9
rocn /wa
in het harL,
V
Nationaal Middenstandscongres
op Texel gehouden
Het beeld „De Goede Herder
op haar voetstuk
Texelse Aannemers- en Patroonsbond
jubileert
Last van zenuwen?
ZATERDAG 6 MEI 1961
TEXELSE
74e JAARGANG No. 7555
COURAN
Uitgave N.V. v.h. Lanqeveld de Rooij
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel
Handelsdrukkerij
Den Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R damse Bank, Coöp. Boeren 1.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE MIDDENSTANDSBOND heeft dit jaar
haar jaarlijks nationaal congres op het eiland gehouden. Het is voor de eerste maal
in de Texelse geschiedenis, dat er een dergelijk congres op Texel werd gehouden.
Het is daarom begrijpelijk, dat burgemeester C. De Koning tijdens de officiële
ontvangst door het gemeentebestuur in de aula van de Dr. Jac. P. Thijsseschool
woorden van erkentelijkheid richtte tot het hoofdbestuur van de K.N.M.B.
De belangstelling voor het Midden
standscongres, dat dinsdag en woensdag
jl. werd gehouden was groot. Uit alle
delen van het land waren middenstanders
gekomen om in de eerste plaats het con
gres te bezoeken, maar aan de andere
kant waren er velen nieuwsgierig en
wilden wel eens een kijkje nemen op dat
eiland(je). Het is opvallend, dat vele Ne
derlanders denken dat het eiland klein
is en dat je aan beide kanten het water
zou zien. Als deze mensen dan op het
eiland komen, dan mag iedere Texelaar
er van overtuigd zijn, dat later in eigen
omgeving een goede reclame zal worden
gemaakt van dat schone eiland in het
vroege voorjaar. Als dan ook in het
Bondsorgaan nog een artikel is opgeno
men: „Wij gaan naar Texel", verlucht
met vele fraaie foto's en tekeningen van
het eiland, dan mogen wij rustig schrij
ven dat het congres op dat punt zeker is
geslaagd.
Maar ook is het congres geslaagd voor
de organisatoren. De Texelse afdeling,
onder voorzitterschap van de heer C. J.
van der Kooi, kan trots zijn op een zo
groots en goed geslaagd congres.
Het was de heer Van der Kooi, die na
mens de afdeling Texel van de K.N.M.B.
dinsdagmiddag een welkomstwoord sprak
in de zaal van „Casino".
,Het is voor de eerste maal", aldus de
heer Van der Kooi, „dat een landelijke
organisatie een congres houdt op het
oiland. Het zal U duidelijk zijn, dat het
ons verheugd, dat het de K.N.M.B. is, die
haar jaarlijks congres hier organiseert.
Als afdeling hebben wij er veel voor moe
ten doen, maar wij zijn zeer erkentelijk,
dat het hoofdbestuur uiteindelijk is ge
zwicht en wij U allen hier welkom mogen
neten". Met de wens voor een geslaagd
congres, eindigde de heer Van der Kooi
zijn korte openingstoespraak.
De Bondsvoorzitter, de heer P. G. v.d.
Weele, sprak hierna de jaarrede uit.
,,Een Nationale Algemene ledenverga
dering van ondernemers of werknemers
in het Nederlandse bedrijfsleven zal
hoogstwaarschijnlijk niet met de regel
maat van de klok in Den Burg op het
prachtige eiland Texel belegd worden.
Wij mogen, aldus de heer Van der Weele,
het ons dan ook tot een voorrecht reke
nen, dat de leden van de K.N.M.B. voor
hun jaarlijkse oriëntatie op de omstan
digheden, waarin de ondernemers in het
midden- en kleinbedrijf verkeren, gast
vrijheid hebben gevonden binnen de dui
nen en dijken van dit waddeneiland.
Voor een doelmatige en bovenal rustige
bezinning op onze positie in de maat
schappij van heden, is dit gedeelte van
ons land bijzonder geschikt en dat heb-
hen wij juits nodig omdat wij temidden
van het geroezemoes van alle dag eigen
lijk geen tijd meer hebben om helder en
rustig na te denken"
De heer Van der Weele sprak in zijn
jaarrede o.a. over de vrije loonpolitiek.
.Bezien we nu de ontwikkeling van de
arbeidsverhoudingen gedurende het afge
lopen jaar", aldus de heer Van der
Weele, ,,dan kan worden vastgesteld, dat
de gedifferentieerde loonpolitiek zonder
twijfel zekere voordelen heeft gehad,
maar in een toestand op de arbeidsmarkt,
zoals wij die thans kennen, een wankele
basis heeft en min of meer illusoir is.
