Cjroen '£warL-J~exels in het harL, N.V. Krak maakt korte metten met de bunkers Vogels in de winter Firma met „vernietigende" kwaliteiten m h - j®>4| .J-A 'WC; J mm DINSDAG 8 JANUARI 196J TEXELSE 76e JAARGANG No. 7724 COURANT Uitgave N.V. v.h. Langevcld de RooQ Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel Handelsdrukkerij Den Borg, Texel - Postbus 11 Tel. 2058 Verschijnt dinsdags en vrQdaga. Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen bank. Postgiro 052. Abonn.pr. ƒ2,4# p. kwart 4- 25 ct. incasso. Advertenties: familieberichte* 12 ct. p. mm.; andere advert. 10 ct. p. mm. Het is voor een kersverse en nog niet helemaal „ingeschoten'" redactie niet zo eenvoudig om tweemaal per week een krant met een min of meer aantrek kelijke inhoud af te leveren. Hoewel de weersomstandigheden het niet steeds even aanlokkelijk maken, plegen we ons zo nu en dan eens in de buitenlucht te begeven, gewapend met camera en notitieblok. In het kader van deze gewoonte bewandelden wij vorige week het Texelse strand in de omgeving van het Noordvlak. Wij kunnen U verzekeren dat een strandwandeling in wintertijd een belevenis kan zijn. Reeds heel wat kilometers zand hadden we onder onze voeten zien doorglijden toen we opschrokken door een donderende explosie. De tips in militaire dienst opgedaan onwillekeurig navolgend lieten wij ons op de grond vallen in afwachting van de dingen die zouden volgen. Met schrik bedachten we dat we al voortsukkelend ongemerkt de hors hadden betreden en thans wel licht een vermeend militair doel vormden. Mis evenwel. Toen enkele ogen blikken later nogmaals het geraas van ontploffende springstoffen klonk, kon den we vaststellen dat het geluid vanuit de duinen klonk. fen die zonder meer tegen een bunker- wand wordt geplakt. De kracht van de Springstof is zo groot, dat we de zaak zodoende wel opblazen. Het meeste effect van de springstof wordt verkre gen als ik eerst een gat in de bunker- wand boor, maar het spaart tijd en moeite als het zó gaatKuiper neemt uit een kistje drie kartonnen staafjes die de springstof op ammo- niumnitraatbasis bevatten. In elk kokertje zit ongeveer een half ons. De ontsteking geschiedt met elektrische stroom. In elke koker wordt een ont steker bevestigd, waaraan een lang stuk draad zit. De draden worden met elkaar verbonden en gekoppeld aan een lange kabel die nu wordt uitgerold. Het gaat er om voldoende dekking te vinden op een zo kort mogelijke af stand. In de duinen is dat niet zo moei lijk, een twintigtal meters verder kun nen we ons achter een zandhoop ver schuilen waar we met kloppend hart de verdere verrichtingen van Kuiper gade slaan. De kabel wordt met een stekker- tje bevestigd aan een sterk op een veld telefoon gelijkend kastje. Snel draait Kuiper een aantal malen de slinger in het rond. „Nu wek ik een flinke stoot stroom op die zich ophoopt in een con densator. Om de lading tot ontploffing te brengen hoef ik alleen maar op dë knop te drukken!" Kuiper voegt de daad bij het woord en het resultaat doet onze oren nog suisen. Een donderende Als de springstoffen hun werk hebben ver richt, leggen de laatste resten van de bunker het af tegen de ratelende pneumatische boor Toen wij nieuwsgierig de duinen introkken werd de situatie duidelijk. Inplaats van het fraaie Hoornder duinlandschap ontwaarden wij een aantal nijvere mensen en machi nes, die temidden van een ware chaos van zand, beton en ijzer hun werkzaamheden verrichtten. Bij informatie blijkt