Cjroen ZwartsJexels in het harL, De ambtsperiode van burgemeester C. De Koning Koger hobbyshow trok veel bekijks 1 oktober 1950 - 1 april 1963 NU KOPEN LATER BETALEN DINSDAG 26 MAART 1963 TEXELSE 76e JAARGANG No. 7746 COURANT Uitgave N.V. r.h, Langeveld de Roojj Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel Handelsdrukkerij Den Borg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058 Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleeg bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,40 p. kwart 25 et incasso. Advertenties: familieberichten 12 ct p. mm.; andere advert 10 ct p. dub. Jubilea vormen in het algemeen dankbare aanleidingen terug te blikken op hetgeen in de achterliggende periode tot stand kwam. Nu de heer C. De Koning op 1 april a.s. 12Vt jaar burgemeester van Texel is, willen wij gaarne de gelegenheid aangrijpen een aantal aspecten van de sociaal economische ontwikkeling van Texel in die periode aan te stippen. Wij menen dat dit overzicht, dat ze ker niet de bedoeling heeft volledig te zijn verre van dat alleen al ge rechtvaardigd is door de belangrijke positie die de burgemeester, als hoofd van het dagelijks bestuur van de ge meente, inneemt in het sociaal-econo mische leven. Structuurveranderingen Gedurende de jaren 1950-1962 heeft de gemeente Texel belangrijke struc- tuele veranderingen doorgemaakt. Ge steld kan worden, dat bepaalde ontwik kelingen, waarvoor reeds voor 1940 de basis aanwezig was, eerst na 1950 ge stalte kregen De drie hoofdbronnen van bestaan landbouw, visserij en toerisme vertonen in dit opzicht een merkwaardige overeenstemming. Landbouw De noodzaak tot ruilverkaveling van de cultuurgrond op het oude land werd al voor de oorlog ruimschoots ingezien. De voorbereidende maatregelen werden na de oorlog met' kracht ter hand ge nomen. Van 1953 tot heden vormden de draglines een bekende verschijning in het landschap, dat door de ruilver kaveling overigens in aantrekkelijkheid voor de vreemdeling niets bleek in te boeten. De gevolgen van de ruilverkaveling zijn hoewel op dit moment misschien nog niet duidelijk waarneembaar verstrekkend. De bedrijfsvoering zal efficiënter kunnen zijn. Met minder mensen zal meer geproduceerd kunnen worden. Van 1947 tot 1960 liep onder invloed van de voortschrijdende mecha nisatie het aantal in de landbouw werkzame mannen terug van 1415 tot 1143. Op een verdere teruggang van ten minste 200 man tot 1970 moet gerekend worden. Niet minder dan 118 kilometer van het wegennet werd gereconstrueerd, daarnaast werden geheel nieuwe wegen aangelegd. Behalve door de landbouw wordt hiervan in toenemende mate geprofi teerd door het gemotoriseerde vreem delingenverkeer, dat in het bijzonder in juli en augustus ons eiland over spoelt. Ook de waterhuishouding werd on derhanden genomen. 120 km. hiervan werden herzien of opnieuw aangelegd. Tot en met 1961 werden reeds 35 boerderijen vanuit de dorpen verplaatst naar de bijbehorende bedrijfsgrond. Visserij De visserij van Texel was reeds voor de oorlog van grote betekenis. De kot- tervissers van Oosterend, toen nog be perkt in aantal, behoorden in hun tak van visserij tot de meest in het oog vallende groep in de Nederlandse vis serswereld. De aanvoer van hun pro ducten geschiedde steeds op de grote markten in IJmuiden of Scheveningen. Na de oorlog heeft de kottervloot een krachtige ontwikkeling doorgemaakt. Het aantal Oosterender kotters bedraagt thans 26; omstreeks 1950 12. De