De Bondsvoorzitter constateerde aan
het eind van zijn rede de gunstige ont
wikkeling in de diverse branches.
„In het totaal bevestigen de omzet
cijfers, dat ook het afgelopen jaar in alle
branches de gunstige ontwikkeling zich
heeft voortgezet of bestendigd. Zelf is dit
zo voor de aardappelen-, groenten- en
fruithandel, waar de geldomzetten ge
drukt werden als gevolg van de lage
prijzen na de gunstige oogst in 1960; voor
geheel 1960 viel toch nog een toename
van 4°/o te constateren.
De kastotalen der bakkers en melkhan
delaren werden gunstig beïnvloed door
een lichte prijsstijging.
Terwijl de cijfers in de chocolaterie een
jaar van goed herstel aantonen met een
toename van 4°/o, konden wij in de ta
baksdetailhandel niet meer dan een be
stendiging van de inkomenstotalen waar
nemen.
Dat de toegenomen koopkracht zich
steeds meer kan richten op duurzame
consumptiegoederen bleek uit de omzet-
stijging in de textielsector (een toename
voor het geheel van 12°/o), terwijl deze
voor de confectie-industrie zelfs 16°/o
meer dan in 1959 beliep.
Een zelfde beeld toont de ontwikkeling
in de branche der huishoudelijke artike
len, die van het meubilair en in het
schoenwinkelbedrijf met een vooruitgang
van 11 tot 12%.
Naast deze toegenomen aankopen van
bieding en schoeisel kon men het zich
blijkbaar nog veroorloven om zich op
daarbij passende wijze mei goud, zilver
en uurwerken te behangen, gezien de
omzetstijging van niet minder dan 15%
in deze branche.
Ook in de consumptieve sector, zo ver
volgde de heer Van der Weele, kon meer
aan luxe-wensen worden voldaan, blij
kens een toename in de aankopen van
banketbakkersartikelen en dranken van
11%, terwijl zoals vermeld ook de choco
laterie een goed jaar beleefde.
Vermeldenswaard is voorts de stijging
van de kastotalen der kappers met 8 a 9
en in de afgelopen maanden zelfs met
ongeveer 15%, een stijging die na de
herziene tariefsbepaling te verwachten
was.
Over de gang van zaken konden rede
lijk tevreden zijn: de kruideniers en dro
gisten, welke hun omzetten zich op be
stendige wijze zagen ontwikkelen; de
kruideniers daarbij met ongeveer 3%,
wat minder dan de drogisterijen met 5%.
Zeer uitgesproken was de voordelige
gang van zaken voorts in het ambacht
der schoenherstellers en slagers waar de
omzet 12% hoger lag.
De verhoogde bedrijvigheid in ambacht
en branche welke uit de bovenvermelde
cijfers spreekt, betekende ook een jaar
van goed zaken doen in de branche der
kantoorboekhandel, waar in totaal voor
11% meer verkocht werd.
Wil men de hierboven vermelde omzet
stijging herleiden tot een juist beeld van
het economisch resultaat in deze sectoren
dan zal onder meer rekening moeten
worden gehouden met de in de afgelopen
periode opgetreden stijging der loon
kosten (van 8 a 9%).
De jongste gegevens over de afgelopen
maanden tonen aan dat de over het al
gemeen gunstige gang van zaken zich nog
voortzet, hoewel uit de verkopen in de
sectoren aardappelen, groenten en fruit,
de tabaksdetailhandel en het bedrijf der
schoenherstellers een zekere stagnatie
schijnt te spreken.
De Bondsvoorzitter eindigde zijn rede
met een opwekking tot waakzaamheid.
In een tijd van hoogconjunctuur dreigt de
waakzaamheid te vervagen en een gevoel
van zelfvoldaanheid dreigt de midden
stander in slaap te sussen. De heer Van
der Weele wees er op, dat slapen bete
kent een volkomen geïsoleerd zijn ten
opzichte van de omgeving en een mid
denstand, die niet niet open ogen zijn
omgeving gadeslaat, heeft zichzelf buiten
de gemeenschap geplaatst.
PUBLIEKRECHTELIJKE BEDRIJFS
ORGANISATIE ONDERWERP VAN
GESPREK TIJDENS DE
MIDDAGVERGADERING VAN DE
K.N.M.B.
Na de officiële opening van het con
gres werd het woord verleend aan Mr.
K. Groen, hoofd van de afdeling Publiek
rechtelijke Bedrijfsorganisatie, van het
Ministerie van Algemene Zaken.
