9 roen /wa in het harL, De mosselvisserij in de Waddenzee Is die drukte allemaal nodig? De W addenconferentie Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks Alle conferentiegangers lid van de Texelse Museumvereniging DINSDAG 8 NOVEMBER 1960 TEXELSE 74e JAARGANG No. 7504 COURANT Jitgcrve N.V. v.h. Langeveld d© Rooij Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel Handelsdrukkerij Den Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058 Verschijnt woensdags en zaterdags Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl. Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p. kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm De waddenzeemosselen hebben al heel lang mijn belangstelling gehad. Ik her inner mij vaag de jaren van de eerste wereldoorlog, toen ik aan de Waddenkust woonde. Vanwege de voedselschaarste waren de mosselen duur. Mijn vader en oudere broers voeren in de mosseltijd vaak uit naar de mosselbanken op het wad, om daar bij laag water de boot vol te scheppen en dan bij opkomende vloed weer naar de wal te varen. Zo zijn er destijds heel wat mosselen uit de Wad denzee gevist en zo heb ik al heel jong mosselen leren eten. Zonder gevaar was deze vorm van mosselvisserij niet, want heel wat land arbeiders probeerden een mosseltje mee te pikken met behulp van kleine wrakke bootjes. Nog hoor ik de neef van mijn Moeder, die een café op de zeedijk dreef, verhalen hoe hij vaak urenlang in span ning zat als het mosselenvlootje door harde wind of mist overvallen werd. De verhalen van deze voormalige zeebonk werden met de jaren steeds sappiger, want hij had een grote fantasie. Aandacht voor de Waddenzee Deze incidentele mosselvisserij op de Wadden is uiteraard niet van veel be lang. Het herinnert ons er alleen aan dat men van oudsher mosselbanken op de Wadden vond. De omstandigheden waren echter meestal niet voldoende gunstig om ze te exploiteren. Dat was in de Zeeuwse stromen gunstiger vanwege de korte af stand naar de Belgische markt. Twee oorzaken hebben de belangstel ling voor de mosselen in de Waddenzee doen opbloeien. In de eerste plaats het optreden van de mosselparasiet, die de Zeeuwse mosselcultuur enige jaren gele den sterk aantastte. Deze mosselparasiet is een plaag, die de mosselen doet ver mageren of zelfs sterven. Zoals heel vaak kan men de parasiet beschouwen als een plaag, die vooral kans krijgt bij het toe passen van een zeer intensieve productie. Het beste bestrijdingsmiddel bleek dan ook te zijn het braak laten liggen of zeer dun bezaaien van de aangetaste perce len. De mosselproductie liep daardoor in Zeeland ernstig terug, als gevolg waar van een aantal Zeeuwse mosselvissers interesse kregen voor de mosselen op de Waddenzee. •Hier, op de Waddenzee, waren immers onbesmette percelen en onbesmette na- tuurmosselen in overvloed. Het gevolg is geweest, dat de mosselkwekerij zich ten dele naar de Waddenzee verplaatste. De tweede oorzaak ligt in de uitvoering van de Deltaplannen. De Zeeuwse stromen worden geleide lijk afgedamd en over 15 a 20 jaar kan men in Zeeland vrijwel geen mosselen meer kweken. De belangstelling voor de Waddenzee is daardoor extra toege nomen. Eigenlijk zou ik nog een derde factor kunnen toevoegen, n.l. de Europese inte gratie onder steeds toenemende welvaart. De geringere grensbelemmeringen heb ben een zo grote vraag naar mosselen doen ontstaan, dat Nederland niet vol doende produceren kan. Het is dus weer een gouden tijd voor de mosselvisserij en ook dat verhoogt de interesse voor de