KOU 0
gevat/
ITALIANO
CASTROL
V
3kurm}*v*huld?
de lekkere
Pa had gelijk
Ruilverkavelen vanuit de lucht
Mi
Aan dat gemartel
met brandend maagznnr
moet V een einde maken.
Bennies nemen.
TWEEDE BLAD
TEXELSE COURANT
IAILRUAU Z4 UlVlAJÖÜ-tt 1»33
Van 24-31 oktober houden de
spaarbanken, aangesloten bij de Ne
derlandse Spaarbankbond, de Spaar-
bankweek met als hoogtepunt daarin
de Wereldspaardag op 30 oktober.
Kan men in deze tijd nog een lans
breken voor het vormen van een
spaarsom als een appeltje voor de
dorst? Vele sociale voorzieningen
schijnen deze noodzaak minder
dwingend te maken dan voorheen.
Dat zich in een mensenleven telkens
weer omstandigheden kunnen voor
doen, waarin men dankbaar zal zijn,
toch over een financiële reserve te
kunnen beschikken, weet Henri
Knap in de volgende korte schets
wel zeer overtuigend te vertellen.
Mijn vader wilde, dat ik spaarde.
Daarom begaf hij zich reeds twee uren
na mijn geboorte naar een spaarbank, de
poneerde 10,toen een héél bedrag,
en liet die op een boekje op mijn naam
zetten, met de bepaling, dat ik er pas
geld zou mogen afhalen als ik achttien
jaar oud zou zijn.
Ik was er. zodra ik de gave des onder
scheids kreeg, en die kreeg ik al héél
jong, tegen.
„Wat heb ik daar nou aan?" riep ik,
elke keer als ik een deel van gekregen
geld moest afstaan voor dat vermaledijde
spaarbankboekje.
„Wacht maar, als je achttien bent!",
zei pa.
„Dat ben ik pas over honderd jaar",
riep ik. „Misschien ga ik wel héél jong
dood".
„Onzin", zei pa. „Zulke dingen mag je
niet eens dénken, laat staan zeggen. Wie
spaart wordt onafhankelijk. Als jij spaart
hoef je geen mens naar de ogen te zien".
En zo spaarde ik, tegen heug en meug.
Als ik van oom Henri uit Den Helder
voor mijn verjaardag en riks kreeg,
moest er 1,50 naar „het boekje". Ik
plakte etiketjes met pa's naam en adres
in al zijn boeken en verdiende daarmee
1,waarvan zestig cent voor „het
boekje".
Ik zag er geen brood in. Voor mij was
elke cent, die naar dat boekje ging, ge
woon weggegooid geld. Zó had je een
gulden, zó had je nog maar veertig cent.
Zestig cent eenvoudig verdwenen, naar
een of andere duistere instelling, die ik
nog nooit had gezien. Want dat boekje
zag ik óók nooit. Het lag in pa's brand
kast. En nimmer stond ik dan ook enig
geld voor die Moloch af zonder luide
protesten.
Op mijn achttiende verjaardag kreeg
ik, mét het cadeau, dan eindelijk dat
boekje. Maar vóór pa het mij toever
trouwde sprak hij mij ernstig toe.
„Jongen", zei hij, „er staat nu 336,18
op. Beloof mij. dat je er alleen maar dèn
geld af zult halen als je het echt nodig
hebt. Want déar spaart een mens voor:
om wat geld te hebben als hij het nodig
heeft. Een spaarbankboekje is een soort
reddingsloep. Daarmee kun je wegroeien
van het zinkende schip. Bewaar het voor
2ulke onverhoopte tegenslagen. En spaar
dóór."
Nu dat deed ik. Of liever gezegd: Pa
deed het. Aangezien hij mijn werkgever
was (hij was directeur-hoofdredacteur
van een provinciaal dagblad) maakte hij
20% van mijn salaris op die spaarbank
over, en liet mij 80% in contanten uit
betalen.
Op een goede dag ontmoette ik een
meisje. Tot twee uur wandelde ik met
haar in het park. Toen begaf ik mij met
mijn hoofd in de wolken huiswaarts. On
der de deur van pa's slaapkamer scheen
licht. Ik klopte aan.
