Cjrocn 'fwarL-ffexels in het
Eerste bestek kavelwerk voor
polder Het Noorden aanbesteed
)e ruilverkavelingswerkzaamheden vorderen goed
Wegen en waterlopen voltooid werk begon
zomer 1954)
Over anderhalf jaar automatisch
telefoneren
TEXELSE
Jitgave N.V. v.h. Lcmgeveld de Rooi]
Joekhandel Drukkerij Bibliotheek
)en Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
De uitvoering van de werkzaamheden in verband met de in het verschiet lig-
ende ruilverkaveling vinden gestaag voortgang en binnenkort zal de laatste
ilometer weg voltooid zijn. Zoals bekend worden voor de uitvoering van een
uilverkaveling allereerst wegen en waterlopen in orde gebracht. Op Texel viel er,
rat dat betreft nogal wat te doen, want de ruilverkaveling omvat voornamelijk
iet oude Texel, opgebouwd uit heuvels en dalen. De mededeling, dat dezer dagen
iet eerste bestek van het z.g. kavelwerk voor polder Het Noorden ook onder
le ruilverkaveling vallende is aanbesteed (voor 232.000,bleek de firma
Viersma uit Heiloo de voordeligste aanbieding te doen), levert het bewijs, dat er
link schot in de werkzaamheden zit.
ATERDAG 18 OKTOBER 1958
73e JAARGANG No. 7294
COURANT
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R'damse Bank, Coöp. BoerenL
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. 2,25 p.
kwart. -|- 20 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
Als dat kavelwerk uitgevoerd is kan
iractisch gesproken tot de nieuwe toede-
ing van gronden worden overgegaan. Het
;avelwerk zelf is dus voor de boeren
ligenlijk het belangrijkste werk!
De firma Wiersma (die eventjes twaalf
irocent beneden de begroting wist te
ilijven, een vriendelijk gebaar!) gaat
lieuwe sloten graven en oude sloten ver-
ieteren c.q. dempen.
Zwin blijft voedseldepót
Op de nieuwste kaart van polder het
foorden de oudste is overigens nog
;cen honderd jaar! ziet U naast het
oude zwin een nieuwe hoofdwaterloop
iggen. Het zwin blijft namelijk bestaan,
il oefende het voorheen de functie van
oofdwaterloop uit. Zo op het eerste ge-
ucht een wonderlijk iets, maar een en
mder houdt verband met bezwaren wei
van natuur-wetenschappelijke zijde
ïijn gerezen. Van die zijde stond men er
i.l. op, dat het Zwin behouden bleef om
dat men dit water van belang achtte als
oedseldepöt voor de vogels. (En polder
Het Noorden is nu eenmaal altijd een
•ogelrijke streek geweest). Tussen het
win en het nieuwe kanaal vindt ge thans
dijk: dat is echter nu grond-in-depöt.
Het zwin hadden de mensen van de cul-
luur-technische dienst anders best willen
opruimen, omdat dit water nu eenmaal
eel te breed is als waterloop, wat het
onderhoud zoals men begrijpt niet ten
goede kan komen.
De hoofdwaterloop is een dezer dagen
gereed gekomen. Dit werk is uitgevoerd
docr de firma De Vries en Van der Wiel
Hilversum.
Uit een en ander blijkt, dat ook met de
belangen van de natuurliefhebbers wel
degelijk rekening wordt gehouden bij de
uitvoering van de ruilverkaveling: de
natuur-wetenschappelijke dienst heeft
immers ook een vinger in de pap!
Grote veranderingen
Wie het eiland in enige jaren niet
heeft bezocht, bemerkt, dat er zich de
laatste jaren grote veranderingen heb
ben voltrokken. Mèt de tentwagens zijn
als het ware automatisch ook de grint
wegen met paardenpad uit het land
schap verdwenen. Tot vreugde van ve
len, want in de plaats daarvan lopen
nu prachtige, effen asfaltwegen over het
eiland. Als curiositeit had men mis
schien een stukje grintweg met paarden
pad kunnen laten liggen om de moderne
mens er een voorstelling van te kunnen
geven, hoe men vroeger heeft moeten
modderen om vanxde boerderij naar de
markt te kunnen komen.
