Cjroen jjwarL-Jéxels in het harL,
De barre Baljuw
Onverdiende blaam
Maak 'n einde aan
dat
laaiend zuurbranden
ZATERDAG 5 AUGUSTUS 1961
TEXELSE
74e JAARGANG No. 7580
COURANT
Jitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel
Hand elsdrukkeri j
Den Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt woensdags en saterdag»
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
Men wil wel zeggen, dat we tegenwoordig onze kinderen een beetje te veel
in de watten leggen en dat de opvoedingsmethoden in tijden, toen paps en
mams nog vader en moeder heetten deugdelijker werkten dan sommige educa
tieprincipes in onze dagen.
Ik zou niet graag geroepen worden om een oordeel uit te spreken in deze
moeilijke kwestie. De waarheid zal ook hier wel in het midden liggen, omdat
eftijd een even goede zaak is als begripftijd een even goede zaak is als begrip
voor de dwalingen van het ongerijpte verstand. Alleen moet men bij het een
noch het ander in uitersten vervallen, omdat het kind daar altijd de dupe van
wordt.
Intussen, als er enige waarheid ligt in
de bewering dat in onze jaren zekere
weekhartigheid in de opvoeding niet te
miskennen valt, aan de andere kant zal
men moeilijk kunnen ontkennen, dat in
vroeger tijden wel eens nogal Spartaans
is opgetreden als correcties van jeugdige
onbezonnenheid nodig bleken. Vooral,
wanneer niet het ouderlijk gezag maar
de justitie tot die taak geroepen was.
Dat is tot zekere hoogte wel begrijpe
lijk. De volwassene, die zich aan een
vergrijp tegen de maatschappelijke orde
had schuldig gemaakt werd tot voor be
trekkelijk korte tijd naar onze begrip
pen streng gestraft, meestal aan den
lijve en dat minderjarigen misschien
verhoudingsgewijs er iets beter afkwa
men maar intussen toch ook een behoor
lijk portie kregen ligt vooi de hand.
De gevreesde man in die dagen was
de schout ofwel zijn superieur, de bal
juw. Beiden fungeerden als openbare
aanklager, de eerste in minder belang
rijke zaken, de laatste in ernstiger de
licten. Maar in hun ijver, de overtreder
loon naar werken te bezorgen, gaven ze
elkander niets toe en het was voor me
nige boosdoener maar gelukkig, dat de
uitspraak van schepenbank of hoge
vierschaar (rechtsprekende colleges)
dikwijls heel wat milder was dan de eis.
Vooral voor menige jeugdige boos
doener, wiens onbezonnenheid in het
oog van de schout een halsmisdaad
scheen te zijn. Daarvan kan in 1761
Cornelis, een veertienjarige Huisduiner
kwajongen meepraten.
Cornelis 't zal wel „Kees" geweest
zijnhad een domme streek uitgehaald.
Kees drentelde op een kwade dag ach
ter het huis van buurman Gorter en
zag daar op de put tien stuivers liggen,
die buurman daar wel een beetje non
chalant had achtergelaten. Kees kon de
verleiding niet weerstaan en kaapte het
geld en kocht er koek voor.
Veel recherche zal wel niet nodig ge
weest zijn, om de dief te ontdekken.
Kees kwam in het gevang terecht en
logeerde daar zes weken, voordat zijn
zaak voorde schepenbank in behande
ling kwam. En zie daar nu Kersje Vis
ser, de machtige baljuw van Helder en
Huisduinen in rechtmatige verontwaar
diging over deze zaak „die strecken tot
groot nadeel van de justitie, dat in een
lant daer recht geoeffent wort niet kan
worden geduld", een overweging, die
hem voert tot de eis, dat de arme Kees
zal worden veroordeeld „om door de
scherprechter strengelijk gegeeselt en
gebrandmerkt te worden en voor altoos
te worden gebannen uit de provintie
van Hollant".
We moeten er maar niet aan denken
hoe het in de volgende dagen en nachten
in dat veertienjarig jongenshoofd ge
spookt zal hebben bij de gedachte straks
op een schavot mishandeld en gemar
teld te zullen worden omdat.nu ja,
diefstal is diefstal en kwaad moet ge
straft wordendat weet iedereen.