„Ja!" riep pa. Hij lag in bed een detec
tiveroman te lezen. „Wat is er?"
„Pa, ik heb mij verloofd".
„Jij bent gek".
„Waarom is dat gek?"
„Je bent pas negentien".
In minder tijd dan ik nodig had gehad
om dat meisje „ja" te laten zeggen had
den pa en ik hooglopende ruzie. Tenslotte
riep ik:
„Goed, dan ga ik morgen de deur uit".
En dat deed ik. Ik huurde een kamer
en moest 60,vooruit betalen. Een
ogenblik zat ik verslagen. Toen dacht ik
aan hét boekje. „Ik breng het u binnen
het uur".
Toen pa mij met mijn koffer de trap
zag afkomen, trok hij hoog zijn wenk
brauwen op.
„Wat betekent dèt?", riep hij.
„Ik ga op een kamer wonen, pa".
„Jongen dat kun je niet. Het is pas
over een week de eerste. Waar wou je
dat allemaal van betalen?"
„Van het boekje, pa".
Het duurde wel even voor hij dat naar
behoren had verwerkt. Toen riep hij tra
gisch: „Heb ik je daarvoor leren sparen?"
„Jazeker pa. U zei toch altijd: als je
spaart ben je onafhankelijk, dan hoef je
niemand naar de ogen te zien, dan kun
je het zinkende schip verlaten? Nou, ik
roei".
Ach, een week later ontving hij zéér
hartelijk dat meisje.
En toen jaren later een vent met een
mal snorretje en een spuuglok heel ons
land en heel ons volk wilde ringeloren
toen hoefde ik wéér niet onder het juk,
maar dan een schandelijk en liefdeloos
juk, door te gaan. Datzelfde boekje, in
middels flink aangedikt, zorgde toen een
heel eind voor dat meisje en haar kinde
ren. Tot vier Engelse soldaten met ligus-
tertakken in netten over hun helmen de
voortuin in kwamen, onze kinderen cho
cola gaven, mijn vrouw een blikje mar
garine, mij een doosje Players en ons al
len de vrijheid.
Pa had gelijk. Als je een spaarbank
boekje hebt kun je de sloep nemen, als de
kapitein je niet zint. En daarom, lieve
kinderen, als jullie straks de baas wilt
kunnen spelen over jezelf, neemt dan een
spaarbankboekje. Je maakt er héél ge
makkelijk een trouwboekje van
en het brengt je altijd nóg verder dan
zelfs het spoorboekje.
HENRI KNAP.
Babydemtenap
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 28 oktober consultatiebureau
Woensdag 28 oktober a.s. worden de
moeders van de buitendorpen verwacht
op de volgende uren:
De Cocksdorp 1.15 uur; Oosterend 2 uur;
Den Hoorn 2.45 uur en De Koog 3.30 uur.
BOOTDIENSTREGELING T.E.S.O.
ingaande 4 oktober 1959
Werkdagen:
Van Texel: 5.20 7.40 10.30 13.00
15.30 18.00
VanDenHelder: 6.30 9.15 11.40 14.20
16.40 19.35
Zon- en alg. erkende chr. feestdagen:
Van Texel: 7.40 11.00 16.00 18.25
Van Den Helder: 9.15 12.10 17.15 19.30
ZONDAGSDIENST DEN BURG
DOKTER VAN LOON
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 28 oktober op om 7.26
uur en gaat onder om 17.21 uur.
Maan: 24 okt. L.K.; 31 okt. N.M.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
24 okt. 12 38 en 25 okt 0.36 en 13.25;
26 okt. 1.30 en 14.33; 27 okt. 2.44 en 15.56;
28 okt. 4.16 en 17.27; 29 okt. 5.43 en 18.49
30 okt. 7 01 en 19.51; 31 okt. 8.02 en 20.40
Aan het strand ongeveer een uur eer
der hoog water.