dat we het te doen hebben met de N.V. Kruk uit Heiloo, die met behulp van machines en springstoffen bezig is de laatste res ten van Hitiers westwall op te ruimen. De bunkers nabij het Hoornder slag maakten deel uit van de Zuidbatterij, een der geduchtste Duitse versterkin gen in de oorlog. Bunkers zijn gemak kelijker te bouwen dan af te breken. De in luttele maanden tijds opgetrok ken betonmassa's zijn nu, 16 jaar na de oorlog, nog steeds een doorn in het oog van hen die in het Texelse duin de zelfde vredige geest denkt te zullen aantreffen als elders op het eiland. De N.V. Kruk uit Heiloo heeft erva ring met het opruimen van deze colos sen. Reeds diverse bunkercomplexen hebben het tegen de kracht van pneu matische boren en springstoffen moeten afleggen, ook op ons eiland. De afge lopen jaren was de ploeg bezig bij paal 17, Westerslag, De Koog en de Noord batterij. Sedert een week of acht is de uit voerder van de N.V. Kruk, de heer J. de Kuiper bezig bij het Hoornderslag. Hem staat een staf personeel van acht man ten dienste benevens het benodig de rijdend materieel. Denkt U niet dat Kuiper voortdurend in zijn directie- wagen zit. Toen wij hem wilden spre ken, troffen we hem na lang zoeken aan, geconcentreerd bezig met het aan brengen van een springlading. Hij is gaarne bereid iets van zijn vakgehei men prijs te geven. „Ik ben bezig met het aanleggen van een druklading, dat wil zeggen een hoeveelheid springstof- „Ontdekking" van een bunker. Hele onder grondse complexeu worden blootgelegd. explosie weergalmt tot ver in de omge ving. Een massa zand en beton wordt in de lucht geslingerd tesamen met een grote rookkolom. Ook voor een gerouti neerd vakman is het altijd de vraag of de explosie voldoende schade heeft aan gericht. Kuiper kan tevreden zijn. Als hij de plek nadert waar eens een forse woonbunker stond, treft hij slechts brokstukken aan Op de achtergrond heeft een grote „Shovel" (een soort heftruck) staan wachten, die nu grommend naderbij komt en gelijk wij de aardappels met een vork van het bord prikken een paar brokken tegelijk boven de grond brengt. Het gevaarte lijkt met zijn om- hooggeheven last topzwaar maar zon der ongelukken zet de shovel zich in beweging en rijdt naar een gereed staande vrachtauto. Met donderend ge raas komen de betonbrokken op de laadbak terecht en worden aldus naar elders afgevoerd. Het puin is goed bruikbaar aan het Horntje waar het zal worden gebruikt bij de waterbouw kundige werken aldaar.. Contractueel is vastgelegd dat het ijzer van de bewape ning en ondersteuning van het beton vervalt aan de fa. Kruk. Met het pneu matische gereedschap ontdoet men de wapeningsstaven en -balken van het gesteente en brengt ze bijeen op een grote schroothoop. Wij zijn getuige geweest van de ver nietiging van een z.g. woonbunker. Bouwwerken dus die indertijd hebben gediend om het militaire personeel te huisvesten. De muren en het dak zijn van betrkkelijk lichte constructie aan gezien deze onderkomens zich meestal enkele meters onder het duinzand be vonden. Een andere zaak is het bij de ge- schutsbunkers die onderdak hebben ge boden aan kanonnen van zwaar kaliber. Omdat deze bunkers op een tamelijk hoog standpunt werden gebouwd en niet door een laag aarde waren over dekt, zijn ze van een belangrijke zwaar dere constructie. Niet zelden is alleen het dak van deze bunkers al twee tot drie meter dik! Op een dergelijke ves ting heeft een druklading weinnig ef fect. In het dak van de bunker