Gelukkig wisten de schepenen het
ook, zelfs beter dan de baljuw, want ze
waren bijzonder mild in hun oordeel en
vonnisten Kees door hem een uur aan
de schandpaal te zetten met een bord:
..Huysdieff" op de borst en hem voor
oen jaar te verbannen uit hun rechts
gebied.
Reynoud Jansdochter is geen kind
roeer maar een jonge dochter van 24
jaar, maar als we van haar lezen dat ze
^n hemd heeft gestolen en voor negen
stuivers van de hand heeft gedaan en
bovendien een neusdoek je en een kopje
heeft gekaapt, welke voorwerpen ze
echter weer aan de eigenaars heeft te
ruggebracht krijgen we al rare vermoe
dens omtrent haar geestelijke vermo
gens en geloven voor 't naast, dat ze
eerder een dokter of een dominee nodig
zal hebben gehad dan een scherprechter.
Kersje Visser deelt dit geloof niet,
weidt in den brede uit over het intole
rabele feit, dat een vier en twintigjarige
een hemd, een neusdoekje en een kopje
ontvreemdt, laat intussen genade voor
recht gelden en bepaalt zich tot de voor
2ijn doen uiterst humane eis, haar een
uur aan de kaak te zetten. De schepenen
«unnen voor hun fatsoen al niet anders
dan de baljuw in zijn menslievendheid
volgen en zetten het meisje aan de
schandpaal, waar men haar naar harte
lust met paardevijgen en vuile eieren
mag bekogelen.
Jawel, maar de menslievendheid van
Kersje heeft haar grenzen en daarom
maakt Marcus Cornelisz. een paar
maanden later een kwade kans als de
gerechtigheid hem achterhaalt. Marcus
Cornelisz. heeft de fiere ouderdom van
dertien jaar bereikt en met een houtje
aan de ruiten van de woning van Cor
nelis Quast te Huisduinen gepeuterd.
Het raam raakte los en de verleiding
dreef Marcus naar binnen, waar hij 15
stuivers vond en wegnam. Niet wetend,
welke belegging hij voor dit kapitaal
zou kiezen verstopt hij het in de tuin
van het ouderlijk huis, waar het na
tuurlijk reeds de volgende dag gevonden
wordt. Een uur later zit Marcus achter
de tralies. Een maand lang koekeloert
hij door de spijlen en komt dan voor
de groene tafel.
Behoef ik u nog te zéggen tot welk
een graad van verontwaardiging de ge
voelens van de baljuw zijn gestegen,
als hij dit monument van verdorvenheid
onder de ogen krijgt? Hier dient een
voorbeeld gesteld tot lering en ver
maan van alle dertienjarigen, die met
houtjes aan vensters peuteren! En het
kind moge schreiend betuigen, dat hij
heus nooit meer stout zal zijn, de bal
juw verheft zich uit zijn zetel en vor
dert dat de beklaagde „met de koorde
gestraft worde, totdat de doot er op
volgt en het lichaam aan de galg ge
hangen ende overgeleverd worde tot
een prooi van de vogelen des hemels en
de verteringe des luchts".
En terwijl des avonds Kersje Visser
de voeten naar het houtvuur strekt ligt
in de cel een kind van dertien jaar op
zijn brits en woelt in doodsangst onder
zijn voddige deken.
Ik zeide u toCh, dat dikwijls het von
nis heel wat milder was dan de eis? Ge
lukkig maar voor Marcus, want hij werd
door de schepenen veroordeeld om een
uur aan de schandpaal te staan met een
strop om de hals om daarna voor vier
jaar verbannen te worden.
En als we weer een jaar verder zijn
moet ik U zowaar wéér wat van Rey
noud Jansdochter vertellen. Ze is nu 25
jaar, maar helaas is het verstand nog
altijd niet met de jaren gekomen. Dit
maal heeft ze uit de broek van Reynier
Krul vier zesthalven, een gulden en een
schelling weggepakt, hetgeen, na de
harde les, die ze kort te voren had ge
had, voor 't minst de vraag opwerpt of
ze tóch niet de geestelijke defecten ver
toonde waarvoor men in onze dagen de
psychiatrische inrichting heeft.