Overigens valt er nog door cén ca
tegorie Texelaars volop te modderen:
bijzondere Texelaars: wij bedoelen
de manschappen van het Amfibisch
Oefenkamp De Mok, want de (snelle)
trucks kunnen thans weliswaar over
de zo goed als voltooide weg door
polder De Kuil racen, maar na het
passeren van het laatste hek staan ze
meteen weer in de rimboe en moeten
de chauffeurs hun wagens over fun
deringen van brokken beton en wat
dies meer zij laten dokkeren.
Toch nog een rit van een paar kilo
meter. Door terrein, dat in beheer is bij
het Staatsbosbeheer Begrijpelijk voelt
„De Staat" er niets voor om duizenden
guldens uit te trekken ten prof ij te van
defensie, maar even onbegrijpelijk komt
het ons voor, dat defensie het goede ma
teriaal aan een in zulk een schrikbarend
slechte staat verkerende „weg" prijs
geeft. Op deze wijze raakt het geld even
goed op, niet waar!
Tuinwal in ere gehouden
De bezoeker (die zo lange tijd het oog
niet over het Texelse landschap kon laten
wijden) zal met genoegen constateren,
dat de tuinwal nog altijd in hoge ere
wordt gehouden. Het merkwaardige is,
dat bij de aanleg of verbetering van we
gen in totaal meer kilometers tuinwal is
aangebracht dan geslecht! Wij herinneren
ons, (tijdens de polemiek rond de op han
den zijnde stemming inzake de ruilver
kaveling) dat velen de vrees koesterden,
dat het Texelse landschap met het hart
van Mientje-uit-de-mobilisatietijd ver
eenzelvigd zou kunnen worden, maar het
aantal meters (prikkel-) draadafrastering
te miniem geworden en alom kunnen de
jonge lammeren beschutting vinden te
gen de striemende noordenwind. Mis
schien zullen sommigen zeggen „Ja, maar
die wegen zijn zoveel breder en minder
landschappelijk dus. Antwoord: het kon
niet anders, het moderne (snel-)verkeer
liet geen andere keus over.
Over de honderd kilometer wegen
Momenteel wordt de laatste hand dus
gelegd aan de geprojecteerde ruilverka
velingswegen. Activiteit heerst wat dit
betreft nog rond Den Hoorn, in Dijk
manshuizen en men is bezig in Spang de
bermen te verbreden. Deze breedte be
draagt minimaal drie meter. Ook in
Spang worden momenteel weer heel wat
metertjes tuinwal verplaatst.
De ruilverkaveling vormt een enorm
karwei: er moesten b.v. 110-120 kilometer
nieuwe wegen worden aangelegd of be
staande wegen worden verbeterd. Die
verbetering was veelal een dankbare
taak, want jarenlang had men niets of
nagenoeg niets aan de wegen gedaan, om
dat het wachten was op de ruilverkave
ling. Bij de wegvermeuwing kon men
dikwijls niet aan een rigoureuze bocht
verbetering ontkomen. Landschappelijk
gezien heel erg jammer, maar de practijk
spreekt ook een woordje mee en wie zal
het betreuren, dat binnenkort b.v. die
gevaarlijke bochten bij „Mennohoeve"
aan het verkeer onttrokken zullen wor
den? Dat zal dan behoren tot een object,
dat buiten de ruilverkaveling valt.
plaatsen.
Vijf mogelijkheden
Het zal de bezoeker opvallen, dat men
thans vijf (of zes) mogelijkheden geboden
ziet om Den Hoorn te bereiken: langs de
oude Hoornderweg, door de Hemmer (de
kortste verbinding Den Hoorn-Den Burg),
langs de Hoornderweg tot de Oude Kamp
en dan dus door de landen ten Noorden
van Den Hoorn, langs de Westerweg en
langs de weg die vanaf „Heidehof" onder
de duinen naar Het Klif loopt. Een zesde
mogelijkheid is geopend door de nieuwe
strandweg: komend van de zeezijde kan
men ook al gemakkelijk Den Hoorn be
reiken.
