9
roen
in het harL,
Jeugdhotel „De Noordzee parel
Isslfcxcl
Plens-Pasen
Een opinie-onderzoek in
Oosterend
"J
"-"i
\S«A® •)so
Winkelmeisje gevraagd
'X
\t'l& VV /8'5°
99
HraSraM'
TEXELSE
ATERDAG 8 APRIL 1961
74e JAARGANG No. 7547
COURANT
Jitgave N.V. v.h. Langeveld d© Rooij
Boek-. Kantoorboek- en Fotohandel
Hand elsdrnkkerij
>a Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
VOORDRACHTAVOND MET
TOB DE BORDES
Op initiatief van de Ring van Herv.
Vrouwengroepen afd. Texel komt de
heer Tob de Bordes maandag 10 april a.s.
naar ons eiland. Hij zal in de Hervormde
kerk te Den Burg vier gedeelten voor
dragen uit het bekende boek van ds.
Ouwehand: „Het Groeiende Kruis".
Degenen onder U, die Tob de Bordes
reeds eerder gehoord en gezien hebben,
o.a. in „Masscheroen" zullen zeker geen
verstek laten gaan. De heer De Bordes is
zeer begaafd en wat hij ons gaat bieden
zeer zeker de moeite waard.
Toegangskaarten ƒ1,zijn verkrijg
baar bij de bestuursleden van de ver
schillende zusterkringen en bij de ver
schillende predikanten. Zie ook de adver
tentie in dit blad.
BEJAARDENSOCIËTEIT
Voor a.s. woensdag 12 april is ons
wederom iets extra's aangeboden. De
muziekschool Kok wil gaarne zijn leer
lingen hun repertoire ten gehore laten
brengen, hetwelk zij voor een uitvoering
ingestudeerd hebben. Zij komen echter
eerst om 4 uur, dus er is nog ruim
schoots gelegenheid voor biljart en spel.
Komt U allen zo veel mogelijk om de
jeugd te horen.
Het bestuur.
STUDIETOELAGEN
Het Bestuur van de Stichting „Prof. Dr.
W. H. Keesomstudiefonds" te Texel
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat personen met een goede studieaanleg,
die niet in staat zijn de kosten van hun
voorgenomen of reeds aangevangen stu
die te betalen en die gedurende het cur
susjaar 1961/1962 voor een studietoelage
uit genoemd fonds ter tegemoetkoming in
die kosten in aanmerking wensen te ko
men, zich vóór 1 mei a.s. kunnen wenden
tot voornoemd Bestuur door middel van
een daartoe strekkend aanvraagformu
lier,, dat te verkrijgen is op de afdeling
Financiën en Onderwijs der gemeente
secretarie te Den Burg.
Verzoekschriften, die na 1 mei a.s.
worden ingezonden, zullen niet meer in
behandeling kunnen worden genomen.
WOENSDAG GEEN
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Men deelt ons mede, dat er woensdag
12 april a.s. geen consultatiebureu voor
zuigelingen wordt gehouden.
ZONDAGSDIENST DOKTOREN
Den Burg:
DOKTER SCHALKWIJK
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
Oosterend en De Cocksdorp:
DOKTER SIEBINGA
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
Dierenartsen
H. DE BOER, tel. 2527
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
Zondagsdienst Witte Kruis
Zr. RIETVELD
D« Cocksdorp, tel. (02222) - 292
•(van zaterdag 13 uur tot zondag 24 uur)
Zr. HOL
Den Burg, tel. (02220) - 2414
(zondag van 9 tot 13 uur)
OUDERAVOND
NUTSKLEUTERSCHOOL
Woensdag 12 april a.s. wordt in de
„Woelige Hoek" een ouderavond gehou
den. Er zal op deze avond geen speciaal
onderwerp aan de orde worden gesteld,
maar diverse punten aangaande het kind
zullen in discussie worden gebracht.