Maar we zitten nog maar in 1762. En
Huisduinen heeft nog altijd een baljuw,
die voor éénmaal wel eens lankmoedig
wil zijn, maar dat nooit voor de tweede
maal is en daarom eist, dat Reynoud
„door de scherprechter strengelijk met
roeden worde gegeeselt en voor eeuwig
uit deze jurisdictie verbannen".
Voor de zoveelste maal deden de sche
penen er wat van af. Reynoud kreeg
een bord voor de borst met: „Wacht je
voor deze dief" en moest, aldus ge
tooid, twee uur aan de paal staan,
waarna een blok hout met een ijzeren
ketting aan één van haar benen werd
bevestigd, welke last ze gedurende een
half jaar moest meeslepen.
Wat ik maar wilde zeggen: In
twee eeuwen is in de rechtsbedeling
hier te lande toch wel iets ten goe
de gewijzigd!
D.
OP VERZOEK WEER
DAMESVOETBAL
Vorige week zondag hebben dames
van SVC gevoetbald tegen de dames
uit de Sluftervallei. Deze wedstrijd is
zo geslaagd dat men morgenavond weer
op de groene mat verschijnt om het
bruine monster te bewerken.
Na afloop van de voetbalwedstrijd is
er de bekende strijd om de man en de
vrouw. Zie ook advertentie.
JAN LIGTHARTHUIS
Langzamerhand of snel, al naarmate
jongeren of ouderen ingesteld staan, ko
men we over de top-vakantieweken
heen. 'k Geef toe, dat er vakantiedagen
waren die eindeloos leken, voor sommi
gen misschien vanwege de weersom
standigheden. Maar ik ben het bepaald
niet eens met de firma Langeveld de
Rooij, (welke wij onzerzijds niet onwel
willend gezind zijn) dat het „altijd
Pocke(t) weer was! Ook niet bij het vis-
festijn, bij ons aan de diek, hetgeen
voor onze jongens wel een bijzonder
kamp-programmapunt was. Voor onze
jordanertjes was het wel een evene
ment, om nu Schipper Jan de Vries op
„hun" Texel in een andere kwaliteit te
zien, dan in Amsterdam. Maar vriend
Dogger imponeerde hen 't meest toen
hij zijn tweeloops kanon afschoot.
Inderdaad het ging hier echt niet om
de knikkers, maar om het spel, en toen
de wedstrijd afgelopen was schooiden
zij bij de andere deelnemers de grootste
vissen bij elkaar. Zwaar met vis bela
den togen zij zeer snel naar het kamp,
om te vertellen dat een andere Ome Jan
de eerste prijs had gewonnen.
De bot, welke deze overwinning mo
gelijk maakte, scheen een binnenvetter
te zijn geweest, niet de grootste maar
wel de zwaarste. Toen we als laatsten
het kamp betraden, stond aan ons mo
numentale hekje een erehaag opgesteld
met gekruiste hengels, welke spontaan
het Wilhelmus aanhief. De prijswinnaar
werd vereerd met een gekleurde kar
ton-bot waarop het gewicht was aange
geven en tenslotte is de geschooide vis
door de jongens gebakken. Alle kamp
genoten hebben bij de zondag-brood
maaltijd van de visfuif geprofiteerd.
Nog twee overwinningen werden ge
boekt bij de voetbalwedstrijden tegen
de mannen van de Prins, op de Olym
pische grasmat van de heer S. van
Leeuwen. De doelcijfers doen niet ter
zake, want ook hier gold dat het niet
ging om de knikkers maar om 't spel.
Zo er van enig verdriet sprake mocht
zijn, dan is zulks weggespoeld met
coca-cola!
Ja, ja, het moet gezegd worden, dat
we echt met een groep naar Vlieland
zijn geweest en onder prachtige weers
omstandigheden. Het is wel eens voor
gekomen, dat we ons geld terugeisten,
omdat we geen rob hadden gezien, maar
deze keer. tientallen. Wederom dank
aan de V.E.B.O. of B.T.O. voor de
coulante behandeling en de romantische
tocht over het Wad. Zover ik weet heb-
TWEEDE DUITSE PREDIKANT
Ook Duitse kerkdiensten te Den Burg
In de maand augustus zullen de
Duitse kerkdiensten worden verzorgd
door de Weleerwaarde heer ds. H.