De uitvoering van de werkzaamheden
is in een behoorlijk tempo gegaan, want
de eerste wegen werden eerst in de zo
mer van 1954 aanbesteed. Het leeuwen
deel is in handen gekomen van de firma
De Vries en Van der Wiel, Hilversum,
die vooral op het gebied van de water
lopen enorm veel werk verzet heeft.
De landtoedeling
De landtoedeling is weer een geheel
ander chapiter. Het doel van een ruilver
kaveling is, zoals bekend, het vormen van
bedrijven, waarop economisch kan wor
den gewerkt. Door erving of aankoop van
grond zijn de bedrijven meer en meer
gaan bestaan uit een lap grond hier en
een lap grond daar, wat uiteraard het
economisch werken niet kan bevorderen.
Al die gronden worden nu samenge
voegd en een ieder krijgt weer „zijn"
deel terug, maar dan als een aaneenge
sloten oppervlakte, waarbij de boerderij
zelf zoveel mogelijk het middelpunt zal
zijn. De toewijzing van gronden is dit
jaar begonnen en deze is, althans op pa
pier, voltooid voor de Prins Hendrik
polder en polder Het Noorden. Thans is
het stadium bereikt, waarin die toedeling
gerealiseerd kan worden.
Voor volgend jaar staan op het pro
gramma de omgeving van Oosterend en
het gebied van de Hogeberg. Waar in het
laatstgenoemde gebied tuinwallen gaan
verdwijnen zullen deze ook weer opge
richt worden. Dat heeft de al eerder ge
noemde natuur-wetenschappelijke dienst
weten te bedingen.
Werk voor velen
De uitvoering van de ruilverkaveling
werd vooral toegejuicht door degenen,
die bij winterdag veelal geen werk kun
nen vinden. Deze winter zal veel werk
dat eigenlijk voor machinale uitvoering
in aanmerking komt (goedkoper en vlug
ger) door werklozen ter hand worden ge
nomen. Vorig jaar verschafte de ruilver
kaveling meermalen aan een paar hon
derd man werk.
Wanneer straks de ruilverkavelings
werkzaamheden hun beslag hebben
kregen is nog niet al het grote werk van
AGENDA VAN DE
CULTURELE RAAD
Zaterdag 18 oktober
De Waal, Dorpshuis, bazar t.b.v. de Ned.
Herv. kerk.
Woensdag 22 oktober
Den Burg, Landbouwschool, praatavond
Ver. Oudleerlingen.
Donderdag 23 oktober
Den Burg, „De Zwaan", onderlinge avond
r.-k. ontwikkelingsclub.
Den Burg, Hotel „Lakeman", Kaderver
gadering over „Arbeidstijdverkorting
Bestuurdersbond NVV.
Vrijdag 24 oktober
Den Burg, „De Oranjeboom" jeugdvoor
stellingen van „Bastien en Bastienne",
zangspel van W. A. Mozart.
Den Burg, „De Oranjeboom", Avond
voorstelling van „Bastien en Bastienne"
en van „La Serva Padrona" (De meid de
baas) van G. B. Pergolesi.
Zaterdag 25 oktober
Den Burg, „Oranjeboom", „De Jonge
Maskers" uit Zwolle spelen voor de
ANAB „Peter, mijn zoon" van Gene
Crewley.