worden een aantal gaten geboord waarin de springstof wordt neergelaten. Bij de explosie ontstaat dan voldoende druk zodat het beton bezwijkt. De losgeko men stukken zijn vaak nog onhandel baar groot zodat de pneumatische ha mer eraan te pas moet komen om ze klein te krijgen. De acht manen die hier hun werk verrichten hebben een zware en niet ongevaarlijke taak. De fa. Kruk zal tot ongeveer half mei op Texel bezig zijn. Dan zullen nog niet alle bunkers van het eiland zijn verdwenen Toestemming aan Rijkswa terstaat om deze souvenirs uit de be zettingstijd op te ruimen, wordt gege ven door het Ministerie van Defensie. Het Ministerie geeft elk jaar een aantal bunkres vrij voor vernietiging. Texel telt meer bunkers dan wel eens wordt gedacht. Op het werkterrein bij het Hoornder slag zijn de laatste we ken diverse exemplaren onder de grond „ontdekt". Met behulp van de dragline worden ze tevoorschijn gebracht en on dergaan in de regel hetzelfde lot als (hopelijk binnenkort) alle kazematten beschoren zijn Het geeft voldoening dat de zuide lijke duingordel straks ontdaan zal zijn van vele smetten, dat het Hoornderduin weer duin zal zijn in de juiste zin deS woords, een waardige zetel voor moe der natuur die, weggejaagd van andere plaatsen, haar gezag in dit gebied kan herstellen. NOGMAALS KERNENERGIE Naar aanleiding van het verslag van de voordracht over kernenergie voor vreedzame doeleinden die werd gehou den door de heer De Wijs voor ,,'t Nut", ontvingen wij van onze abonnee de heer R. Boom, Ada van Hollandstraat, Den Burg, enkele corrigerende opmer kingen. In de passage over de samenstelling van de Atoomkern schreven wij dat tegenover elk geladen proton, minstens één negatief geladen neutron zou be staan. Dit is niet juist. Het neutron is niet geladen, dus elektrisch neutraal. Elders in het artikel is een drukfout geslopen. Het koolstofisotoop C-14 heeft een halveringstijd van 6000 jaar en niet van 500 jaar zoals wij abusie velijk vermeldden. Omdat door deze onjuistheden wel licht enig onbegrip is ontstaan, zijn wij de heer Boom erkentelijk voor zijn op merkingen. NATUURRAPSODIE Al ver voor wij in Nederland de invloed van de winter ondergaan, ont vluchten reeds miljoenen vogels het hoge noorden. Zowel eertijds als tegenwoordig is dit de tijd dat de eendenkooien haar poorten openen en de jachtgeweren niet langer in de rekken blijven. Langs verschillende kustplaat sen waren het voor de ganzeroeren de netten die opgesteld werden om de vogelvangerij in haar primitiefste vormen te bedrijven. Landinwaarts en vooral langs de duinkust stonden de vinkenbanen waar zangvogels gevangen werden. De vogeltrek voltrekt zich volgens een bepaalde regelmaat die haar hoogte en laagtepunten vindt onder de invloed van weersomstandigheden. Deze ver rassingen zijn de vcldwaarnemers dikwijls zeer welkom en worden nauw keurig geregistreerd om later hieruit conclusies te trekken. De vogels die in ons eigen land de komst van de winter niet willen af wachten, verlaten ons al de laatste zomermaanden en in de loop van de herfst. De lange afstandsvliegers uit Noorderlijke streken versterken hier hun aantal. En half oktober ontvangen we uit dat noorden het kleinste vogel tje dat ons land bezoekt, n.l. het Goud haantje en verschijnt ook op het IJsel- meer de grootste vogel die jaarlijks acte de presence geeft, de wilde zwaan. Deze laatste vogels grazen nu al weer enige maanden de fonteinkruidvelden af in de voormalige Zuiderzee. We