De heer Groen betoogde, dat het accent
van de P.B.O. is verschoven. Men heeft de
ordening lang gezien als de hoofdzaak
van de P.B.O. Het gaat echter niet om
de ordening, maar de nadruk valt op be
langenbehartiging in algemene zin en
verordeningenen komen er nauwelijks
aan te pas.
Allen moeten gebruik maken van de
P.B.O. De vrije organisaties worden niet
opzij gedrukt en door de P.B.O. vervan
gen. Als het gaat zoals het behoort te
gaan, dan verliezen zijn niet aan functies, 1
maar winnen zij door de P.B.O. De P.B.O.
steunt op een vrije privaatrechtelijke be
drijfsorganisatie.
De korte inleiding van de heer Groen
bracht genoeg stof voor de heren forum
leden.
Achter de bestuurstafel hadden plaats-
genomen de heren Prof. mr. P. Borst,
hoogleraar aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam, Prof. mr. N. E. H. van Es-
veld, hoogleraar aan de Nederlandse Eco
nomische Hogeschool te Rotterdam en
aan de Leidse Universiteit, lid van de
S.E.R., drs. H. L. Jansen, algemeen secre
taris van de S.E.R. en ir. H. Vos, lid van
Je Eerste Kamer der Staten-Generaal.
Onder voorzitterschap van de heer
Van der Weele hebben deze heren uit
voerig van gedachten gewisseld. Ir. Vos
zei, dat door de hoogconjunctuur van de
laatste jaren de gedachte aan goede or
dening wat was vervaagd, maar zodra er
weer een crisis in 't zicht is, brult een
ieder weer om ordening. „Ik wil opmer
ken, dat ik er nog lang niet zeker van
ben, dat we de crisis de baas zijn. Daar
om moeten wij organen in tact houden,
GESLAAGD
Mej. W. Backer behaalde in het zie
kenhuis te Warnsveld het staatsdiploma
B. voor verpleegster.
AANRIJDING TE DEN HOORN
Zondagavond reden in Den Hoorn, op
de hoek bij slagerij Goënga een brom
fietser van Oudeschild, die zijn nieuwe
brommer probeerde, en een inwoner van
Den Hoorn tegen elkaar. De inwoner van
Oudeschild, W. de W., liep een hoofd
wond op, de bromfietser P. S. van Den
Hoorn een hersenschudding. De nieuwe
brommer was vrij ernstig beschadigd.
EVANGELISATIEAVOND
TE DEN BURG
Maandag a.s. spreekt de evangelist J.
van Veen uit Alkmaar tijdens de Evan
gelisatieavond te Den Burg. Deze bijeen
komst wordt gehouden in het Dorpshuis
en begint om 8 uur.
Het herdenkingsbeeld, dat door de
Haarlemse beeldhouwer Theo Mulder is
vervaardigd, is onthuld! Op het voetstuk
van basaltlava staat het anderhalve me
ter hoge beeld „de Goede Herder". Het is
geïnspireerd, op de in gouden letters ge
grifte regels der psalmist: „Al ging ik
ook in het dal van de schaduw des doods,
ik zou geen kwaad vrezen, want Gij zijt
mijn Herder".
Mulder heeft een tekst gekozen, waarin
hij het dier heeft geplaatst. Het zelfde
dier, dat ook de dreven van het eiland
stoffeert en waar een ieder, die op het
eiland is, mee wordt geconfronteerd. Al
ligt de symboliek van het beeld veel meer
in de bijbeltekst, toch is het een aan
vaardbaar treffen geworden van dit
beeld op deze plaats.
In zijn atelier zitten wij tegenover de
jonge Haarlemse beeldende kunstenaar
Vooral de jaren na de oorlog is er veel,
op ons betrekkelijk kleine eiland, ge
bouwd. Diverse dorpen zijn verrijkt met
een nieuwe lagere school of kleuterschool.
In de badplaats zijn pensions verrezen en
in ieder dorp heeft wel een particulier
de moed gehad een aannemer opdracht te
geven voor de bouw van een eigen home.
In Den Burg zijn hele wijken gebouwd
en nog steeds zijn er op het eiland men
sen, die graag, dolgraag, een woning zou
den willen betreden.
Al die nieuwbouw is door Texelse
aannemers verricht. Of alle prijzen, die
uit één of andere aanbestedingsbus rollen
acceptabel zijn, willen wij in het midden
laten. Het doel van dit artikeltje is name
lijk niet iets te zeggen over de prijzen,
die de Texelse aannemers noteren, maar
het 25-jarig bestaan te releveren.