Zondag 26 oktober
Den Burg, 2 u. Waalderstraat, Start be-
trouwbaarheidsrit voor motoren.
de baan: wij denken hierbij aan de aan
passing van het Texelse wegennet aan de
zoveel efficiëntere verbinding over het
Horntje. Allereerst is de aanleg nodig van
een weg Horntje-Den Burg. De hoofdweg
door de Prins, waarop thans kinderen
nog rustig touwtje springen en knikkeren
en in het midden waarvan de melkrijder
zijn voertuig rustig laat staan om te la
den of te lossen, die hoofdweg zal het
drukke verkeer uiteraard niet kunnen
verwerken. Hij zal minstens tweemaal zo
breed moeten worden. Door het gebied
van de Gemeenschappelijke Polders zal
een weg, via Zuid- en Noordhaffel, naar
Den Burg voeren of juister, tot een punt
op enige honderden meters ten Noorden
van de Texelse hoofdplaats, want daar
komt de aansluiting op een weg, die langs
het gebouw van het Provinciale Water
leidingbedrijf zal lopen. Deze zal de
Westerweg ter hoogte van de Dooiemans-
weg kruisen en tenslotte, linea-recta bij
.Berkhoeve" uitkomen. De Koog krijgt
dus een zeer vlotte verbinding met het
Horntje en datzelfde geldt voor De
Cocksdorp. Met een gracieuze bocht zul
len de auto's bij „Buitenheim" naar de
Waalderweg afzwenken, zodat ook De
Waal en Oosterend ten volle van de kor
tere verbinding zullen kunnen profiteren.
De Hoornders boffen het meest, want
die slaan straks bij „Sint Donatus"
rechts af om regelrecht op de pont te
kunnen rijden.
Minder aanlokkelijk voor Oudeschild
Niet alle eilanders zullen overigens
tevreden gesteld kunnen worden: de
Oudeschilders zullen niet meer zo vlot op
de boot kunnen stappen: zij zullen de
tocht naar Den Helder straks in twee
etappes moeten ondernemen en het is dus
geen wonder, dat de Skilders de toekom
stige ontwikkeling met enig wantrouwen
tegemoet zienwaar er voor hen nu
eenmaal méér belangen op het spel staan
dan die van een nieuwe verbinding
alleen!!
Ofschoon de pont toekomstmuziek is
kan reeds van een aanmerkelijk kortere
verbinding worden gewaagd: door de
anleg van een heuse weg door de lage
landen tussen Oudeschild en De Waal zijn
Eierland en De Cocksdorp stukken dich
ter bij de (handels-)haven gekomen.
Voorheen moest men helemaal over Den
Burg rijden, wat een grotere omweg
betekende en de vervoerders van land-
bouwprodukten, zoals vlas en bieten,
nogal wat hoofdbrekens gekost zal heb
ben. het aantal partijen vlas, dat op de
beruchte hoek Schilderend-Wilhelmina-
laan van de auto's is gegleden valt niet te
tellen.
De kosten gaan niet helemaal voor de
baat uit
De oorspronkelijke begroting van de
ruilverkaveling Texel kwam neer op een
bedrag van 12,5 miljoen gulden. Een
vierde deel komt voor rekening van de
belanghebbende boeren. Het is een ge
lukkige omstandigheid, dat de kosten
mogen worden afgelost over een periode
van dertig jaar, wat velen welgevallig
zal zijn trouwens!
Toch zal de ruilverkaveling wel iets
meer vergen dan 12 miljoen en wel we
gens de stijging van lonen en materiaal-
prijzen. Bovendien is meer werk verzet
dan het voorlopige plan omschreef. In
het voorlopige plan waren de hoofdwate
ringen op de bestaande plaats geprojec
teerd. Men zou zich beperken tot het
verbreden en verdiepen ervan, maar tij
dens de februariramp van het jaar 1953
bleek, dat waar de waterlopen direct
langs de dijk lagen de schade, door de
elementen aangericht, aanmerkelijk gro
ter was dan op plaatsen, waar de „dijk-
sloot" ontbrak. Van hogerhand is toen
opdracht gegeven om de waterlopen op
grotere afstand van de dijk aan te bren
gen.
En zo krijgt dit gigantische werk (naar
Texelse maatstaven gerekend) langzamer
hand gestalte. Een gebied van rond acht
duizend hectaren, veelal zeer vruchtbaar
land, met in totaal 400 bedrijven, kan
straks een belangrijk element vormen in
de nationale produktieslag, waarbij het
rendement tot de hoogste graad kan wor
den opgevoerd.
