Hl
ROYAL
Agrarisch-sociale voorlichting
op Texel
Bloembollenteelt en
S treekont wikkeling
Verb. Vei lig Verkeer
wij willen
de echtte,
w ij roken
'half- zware
wij willen
de echte
wij roken
half-zware
Dc ziektebestrijding die onder leiding
van Dr. P. Wensvoort in ons land (en
met als uitgangsbasis weer Texel) ter
hand is genomen, is voor een goede
groei en daarmee voor de financiële
uitkomsten van de bedrijven van on
vermoed grote betekenis. Iedere scha
penhouder dient met de bekend ge
worden gegevens over ziekte en bestrij
ding daarvan zoveel mogelijk rekening
te houden. Verschillende mogelijkheden
zijn er thans die benut kunnen worden.
Het houden van de schapen op zich,
waaronder men dus de bedrijfsvoering
kan verstaan is een andere factor, die
de volle aandacht verdient. Dit geldt
speciaal ook voor Texel. Het feit, dat
men hier in het voorjaar en nazomer
meerdere malen min of meer gedwon
gen is de lammeren te verkopen, omdat
men zelf onvoldoende gelegenheid heeft
ze te weiden, kan er toe leiden, dat de
inkomsten door ongunstige prijzen op
Hoe ingrijpender een verandering is
en hoe sneller deze zich voltrekt, des
te moeilijker is het om zich op de juiste
wijze aan te passen.
Dit geldt vooral voor de wijzigingen
in het maatschappelijk leven en in de
menselijke verhoudingen, die niet zo
duidelijk waarneembaar zijn als de
technische en economische veranderin
gen, maar niettemin plaats vinden.
Bij de agrarisch-sociale voorlichting,
die door de standsorganisaties gegeven
wordt, gaat het vooral om die maat
schappelijke veranderingen en om men
selijke verhoudingen. Daarbij liggen de
vraagstukken in elk gebied weer an
ders, omdat elke streek een eigen ge
aardheid heeft en ook een eigensoortige
ontwikkeling doormaakt. Texel ver
schilt van de Noordoostpolder en de
Noordoostpolder is weer moeilijk te
vergelijken met de Zeeuws-Vlaanderen.
Typisch voor Texel is de jaarlijks te
rugkerende toeristenstroom, die be
paalde problemen met zich meebrengt.
Er zijn echter ook andere vragen,
die voor de Texelse bevolking van
groot belang zijn.
Welk beroep kiezen uw kinderen?
De mogelijkheden in de landbouw
zijn beperkt.
Op de meeste bedrijven is maar
plaats voor één opvolger. Wat gaan de
andere kinderen doen? Blijven zij op
het ouderlijk bedrijf hangen in de hoop
toch nog eens een boerderij te kunnen
bemachtigen? En als dat onmogelijk
blijkt, wat dan? Een ongeschoold beroep
op het vasteland is vaak de enige uit
weg. Wordt er direct na de lagere
school een keuze gedaan wat de be
roepsrichting betreft, dan zijn de mo
gelijkheden veel groter dan wanneer
men pas op latere leeftijd gaat kiezen.
Wie zal opvolger worden op het
ouderlijk bedrijf?
Wie van de kinderen zal het bedrijf
overnemen? De oudste of de jongste?
Of moeten de lichamelijke en verstan
delijke capaciteiten van de kinderen de
keuze van de opvolger bepalen? De be
langstelling van de kinderen zal ook
een woordje meespreken. Wie zal in de
toekomst een goed ondernemer kunnen
zijn?
Is de keuze bepaald, dan doet zich de
vraag voor welke regelingen er getrof
fen moeten worden om de opvolging te
zijner tijd soepel te doen verlopen. Dit
is een gezinsbelang. De opvolger moet
voldoende financiële ruggesteun heb
ben, maar de andere kinderen hebben
evenzeer recht op een deel van het
ouderlijk bezit.
Op welke leeftijd moet de opvolging
geregeld zijn?
Welke invloed heeft de recreatie?
De toenemende toeristenstroom eist
ruimte op.