vinden deze velden aan de oostkant van het meer, de plaatsen waar voor de af sluiting de wiervelden zich uitstrekten. Het fonteinkruid groeit op ondiepe plaatsen in zoet en brak water. Nu het plan van het recreatiegebied rond de nieuwe Flevopolder is gerea liseerd is daar een waterwildreservaat ontstaan dat we als een der grootste en belangrijkste in ons land kunnen noe men. Ook hier vinden we honderden zwanen tesamen met duizenden eenden. Onder de Afsluitdijk en in het Amstel- meer kunnen we eveneens de prachtige witte vogels waarnemen. Hun aparte zang wijst de weg naar de verblijf plaats. Wanneer het open water plaats maakt voor een dikke ijsvloer dan gaan de Kleine Zwanen op de vleugels en wederom worden ze verdreven uit een gebied waar het bij normale winters voor hen uit te houden is. We zien dan vele van deze vogels nog wel op open zee terwijl vele soortgenoten de west kust van Engeland en Ierland opzoeken waar ze in warmere golfstromen van het Oceaanwater voorlopig onbedreigd zijn. De Knobbel- en Grote zwanen ne men dan dikwijls hier in ons land de lege plaatsen in. Met deze in- en uittocht van de zwa nen is er dan ook een kentering geko men en begint de zware strijd. Is door de vorstperiode reeds een aantal slacht, offers gevallen, hun aantal zal nu ver veelvoudigen. Het was in de winter van 1956 dat in een fotowedstrijd een foto werd be kroond van een triest winterland- schapje. Er zullen die winter vele foto's gemaakt zijn van winterlandschappen, want alles wat de winter aan ijs en sneeuw ons brengt was aanwezig. Maar het motief van die foto was in al haar Straks voorgoed verleden tgd UITSLAG KERSTPUZZEL Velen hebben zich tijdens de vrije dagen rond Kerstmis en Nieuwjaar over onze kerstpuzzel gebogen en ons hun gevonden oplossing toegestuurd. Vrijwel alle inzendingen waren fout loos, zodat door loting de prijswinnaars zijn aangewezen. De oplossing luidde: De snoeken zijn zo U hier ziet dit jaar in 't wintersportgebied Oma was toch maar liever thuis en past met Simson op 't huis. Wg wensen hen daar veel plezier en u een goede Kerstmis hier. Eerste prijs: Riet Graaf, Groene- plaats 11, Den Burg, boekenbon ƒ10,- tweede prijs: Jaap Hin, Dijkmanshuizen S 39, Oudeschild, boekenbon ƒ5, derde prijs: P. Kikkert, Kikkertstraat 93, De Cocksdorp, boekenbon ƒ5, POSTZEGELNIEUWS Nieuw uitgekomen: Opening diaco- nessenziekenhuis te Paramaribo, serie van 2 zegels voor 0,75; Dierenbescher ming Suriname, 4 zegels voor ƒ1,10. De series gaarne spoedig afhalen bij de heer J. van Laar, Boogerd 4, Den Burg. RIJP 't Is of Gods Hand milddadig over boom en takken heeft gestreken en met Zijn adem zachtjes heeft beroerd. Ziedaar!, het Meesterwerk is klaar; ik raak niet uitgekeken, op wat des Scheppers hand, zo feilloos heeft volvoerd. Het machtige kunstwerk van ongekende schoonheid in grootte ongeëvenaard, is als een winter-bruiloftsklecd, dat gans de Schepping in haar schoonheid delen deed. M. Dros-Eelman, Oosterend, 29 december 1962. eenvoud zo goed gekozen dat hiermede al het vogelleed werd uitgedrukt. Een verhongerende blauwe reiger die ster vende was met alleen in haar omge ving de door ijzel neergedrukte riet stengels langs de slootkant. Waarschijnlijk is de drang bij deze blauwe reiger niet sterk genoeg ge weest om de vlucht van honderden kilometers te maken om in de vreemde wellicht nog open water te vinden. Een groot deel van de reigerbevolking er achterblijvers zijn die het zo vaak is in het najaar weggetrokken. Het