Tijdens deze woensdag gemaakte opname was men druk bezig met het storten
van de keldervloer voor het te bouwen pand, waarin de automatische telefoon
installatie voor Texel zal worden ondergebracht. IJs en weder dienende hoopt
men het gebouw volgen jaar gereed te hebben. De abonnees zullen dan vanaf
voorjaar 1960 automatisch kunnen bellen. Momenteel worden reeds de daarvoor
benodigde toestellen geplaatst.
Met voortvarendheid wordt momenteel
gewerkt aan de bouw van een pand,
waarin de automatische telefooninstalla
tie over twee jaar zal functioneren. Het
gebouw verrijst aan de Waalderweg.
Een echt verrijzen is er in zekere zin
nog niet bij, want tot nog toe vinden de
werkzaamheden een behoorlijk stuk on
der het maaiveld plaats. Om precies te
zijn drie meter. Nadat de firma Barhorst,
uitvoerder van grondwerken, een kolos
saal gat had gegraven verschenen legio
vrachten cement, zand, grint en bewape-
ningsstaal: aan de keldervloer, die afme
tingen heeft van 9,5 bij 30 meter, zal
honderd kubieke meter beton worden
verwerkt, alsmede 10 ton bewapenings-
staal. Aldus vertelde ons de heer M.
Bakker, Alkmaar, die door het Helderse
rchitectenbureau Peters en Roelofs be
last is met het dagelijks opzicht. Uit
voerder is de firma Koopman en Sepers,
Nieuwe Niedorp, die het werk voor
360.000,— gegund kregen.
Al eerder had er een aanbesteding
plaats gehad, maar door de bestedings
beperking kwam die helemaal op losse
schroeven te staan, wat een tegenvaller
werd voor de firma J. Drijver Zonen,
want die hadden toen de beste (laagste)
papieren in zee gestuurd.
De zeer kostbare installatie is, zoals U
begrijpt, niet bij die 360.000,inbe
grepen. De firma Jn. Klomp, Oudeschild
zal het schilderwerk verrichten voor de
som van 15.990,— en de firma Verste
gen en Boeijen het loodgieterswerk, zo
dat ook enige Texelse firma's bij het
werk betrokken zijn. Trouwens, bij de nu
volle gang zijnde werkzaamheden za
gen wij ook verschillende Texelse vak
lieden ingeschakeld.
Schuilkelder ofschuilkolder?
Tussen kelderdak en keldervloer ko
men diverse vertrekken te liggen. De
voorzijde van de ruimte zal worden ge
reserveerd voor een doel, dat naar wij
vurig hopen mogen, voor altijd fictief zal
blijven: op de tekening staat die ruimte
namelijk aangegeven als schuilkelder.
Wij dachten: In ieder geval een hele ge
ruststelling, als ze met die atoombom
metjes gaan mikken! Maar ons werd
duidelijk gemaakt, dat die kelder enkel
berekend is voor het opvangen van
brandbommen en uiteraard zullen de ste
vige wanden ook best weerstand kunnen
bieden tegen in de naaste omgeving uit
eenspattende brisantbommen; naar onze
bescheiden mening heeft de bouw van
GEVONDEN EN VERLOREN
VOORWERPEN
tot en met 16 oktober 1958
Gevonden te Den Burg: bril; huissleu
tel; mariniersmuts; muntbiljet; groen
jongensmutsje; schaal van weegschaal
groentehandelaar; Bijbel. (Nieuwe Testa
ment en Psalmen; jongenspet; plastieken
zakje met wasgoed; te Oudeschild: da
mesportemonnee met inhoud.