WELPENCOMPETITIE
Vorige keer, paasmaandag, is S.V.O.
weggebleven. We ontvingen daar dinsdag
bericht van. Dit moest eigenlijk niet
voorkomen. Liever vóórtijdig bericht, ook
aan de tegenpartij.
„OPGERUIMD STAAT NETJES"
Onder het motto „Opgeruimd staat
netjes" zal de komende jaren een actie
worden gehouden om straat en plein,
strand en bos, zo schoon mogelijk te hou
den. Wij hebben woensdag getwijfeld aan
de medewerking van de gemeente. Nor
maal worden de vuilnisbakken woensdags
geledigd, maar nu werden de straten van
Den Burg twee dagen versierd door vuil
nisemmers.
Een ieder weet, dat ook het gemeente-
personeel maandag vrijaf had, maar toch
blijkt berichtgeving van gewijzigde op
haaldiensten niet overbodig.
Voor onze huishoudelijke winkel
vragen wij per 1 mei a.s.
een winkelmeisje
Bakker's Ijzerhandel
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Dinsdag 11 april a.s. zal de Zusterkring
haar jaarlijks reisje maken. Vertrek van
het postkantoor om 5 uur.
Wie van onze leden heeft nog ruimte
vrij in de maanden juni, juli en augustus?
Zij, die voor deze maanden nog geen
volle bezetting hebben, verzoeken wij ons
dit direct te melden, daar wij bezig zijn
aan de voorbereiding van een nieuwe
niet-bezettingslijst. Aan de hand van deze
lijst kan de aanvrager snel nagaan waar
nog mogelijkheden op Texel zijn.
Aanmeldingen die vóór aanstaande
maandag 10 april voor 's middags vier
uur in ons bezit zijn, kunnen wij nog op
de nieuwe lijst vermelden.
Teneinde misverstanden te voorkomen
maken wij onze leden er nogmaals op
attent, dat men zich, in geval van vrije
ruimte, bij iedere oproep in de krant
steeds weer opnieuw moet mel-
Q-0' den, opdat de lijst zo juist moge-
lijk de situatie weergeeft.
V.V.V.-Texel.
Ze kwamen uit dorpenqehuchten en
steden,
Naar vrienden, familie en bollen
gereden.
De één in een slee van een kleine
tienduizend,
De ander 't gezin in een bakfiets
verhuizend.
Ze kwamen in bussen, die glommen
als bikkels,
Maar ook in vehikels vol schrammen
en spikkels.
Op simpele fietsen en snelle motoren
En hulp-hakkepuffers van achter en
voren,
Maar alle tezamen met dééz' idealen:
Dat tweede paasdag toch de zon wel
zou stralen.
Helaas heeft een ieder de plank
misgeslagen,
Die zaterdag nog van de zon dorst
gewagen.
Wél kwamen er stralen, dat was niet
zo dwaas,
Maar niet van de zon, van de regen
helaas!!!
Ze keerden terug naar de dorpen en
steden,
Verflenst en verwaterd, gewoon om
te knéden!
Als sponzen, als dweilen, verdronken
als katten,
Te vies om ze nog met een tang aan
te vatten.
Een treurige t'rugtocht van treurende
mensen,
Die zagen verwaterd hun zonnigste
wensen.
Een zondag in feite, (maar zonder
de zon)
Die even nat eindigde als hij begon.
Huib de Rijmelaar.
.-,48 MO 3 8 0
rj "RP&MHCS
TERUG
2
OP REIS? HOUDT U FIT MET
INGEVOERD VEE
In de maand maart werd op het eiland
ingevoerd: 7 koeien, 21 pinken, 29 nuka's,
1 pinkstier, 1 zeug.
lp j/ a-
In „De Waddeneilanden", een rapport
van de Studiecommissie Waddeneilanden,
ingesteld door de Provinciale Friese
V.V.V., dat in september 1959 is versche
nen, wordt geschreven van een toename
van het vreemdelingenverkeer op Texel
van 100°/o.
De beddencapaciteit in hotels en pen
sions, aldus het rapport, heeft een veilige
uitloop van 1520 slaapplaatsen tot 2420.