Waddenzeemossel. De mosselvisserij biedt perspectief Het waddengebied staat zeer concreet voor de vraag, of niet verwacht mag worden dat de mosselvisserij plus ver watering, zich geleidelijk geheel naar het waddengebied verplaatsen zal. Die kans is groot en daaruit vloeit dan een tweede vraag voort, n.l. op welke wijze de waddenvissers en de vissers plaatsen rond het gebied in deze mossel visserij betrokken kunnen worden. De stad Harlingen heeft daarop een zeer positief antwoord gegeven door er duide lijk naar te streven een deel van de mosselvisserij naar die stad toe te halen. Zeer verstandig, omdat de visserij daar door naast de garnalen nog een tweede (economisch!) been krijgt om op te staan. Er wordt in de mosselvisserij, dooreen- genomen, goed verdiend. Ook Texel staat voor de vraag in hoeverre bevorderd moet worden dat Oudeschild aan de mosselvisserij 1 gaat deelnemen. Die vraag wordt nog meer urgent, indien straks de veer boot niet meer naar Oudeschild vaart maar naar het Horntje. Het komt mij vooi dat het zeker nuttig zou zijn als een deel van de mosselvisserij zich naar Texel zou verplaatsen. In de hitte van de strijd Deze ontwikkeling maakt de Wadden zee tot een strijdtoneel. Het is wel niet de vloot van J. P. Koen, die slag levert voor Texel, maar een economische strijd om de waddenmosselen is wel aan de gang. De Zeeuwse vissers zullen uiter aard vervangende visgronden in het waddengebied eisen. Voor de regering zal dat waarschijnlijk voordelig uitkomen, C. Eqas, lid tweede kamer der Staten-Generaal omdat zij dan in mindere mate schade vergoedingen zal behoeven uit te betalen. De waddenzeevissers zien niet alleen hun visgronden verminderen, maar bovendien zien zij het goud uit de Waddenzee door vreemden naar boven halen, terwijl zij in vele gevallen met koper tevreden moeten zijn. De vraag is dus, wie zullen aanzitten rond de goed voorziene mossel dis. Achter de schermen is de strijd om de mosselen in de Waddenzee al aange vangen. Een strijd tussen gemeentebe sturen, die graag een groot stuk van de mosselbranche naar hun gemeente halen. Strijd tussen provinciale bestuurders, die de belangen van hun gemeenten trachten te steunen. Strijd tussen vissersorganisa ties, die elk de belangen van de eigen leden trachten te behartigen. Streven naar optimale resultaten De centrale overheid dient boven dit strijdgewoel te staan. Zij zal in objecti viteit een aanvaardbaar beleid moeten uitstippelen.- Hoe komen wij tot dit ob jectieve beleid? Vast staat dat de vraag naar mosselen groot is en de prijs goed. Vast staat daar door ook dat de aandrang tot het be schikbaar stellen van mosselpercelen in de Waddenzee zal toenemen. De kans is groot, dat een groot aantal Zeeuwen hun visserij naar de Wadden zullen willen verplaatsen, terwijl daarnaast een aantal waddenvissers mosselkweker zullen wil len worden. Maar vele kwekers maken het mosselzaad en de mosselgronden schaars. Dat is een gevaar voor allen. Het is weinig aantrekkelijk om zoveel mosselbedrijven in de Waddenzee te stichten, dat vele zwakken economisch worden doodgedrukt. Om dat te voor komen zou het goed zijn dc mosselvangst capaciteit per jaar voorzichtig te schat ten en dit als richtsnoer te nemen voor het aantal bedrijven dat kan worden toegelaten. Het ligt voor de hand, dat daarbij aan een aantal waddenzeevissers voorrang wordt verleend boven Zeeuwen. Waarschijnlijk zal een aantal Zeeuwen moeten afvloeien tegen vergoeding van schade. Op grond van deze feiten dient m.i. de regering een regeling voor de mosselvis