Bepaalde agrarische gronden zullen
wellicht aan de recreatie worden opge
offerd. Aan de andere kant hebben ver
schillende boeren al van het toerisme
geprofiteerd. De ene verhuurt een deel
van zijn woning in de zomer, een ander
richt zijn stal als vakantieverblijf in,
terwijl een derde bungalows op zijn
erf bouwt. De vraag doet zich voor of
de inkomsten van het toerisme kunnen
worden gebruikt voor de verbetering
van het bedrijf.
De vreemdelingen komen ieder met
hun eigen leefwijze naar het eiland.
Is deze leefwijze voor de Texelaars
aanvaard of is er reden tot ergernis?
Hoe kan een goede verhouding tussen
de bevolking en de vakantiegangers
verder worden bevorderd?
Vragen te over. Vragen, die de aan
dacht waard zijn. Vragen, die beant
woord moeten worden.
De agrarisch-sociale voorlichters van
de L.T.B., de C.B.T.B. en de Hollandse
Maatschappij van Landbouw willen de
komende periode graag met de Texelse
bevolking over deze zaken komen spre
ken.
Drs. P. Bukman,
agrarisch-sociaal voorlichter.
UITVOERING ,,'T AMATEURTJE"
Na weken van ijverige studie zal de
Waalder toneelvereniging wederom
voor het voetlicht treden in het Dorps
huis „De Wielewaal". Opgevoerd wordt
het toneelspel in drie bedrijven door
IJs Vissel: ,,'t Sloofje". De uitvoeringen
vinden plaats op vrijdag 10 en zaterdag
11 november.
WEEKAGENDA VAN DE
STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL
Woensdag 8 november
Oostcrend, Centrum, Ned. Hevr. Mannen-
vereniging.
Den Burg, Texel, bridgedrive.
Den Burg, Oranjeboom, Tentoonstelling
streckontwikkclingscommissic Texel.
Oudeschild, 't Skiltje, Disco-avond voor de
jeugd boven de 14 jaar.
De Koog, De Toekomst. VVV-vergadering.
Donderdag 9 november
Den Burg, Casino, Plattelandsvrouwen,
Zweedse avond met films. Spreekster mevr.
G. Stelleman.
Den Burg. Oranjeboom, Tentoonstelling
streekontwikkelingscommissie Texcl
Vrydag 10 november
Den Burg, Oranjeboom, Tentoonstelling
streekontwikkelingscommissie Texel.
Dc Waal, Dorpshuis, Toneeluitvoering 't Ama
teurtje met ,,'t Sloofje".
Zaterdag 11 november
De Waal, Dorpshuis, Toneeluitvoering 't Ama
teurtje met ,,'t Sloofje".
Den Burg, Start nachtrit MAB-club Texel.
Overal op het Nederlandse platteland
treden momenteel grote veranderingen
op. Het platteland is in beweging.
Nieuwe bedrijfssystemen, nieuwe
machines en nieuwe arbeidsmethoden
veroorzaken een ware omwenteling in
de agrarische bedrijven.
Het gebrek aan arbeidskrachten en
de hoge arbeidslonen vormen een prik
kel om te gaan mechaniseren. Waar
mechanisatie door een te geringe be-
drijfsgrootte niet op een rendabele
wijze kan geschieden, wordt gezocht in
de richting van bedrijfsvereenvoudiging
of specialisatie.
De gehele structuur van de landbouw
is aan grote en snelle wijzigingen on
derhevig. Nergens treedt dit duidelijker
aan het daglicht dan in de streekont-
wikkelingsgebieden. Ook op Texel is
dit het geval.
Welke invloed heeft het toerisme?
Tijdens de laatstgehouden Waddenconferentie
is door cijfermateriaal duidelijk geworden, dat
het aantal toeristen, dat de vakantie door
brengt op ons eiland ook dit jaar weer Is toe
genomen. Meer dan 1.000.000 overnachtingen
werden geboekt en de „veilige uitloop" is nog
niet bereikt.
De jaarlijkse schapcnfokvecdag geniet steeds overweldigende belangstelling
Bloeiende bollen, een sieraad op het eiland
S treekontwikkeling heeft tot doel,
het aanwijzen van mogelijkheden om
voor een bepaalde streek tot groter
welvaart te komen. Wij zullen in dit
artikel nagaan, waar in de bloembol
lenteelt op Texel de problemen liggen
en daarna bekijken of er mogelijkheden
zijn voor verbetering.