DIEFSTAL OP „DE DAGERAAD"
De afgelopen week is er een radio
toestel ontvreemd op „De Dageraad". De
dief was goed op de hoogte; hij verleen
de zich toegang tot het vertrek door de
deur. Deze was normaal met een sleutel
geopend.
DR. ALB. VIS VEERTIG JAAR
PREDIKANT
Deze foto plaatsten wij ter gelegenheid
van het afscheid op 3 september 1939
2 november zal het 40 jaar geleden zijn
dat dr. Alb. Vis tot predikant werd be
noemd te Witmarsum. Thans staat de
predikant te Beverwijk.
Veertien jaar heeft dr. Vis de Doops
gezinde Gemeente Texel gediend en wel
van 1925 tot 1939. Dat is nu alweer twin
tig jaar geleden. Maar er zijn nog talrijke
Texelaars, die zich de tijd, dat de predi
kant op Texel stond, nog best herinneren.
Zondag 1 november wordt te Bever
wijk een speciale dienst aan' dit jubileum
gewijd. Wij twijfelen er niet aan of Texel
zal daar vertegenwoordigd zijn. Deze
dienst begint 's middags om half drie.
De tekst van de afscheidspreek was:
,De liefde zij ongeveinsd". Iets van die
liefde is bij de Menniste Broeders blijven
hangen. Wij hadden de afgelopen dagen
een gesprek met een van de gemeente
leden, die ons vertelde: „De tijd van dr.
Vis vergeet ik mijn leven niet".
Dr. Vis, ook „De Texelaar" wenst U
nog vele goede jaren.
SPORTNIEUWS S.V.C.
Morgen speelt het 2de thuis tegen
HRC, aanvang 1.30 uur. Blijven de pun
ten weer thuis jongens. DenJc aan de po
sitie aan de kop en maak geen fout.
Het eerste gaat wederom uit en wel
naar Vesdo in Schagerbrug. Aanvang 2
uur. Scheidsrechter is de heer A. Broer-
sen. Vertrek boot 11 uur.
GESLAAGD
Oudeschild. Onze plaatsgenoot, de
heer P. J. Witte, is bij de op 16 oktober
j.l gehouden examens geslaagd voor het
diploma B scheepswerktuigkundige.
Twee jaar geleden waren vliegtuigen,
die op een hoogte van 1200 tot 1600 m.
evenwijdige banen vlogen een alledaags
verschijnsel op Texel, om dat nu zo maar
eens uit te drukken.
Misschien is het U bekend, dat die
vliegtuigen iets met de ruilverkaveling
op Uw eiland te maken hadden? En
mocht dat inderdaad het geval zijn, dan
zullen er misschien ook wel enkelen zijn,
die weten wat die piloten nu eigenlijk
aan het doen waren. Velen zullen daar
van echter vermoed ik niet op de
hoogte zijn.
Reden, waarom ik een klein tipje moge
oplichten van de sluier, welke mogelijk
nog over dit „luchtige" werkje hangt.
Die vliegtuigen hadden inderdaad iets
met het grote ruilverkavelingsplan van
Texel te maken.
Dat zit zo: een ruilverkaveling berust
voornamelijk op de feitelijke toestand.
Of met andere woorden: op de terrein
toestand van het ogenblik. Die toestand
moet men „op kaart" hebben, alvorens
men kan gaan zeggen hoé er verkaveld
moet worden. Dus wélke werkzaamheden
verricht moeten worden en hoe uitein
delijk het terrein er na de verkave
ling zal uitzien.
Dat in kaart brengen van het terrein
gebeurde tot voor betrekkelijk korte tijd
door landmeters, die, gewapend met hun
waterpassen en wat dies meer zij, het
terrein op gingen meten om het daarna
in kaart te brengen. Landmeters zijn
Én er vandaag mee beginnen. Dan nooit
meer zorg en pijnen door overtollig
maagzuur. U blust die brand prompt met
één of twee Rennies. Makkelijk in te
nemen en nog smakelijk ook. Uw apo
theker of drogist verkoopt Rennies. En
véél.