Het is vijfentwintig jaar geleden, dat
de heren aannemers en patroons de kop
pen bij elkaar hebben gestoken om een
die het ordeningswerk kunnen verrichten
als het tijd is".
Mr. Borst wees er op, dat ook de
kleine Middenstander om zich heen moet
zien en onderzoeken al wat mogelijk is.
Na de discussie begaf het gezelschap
zich naar de aula van de Jac. P. Thijsse
school, waar het werd ontvangen door
het gemeentebestuur van Texel.
Tijdens deze receptie sprak burgemees
ter De Koning woorden van erkentelijk
heid tot het K.N.M.B.-bestuur. Het ver
heugde hem, dat dit congres op Texel
werd gehouden en dat Texel nu heeft
kunnen tonen, dat ook landelijke evene
menten op het eiland goed georganiseerd
kunnen worden. Burgemeester De Koning
sprak tevens over de goede samenwer
king met het afdelingsbestuur. De in
voering van de vijfdaagse werkweek op
het eiland was voor de burgemeester nog
een raadsel. Gezien het werk in de
vreemdelingensector is het niet gemak
kelijk een oplossing te vinden.
De heer P. G. van der Weele meent
hierna te mogen opmerken, dat de
K.N.M.B. recht heeft, (gezien het natio
nale congres op Texel), op 't eerstgeboor
terecht van het eiland. Het verheugt ook
hem, dat de organisatie op Texel zo
voortreffelijk is.
Na het diner in Hotel „De Lindeboom-
Texel", werd het verdere van de avond
doorgebracht met het Langedijker Caba
retgezelschap. Dit gezelschap bracht in
„De Oranjeboom" een zeer leuk pro
gramma.
goede eenheid te gaan vormen. Het was
geen rooskleurige tijd, 1936. En die tijd
was een der oorzaken dat de aannemers
tot de gedachten kwamen, laten ook wij
(want de metselaars waren al een een
heid) tot elkaar komen om de zaak rol
lende te houden. Zo was het in die tijd;
je hoofd boven water houden viel niet
mee.
Als we de lonen nagaan, dan betaalde
„de baas" in die jaren dertig cent per uur
aan zijn knecht. Alleen op dit punt is er
dus al sprake van een radicale wijziging.
De uren, die in die tijd gemaakt werden,
waren ook meer dan 45 per week.
De afdeling Texel van de Nederlandse
Aannemers- en Patroonsbond is een der
sterkste van de bond. Een goede samen
werking tussen de diverse aannemers
maakt het mogelijk, dat alles naar wens
verloopt. De aannemers op het eiland zijn
voor 95% georganiseerd, zodat van een
hechte band mag worden gesproken.
Men spreekt in aannemerskringen Van
een vrije concurrentie, maar tevens is er
toezicht op de prijzen. Een prijsbeleid op
bouwwerken maakt ook, dat werknemers
niet van de ene patroon naar de ander
overgaan, een kleine uitzondering daar
gelaten.
In 1923 werd de heer H. Koorn voor
zitter en als wij de oude notulen lezen
van de Nederlandse Aannemers- en Pa
troonsbond, dan zijn er vele misstanden
uit de weg geruimd. De heer Koorn heeft
deze functie vervuld tot 1940, nadien was
het de heer Drijver, die de vergaderingen
presideerde. Thans is de heer H. Veenema
voorzitter.
In de bezettingsjaren heeft deze orga
nisatie toch doorgewerkt. Ondanks het
verbod dat de verenigingskassen moesten
worden opgedoekt, wisten de aannemers
en patroons een oplossing te vinden. De
gelden werden gebruikt om leermiddelen
aan te schaffen voor de avondvakteken-
school op het eiland.
Er is thans weinig zelfstandigheid mo
gelijk. Voor een groot deel beslist de
overheid wat wel en wat niet mag wor
den gebouwd. Als we daarnaast de ver
palen horen van vroeger toen liepen
wij naar Oosterend om een pastorie te
bouwen, 's Morgens heen en 's avonds
terug. De heer Bruin o.a. kan daar krasse
staaltjes van vertellen. Misschien, dat hij
dat hedenmiddag tijdens de receptie wel
doet, want om half vijf recipieert de af
deling Texel van de Nederlandse Aan
nemers- en Patroonsbond in Hotel „De
Lindeboom-Texel". 's Avonds komen de
leden van de afdeling gezellig bijeen en
wordt op intieme wijze dit jubileum ge
vierd.