jaarlijkse besomming bedraagt nu ƒ4,5 a ƒ5 miljoen. De visserij van Oudeschild beleefde reeds voor 1940 een teruggang. Uit diverse berichten valt evenwel op te maken dat er thans sprake is van enige opleving in deze groep. Toerisme Het toerisme vertoonde aanvankelijk een gestage groei. Voor de laatste ja ren, met name tot en met 1961, moet gesproken worden van een stormachtige ontwikkeling. De logiesaccommodatie tracht zich zo goed mogelijk aan te pas sen, hetgeen niet weg neemt, dat in het topseizoen de vraag naar bepaalde ac commodaties nog steeds groter is dan het aanbod. De bezetting van het voor seizoen toont met de toeneming van de capaciteit een onvermijdelijke tendens tot daling zolang de vakantiespreiding in ons land, ondanks studiecommissies, tot de vrome wensen blijft behoren. De capaciteitcijfers (slaapplaatsen) ontleend aan „Voor Vrienden van Hotels Logies met ontbijt Pensions Gemeubileerd Kamphuizen Jeugdherbergen Jeugdhotels Kamphuisjes Kampeerhuisjes 1950 1962 575 775 225 700 600 800 1625 350 100 (750 1325(1) 875 Kampeerverblijven 75 Kampeerschuren 1350 450 Kampeerterreinen 2500 5750(2) Totaal 6375 12.450 (1) Exclusief de huisjes van de niet bij V.V.V. aangesloten Stichting Sociaal Toerisme; (2) Inclusief de terreinen van de Stich ting Sociaal Toerisme. De nieuwe verblijfsvormen, die in 1950 nauwelijks hun intrede hadden gedaan, ontwikkelden zich op spectacu laire wijze. Zij nemen grote oppervlak ten in beslag en vormen niet altijd een sieraad in het landschap. Opmerkelijk is de uitbreiding van ge meubileerd; een uitbreiding die gelijke tred hield met de totale uitbreiding. Het aantal overnachtingen dat om streeks 1950 350 a 400.000 bedroeg steeg tot over de 800.000 in 1961. In 1962 vond enige terugslag plaats. Het ziet er echter naar uit dat het miljoen over nachtingen niet ver meer af is. Het buitenlandse toerisme dat in 1950 ontbrak, moet 12 jaar later voor de welvaart zorgen. Immers ruim 40% van de overnachtingen komt voor reke ning van onze Oosterburen. Veel is er dus veranderd in het toe risme sedert 1950, gebleven is het pa troon van spreiding over het eiland. Ruim 60% van de logiescapaciteit is geconcentreerd in De Koog en omge ving, in 1950 53%. Auto's Sterker nog dan het aantal overnach tingen nam het aantal auto's (van toe risten) toe dat ieder seizoen door TESO overgezet moet worden. In 1949 15.300 in 1962 ruim 100.000 of meer dan 6 x zoveel! Hoezeer de auto's voor TESO een bron van voortdurende zorg vormen, mag als bekend worden verondersteld. Het interessante is dat dit probleem welhaast uitzichtsloos lijkt. De nieuwe koppont zal nieuw verkeer aantrekken, enz De ontwikkeling van Texels eigen autopark was uiteraard niet zo indruk wekkend: 125 personenauto's in 1950, 600 in 1961. Niettemin betekenen deze cijfers dat de bevolking van Texel vrij sterk (auto)mobiel is geworden. Het gemiddelde aantal inwoners per auto daalde van 78 tot 18. Woningen Een andere bron van zorgen vormt de woningbouw. Het aantal nieuwe wo ningen, dat gebouwd mag worden, voorziet ong steeds niet in de behoefte. Van 1950 t/m 1962 werd vergunning gegeven voor de bouw van in totaal 650 woningen, waaronder 240 woning wetwoningen. Inwonertal De sterke groei van het aantal over nachtingen, de verdubbeling van de kottervloot en de reconstructie van de infrastructuur (wegen enz.), waarvan landbouw èn vreemdelingenverkeer profiteren, hebben niet geleid tot een forse toeneming van de bevolking. Opgemerkt