een klassiek vocht
zoals alleen door ingewijden kan worden
gebrouwd!
REIZENDE BIBLIOTHEEK
TE DE KOOG
De uitlening, van boeken van de Cen
trale Vereniging voor Reizende Biblio
theken gaat weer beginnen en wel op
vrijdag 3 oktober a.s. De uitleningen
vinden plaats in de Luberti-school van 4
tot 5 uur 's middags. Volwassen lezers
wordt verzocht zo mogelijk het laatste
half uur te komen, daar de schoolkinde
ren direct na schooltijd geholpen worden
KAARTEN VOOR „TALOELAH" OOK
AAN DE ZAAL VERKRIJGBAAR
De aandacht wordt erop gevestigd, dat
kaarten voor de toneelvoorstelling van
.Taloelah", de komische thriller van Ar
nold Ridley en Mary Cathcart Borer, ge
peeld door de toneelgroep „Puck", ook
aan de zaal verkrijgbaar zullen zijn.
Er is geen plaatsbespreken, zodat men
verzocht wordt tijdig aanwezig te zijn. De
uitvoering zal hedenavond in „De Oranje
boom" plaats vinden.
KLAMP HOOI AFGEBRAND
Zondagavond ontdekte de heer W. van
der Wal, wonende in het Koger bunga
lowdorp, dat een klamp hooi van de heer
P. Kuip, staande op een perceel land aan
de Ruyslaan, in brand stond. Ogenblik
kelijk waarschuwde hij de eigenaar, die
de brandweer alarmeerde. De klamp
stond echter in minder dan geen tijd in
lichterlaaie, zodat aan blussen niet te
denken viel. Er ging ca. 25 ton hooi ver
loren. De eigenaar was verzekerd, maar
aan de lage kant.
AUSTRALISCHE POST ZOEKT
HET WEL UIT
U herinnert zich, dat de arts Boerhaave
zö beroemd was, dat brieven geadres
seerd „Boerhaave, Europa" bij de ver
maarde man terecht kwamen. Nog stou
ter staaltje hoorden wij dezer dagen: een
brief, gericht aan „de heer Ko van Vliet,
Australië" kwam óók keurig op het ge
wenste adres terecht. De brief arriveerde
weliswaar met een klein maandje ver
traging, maar de Australische postdienst
slaagde er toch in de bezorging uit te
voeren.
P.S. Géén brieven richten aan mevr.
Van Vliet, Australië, want zij vertoeft
momenteel aan De Cocksdorp!
OVERNAME POSTWEG
Met betrekking tot het voorstel tot
overname in onderhoud en beheer van
de Postweg in Polder Eijerland verstrek
ten B en W. het volgende pre-advies-
Bij raadsbesluit van 12 november 1957
werden de nog niet aan de gemeente toe
behorende gedeelten van de Hoornderweg
en de Kogerweg, de gehele Waalderweg,
Oosterenderweg en de Westerweg van 't
waterschap De Gemeenschappelijke Pol
ders in onderhoud en beheer door de
gemeente overgenomen.
Hierdoor kwamen de verbindingswegen
tussen Den Burg en de dorpen De Waal,
Oosterend, Den Hoorn en De Koog in on
derhoud en beheer bij de gemeente. Ook
werd in dezelfde raadsvergadering beslo
ten de Nieuwlanderweg en de Westerweg
door Waal en Burg over te nemen. De
verbindingsweg tussen de dorpen Den
Burg en De Cocksdorp kwam hierdoor tot
het beginpunt van de Postweg nabi] de
Ruigedijk in onderhoud en beheer bij de
gemeente.
Teneinde te onderzoeken in hoeverre
het mogelijk is de Postweg van het wa
terschap polder Eijerland over te nemen,
waardoor de gehele verbindingsweg tus
sen de dorpen Den Burg en De Cocksdorp
in onderhoud en beheer bij de gemeente
zou zijn, hebben wij contact opgenomen
met het dagelijks bestuur van dit water
schap.
Na diverse besprekingen met het pol
derbestuur is uiteindelijk in principe
overeenstemming bereikt in deze zin, dat
het bestuur van het waterschap bereid is
de gehele Postweg in onderhoud en be
heer per 1 januari 1959 aan de gemeente
over te dragen, tegen een jaarlijkse beta
ling van 1000,door het waterschap
aan de gemeente Texel, gedurende een
periode van 20 jaren. Het polderbestuur
bevrijdt zich dus van zijn onderhouds
plicht door in de jaren 1959 tot en met
1978 telkens een bedrag van f 1000,
aan de gemeente te betalen. Daarna zal
het waterschap terzake niets meer ver
schuldigd zijn.