Theo Mulder. De tientallen ontwerpen,
die daar in deze werkruimte staan, geven
ons een indruk van de produktiviteit van
Mulder. Velen van zijn ontwerpen von
den reeds hun weg naar de bronsgieter
en naar vele plaatsen in ons land.
Mulder, leerling van de bekende Haar
lemse beeldhouwer Mari Andriessen,
heeft zijn weg gevonden. Ook het thans
onthulde beeld op Texel, dat onder
auspiciën van Andriessen door Mulder
werd vervaardigd, toont zijn vakman
schap. Afgelopen week waren wij getuige
van de onthulling van een ander beeld
van Mulder te Haarlem. Ook hier had de
ontwerper een dier als motief verwerkt.
Misschien omdat de kunstenaar een war
me belangstelling heeft voor al het le
vende rondom ons.
Mulder heeft zijn beeld gekozen naar
een Christelijk symbool. Gedachten gaan
hier naar uit, wanneer men bedenkt dat
het monument is opgedragen ter nage
dachtenis van de slachtoffers van de
oorlog. Dat dan de dood de dood niet is,
maar dat het Christendom de hoop geeft
en niet het einde van alles betekent. De
diepere zin mogen v/e hier zien in de
voorstelling van de Herder. Hij behoedt!.
Het dier is in nood. Maar de Herder be
hoedt haar tegen het naderende gevaar.
En wanneer U dit beeld eens goed beziet,
dan is in de houding van het dier deze
verwachting te zien. Het dier heft haar
kop en verwacht bescherming van de
hoeder.
De Herder geeft het ook bescherming.
Zijn handen rusten op het dier. Hij is er
mee verbonden, zoals de Herder verbon
den is met hen die bij Hem bescherming
zoeken. De mantel die hij draagt, wap
pert in de wind Ook hierin heeft de
beeldhouwer nog iets uitgedrukt, n.l. de
wind van het eiland.
De herder wordt in de kunst al zeer
vroeg uitgebeeld. Maar Mulder heeft
met behulp van de versregels der psal
mist het oude thema in een nieuw licht
geplaatst. De onschuld van het in nood
zijnde schaap, bescherming zoekend bij
zijn herder en tenslotte in de dood de
bevrijding vindend van de verschrikkin
gen.
Dit beeld is een mooie aanwinst voor
het eiland. Nog eenmaal zal het van het
voetstuk worden gehaald om een laatste
behandeling te ondergaan bij de brons
gieter. Dan zal het zijn vaste bestemming
krijgen op een waardige plaats. En het
zal ook als een overlevering dienen voor
de generaties die na ons aantreden.
Ars longa, vita brevis.
Jac. J. Bais
AANBESTEDING HUIZE „IRENE"
Laagste inschrijver ƒ58.340,
boven de begroting
Woensdagmiddag heeft de aanbeste
ding plaats gevonden van de uitbreiding
en verbouwing van het tehuis voor be
jaarden „Huize Irene". Vier Texelse aan
nemers hadden een inschrijfbiljet inge
diend. De fa. Gieze schreef in voor
352.940,fa. Duin voor ƒ345.440,
fa. Drijver voor ƒ330.540,en de laagste
inschrijver, fa. Voigt, voor ƒ329 340,
De begroting was ƒ271.000,De in
schrijvingen zijn zonder schilder- en
elektrawerk.
De bouw is nog niet gegund. Er zal een
oplossing moeten worden gevonden, want
het prijsverschil is aanmerkelijk. Herzien
de heren aannemers de prijs niet, dan
zal vermoedelijk de uitbreiding en ver
bouw van Huize Irene geen doorgang
vinden. Een dergelijke gang van zaken is
alleen maar te betreuren.
Bij deze aanbesteding waren aanwezig
de gemeentesecretaris, de heer P. Beem-
sterboer, directeur-gemeentewerken, de
heer J. Veldstra, S. van Heeringen, hoofd
Sociale Dienst en de gemeente-architect,
de heer G. van der Struis.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U eroverheen
Vorige week is on
der grote belangstel
ling de nieuwe mu-
zieknis te Oosterend
geopend. Loco-burge
meester C. H. Roeper
betrad als eerste de nis
na het doorknippen
van het lint. Op de
foto zien we de geza
menlijke korpsen Ex
celsior en Vios, die
onder leiding van
dirigent Brouwer de
nis „proberen".
Ook andere vereni
gingen hebben van de
nis gebruikt gemaakt
Tien jaar geleden
werden de eerste be
sprekingen gevoerd
voor de bouw van
deze nis. Oosterend
kan er nu met recht
trots op zijn. Het is
een teken* van samen
werking.