serij op de Waddenzee te ontwerpen, vergelijkbaar met de regeling voor het IJsselmeer. Ten eerste dient men ongeveer te we ten hoeveel mosselbedrijven tot een goede technische productie kunnen ko men bij voldoende economisch rende ment. Afvloeiing van met plaatsbare Zeeuwse vissers zou d.m.v. geschikte fa ciliteiten en/of uitkoopregeling bevor derd kunnen worden in vrijwilligheid. Dan zouden de weerstanden en klachten minimaal blijven en dan is de kans op een gezonde visserij het grootst. Waakzaam en op buit belust Bij dit alles zullen de vissers op Texel waakzaam moeten zijn. Zij zullen de steun van het gemeentebestuur en, mo gelijk van de provincie, niet kunnen ont beren. Twee dingen zijn van belang, n.l. zowel de vestiging van Zeeuwse mossel- vissers op Texel, als het deelnemen van Texelse vissers aan de mossel visser ij. Waakzaamheid is geboden, opdat men de vogels niet over het net laat vliegen. Goede mosselgronden zullen waarschijn lijk vooral achter de eilanden gevonden worden. Texel heeft dicht bij zijn haven goede productiegronden liggen, vermoed ik. Het verwateren van de mosselen zal, min of meer kunstmatig moeten geschie den en het valt niet in te zien, dat dit niet op Texel zou kunnen plaats vinden. Maar, men krijgt in deze wereld weinig cadeau. De vissers en de vroede vaderen zullen bereid moeten zijn de strijd om de mosselen te voeren, elk op eigen wijze, maar altijd in goed overleg. Zij zullen voor de belangen van Texel en van de waddenzeevissers moeten opkomen, op- De parels der Wadden (De crème de la crème) Die zijn nu op Texel. Dit schrijf ik met klem. Want wat door die lieden Straks uit wordt gekiend, Daarmee is ons eiland Beslist óók gediend! Stond vroeger elk eiland Zo'n beetje alleen. Thans hebben allen Eén ding toch gemeen: De vriend'lijke vreemd'ling, De melkkoe die geeft, Hoewel men natuurlijk Zijn zorgen wel heeft. Politie, justitie. Vervoer en verkeer. Kamperen, logeren En wat al niet meer. Het nachtbrakersleven. Het bromfietsgeluid 't Komt alles ter tafel, 't Komt alles er uit. Al slaat zich ons eiland Dan niét op de borst, Toch voelt men zich hier wel Een beetje als vorst Want wie heeft als wij In 't geboorteregister Zó talloos veel Graven En ook een „Minister"? Voeg daarbij de Prinsen, De Keijsers, de Konings, [Al leven zij vaak in Heel ned'riqe woning(s)] Daarbij zinkt de rest van De Wadden in 't niet. Het is maar de kwestie Hóe men het beziet. Maar niettegenstaande 't Verschil dan van stand, Wij blijven als Wadders Elkander verwant. Dies wens ik de dames, Alsmede de heren, Drie vruchtbare dagen Van blij confereren! Huib de Rijmelaar. l('Nadruk verboden). Als deze vervroegde editie van onze Texelse Courant in Uw handen komt, is de Wadden- conferentie 1960 reeds van start En dan past ons dank te be tuigen aan de directie van „de Texelaar" die als vriendenqe- baar tegenover de deelnemers de krant een dag eerder dan ge bruikelijk van de pers heeft laten lopen. Deze krant staat in het teken van de Wadden. Deze krant staat in het teken van de Wad denconferentie, die voor de derde keer op Texel wordt gehouden. U, deelnemer aan de conferen tie, zij deze krant een gedrukt welkom. En U, lezer op Texel, zij deze krant een bewijs van de waarde van de Waddenfederatie, die de konstruktieve bevordering van het waddentoerisme in het vaan del heeft geschreven. Zo staat heel Texel in het teken van de Wadden. En wij verheu gen ons gastheer te mogen zijn. G. H. Fortgens WAT EEN DEINING. Er wordt nogal eens vlug deining ver oorzaakt. Soms