werd al dat het aantal agrariërs terug liep. Het vreemdelingenverkeer is, afge zien van het top-seizoen, weinig ar beidsintensief, terwijl de kottervissers voor het bemannen van hun vloot een toenemend beroep op de overkant moe ten doen. De groei van de bevolking is dan ook niet in de laatste plaats een gevolg van de algemene toeneming van de welvaart. Het aantal verzorgende diensten en instituten (publieke dien sten en onderwijs) nam niet onbelang rijk toe, terwijl de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de primaire be- staansbronnen feitelijk stagneerde. Deze ontwikkeling resulteerde in een groei van de bevolking van 9.800 zielen op 1 januan 1950 tot 10.800 op 1 januari 1962 of gemiddeld een toeneming van 83 per jaar. In die zelfde periode gaven ruim 600 Texelaars er de voor keur aan te emigreren naar Canada, Zuid-Afrika of Australië. Behalve door geboorten kreeg de bevolking van Texel versterking door de vestiging van agrariërs uit de noor delijke provincies. De afvloeiing in het eigen land was vnl. gericht op de drie westelijke provincies. In de samenstelling van de bevolking is mede hierdoor wel een en ander ver anderde. Helaas is alleen de kwantita tieve verandering te meten. Wij denken hierbij in het bijzonder aan de leeftijds opbouw. Het aantal personen, waarop de sa menleving in de eerste plaats steunt, is de leeftijdsgroep van de 20 - 54-jarigen. Deze groep nam naar verhouding af van 44,7% tot 40,5%. Het aandeel van de jongeren (0 - 19 jaar) nam toe van 37,4% tot 40,4%. Ook het aandeel van de' ouderen (55 jaar en ouder) steeg, nl. Resultaten van zinvolle vrijetijdsbesteding De „Oranjevereniging" te De Koog heeft vrijdag en zaterdag j.l. in het N.H. Jeugdgebouw laten zien welke mogelijkheden er liggen voor hen, die besloten hebben hun vrije tijd actief te gebruiken. In het programma dat aan de be zoekers van de hobbyshow werd uitgereikt, gewaagden de organisatoren van „een bescheiden maar welgemeende tentoonstelling". Inderdaad was de opzet van de expositie eenvoudig. Toch zullen dergelijke shows meer moeten worden gehouden. Het staat namelijk vast dat de bezoekers niet alleen worden geïm poneerd door het gebodene, maar dat velen zich laten inspireren en zélf aan de slag gaan. Daarmee is dan het beoogde doel bereikt. De show bleek te zijn onderverdeeld in zes afdelingen. Zo werd aandacht be steed aan teken- en schilderwerk, naaldwerk, houtbewerking en model bouw, fotografie en kook- en bakwerk. Een aparte afdeling herbergde de in zendingen van jeugdigen tot en met 15 jaar. Goed schilder- en tekenwerk bevond zich onder de inzendingen van diverse artistieke lieden, die van allerhande materialen gebruik hadden gemaakt om hun meestal naturalistische schilderijen te maken. Zo zagen we het naar een voorbeeld vervaardigde „En de boer hij ploegde voortvan de heer B. Halsema, die daarbij enkele verdienste lijke schilderstukjes exposeerde. Conté potlood, was, krijt, inkt en terpentijn waren de ingrediënten waarmee J. Bruin o.a. „Schapenmarkt" en „Texelse boerderij" wrocht. Ook de heren J. A. en D. Bonne deden met verdienstelijke inzendingen van zich spreken, evenals mej. Luysterburg. Naaldwerken De afdeling B was bijzonder rijk aan inzendingen. Geen wonder, welke dame doet er niet aan een of andere vorm van naaldwerk? Een keur van borduur werk, spin- en haakwerk viel in deze afdeling te bewonderen. Hoewel het niet mogelijk is alle inzendingen te be spreken, viel