Voorts verlangt het polderbestuur, dat
de gemeente afstand doet van het jaar
lijks door de polder verschuldigd bedrag
van 72,wegens bijdrage in de onder
houdskosten van de dorpsstraat te De
Cocksdorp.
Opgemerkt wordt, dat niet in onder
houd en beheer zullen worden overgeno
men de zich eventueel in de weg bevin
dende bruggen, duikers en andere kunst
werken en de langs de weg lopende slo
ten, daar deze voor het wegverkeer van
minder belang zijn en meer een land
bouwkundige functie hebben.
Wel zal worden overgenomen het on
derhoud en beheer van de beplanting met
bomen langs de weg.
Wij zijn van mening, dat de hierboven
omschreven voorwaarden waaronder het
overnemen van de Postweg zou kunnen
plaatsvinden voor de cremeente volkomen
acceptabel zijn. De kosten van onderhoud
zullen geen extra belasting betekenen
van het gemeentelijk budget, daar na
overname gerekend kan worden op zoda
nige uitkeringen uit het Provinciaal We
genfonds voor deze secundaire weg, dat
voldoende middelen beschikbaar komen
om het onderhoud en de toekomstige ver
beteringswerkzaamheden te kunnen op
vangen.
BEJAARDENTOCIIT OOSTEREND
EN OMGEVING
Begunstigd door een stralend septem-
berzonnetje hebben de bejaarden van
Oosterend en omgeving hun tocht over
Texel gemaakt.
Stipt op tijd vertrok de uit 26 luxe wa
gens en 1 bus bestaande colonne, richting
Oost, nagewuifd door groot en klein. Na
tuurlijk hadden ook hier velen zich op
gesteld om de bejaarden de „Ronde van
Oost" te zien rijden. Vervolgens ging de
tocht naar de vuurtoren, waar men zich
even wat kon vertreden. Daarna reed
men naar De Cocksdorp, waar men in
„De Hoop" een kopje uitstekende thee
gebruikte. Via De Koog ging de stoet
naar het Texels Museum, waar vooral de
zeehonden Phoca en Pinny veel bekijks
hadden. Speciaal de dames raakten ver
tederd bij het zien van deze speelse die
ren. Node voldeed men dan ook aan het
verzoek om weer in te stappen.
Het volgende punt was „Loodsmans-
tiuin", waar de heer Ruitenbeek met zijn
staf al klaar stond met voortreffelijke
koffie. Er werd gezellig met elkaar ge
praat, gelach weerklonk van alle kanten.
De heer Visman, voorzitter van de deze
tocht organiserende „Feestcommissie",
vroeg een ogenblik aandacht voor een
korte speech. Hij vertelde, dat de heer
Ruitenbeek enige dagen van zijn vakan
tie opofferde om de bejaarden van Oos
terend te kunnen ontvangen. Zelfs was de
heer Ruitenbeek speciaal daartoe terug
gekeerd uit Duitsland! Dit prachtige ge
baar mocht niet zonder meer aan de aan
dacht ontsnappen en als kleine stoffelijke
blijk van waardering overhandigde de
heer Visman dan ook een ingelijste foto
van de prachtige Oosterender toren. De
heer Ruitenbeek verklaarde zeer geroerd
te zijn door deze vriendelijke geste.
Nadat menigeen nog het kampeerter
rein bekeken had, werd de rit voortgezet.
Via Den Hoorn, de Schans, Oudeschild en
De Waal bereikte men tenslotte om 7 uur
Oosterend weer, waar de muziekvereni
ging „Excelsior" zich opgesteld had om
de stoet onder opgewekte klanken naar
het Gebouw voor Chr. Belangen te voe
ren. In het „Gebouw" had de concierge,
de heer Van der Berg, geassisteerd door
een aantal dames, gezorgd voor een uit
stekende koffietafel.
Na de maaltijd traden als verras
sing de gezusters Van Dijk op. Hun
zang en muziek vielen zeer in de smaak
bij het publiek.
Vervolgens verzocht de heer Visman
aandacht voor zijn slotwoord.