Herfkens uit Oberhausen. Dominee
Herfkens is voornemens om naast de
Duitse diensten, die in De Koog worden
gehouden ook diensten in Den Burg te
verzorgen.
Deze Duitse diensten zullen in Den
Burg plaats vinden in het kerkgebouw
van de Nederlandse Hervormde Ge
meente van 8.45 tot 9.30 uur voormid
dags. Dominee Herfkens hoopt morgen
met deze diensten een aanvang te
maken.
MUZIEK EN ZANG
Het eerste gezamenlijke concert wordt
gegeven op donderdag 10 augustus in
de Wezentuin De slotrepetitie voor dit
concert wordt gehouden woensdag 9
augustus in het Fanfaregebouw. Alle
deelnemers(sters) worden dringend ver
zocht daar om acht uur aanwezig te zijn.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 28 juli tot en met 3 augustus 1961:
Geboren: Magdalena Theodora, dv.
Adriaan van Heerwaarden en Johan-
netta Koopman; Pieter Jan, zv. Dirk
Prins en van Jannetje J. Feeleus, Anto-
nius Hendrikus, zv. Hendrik A. van der
Meer en van Anna Barhorst; Jacoba
Maria, dv. Arnoldus T. Buisman en
Aagje Bakker; Nely, dv. Sibe Knol en
Nelly Eelman.
Ondertrouwd: Johan Pieter Dros en
Cornelia Johanna Magdalena Telman;
Cornelis P. van der Groen en Klazina
A. van der Struijs.
ben de jongens geen nadelige gevolgen
ondervonden en zijn de inwendige or
ganen intact gebleven. Zonder lekke
banden en dankbaar gestemd arriveer
den we aan 't Horntje.
Over dankbaarheid gesproken, een
woord van bijzondere dank aan de Her
vormde Gemeente Den Hoorn en va
kantiegangers voor de buitengewoon
mooie deurcollecte zondag 1.1., welke
253,79 opbracht. Wat mij betreft....
daar moge nog meer op volgen! 't Is
hard nodig, weet U
Joh. K. A. Schreuder
Onverdiend is er op Texel een blaam
gevallen, die allen bij het toerisme be
trokkenen in ernstige mate zal ergeren.
Als men in de landelijke dagbladen
koppen leest als: „Op de Waddeneilan
den is het een vieze boel", en „Kam-
peergelegenheden Waddeneilanden ge
vaar voor volksgezondheid", dan slaat
de schrik om het hart.
Deze kwalificaties betreffen de vier
Friese Waddeneilanden, zo blijkt eerst
als men de krantenstukken verder leest,
maar in geen enkel stuk wordt met zo
veel woorden geschreven dat Texel hier
buiten valt.
Wat is het geval? De Provinciale
Raad voor de Volksgezondheid in
Friesland geeft in zijn jaarverslag-
1960 felle kritiek weg omtrent de
kampeerterreinen op de eilanden.
Hoewel het onderzoekingsgebied
van de Raad zich uiteraard bepaalt
tot de vier Friese Waddeneilanden
(Texel is een deel van Noord-Hol
land), wordt er in het verslag geen
melding gemaakt dat Texel hier
niet onder valt.
Hoewel wij het betrokken jaarver
slag nog niet gelezen hebben, werd ons
van de zijde van het secretariaat van de
Provinciale Raad voor de Volksgezond
heid in Friesland verklaard, dat er in
het rapport gesproken wordt over „de
Waddeneilanden".
Wij willen niet treden in de beoorde
lingsbevoegdheid van de Raad, maar
menen hier wel als voorlopige conclusie
te mogen stellen dat een rapport zeer
duidelijk moet aangeven over welk on
derzoekingsgebied men rapporteert.
Als V.V.V.-Texel is inmiddels contact
gezocht met het Provinciaal Bestuur
van Friesland, met de betrokken Raad,
met de Provinciale Friese V.V.V., met
de Kampeerraad en met de A.N.W.B.
teneinde de onverdiende blaam tot een
minimum te reduceren.