Diverse exploitanten hebben dit rap
port goed bestudeerd. Enkele weken ge
leden hebben wij reeds geschreven over
de plannen van de heer Schoo, die een
Garni-hotel zal laten bouwen en nu
staat er boven dit artikeltje „De Noord-
zeeparel".
De heer J. van de Kerkhof, eigenaar
van de „Waddenparel", zal zijn bedrijf
uitbreiden. In een geheel nieuw gebouw
zal hij volgend jaar 204 gasten meer kun
nen ontvangen. In „De Waddenparel" be
vinden zich 100 bedden, zodat de heer
Van der Kerkhof een flink deel van die
„veilige uitloop" voor zijn rekening
neemt. Gezien de ligging van het gebouw
is dit zeker verantwoord. Op 350 meter
afstand van het bestaande gebouw zal
een nieuw ontwerp van architect L. G.
Lentz wofden gebouwd door de fa. Duin.
1 Mei 1962 hoopt men De Noordzee-
parel" officiéél te openen. Het nieuwe
pand wordt voorzien van 30 slaapkamers,
waarvan een deel gelijkvloers en een deel
op de eerste etage zullen komen, verdeeld
in 18 zes-persoons en 12 acht-persoons.
Recreatieruimte met
toneelaccommodatie
De recreatie- en eetzaal krijgt een
oppervlakte van 200 m2. In deze ruimte is
toneelaccommodatie. Het ligt in de be
doeling van de eigenaar ook in de winter
zijn bedrijf geopend te houden. In het
buitenland is hem daar reeds naar ge
vraagd. Daarom zal „De Noordzeeparel"
ook van centrale verwarming worden
voorzien. Deze zaal is in tweeën te split
sen, zodat in het voor- en najaar een
kleine groep niet in het „niet" verzinkt.
Voorts is er een kantoorruimte en een
personeelsvertrek. Een woonhuis zal er
voorlopig niet bij worden gebouwd. Wel
is er ruimte vrijgehouden voor 'n „piere-
bad". De jeugd kan dan dicht bij huis
ploeteren in het heerlijkeleiding?-
water.
Onder de bedrijfskeuken zal een grote
kelder komen waar men desnoods de
„koude" maaltijd kan gereedmaken.
Wij hebben de heer Van der Kerkhof
gevraagd waarom hij er een tweede be
drijf bij laat bouwen. „Dat is alleen puur
enthousiasme", was het antwoord. „Wij
willen ook in het nieuwe gebouw onze
speciale jeugdprijs handhaven. Er is in ons
bedrijf een mogelijkheid en die willen wij
benutten. De vraag naar een dergelijk
onderkomen is in binnen- en buitenland
groot".
Op de driesprong Randweg-Schuma-
kersweg zal volgend jaar een nieuw ge
bouw worden geopend. Een gebouw, dat
de naam zal dragen „De Noordzeeparel".
Wij wensen de heer Van de Kerkhof met
zijn verdere voorbereidingen veel succes.
Enquêtes, die ten doel hebben de open
bare mening te peilen, zijn in de 20ste
eeuw niet zeldzaam. Er zijn zelfs insti
tuten, die zich daar geregeld mee bezig
houden, zoals het befaamde Amerikaanse
Instituut van Publieke Opinie, gesticht
door George H. Gallup.
Toch kwamen dergelijke enquêtes ook
in vroegere eeuwen voor; een die in het
jaar 1678 op Texel werd gehouden betrof
de wijze van grondgebruik in de „banne"
van Oosterend; zij werd opgetekend en in
de notariële archieven bewaard.
Zoals o.a. in het werk van de heer J. A.
van der Vlis over Texel (Land en volk in
de loop der eeuwen; zie blz. 89 e.v.) is
vermeld bestond in vroegere eeuwen op
Texel het zgn. „recht van overal", waar
bij iedereen, ook „de gemene man", die
„geen goed en hebben" gedurende 9
maanden, (van 1 augustus tot 1 mei?) het
recht had zijn vee in de „overalwey-
dinge" te jagen. Slechts 3 maanden (van
1 mei tot 1 augustus?) had men uitslui
tend recht op gebruik van de eigen grond.