Hij dankte de Oosterender bevolking
speciaal de Middenstanders voor hun
offervaardigheid, de dames voor hun hulp
bij de lijstcollecte en koffiemaaltijd, de
TESO voor het beschikbaar stellen van
een autobus, de politie voor haar perfecte
leiding, „Excelsior" voor hun muzikale
bijdrage, de autobezitters voor het be
schikbaar stellen van hun auto's (in de
meeste gevallen zelfs mét chauffeur),
zuster Fortgens als EHBO-ster, al had
men deze dag gelukkig geen gebruik be
hoeven te maken van haar diensten in
die richting, de heer Van der Berg voor
diens goede zorgen en tenslotte het Da
gelijks Bestuur van de „Feestcommissie"
dat deze tocht georganiseerd had gedu
rende ettelijke tot laat in de nacht voort
durende vergaderingen.
De heer R. v.d. Vis dankte namens alle
deelnemers aan deze tocht de Feestcom
missie voor het gebodene, waarvan men
zeer genoten had.
De heer P. Riemens trad nog naar vo
ren om er de aandacht op te vestigen,
dat men eigenlijk speciaal de voorzitter
dank verschuldigd was, daar om hem
als voorzitter alles draaide. Ook mevr
Visman betrok hij in zijn dankwoord voor
het beschikbaar stellen van haar voor
kamer voor de vergaderingen van het
Dagelijks Bestuur. Desgevraagd verklaar
de mevr. Visman, dat zij in de toekomst
dit vertrek gaarne opnieuw beschikbaar
wilde stellen.
Ds. Van der Zwaag vestigde nog de
aandacht op de uitstekende samenwer
king en sprak de wens uit, dat men ook
na deze dag elkaar zou willen blijven
steunen.
Tenslotte besloot de heer Visman met
de hoop uit te spreken het volgend jaar
een ieder gezond en wel terug te zullen
zien. V.d. S.
BRIDGEN
Uitslag van de 1ste competitiewedstrijd
van „Groot Slem" gehouden op woensdag
24 september:
A.:
1. P.' Dam-G. Dros 69.79%
2. Echtpaar Jouwersma 68,75%
3. Mantje-Veenema 58,33°
4. Roeper-v.d. Werf 45,83%
5. Blom-Bruin 42,71%
6V2. Echtpaar Wieten 32,29%
6V2. mej. Hattuma-Kok 32,29%
B.:
1. Kellner-van Lente 61,90%
2. Bos-Gieze 52,38%
3. mevr. Wonder-Stolk 51,19%
4. Backer-Raven 50,60%
5. mevr. Kooijman-Wessels 48,21%
6. Bakker-Brücher 47,02%
7. Gebr. Van Sambeek 44,64%
8. Echtpaar v.d. Heerik 44,.05%
Volgende drive woensdag 8 oktober om
8 uur in hotel „Texel".
Voor een uitgebreid gehoor de zaal
van „Casino" bevatte rond driehonderd
belangstellenden heeft de heer Johan
Wigmans donderdag 25 september, op
uitnodiging van de r.-k. ontwikkelings
club, een causerie gehouden over „Tien
jaren gevangenschap in Siberië".
De heer Wigmans was een jongen van
17 jaar toen de Duitsers Nederland bin
nenvielen. In het kind Johan ontstond
allengs een brandend verlangen naar 'n
groot avontuur: hij wilde proberen op de
een of andere manier naar Engeland uit
te wijken. Hoe7 Met een boot vanuit een
der Nederlandse havens. Helaas, hij was
te laat: alle havens waren al bezet en
Nederland zat potdicht.
Hoe lang zou de oorlog duren? Wat zou
men met de jeugd van-plan zijn? Kon hij
iets doen? Na ampele overwegingen be
sloot hij zich aan te melden voor dienst-
name bij de Duitse Luftwaffe en wel in
het Afrikacorps van generaal Rommel.
Langs die weg hoopte hij in staat te zijn
naar Engeland, naar de geallieerden, te
ontkomen. De Duitsers accepteerden hem
spontaan, maar na de voltooide op
leiding zond men hem niet naar het zui
den, doch naar het (nieuwe) oostfront.
Dat was een geduchte tegenslag, maar
och, de Russen waren immers onze vrien
den? Russen en Engelsen, Amerikanen
en Fransen, zij allen vochten een strijd op
leven en dood om Hitler-Duitsland een
halt toe te roepen en tot een algehele
capitulatie te kunnen dwingen. Via Mos
kou zou hij even goed Engeland kunnen
bereiken om daar dienst te nemen in een
Nederlandse brigade. Hij arriveerde aan
het Oostfront, kwam in de voorste linies
terecht en zag een kans om te vluchten:
hij loste een Duitse soldaat al, nam diens
mitrailleur over en betrok de wacht.