Verloren te Den Burg: grijze half-
lederen dameshandschoen; wieldop
Volkswagen; blauw-grijs windjack met
wit koord; schaap (ramlam); jonge grijze
poes; dolkmes met geel heft; zwart-witte
dameshandschoen; blauwe blazer met
rood-wit-blauwe streepjes, donkerblauwe
alpinomuts; te De Cocksdorp: bruine pa
raplu met licht handvat.
die kelder dus geen zin, want waarom
zou men niet de doeltreffendste bommen
aanwenden, als de vijand toch vernietigd
moet worden?!
Maar laten wij van dit minder prettige
onderwerp afdwalen.
Onder het kelderdek komen voorts een
kolenopslagplaats (voor het geval de olie-
stook niet kan functioneren), de centrale
verwarmingsinstallatie en andere ruim
ten; in het achterstuk zijn een kabelberg
plaats geprojecteerd, een machinekamer
en een accu-bewaarplaats.
Het gebouw, waarmede wij, gaande
langs de Waalderweg, geconfronteerd
worden, krijgt afmetingen van 32,60 bij
30 meter. Het zal een automatische zaal
omvatten, een aantal werkruimten en
kantoren, een instructielokaal en diverse
magazijnen, garderobe en toiletten.
Voorts een aggregaat, die in werking
treedt als de stroomvoorziening vanaf het
Schilderend gestagneert raakt.
Er komen een bijgebouwtje voor de
haspels en een karrenloods. Het gebouw
tje, waarin thans nog de handcentrale
wordt bediend door een korps van in to
taal 19 telefonistes, zal worden afgebro
ken. Het grootste deel van de telefonistes
zal denkelijk wel bij de PTT werkzaam
blijven, maar dan worden overgeplaatst
naar de Vastewal, waar na de automati
sering met twee krachten op het eiland
kan worden volstaan.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 10 tot en met 16 oktober 1958:
Geboren: Cornelis Jacob, zv. Antoon
van Sijp en Cornelia Koopman; Johan
Willem Petrus Jozef, zv. Cornelis J. Hin
en Barbera Witte; Petrus Jacobus, zv.
Pieter M. Reij en Maartje van Heerwaar
den; Sylvia, dv. Simon Dogger en Aaltje
Medema; Esther, dv. Johannes H. van der
Veen en Petronella de Jong.
Ondertrouwd: Keimke Holtewes en
Roelofje ten Kate.
Getrouwd: Klaas M. Frans en Jacoba
G. T. Jas; Lammert de Waard en Corne-
lisje Kikkert; Hendrikus Witte en Clasina
J. Hoogeduin.
INGEKOMEN PERSONEN
Gerardus C. M. A. van Waesberge, van
Zaandam, Oostzijde 12 naar De Cocks
dorp 1; Anna G. Eelman van Den Helder
naar Den Burg, Schilderend 101; Petrus
T. Luyckx, van Den Helder, Willem Ba-
rendszstraat 83 naar De Koog, Vogel-
mient 17; Adolf F. Keijser, van Den Hel
der, Ankerpark 27 naar W 54a; Jacob M.
Witte, van Oudenbosch, Markt 34, naar
S 12; Pieter H. Schalkwijk, van Den Hel
der, Ankerpark 27, naar Den Burg, We
verstraat 15; Hendrika Reijse, van Apel
doorn, Gardenierslaan 26, naar Den Burg,
De Zes 12; Johannes Stevens, van Vlagt-
wedde, Sellingen, Westerkamp 18 naar
Den Burg, Emmalaan 2.
VERTROKKEN PERSONEN
Antje van der Meer (echtgenote van
Wennink) van S 6 naar Doetinchem,
Wrangelaan 4; Anna H. Idema, van Den
Burg, Schoonoordsingel 41 naar Den Hel
der, Ruijghweg 100; Arie L. N. Kooiman,
van H 131 naar Den Helder, Buitenhaven
5; Joanna A. Kooiman (wed. v. Van Loon)
van Den Burg, Kogerstraat 33 naar Am
sterdam, Waalstraat 34 hs; Martha M. C.
v.d. Hoort, van Den Burg, Weverstraat
65, naar Amsterdam, Servasiusstr. 213hs.