De problemen
Wanneer we de Texelse bloembol
lenteelt aan een onderzoek onderwer
pen, dan zien we over het algemeen
tamelijk eenzijdige bedrijven. De teelt
van narcissen en krokussen is hoofd
zaak. Daarnaats komen op bescheiden
schaal wat tulpen en lelies voor. Ver
gelijken we dit met de teeltgebieden
aan de „overkant" dan zien we daar
naast de narcissen en krokussen meestal
belangrijke oppervlakten tulpen, ter
wijl ook irissen en hyacinten vrij veel
voorkomen.
De ontwikkeling op Texel is te ver
klaren uit het feit, dat de grond uit
stekend geschikt is voor het telen van
narcissen en krokussen en minder voor
die van de overige gewassen. Bovendien
vraagt het telen van bv. tulpen en
hyacinten grote investeringen in schuur
en verwarming. Dit zal ongetwijfeld
ook een aantal telers hebben weerhou
den om met deze teelten te beginnen.
De eenzijdige bedrijfsvoering heeft
tot gevolg, dat in jaren waarin de prij
zen van narcissen en krokussen aan de
lage kant zijn de inkomens van de
Texelse telers eveneens niet hoog lig
gen. Wanneer nog een of twee gewas
sen meer zouden worden geteeld, dan
is de kans groter, dat van tenminste een
ervan de prijs goed ligt. Het risico van
lage prijzen wordt dan meer verdeeld.
Een ander gevolg van de eenzijdig
heid is het optreden van sterke arbeids-
toppen. Een groot gedeelte van het jaar
is er op de bedrijven onvoldoende werk
maar in de tijd van rooien, „koken" en
planten is veel mankracht nodig. Hier
door is het vrijwel onmogelijk om ge
durende het gehele jaar personeel ren
dabel aan het werk te houden.
Tijdens de rooitijd kan op veel be
drijven ,gebruik worden gemaakt van
jeugdige vakantiegangers. Dit geeft een
flinke verlichting. De vraag is echter,
of deze ook in de toekomst steeds be
schikbaar blijven.
Een tweede probleem dat zich op
Texel voordoet is de verspreide ligging
van de percelen. Veel telers hebben
hun bollen op huurland staan. Dit land
ligt meestal op grote afstanden van
woning en bedrijfsgebouwen. Hierdoor
gaat in het vervoer van de bollen en
het rijden van en naar huis veel tijd
zitten. Deze tijd zou veel nuttiger kun
nen worden besteed. We hopen echter,
dat door de ruilverkaveling dit pro
bleem grotendeels zal worden opgelost.
De toekomst
Het streven van de streekontwikke-
ling is erop gericht, U een beeld te
geven van de mogelijkheden die er op
Texel liggen om tot meer spreiding van
teelten te komen. Daartoe zullen per
bedrijf maatregelen moeten worden ge
nomen, vooral op het gebied van grond
verbetering en financiering. Ook zal
vakkennis moeten worden opgedaan in
de voor Texel nieuwe teelten. De
bloembollenstand op de tentoonstelling
wil U een overzicht geven van de
mogelijkheden.
L. N. Onderwater
Het behoeft geen betoog, dat de
schapenhouderij op Texel van ouds van
zeer grote betekenis is voor zeer vele
bedrijven op het eiland. Dit leidt ertoe
(en dat is ook in het verleden herhaal
delijk het geval geweest) dat dit on
derdeel van de bedrijven, of zelfs als
volledig bedrijf, vaak in het middelpunt
van de belangstelling staat. En dit
laatste niet alleen bij de Texelse scha
penhouders zelf, maar ook bijzonder
goed bij de schapenhouder van de vaste
wal; en zelfs ver buiten onze lands
grenzen.
De jaarlijkse lammerenmarkten en
zeker ook de jaarlijkse schapenfokdag,
worden zeer druk bezocht door mensen,
die van heinde - verre komen. Natuur
lijk komt deze belangstelling niet zo
maar! Men kan rustig stellen, dat deze
veroorzaakt wordt door de goede kwa
liteit die het Texelse schaap niet alleen
als ras, maar in dit geval ook in de
meest letterlijke zin: als het schaap
afkomstig van Texel, heeft weten te
bereiken. Dit is vooral ook te danken
aan het inzicht en doorzettingsvermo
gen van de groep fokkers in stamboek-
verband, die het Texelse schaap ge
bracht hebben op het niveau van van
daag. De goede fokproducten van Texel,
rammen zowel als ooien worden dik
wijls graag gekocht door andere fok
kers om hun schapenstapel te verbete
ren.