S.V.O.-NIEUWS
J.l. zondag verloor Oosterend 1 met
21 van Wieringerwaard. Door een ge-
luksdoelpunt kreeg W. de beide punten.
Morgen spelen we thuis tegen Kaagvo
gels 2, aanvang 1.30 uur.
Terreindienst: KI. Burger en P. Kalf.
Oosterend 2 vrij. Adsp. a ontvangt
Tex. Boys a, terwijl Oosterend b naar
ZDH a gaat. Succes, jongens!
Onze toto draait weer volop. De
hoofdprijs is het niet te versmaden be
drag van plm. 130.000.Waag ook
eens een kans. Formulieren kunt U krij
gen bij A. Kalis en P. Beuving. Piet haalt
donderdags de toto's op. Wilt U ze dan
ingevuld klaar leggen, zodat hij niet hoeft
te wachten? Hij doet dit graag voor ons,
maar als hij overal lang moet wachten,
wordt het voor hem ook te laat!
Donderdag, vrijdag en zaterdag, 29, 30
en 31 oktober, hebben wij onze Fancy-
Fair. We zoeken nog enige medewerkers
(sters). Willen die zich even bij L. van
Kooten of G. Kuyper opgeven? Er zijn
diverse attracties en er zijn zeer veel
mooie prijzen te winnen.
Ook vragen wij nog enkele jongens
voor ons 2de elftal. Jongens blijf niet
aan de kant staan. Als jullie werkelijk
tin hebben in voetballen, onze vereniging
kan jullie gebruiken. Geef je zo spoedig
mogelijk op.
CCN PRODUKT VAN KING. EN RANGFABRIEKEN TONNEMA N.V. SNEE*
S.V. TEXEL
Programma voor zondag:
4e kl. A. KNVB: De Foresters-LSW;
Hollandia T.-RKAFC; Schagen-BKC:
Texel-Helder; Limmen-Vios.
Afd. N.H: Texel 2 vrij. Jun.: Helder b-
Texel; Adsp.: Texel a-Tex. Boys b.
Dat kan zondagmiddag weer een span
nende partij worden. Helder staat in
punten bij Texel ten achter, maar heeft
toch al een paar klinkende overwinnin
gen op haar naam staan. Daarom Texel,
direct flink van start en voor de volle
honderd procent of zo mogelijk nog iets
meer. Het moet een elftal stimuleren om
in de running te blijven. We mogen stel
lig op een grote belangstelling rekenen.
In de morgenuren gaan de junioren op
bezoek bij Helder b. Dit zal wel niet zo
gemakkelijk gaan als tegen WGW b.
Maar flink aangepakt en met jullie goed
combinerende aanval moet er een kans
zijn.
We mogen aannemen, dat Texel-adsp.
van Tex. Boys b zal kunnen winnen.
WIE BETAALT DE KOSTEN VAN
GENEESKUNDIGE HULP BIJ EEN
ONGEVAL?
Algemeen Ziekenfonds Texel meldt:
Ondanks alle maatregelen, die geno
men worden om de verkeersveiligheid te
bevorderen, blijft het aantal ongevallen
een onrustbarend getal. De ene dag mis
schien wat minder als de andere, maar
elke dag zonder uitzondering is er sprake
van een of meerdere ongevallen, waarbij
doden of zwaar gewonden te betreuren
zijn.
Wij kunnen nooit genoeg doen om de
verkeersveiligheid te doen toenemen,
elke weggebruiker voetganger
fietser automobilist moet daaraan
medewerken.
Daarom laten wij ook in dit blad even
een waarschuwend geluid horen.
De gevolgen van een ongeval de
hulp, die geboden moet worden, de beta
ling van die doktershulp ev. ziekenhuis,
etc. brachten voor de ziekenfondsverze
kerden geen moeilijkheden. Het Zieken
fonds betaalde en moest ook betalen, ook
al kon de verzekerde niets aan hel onge
val doen. Degene, die aansprakelijk voor
het ongeluk was, kon, wat deze kosten
betrof, gerust zijn, die behoefde hij (of
zijn verzekeringsmaatschappij) niet te
betalen. Dit is nu echter anders gewor
den.