is niet te zeggen waardoor het komt dat met de dood moeten bekopen wanneer deze vogels niet door mensen geholpen worden. Vooral in de laatste strenge winter van 1956 waren de vogels sterk anfhankelijk van de mens, ze leefden eigenlijk bij de gratie van de mens. Wanneer we er op uit trokken met tientallen auto's met brood en graan beladen, werden we met al dit vogel leed geconfronteerd dat ver was van de behagelijke warme woonruimte. En zo zal het deze winter niet anders zijn. Ook nu zullen duizenden en duizenden vogels die al geen voedsel meer hebben kunnen vinden, zitten kleumen en wachten tot wij hun leventje zullen rekken. De leeuweriken en lijstersoorten die ons land bij een zacht winterweer op zoeken, zullen we nog moeten missen boven de landerijen. Hun gezang geeft ons altijd weer die warmte die gesloten ligt in de hunkering naar het nieuwe seizoen. Dat nieuwe seizoen dat wij Lente noemen, dat vrolijkheid en nieuw leven brengt. Waartoe ook de hongerende vogels in de toegedekte weilanden willen bijdragen. Zij zullen daartoe bijdragen wanneer de mens ze helpt in deze tijd en ze het voorjaar zullen kunnen halen. Jac. J. Bais BELANGRIJKE VOORLICHTINGSMIDDAG Het oogsten en het transport van graan In het kader van de activiteiten van de Streekontwikkeling wordt op vrij dag, 11 januari a.s. door de Vereniging voor Bedrijfsvoorlichting „Texel" een voorlichtingsmiddag gehouden over nieuwere methoden bij het oogsten en het transport van graan Deze zomer is er op ons eiland een begin gemaakt met een nieuwe werk wijze, waarbij het graan uit de maai- dorsmachine niet meer in zakken komt, maar opgevangen wordt in een graan- tank of in kisten. Dit graan wordt dan verder in daarvoor geschikte wagens of in de kisten naar de pakhuizen ver voerd. Het staat wel vast, dat deze nieuwere methoden zeer snel ingang zullen vinden. De akkerbouwers, die deze zomer al volgens het nieuwe systeem hebben ge werkt zijn eenstemmig van mening, dat dit een grote verbetering is ten opzichte van de methode, waarbij het graan in zakken komt. Ook de loonwerkers toon den zich enthousiast over de nieuwe werkwijze. Toch is het zeker niet zo, dat alle vragen zijn opgelost. Daar is de kwestie van het opvangen en het vervoer in kisten of het vervoer van los graan in wagens. Verder staat het wel vast, dat de organisatie van een en ander zeker niet eenvoudig is. Wil men voorkomen, dat bij de maaidorsmachines stagnatie optreedt, dan moet steeds gezorgd worden voor voldoende kisten of wa gens. Een goed samenspel tussen akker bouwers, loonwerkers en ontvangers van het graan is een eerste eis. Al deze zaken zullen aan de orde ko men op 11 januari a.s. Om de kwestie van alle kanten te belichten is de mede werking gevraagd van de firma's en coöperaties, die het graan ontvangen en een tweetal landbouwers, die volgens het nieuwe systeem hebben gewerkt. Deze medewerking is vlot toegezegd en dit betekent, dat op de bijeenkomst het woord zal worden gevoerd door de he ren L. J. v.d. Geest, J. de Beurs Jr., P. J. Stoepker, A. Saai en B. v.d. Beek. Verder zullen de loonwerkers worden gevraagd om aan de discussie deel te nemen. Wij zijn van mening, dat dit een zeer vruchtbare middag kan worden voor alle graantelende boeren en loonwer kers. Ook andere belangstellenden zijn hartelijk welkom. De bijeenkomst wordt gehouden in hotel „Texel" en begint 's middags half twee. C. v. Gr.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1963 | | pagina 1