Voor hem lag het niemandsland: een
glooiend veld. Aan de andere kant van
de heuvel hadden de Russen hun stellin
gen gebouwd. Dat niemansland lag be
zaaid met mijnen. Overal waren draadjes
gespannen om oversteken van het terrein
zo goed als onmogelijk te maken. Toch
waagde hij zich in dat niemandsland,
gedreven door de wetenschap, dat daar
achter de vrijheid lokte! Hij slaagde erin
te ontkomen, maar. de eerste kennis
making met de „vrienden" was alles
behalve van prettige aard: drie kerels
met een wel zeer onguur uiterlijk arres
teerden hem. Hij werd gegrepen, maar.
niet met het doel hem weg te voeren,
doch hem van zijn horloge te beroven!
Daarna lieten ze hem aan zijn lot over,
ze interesseerden zich helemaal niet voor
de overloper. Telde men hem niet? Later
zou hij ervaren, hoe de communisten met
hun vijanden omspringen. Hij stapt ver
der door een loopgraaf, maar wordt aan
gehouden door een Russische officier. Hij
tracht de man duidelijk te maken, dat hij
geen spion is, maar een jongen, die pro
beert naar Engeland te ontvluchten. En
geland? Die 5-minuten vrienden van ons?
Die vervloekte kapitalisten? Met hen wil
len wij niets te maken hebben, wij vech
ten voor onze eigen vrijheid Ach, je bent
nog jong, je zult dat spoedig begrijpen".
Johan wordt dan, streng bewaakt, van
het ene bureau naar het andere gebracht.
Kruisverhoren, beproevingen Men ver
trouwt hem niet. Hij kan wel eens een
spion zijn. In ieder geval geen vriend van
Rusland, want hij wil zich bij de Engelsen
voegen. Een zee van ellende doemt op.
Hoop, wanhoop, verwachting, uitzicht
loosheid. Beloften, verachting. Honger.
Hij wordt naar Moskou gebracht, maar
niet om te voldoen aan zijn verlangen de
Nederlandse ambassadeur te mogen spre
ken: in Moskou stopt een trein met ge
sloten wagons: het transport naar kam
pen van krijgsgevangenen, vijanden van
de Staat en waarvoor men zo al gestraft
en ter dood veroordeeld kan worden. Dat
transport, afvoer van hetgeen de Staat
wel eens afbreuk zou kunnen doen, was
al zo lang gaande: reeds zwoegden hon
derdduizenden in Siberië en andere kam
pen en tot vandaag de dag toe verblijven
talloze onschuldige mensen in kampen.
Voor de duur van tien tot 25 jaar ver
oordeeld. Wie zal dat overleven? Johan
Wigman wordt voor de keus gesteld:
spionneren, afluisteren wat gevangen ge
nomen Duitse officieren van Rusland
denken of in ongenade en als vijand op
transport te worden gesteld. Hij leent
zich niet uit als handlanger, is niet als
duizenden anderen bereid zijn vrien
den te verraden voor een extra brok
brood of een menswaardige behandeling
Maar dan is de Staat ook onverbiddelijk
deportatie naar Siberië.
Wat is Siberië? „In Siberië is het
koud" zeggen wij. De heer Wigmans is
het bestaan van die koude dikwijls ver
geten door de ellende, waarin hij ver
keerde en door de verschrikkelijke tafe
relen, die hij aanschouwd heeft. 21 dagen
duurde de reis naar Siberië, niet in com
fortabele voertuigen, maar opeengepakt
in potdichte wagons, waarin je door on
gedierte gekweld werd. De omstandig
heden, waaronder de gedeporteerden in
Siberië verkeren tarten iedere bschrij-
ving. Meedogenloos zijn de methoden,
uitzichtloos het lijden. Het is een wonder,
dat de heer Wigmans verslag heeft kun
nen uitbrengen. Wellicht is dat te danken
aan zijn vitaliteit, maar bovenal, zoals hij
keer op keer getuigde, aan zijn rotsvast
geloof in de bijstand van God. „Ik vraag
U geen geld voor de verdrukten, maar
wel Uw voortdurend gebed". Ik doe dat
als een belofte aan hen, die achter bleven
en mij toeriepen: Zeg de hele wereld hoe
groot onze ellende is, bid voor ons".