De Hoge Raad der Nederlanden, ons
hoogste rechtscollege, heeft n.l. onlangs
vastgesteld, dat aan de ziekenfondsen het
verhaalsrecht moet worden toegekend.
Dat wil dus zeggen, dat het zieken
fonds dus voortaan de kosten van ge
neeskundige hulp kan terugvorderen bij
degene, die het ongeluk heeft veroor
zaakt, of door wiens schuld het ongeval
gebeurde.
Hiervoor heeft het ziekenfonds echter
wel de medewerking van de verzekerde
nodig. Hij dient het ziekenfonds zo spoe
dig mogelijk hiervan in kennis te stellen,
opdat het fonds namens hen tot verhaal
van de gemaakte kosten kan overgaan.
De verzekerde mag in geen geval zon
der voorkennis van het ziekenfonds een
regeling treffen met de schuldige of
diens verzekeringsinstelling.
Wanneer de verzekerde ons deze me
dewerking wil geven, zullen wij vaak
grqte bedragen, welke in eerste instantie
wei door ons zijn betaald, kunnen terug
vorderen.
BOERDERIJBRANDEN IN JUNI
In de maand juni zijn 39 boerderij-
branden voorgekomen, waarbij de boer
derij verwoest of zwaar beschadigd
werd.
Zes van deze branden kwamen voor in
Groningen; zeven in Friesland; vier in
Drente; vijf in Overijssel; vier in Gel
derland; twee in Noordholland; een in
Zeeland; acht in Noordbrabant en twee
in Limburg.
De directe schade door deze branden
aangericht wordt geraamd op 1.418.500.
Een van deze branden werd veroor
zaakt door een brandende petroleumver-
gasser in de nabijheid van een butagas-
installatie; zes door het spelen met vuur;
vier door hooibroei; één door defecte
slang aan fles met butagas; één door
glazen dakpan als brandglas gewerkt;
twee door vonken uit schoorsteen; één
door pan met vet; één door bliksemin
slag; twee door aard- c.q. kortsluiting;
één door lekkage van olieregelaar van
oliekachel; één door brandende sigaret;
één door vliegvuur, terwijl in zeventien
gevallen de oorzaak onbekend bleef
Bij deze branden kwamen 31 varkens,
stuks kleinvee en 72 stuks pluimvee
om.
kunstenaars in hun vak en wat bijv. de
topograische dienst van het Departement
van Oorlog uitbrengt in de vorm van
„stafkaarten" is precisiewerk van de
eerste rang.
Maar.... dat opmeten en in kaart
brengen „te voet" kost zeer veel tijd en
toen de luchtvaart zich wat ontwikkeld
had, kwamen de militaire waarnemers
er al spoedig toe om het terrein te gaan
fotograferen ten behoeve van de hun
opgedragen verkenningen. Nu is fotogra
feren voor dit doel nog heel iets anders
dan het „in kaart brengen", want U be
grijpt, dat een „vogelvlucht-overzicht"
van een terreingedeelte, van een stad of
een dorp of van wat dan ook, alleen vrij
nauwkeurig en bruikbaar kan zijn wan
neer de foto's aan elkaar sluiten en alle
op dezelfde hoogte genomen zijn.
Niet alle terreinen zijn vanuit de lucht
gemakkelijk te herkennen. Wanneer men
bijv. van een uitgestrekt bos- of heide
gebied een paar honderd foto's moet ne
men, dan kon het wel eens tot onover-
komenlijke moeilijkheden leiden, wan
neer men al die uiterlijk allemaal op el
kaar lijkende stukjes van de legkaart tot
een met de werkelijkheid overeenkomend
geheel moet aaneen passen.
Daar heeft men wat op gevonden. Men
moet n.l. „vaste punten" in het terrein
hebben, zoals kerktorens, boerderijen,
wegenkruispunten e.d. Om daar nu niet
op aangewezen te zijn, gebruikt men ron
de aluminium schijven met een diameter
van 30 cm. en waarop staat te lezen
„Teken in de zin van de Waterstaatwet
1900. Verboden aan te raken". Die din
gen worden op bepaalde plaatsen in het
te fotograferen terrein neergelegd en het
zal zonder meer duidelijk zijn, dat die
glimmende witte schijven vanuit de lucht
zich duidelijk in het landschap afteke
nen. En dus tekenen zij zich óók af op
de van dat landschap genomen foto.