ons het wandkleed met motieven ontleend aan het oude testa ment zeer op. Het werd vervaardigd door mevr. Waardenburg. Ook het bor duurwerk van mevr. J. Flikkema viel op. Zij beeldde de 12 maanden van het jaar uit in een 12-tal borduurwerkjes. Verder was er een keur van baby kleertjes, truitjes, wandkleden, tasjes etc. De afdeling houtbewerking en model bouw heeft heel wat kijkers aangetrok ken. Vooral de klassieke voorbeelden van huisvlijt, scheepsmodellen, waren goed vertegenwoordigd. O.a. ontwierp de heer J. C. Bonne een sleepboot die zelfs v/as voorzien van motoren en ver lichting! Ook eenvoudiger zaken, waar onder de vogel die mevr. B. Halsema-de Wit uit beukenhout vervaardigde, trok ken de aandacht. Zestig uur besteedde de heer C. Groenhof sr. aan een kap stok, die geheel uit notensatijnhout werd gesneden. Ook een theeblad was op die wijze vervaardigd. Een aardig curiosum vormde de tabakspot, die was gesneden uit het hart van een vliegtuig propeller. Zeer vele voorwerpen groei den onder de hand van de heer J. Burger. Stuk voor stuk originele en artistiek verantwoorde ontwerpen, die NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK N.V van 17,9% tot 19,9%. Minder mensen moeten dus in 1962 zorgen voor meer mensen dan in 1950. Als de welvaart toeneemt levert dat geen moeilijkheden op. Welvaart Welvaart is echter een betrekkelijk begrip. Ongetwijfeld is op Texel de welvaart (hoeveelheid goederen en diensten per hoofd van de bevolking) gestegen, doch ook elders steeg de wel vaart. Het is juist deze vergelijking die nog wel enige vragen doet rijzen. Is de welvaart op Texel wel zo gunstig? In 1958 het jaar waarvan recente cijfers ter beschikking staan bedroeg het gemiddelde inkomen ƒ1.800,per inwoner. Op de Friese Waddeneilanden evenwel ƒ2050,terwijl ook in ge meenten als Wieringermeer, Anna Pau- lowna en Zijpe het inkomen per inwo- neer omstreeks ƒ2.000,bedraagt. Hieruit zouden wij dus moeten conclu deren, dat wij er op Texel nog niet zijn. Zoals opgemerkt werd, is dit over zicht onvolledig. Zo is o.a. in het geheel geen aandacht besteed aan de grote verbetering in huisvesting van en toenemende differentiatie in ons onder wijs. Alleen al op grond van vorenstaand beperkte overzicht menen wij dat de burgemeester met voldoening kan terug blikken op de vele veranderingen ten goede die in de sociaal-economische situatie van zijn gemeente tot stand kwamen. het in de huiskamer goed doen. De heer E. Stoer, zelf een der organisatoren van de tentoonstelling, bleef niet ach ter. Meer dan 250 uur besteedde hij aan het model van een Deense kotter de „Oda". Veel foto's Aan de afdeling fotografie was veel zorg besteed. Diverse zeer verdienste lijke platen waren tegen de wanden be vestigd. Sommige zelf afgewerkt. De fotoclub „De Kiekendief" had een bij zondere stand voor haar rekening ge nomen. Door middel van voorbeelden werd aangetoond hóe men een goede foto moest maken. Door tekeningen werd een beeld gegeven van de werk wijze bij het ontwikkelen en afdruk ken. Hopelijk kan de „Kiekendief" door deze activiteit weer enkele nieuwe le den boeken' Slechts drie inzendingen waren in de afdeling kook- en bakwerk te bezich tigen. Het waren een tweetal taarten en een tulband. Tekeningen, gebruiksvoorwerpen en poppen werden vervaardigd door deel nemers beneden 15 jaar. Een goed stukje werk leverde o.a. Frits Bonne met zijn zeiljacht-met-hulpmotor. De boot werd vervaardigd van twee klom pen naar een eigen ontwerp. Tijd: 70 uur! Hopelijk zal de „Oranjevereniging" in de toekomst meer hobbyshows or ganiseren. De bezoekers ervan zullen het besef krijgen, dat vrije tijd op een manier kan worden besteed, die meer voldoening geeft dan het passief bele ven van een televisieprogramma! De jury wees de volgende prijswin naars aan: Afd. A: 1. J. Bruin, 2. D. Bonne; 3. mej. A. G. Luysterburg; Afd. B: 1. mej. A. G. Luysterburg, 2. 