De heer Wigmans verzocht de aanwe
zigen de bijeenkomst met gebed te be
sluiten, waarbij kapelaan Koopman de
gelovigen voor ging. Men was in de ge
legenheid het door de spreker geschreven
boek „Een der miljoenen" te kopen. De
schrijver voorzag de boeken van zijn
handtekening.
De heer Wigmans heeft in diverse gro
te steden in binnen- en buitenland reeds
over zijn wederwaardigheden het woord
gevoerd. Zijn contact met Texel, zo deel
de hij nog mede, was de vrucht van een
gesprek met onze vroegere eilandgenoot
kapelaan De Graaf, Amsterdam, in wiens
parochie de heer Wigmans eveneens een
avond had verzorgd.
OPRICHTING KUNSTKRING
J.l vrijdag vond in „Hotel Texel" een
oprichtingsvergadering plaats van een
kunstkring. De heer Elias, die de verga
dering leidde, kon weliswaar geen groot
aantal, maar dan toch wel een aantal zeer
geïnteresseerde abonné's op de Culturele
serie 1958 welkom heten.
De burgemeester herinnerde aan de
groei van deze kunstkring uit de abonne
mentenserie en verheugde zich er zeer
over, dat thans de oprichting mogelijk
was.
Bij de hierna volgende stemming wer
den Verkozen tot bestuursleden: mevr.
Van Loon (aanbevolen door de Bond van
Plattelandsvrouwen); de heer A. Stiggel-
bout (door Bestuurdersbond van 't NVV);
de heer P. Beemsterboer (door VW); de
heer P. A. Zegers (door de R.K. Ontwik
kelingsclub) en de heer R. W. Koolhaas
(door het Depart. Texel van de Mij tot 't
Nut). In vrije stemming werden vervol
gens verkozen de heren H. A. Elias, C.
Bremer te Oosterend, J. R. van Wijland
en mevrouw Van der Eyck-Bierens.
De kunstkring zal het werk van de
muziekcommissie van de Culturele Raad
in dit verband overnemen. Ter vergade
ring werd het werk, dat de leden van de
ze commissie tot dusver verrichtten in
dankbaarheid gememoreerd.
GESLAAGD
Onze plaatsgenoot, de heer Klaas Pran
ger, slaagde voor de hoofdakte onder
wijzer op de Chr Kweekschool te Am
sterdam.
AGENDA VAN DE
CULTURELE RAAD
Woensdag 1 oktober 1958
Den Burg, ,De Oranjeboom", de toneel
groep „Puck" voert op het toneelstuk
„Taloelah".
VRIJSTELLING VAN DE
DIENSTPLICHT
De burgemeester van de gemeente
Texel brengt ter openbare kennis, dat
omtrent de hieronder genoemde inge
schrevenen voor de dienstplicht van deze
gemeente, op hun aanvraag om vrijstel
ling van de dienstplicht, de achter ieders
naam vermelde uitspraak is gedaan.
Sijbrand Dros, lichting 1957.
Voorgoed vrijstelling verleend wegens
persoonlijke onmisbaarheid, bij beschik
king van de minister van oorlog, van 19
september 1958, nr. 37 02 07 077.
Tegen elke omtrent vrijstelling gedane
uitspraak kan iedere belanghebbende
uiterlijk de tiende dag na de dag, waarop
de uitspraak ter algemene kennis is ge
bracht, in beroep komen. Indien de inge
schrevene, wie de uitspraak geldt buiten
Nederland verblijft, kan, voor zover het
door deze in te stellen beroep betreft, met
overschrijding van de termijn van tien
dagen genoegen worden genomen. Zo
lang omtrent zodanige overschrijding
geen beslissing is genomen, wordt de uit
spraak na het verloop van de termijn van
tien dagen als onherroepelijk beschouwd.
Het verzoekschrift, dat met redenen
omkleed moet zijn, wordt ingediend bij
de burgemeester van de gemeente, waar
de persoon, wie de uitspraak geldt, voor
de dienstplicht ingeschreven is. De bur
gemeester zendt het verzoekschrift aan
de Koningin door.
Nadat de Raad van State, afdeling voor
de geschillen van bestuur, is gehoord,
wordt door de Kroon op het beroep be
slist bij een met redenen omkleed besluit.
Texel, 26 september 1958.
De burgemeester voornoemd,
C. DE KONING