In 1678 nu werd een „omvraegh" ge
daan naar de mening van de ingelanden
aan het dorp Oosterend over de al of niet
bestendiging van dit recht van overal.
De enquête had de volgende aanhef (de
letters of woorden tussen haakjes heeft
de ondergetekende er ter verduidelijking
tussen geplaatst):
„Omvraegh gedaen bij mij Jan Toorn-
heer openbare not(ari)s bij de Hove van
hollandt geadmitteert ter burgh Inde
eijlande Texel residerende ter presentie
van de hier onder genoemde getuijgen ter
requisitie en versoecke van Corn(elis)
Jansz Schoen mr regerende bur-
gem(eeste)r aen het dorp oosterendt be
neffens de weesm(eeste)r, poldermeesters
ende andere Hooghlngelanden meer van
t voorsl(egde) dorp ende Jurisdictie van
dien, om alle d(e) Ingelanders wette-
lijcken te Insinueren ende aff te vragen
hoe sij elck genegen sijn
off elck burger met sijn eijgen lant
jaerlijckx niet te vreden is
2 hoe sij haer stem geven van het liever
op sijn eijgen te willen hebben, en dat
elck sijn Landen een geheel Jaer vrij
met sijn eijghen beesten magh be-
weijden.
Dan off sij het houden mette overal-
weijdinge
4 en soo eenige haer niet open baer-
lijcken met woorden, om eenighe
weijnige simpele slechte redenen
openbaren, off sij dan niet genegen
sijn het te houden mette burge-
m(eeste)r ende regenten soo Als het
dien 'verstaen
Versoeckende hierop van elck burger
Catagoris Antwort".
Er werden 153 personen ondervraagd;
meestal antwoordde de hoofdbewoner,
man of vrouw; soms werd de opinie van
de man weergegeven dooi zijn vrouw,
dochter of dienstmeid. Hieronder waren
er verschillenden, die reeds een familie
naam hadden als Vlamingh, Smit,
Coeijman. Ceesom, Boersen, Koek, maar
van de meesten werd slechts de doop
naam en de doopnaam van de vader ver
meld, zoals Leendert Maartensz, Isbrant
Pietersz, Neel Jacobs enz. Van velen
wonen de afstammelingen nog in of nabij
Oosterend of elders op Texel. Onderge
tekende vond 11 van zijn voorouders
onder deze 153 namen.
Om een goed overzicht van het resul
taat van het onderzoek te krijgen is de
volgende tabel gemaakt, waarbij moet
worden aangetekend, dat het niet steeds
gemakkelijk was om uit het antwoord
wijs te worden, nl. te begrijpen, wat de
ondervraagde precies wilde. De uitslag is
door ons per buurt geordend. De stem
mers voor „overal" en voor „het moet
blijven zoals het was" kunnen voor de
uitslag worden samengeteld; hetzelfde
geldt voor de stemmers voor „op zijn
eigen" en voor „zoals de burgemeester
het maakt". „Met de grote hoop" bete
kent, dat deze stemmers zich aan de zijde
van de meerderheid plaatsten.
'7
Voor „overal"
„blijft zoals het was"
„op zijn eigen"
„met de burgemeester"
„met de burgemeester, maar
zonder kosten"
„met de grote hoop"
„met de grote hoop, maar niet
tegen burgemeester"
„neutraal"
„blanco"
„niet thuis"
Samen
Zoals men ziet was vooral de hoek
„Zevenhuizen, Oost, Nieuwe Schil" aeer
behoudend.