2. mevr. A. v. Schoonhoven; 3. mevr. A. Holtewes; Afd. C.: 1. J. Burger, 2. A. Bakker; 3. mevr. B Halsema; Afd. D.: 1. A. Binsbergen, 2. mej. D. Maas; 3. J. van Heerwaarden; Afd. E.: C. R Alkema. Afd. F.: 1. Marijke van Schoonhoven; 2. Frits Bonne, 3. Ineke Schoo. OVERDRACHT ORGEL De dienst van woensdagavond 8 uur, waarin het nieuwe orgel van de Ge reformeerde Kerk te Den Burg zal worden overgedragen, zal worden ge leid door ds. M. Hamming (consulent) uit Den Helder. SIJP KUIPER VOND EERSTE TEXELSE KIEVITSEI Dat Sijp Kuiper uit De Waal een geboren eierraper is, werd vrijdag j.l. duidelijk, toen hij als eerste dit jaar op Texel een kievitsei vond. Het gebeurde net even na het middaguur toen Sijp naar Den Burg fietste op weg naar school. Aangetrokken door de kenmer kende gedragingen van de kieviten boven het weiland in de buurt van De Veen, stapte hij af en ging op onderzoek uit. Het was meteen raak! Direct bracht Sijp het eitje naar Den Burg, waar de firma Plaatsman en Cornelissen er ƒ2,50 Voor betaalde. Vorig jaar was Sijp Kuiper ook de vinder van het eer ste Texelse kievitsei. Toen deed hij de verheugende vondst in dezelfde omge ving, echter op de 26e maart. DE HEER C. BAKKER WAS 40 JAAR LID VAN R.K. KERKKOOR TE OUDESCHILD De heer C Bakker herdacht zondag j.'l. het feit, dat hij veertig jaar lid was van het R.K. Kerkkoor te Oudeschild. Ter gelegenheid hiervan was in het pa rochiehuis een receptie georganiseerd, waar de Zeereerw. heer pastoor v.d. Burg woorden van dank sprak voor datgene wat de jubilaris voor het koor heeft gedaan. Speciaal roemde de pas toor de heer Bakker voor alles wat hij deed om de goede geest in het koor te bewaren of te herstellen. Uit handen van de pastoor ontving de heer Bakker het erediploma van de Sint Gregorius- vereniging en kreeg hij de medaille opgespeld. Namens het zangkoor sprak de directeur, de heer J. Th. Boom woor den van dank en lof. Hij zei goed te weten welk een opgave het is, lid van het zangkoor te zijn. Door de herhaalde en langdurige afwezigheid weet de familie dit ook. Hij dankte daarom de gehele familie voor dit offer dat zij ge durende 40 jaar bracht. De korte plechtigheid werd bijge woond door familie- en koorleden. Vele anderen kwamen de jubilaris na afloop hun persoonlijke gelukwensen aanbieden. UITVOERING U.D.I. De voorjaarsuitvoering van de Rede rijkerskamer U.D.I. vindt plaats zater dagavond 6 april a.s. in Hotel „De Oranjeboom". Aanvang 8 uur. Er wordt gelegenheid gegeven tot plaatsbespre ken op zondagmorgen, 31 maart a.s. van 11.30 tot 1 uur, eveneens in Hotel „De Oranjeboom". Loting om 12 uur precies. Opgevoerd wordt een zeer geestig blijspel „De bungalow", van Toine van Bergen. FILMAVOND VOOR SCHENKERS VAN FILMAPPARAAT (van onze correspondent) Oudeschild Door de o.l. school Oudeschild is samen met twee andere scholen een filmapparaat aangeschaft. Hiervoor is te Oudeschild in zeer korte tijd door schenkingen en renteloze aan delen een bedrag van ƒ864,bijeen gebracht. De oudercommissie is daar zeer erkentelijk voor. Om