is het om een kleinigheid. Zo'n deining kunnen toneelliefhebbers zaterdag 26 november meemaken. „Dei ning om de dorpsdokter" is een blijspel van P. L. van Proojen Bogaerds, dat door de toneelgroep „Het Masker" in „De Oranjeboom" wordt opgevoerd. (Voor kaartverkoop zie advertentie). Het is een goede gedachte van de redactie van de Texelse Courant om in één van haar nummers extra aandacht te besteden aan een gebeurtenis, welke in het najaar beurtelings één der Waddeneilanden hefüg pleegt té beroeren, namelijk aan het complex van vergaderin gen en besprekingen, dat wij aanduiden met de naam Waddenconferentie. Het is dit jaar het eiland Texel dat de eer te beurt valt het uitgebreide gezelschap dat aan de conferentie deelneemt binnen zijn kustlijn te mogen ontvangen en gastvrijheid te bieden. U, geachte lezer, zult van de omvang rijke voorbereidingen, welke de gebeur tenissen voorafgaan, slechts weinig heb ben gemerkt, doch de Waddenfederatie, de V.V.V. en een groot aantal van haar leden des te meer. In het kantoor van de V.V.V. werken de heer Fortgens en zijn staf reeds dagen onder hoogspanning; op hun schouders drukt in de eerste plaats de last van de gehele voorbereiding. Het is heus geen kleinigheid om voor een gezelschap van ruim 200 personen de organisatie zo op te zetten en uit te voe ren dat alles vlot verloopt. Ik hoor U al zeggen: is al die drukte nu wel nodig? Is zo'n Waddenconferentie nu zö belangrijk? Is het niet veel meer een gezellig uitstapje voor velen? Aangenaam en nuttig Al deze vragen laten zich gemakkelijk beantwoorden Neemt U gerust maar aan dat het aangename heus wel met het P. Beemsterboer Dit aloude motto moge uitgangspunt zijn voor een korte terugblik op de „voorgeschiedenis" welke is voorafge gaan aan de uiteindelijke totstandkoming der Waddenfederatie, overkoepelende streekfederatie der vijf Wadden-V.V.V.'s. In de vooroorlogse jaren stond de ont wikkeling van het Vreemdelingenverkeer op de eilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog nog in de kinderschoenen en mocht in feite ge sproken worden van „terra incognita" voor de grote meerderheid van de Neder landse bevolking. Zulks in tegenstelling tot Texel, dat uit hoofde van meerdere factoren, o.a. ligging ten aanzien der grote bevolkingscentra en gunstiger ver bindingen, een belangrijke voorsprong vertoonde. Na de beperkingen der bezettingsjaren kwam in 1945, als een vloedgolf, de stormachtige drang naar vrije vakantie besteding de Waddeneilanden overrom pelen, waarop in het bijzonder de noor delijke vier niet waren ingesteld. Naast de vele andere gezamenlijke problemen en belangen der Friese Wad dengemeenten had deze ontwikkeling tot gevolg dat o.p bestuurlijk niveau een ge regeld onderling contact groeide der gemeentebesturen, waarbij ook de eiland- V.V.V.-besturen aansluiting vonden. Aan Schiermonnikoog kwam de eer toe in 1946 gast-eiland, waar de eerste „Waddenconferentie" is gehouden, waar (Zie vervolg pagina 4) nuttige verenigd wordt. Vanzelfsprekend overigens; al die deelnemers die een heel seizoen hard hebben gewerkt vinden het ook wel eens prettig uit de dagelijkse sleur te zijn. Het is echter volkomen duidelijk dat de Waddenconferenties al leen verantwoord zijn, indien het zakelijk gedeelte ruimschoots overweegt. Wie het indrukwekkende programma van ver gaderingen en besprekingen met kennis van zaken beschouwt, zal inzien dat dit zeker het geval is. De naam Waddenfeest is zo hier en daar wel eens ergens opge doken, doch ik kan U de verzekering geven dat de