De „omvraegh" eindigde aldus:
„Aldus gedaen ende om gevraeght
aende dorpe van oosterent met sijn on
derhorige plaetsen, ende van ij der ten
Ant wort becomen als bij elck naem
uijtgedruckt staet ter presentie van Hen-
drick barentsz de Jongh geregts bode,
ende Adriaen de gier getuijge Hier toe
versoght die de mintue deses beneffens
mij not(ari)s voornoemt hebben onder-
teckent, desen Laesten april 1678".
w.g. Hendrick barentsz boode
A Gier
Jan Toornheer Nots Publ.
l(Dat Hendrick Barentsz de Jongh on
dertekende als Hendrick Barentsz Boode
wijst er op, dat men in die tijd met de
familienaam vreemd omsprong. Hiervan
zouden verschillende voorbeelden zijn te
geven. Boode wijst op zijn beroep).
In het commentaar, dat bij de enquête
werd vermeld stond o.a. dat kon blijken
„hoedanigh de overallers haer stemmen
hebben gegaert"
Naar wordt aangenomen is het recht
van overal spoedig daarna opgeheven,
maar over de latere geschiedenis ver
meldt deze enquête uiteraard niets.
M. D. D.
P.S. De schrijver is geen deskundige op
het gebied van de wijze, waarop de grond
in vroegere eeuwen op Texel werd ge
bruikt. Hij vermeldt slechts, wat hij vond
in en notariële akte, die aanwezig is in
het Rijksarchief te Haarlem onder nr.
4825, fol. 36. Uit andere stukken bleek
hem, dat de „overalweydinge" in „de
Westen" omstreeks 1709 slechts duurde
van eind november tot 8 weken voor mei.
OVERDENKING:
SCHIJN EN WERKELIJKHEID
Het schijnt, alsof de schepping een
mislukking geworden is.
Het schijnt, alsof het leven zinloos is.
We leven immers van de ene oorlog naar
3e andere? Aardbevingen, overstromin
gen, cyclonen en typhonen vernietigen
het leven en maken duizenden mensen
ongelukkig.
De schrille tegenstelling tussen de
welvaart van het Westen en de bittere
ellende van de onderontwikkelde gebie
den schijnt niet opgeheven te kunnen wor
den. En wat zijn de resultaten van 2000
jaar christendom? En hoe staat het met
ons persoonlijk geestelijk leven? Wat gaat
er eigenlijk van ons uit? Branden onze
harten van liefde voor de Heer en Zijn
Kerk? Het schijnt, alsof de Kerk lang
zaam maar zeker doodbloedt. De werke
lijkheid is alleen door het geloof te zien.
De werkelijkheid is anders dan zij zich
aan ons voordoet. Het geloof weet niet
alleen van het kruis, maar ook van het
geopende graf, van het nieuwe leven in
de vreugde, van de Geest, die nieuw le
ven blaast in muffe kerken en lauwe
harten.
De Heer laat zijn zaak in deze wereld
niet failliet gaan. Hij heeft een plan met
deze wereld Ondanks alles blijft deze
wereld Zijn wereld, waarvan Hij houdt.
Christus heeft zijn vijanden verslagen,
maar nog niet vernietigd. Zijn werk gaat
door tot de voleinding van de wereld. Hij
is overwinnaar. En wij7 Staan wij aan
Zijn kan^óf geloven wij het wel? Hij wil
ons wakker schudden en ons enthousiast
maken om burgers van Zijn rijk te wor
den. Dat gaat niet in een handomdraai.
Daar is heel wat strijd en gebed voor
nodig. Ons dierbaar ik zal prijsgegeven
moeten worden aan Hem. Slechts wan
neer wij onszelf loslaten, vinden wc ons
houvast in Hem En dat is de ware be
vrijding.
Moge dit voor ons allen tot een werke
lijkheid worden.
J. G. Beerthuii
C r
1> w
(x QJ
Si
a; -a
v 2
1 2 1 13 3 10 25 55
1 1 14 2 5 10 4 37
18 1 10
2 2 1 13 1 1 20
1
1 1
12 14
6 6
1 6 1 3 2 13
8 6 3 66 6 16 41 7 153