deze dankbaarheid tot uiting te brengen, nodigt de Oudercommissie alle goede gevers uit tot het bijwonen van een filmavond op dinsdag 26 maart (heden dus) in ,,'t Skiltje". Aanvang 8 uur. Vertoond zullen worden films over Afrika, Een reis door Zweden en Een halve eeuw luchtvaart. De toegang is gratis, maar vanwege de berooide kas kan geen gratis con sumptie worden verstrekt. Aangenomen wordt echter dat dit geen bezwaar zal opleveren. De Oudercommissie zal het zeer op prijs stellen als velen aan de uitnodi ging gehoor zullen geven. HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild: 26 mrt. 9.26 en 21.48; 27 mrt. 10.06 en 22.27; 28 mrt. 10.43 en 23.03; 29 mrt. 11.19 en 23 37; 30 mrt. 11.52 en Aan het strand ongeveer een uur eerder hoog water COLLECTE GROESBEEKSE TEHUIZEN De collecte voor de Groesbeekse Te huizen, de enkele weken geleden werd gehouden, heeft in Eierland 21,60 en in De Cocksdorp 25,opgebracht. (Ingezonden) Amsterdam, 21 maart 1963 M.H., TEXEL, EEN MOOI EILAND, MAAR ONS NIET MEER GEZIEN J.l. zondag zijn we met vrienden, met auto, voor het eerst van ons leven op Texel geweest. In Den Helder aan de steiger vroegen wij om retours, die de kassier ons dan ook gaf (er niet bijzeggend, dat voor de auto geen retour wordt gegeven). Na een paar uur op uw eiland vertoefd te hebben, werd de terugreis over Oude schild aanvaard. Door de hoeveelheid van verkeersborden, die het eiland rijk is, hebben wij helaas geen bord opge merkt, dat de weg van Oudeschild naar het pontveer wegens opdooi niet bere den mocht worden. (Wel het richtings bord „naar Den Helder"). Wij werden dan ook door een rijkspolitiebromfiets- ageht prompt bekeurd Op onze tegen werping dat wij totaal onbekend waren op Texel werd gereageerd met de mede deling, dat dat wel in het proces-verbaal zou staan. (Welkom vreemdeling, toe rist of nozem). Bij de pont aangekomen stonden er 2 files. Nogmaals, niet bekend met de situatie gingen wij in de 2e file staan, naast de laatst aangekomen wagen van de eerste file. Personeel noch politie voor inlichtingen waren niet te zien. Tot na een kwarter een VW-busje aan- gerost kwam, waar een man of acht TESO-personeel uitdwarrelde. Vervolgens ging de kleinste (van lengte, niet van mond) bij de kop van de le file staan en schreeuwde tegen ze dat ze op konden rijden naar de boot. Op mijn vraag, wanneer wij aan de beurt waren, werd mij toegesnauwd, dat ik achteraan de le file kon gaan staan, dat hij niks met m'n praatjes te maken had en dat ik wel stond te liegen. Doordat een der andere automobilis ten zo sportief was te erkennen, dat wij voor hem er reeds stonden, mochten wij doorrijden. (Welkom vreemdeling enz.) Opgereden tot aan de pont, bleek dat wij nog een vaarbiljet voor de auto nodig hadden. Doordat ik met een ge weldige sprint dat biljet te pakken kreeg en de boot net aan vol was, kon den wij als bijna laatste er nog bij. Anders hadden de heren ons nog rustig laten staan. Ook de manier van auto's opeen laden op de pont verdient eens onder de aan dacht van de bevoegde autoriteiten ge bracht te worden. Iedereen blijft in z'n auto zitten, die zo dicht naast elkaar staan, dat bij eventuele aanvaring of anderszins een ramp niet tot de on mogelijkheden behoord. Nogmaals, het is een mooi eiland, maar ons niet meer gezien. Met vr. gr. W. J. van Es COMMENTAAR: Dat lijkt ons inderdaad de beste op lossing! Redactie T.C.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1963 | | pagina 1