Waddenconferenties voor vele deelnemers neerkomt op een paar vermoeiende dagen, waarop zij van de ene vergadering in de andere vallen. Vergaderingen, welke allen, hetzij rechtstreeks, hetzij zijdelings, de bevor dering van de toeristische belangen be ogen. Het geheel staat onder auspiciën van de op 24 oktober 1957 te Vlieland opge richte Waddenfederatie, in welk orgaan de eiland-V.V.V.'s, met behoud van eigen zelfstandigheid, gebundeld zijn. Naast de mogelijkheid welke aldus ge schapen wordt om over de verschillende problemen van gedachte te wisselen, heb ben de Waddenconferenties van de laat ste jaren een belangrijk ander aspect gekregen. Doordat n.l. in steeds toene mende mate belangrijke personen en in stanties van buiten de eilanden gevolg gaven aan tot hen gerichte uitnodigin gen, ontstond voor onze eilandvertegen woordigers de gelegenheid om invloed rijke top-functionarissen van centrale in stanties in eigen sfeer en omgeving te spreken over de hangende problemen. Hierdoor werd de afstand tot die cen trale instanties als het ware verkleind; men werd met de problemen op veel meer directe wijze geconfronteerd. Ik geloof stellig dat het betere begrip dat zich geleidelijk in den lande omtrent de toeristische betekenis van de Wadden eilanden vormt, voor een belangrijk deel te danken is aan de jaarlijkse Wadden conferenties. Dit is niet aantoonbaar maar wel verklaarbaar. Evenmin is aan toonbaar het indirecte aandeel van de Waddenconferenties in de individuele successen, welke de eilanden voor en na bij de centrale instanties hebben weten te bereiken. Ik voor mij geloof dat de belangrijke en veelal doorslaggevende adviezen van reglematige confertentie- bezoekers daaraan niet vreemd zullen zijn. De Texelse gemeenschap heeft straks voor de derde maal de confe rentie in haar midden; moge het zo zijn dat de zichtbare en onzichtbare resultaten van deze gebeurtenis, de er aan verbonden kosten en moeiten belangrijk zullen overtreffen. P. BEEMSTERBOER, Secretaris Waddenfederatie dat deze een kans zullen krijgen te be wijzen wat ze waard zijn. Zij zullen met klem moeten pleiten voor een doelmatige optimale bevissing, want het gevaar van overbevissing is zeer groot. Overbevis- sing is nadelig, zowel voor de vissers, als voor de vissersgemeenten, als voor de smachtende consumenten. Het streven zal er op gericht moe- ten zijn dat Texel over 10 of 20 jaar even beroemd is vanwege de heer- lijke delicatesse, die de mossel, ge bakken of gezuurd, kan zijn, als Yerseke dat nu in het Zuiden is. Zij, die geloven, falen niet. Ik zal me gelukkig prijzen indien ik in de toe komst op Uw eiland nog eens „heer lijke Texelse mossels" zal kunnen eten, als een bewijs van het feit dat Texel niet gefaald heeft. EGAS. rcxeiü rmem Misschien wordt het DE dag van het jaar voor de Texelse Museumvereni ging. Alle vrouwelijke conferentiegan gers zullen een bezoek brengen aan de Oudheidskamer te Den Burg. Deze kamer is een onderdeel van het Texels Museum. Het is helaas niet mogelijk thans een bezoek te brengen aan het museum in de Dennen. Dan had U een keurige minia tuur kunnen zien van „Texels Toekomst". Voordat het zover is moet er nog heel wat werk verzet worden. Er wordt hard gewerkt om dit alles te verwezenlijken. Een vereniging zonder leden is ten dode opgeschreven. Deze zomer hebben zich enkele honderden nieuwe leden laten in schrijven. Misschien zijn deze „Waddendagen" ook „goede dagen" voor de Texelse Museumvereniging?

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1960 | | pagina 1