Gezien de telefoontjes die worden
ontvangen is het kwaad echter al ge
schied, en dat is ergerlijk gezien de dui
zenden en nog eens duizenden guldens
die op Texel in kampeervoorzieningen
zijn geïnvesteerd.
Hef A.N.P. is om rectificatie verzocht.
G. H. F.
voor vandaag, voor morgen, voor altijd.
Rennies nemen, bij de eerste aanwijzing.
Niet wachten tot die snerpende zuur-
brand losbreekt en opstijgt tot hoog in
Uw keel. 'n Prettig middel en smakelijk
óók - die Rennies. Gewoon maar laten
smelten op de tong.
OVERDENKING:
EEN OGENBLIKJE STILTE
Een ogenblikje stilte.
Een ogenblikje rust rondom je heen.
Een ogenblikje stilte in een wereld
vol lawaai.
Dat zijn woorden uit een bekend
liedje, dat in de oorlogsjaren populair
was. Zij vertellen 'ons van de hunkering
naar stilte temidden van het rumoer
van deze wereld. Het is een gewoon
werelds liedje. Het heeft geen enkele
godsdienstige strekking. Het spreekt
slechts van verlangen naar stilte, naar
vrede, naar rust.
Stilte en rust. Wat kan een mens daar
soms naar verlangen. En wij hebben
deze ook werkelijk zo dringend nodig.
Ons mooie eiland is rijk aan eenzame
plaatsen. Als wij willen kunnen wij
daar rust vinden, rust en stilte om ons
heen en in onszelf. Ook in de kerk kun
nen wij op beide manieren van de
stilte genieten. Het meeste nog van de
stilte van binnen.
Toen de profeet Elia moest vluchten,
omdat men hem wilde doden voor zijn
trouw en zijn liefde voor God en hij
geheel bedroefd en wanhopig was, vond
hij vrede en rust in de stilte van de
woestijn.
Daar werd hij zich van Gods nabij
heid bewust. Daar ontving hij nieuwe
kracht en nieuwe moed om verder te
gaan, om zijn moeilijke taak weer op
zich te nemen.
In de stilte ontmoette Elia God. Niet
de stilte zonder meer gaf Elia rust, maar
zijn ontmoeting met God.
In de stilte werd het hem mogelijk
contact met God te krijgen. En daar
door kreeg hij ook stilte van binnen.
Waarde lezers. Het leven maakt het
ons dikwijls moeilijk, zo niet onmogelijk
om een ogenblik aan God te denken.
Daarom is het wel eens goed, dat wij
de stilte zoeken, daar rust te vinden en
bovenal God te ontmoeten. God, die ons
Zijn rust wil schenken. Zijn kalmte,
Zijn vrede en Zijn stilte.
God geve, dat wij Hem in ons hart
ontmoeten.
LAATSTE MARKTPREEK
A.s. maandag houdt ds. De Lange
zijn laatste marktpreek. Het onderwerp
is „Berlijn".
ZONDAGSDIENST DOKTOREN
Den Burg:
DOKTER ELIAS
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
Oostcrend en De Cocksdorp:
DOKTER RENOUT
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
Zondagsdienst Witte Kruis
Zr. HOL
De Cocksdorp, tel. (02222) - 292
(van zaterdag 13 uur tot zondag 24 uur)
Zr. RIETVELD
Den Burg, tel. 102220) - 2414
(zondag van 9 tot 13 uur)
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 9 augustus a.s. worden de
moeders van de buitendorpen verwacht
op de volgende uren:
Den Hoorn 1.15 uur; Oosterend 2.00 uur;
De Cocksdorp 3.00 uur; De Koog 4.00 u.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 6 augustus op om 5.08
uur en gaat onder om 20.22 uur; 9 aug.
op om 5.13 uur en onder 20.17 uur.
Maan: 11 aug. N.M.; 19 aug. E.K.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
5 aug. 2.08 en 14.58; 6 aug. 3.22 en 14.58;
7 aug. 4.46 en 17.33; 8 aug. 6.00 en 18.43;
9 aug. 7.02 en 19.43; 10 aug. 7.53 en
20.33; 11 aug 8.40 en 21.16; 12 aug. 9.21
en 21.53.
Aan het strand ongeveer een uur eer
der hoog water.