Men heeft dan op elke foto op die ma
nier merktekens, waarvan men zich be
dient om na het ontwikkelen, de foto's
tegen (en over) elkaar te leggen doch zó
danig, dat zij één aaneensluitend geheel
vormen, dat met de werkelijkheid over
een komt.
Het is de Cultuurtechnische Dienst,
welke met de vliegtuigen de onder zijn
toezicht uit te voeren ruilverkavelingen
sneller tot stand kan brengen. Met het in
kaart brengen is door de inzet van vlieg
tuigen veel minder tijd gemoeid. Toch is
dit natuurlijk ook nog maar betrekkelijk,
want die luchtkartering zoals dat heet
is sterk afhankelijk van de weersge
steldheid. Het moet mooi en helder weer
zijn.
Men is nauwelijks dertig jaar met die
luchtkartering bezig. Het begon met het
uitgestrekte moeras-, water- en rietge-
bied van de Biesbos. Ook de Loosdrecht-
se plassen werden vóór de oorlog op die
manier in kaart gebracht. En dan kon
ook de Eemnesserpolder onder Amers
foort nog net vóór de oorlog vanuit de
lucht gefotografeerd worden. Daarna lag
het werk stil tot 1953, in welk jaar op
nieuw geëxperimenteerd werd in de
Achterhoek (Beltrum).
Men is toen op 1600 m. gaan werken
(vliegen) en toen bleek, dat men het in
kaart brengen precies in de helft van de
tijd kon klaar spelen, welke men nodig
had als men het vanaf de begane grond
zou doen. Dat scheelt nogal wat en dit
speelt natuurlijk bij de honderdduizen
den ha. te verkavelen grond in Neder
land een rol van doorslaande betekenis.
Misschien zoudt U denken, dat weliswaar
er tijd gewonnen werd, maar dat het
vliegend-karteren toch wel duurder zou
zijn. Dit is óók al voordeliger omdat de
kosten zelfs nog niet eens de helft be
dragen van die van de landmeters.
En zo werden dan vanuit de lucht ge
karteerd Schouwen-Duiveland. Het land
van Maas en Waal, Vleuten, het Bene-
öen-Dinkel gebied, de Schelphoek en de
Betuwe-sector Echteld-Lienden.
Tenslotte zij terloops nog vermeld, dat
behalve voor verkavelingen de
luchtfotografie ook nog van belang is ge
bleken voor geologen, die studie maken
van grondsoorten en wat daar zo bij be
hoort, voor historici, die uit de toestand
van de bodem soms kunnen nagaan waar
eeuwen geleden kastelen of kerken of
wat dan ook hebben gestaan. Landbouw
kundigen, hydrografen en bosbouwers
hebben ieder op hun terrein soms veel
aan zo'n vogelvluchtfoto of vogelvlucht-
kaart.
Wél moet men evenals bij gewone
kaarten die luchtfoto's leren „lezen".
Een leek haalt er misschien nog geen
10% uit van wat een ingewijde er uit
kan halen.
Het is dan ook een wetenschap ge
worden, die luchtfotografie en het ge
bruik van die foto's. Ons land staat daar
in vooraan, althans mede vooraan. Niet
in het minst door het „Intern. Oplei
dingscentrum voor onderzoekingen van
uit de lucht" te Delft, dat daar in 1956
werd gevestigd onder een Engelse naam:
International Training Centre for Aerial
Survey. Het kwam tot stand in het ka
der der hulpverlening aan onder-ont
wikkelde gebieden, één der vele taken,
welke de z.g. UNESCO op haar schou
ders gelegd heeft gekregen. Verschillende
vreemdelingen werden in Delft reeds
voor dit werk opgeleid. Slob
voor Uw
auto!