De omstandigheid, dat dit ras een
zeer goede kwaliteit vlees levert, met
verhoudingsgewijs ook vrij goed vlees
vet verhouding, maakt dat het lams
vlees een gezocht artikel is op de Pa-
rijse markt. Op zichzelf is dit tegen
woordig voor de schapenhouderij over
het algemeen een niet ongunstige zaak.
Het betekent echter ook dat men alle
mogelijke zorg aan de fokkerij van dit
ras zal moeten blijven besteden, om het
kwaliteitsproduct zo mogelijk nog te
verbeteren. Gezien de ervaringen, dat
men elders ook niet stil zit, is deze
kwestie van niet te onderschatten be
tekenis.
Misschien, dat dit meerdere Texelse
schapenhouders nog zal inspireren zich
aan te sluiten bij de geregistreerde fok
kerij, m.a.w. door lid te worden van het
stamboek. Juist dan krijgt men de
beschikking over gegevens die bij de
selectie tot verbetering van de aller
grootste betekenis zijn.
Naast de vleeskwaliteit en vleespro
ductie, is tevens de wol van veel belang.
Ook hierop wordt sinds jaar en dag
systematisch geselecteerd; enerzijds
verlangt men een flinke hoeveelheid
wol, anderzijds ook wol van prima
kwaliteit. Door middel van de registra
tie worden alle gegevens hieromtrent
vastgelegd, zodat een ieder die aan de
geregistreerde fokkerij doet, daarvan
gebruik kan maken. Iets dergelijks
geldt eveneens voor de vruchtbaarheid.
Naast de zeer belangrijke verbetering
van de erfelijke aanleg, hetgeen dus via
de fokkerij in stamboekverband ge
beurt, zijn er echter meerdere andere
punten, die de aandacht vragen. We
kunnen daarvan noemen, de gezond
heidszorg.
dat moment aan de lage kant komen te
liggen.
De toestand zou al verbeterd worden,
als men in dergelijke gevallen wat meer
armslag zou hebben en de dieren wat
langer op het bedrijf te houden door
zelf te weiden.
Dit is een kwestie van bedrijfsvoe
ring en benutting van mogelijkheden.
De mogelijkheden daartoe dienen on
derzocht te worden en het is alleen
maar toe te juichen, dat de Texelse
schapenhouder zijn gedachten vooral
ook in deze richting laat gaan.
Een der factoren, die daarmee onge
twijfeld nauw verweven is, is de gras
landproductie, die op zijn beurt weer
van andere punten afhankelijk is. Ver
der moet hierbij, ook als afzonderlijke
factor, de voeding van het schaap op
zich genoemd worden. Kan deze niet
van het traditionele vlak, in een an
dere en uiteraard meer aangepaste
wijze uitgevoerd worden?
Natuurlijk zijn voor genoemde pro
blemen de oplossingen nog niet ge
vonden. Er wordt echter door meerdere
mensen hard aan gewerkt en dit moet
men bepaald toejuichen.
Bij dit alles is echter de medewer
king en het practisch inzicht in op
bouwende zin van de Texelse schapen-
houder evenzeer nodig. Een gezamen
lijke aanpak van verschillende vraag
stukken, mede in het kader van de
streekverbetering op Texel, zal onge
twijfeld tot succes kunnen leiden.
Op de tentoonstelling zelf wordt een
klein inzicht gegeven in de fokkerij, de
gezondheidszorg, de vleeskwaliteit en
de eindproducten van de wol. Een op
zet, die, hoe kan het anders, door de
verschillende instanties zoveel mogelijk
als een eenheid naar voren wordt ge
bracht.
Ir. J. Wietsma
BOOTDIENSTREGELING N.V. T.E.S.O.
Zon- en alg. erkende chr. feestdagen:
(geldig tot 26 mei 1962)
Werkdagen:
v. Texel 5.20
15.30
v. Den Helder: 6.30
16.40
v. Texel: 7.40
v. Den Helder: 9.00
7.40
10.30
13.00
18.00
9.15
11.40
14.20
19.35
11.00
16.00
18.25
12.10
17.15
19.35
