c Over de toekomst van Texel 7 Ï,UM jeugdpuistjes TWEEDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 17 MEI 1963 Het opstel van de heer R. Witte Het ligt voor de hand, dat een opstel, dat niet meer dan 3000 woorden mag bevatten, zich niet kan bezighouden met een diepgaande studie over de toe komstige ontwikkeling van land- en tuinbouw, rekreatie en onderwijs op Texel. De bovenstaande limiet is m.i. terecht getrokken. Een opstel van vrijwel onbepaalde lengte is namelijk in dit geval veel eenvoudiger te schrijven dan één waarbij men verplicht is niet te uitgebreid te zijn en dus een algemene lijn aan te houden. Ik bedoel hiermee dat het eenvoudiger is om naar de ge- meentesekretarie te stappen, statistisch materiaal op te vragen en hierop tenslotte een eindeloos kommentaar te geven, dan, zonder deze gegevens, een algemene lijn te geven, welke nu eenmaal onvermijdelijk is, gezien het maxi maal gestelde aantal woorden voor dit opstel. Maar laat ik het voorwoord niet eindeloos laten duren, tenslotte komt er ook nog een nawoord. Land- en tuinbouw Gaan we dan over naar de toekomst van de Texelse land- en tuinbouw, dan wil ik het voorwoord getrouw het niet hebben over zaken als het aantal arbeidskrachten per 50 ha. cultuur grond; de verdeling van de cultuur grond in bouwland en tuingrond; de oppervlakten, die de verschillende pro- dukten in de toekomst voor zich gaan opeisen; de toekomstige mogelijkheden voor granen vergeleken met die van olie-houdende gewassen. Deze onderwerpen en nog tien tallen andere hoe belangrijk ze on getwijfeld zijn, laten we rusten. Het is niet zo moeilijk om voor de landbouw een verschijnsel te vinden, dat nog lange jaren van invloed zal zijn op de landbouw en in iets mindere mate op de tuinbouw. We behoeven maar één keer te raden: de ruilverkave ling. De verkaveling zal in de toekomst niet alleen van belang zijn voor de individuele boer, maar ook voor het gezicht van de gehele Texelse land bouw. En dan met name als de reke ning gepresenteerd zal worden; ik meen in 1967. Inderdaad, het lijken me de kosten van de ruilverkaveling, die centraal ge steld moeten worden indien men iets zinvols wil schrijven over de ontwikke ling in de toekomst van de Texelse landbouw. Deze kosten zullen de ten dens verhogen van het afnemende aan tal mensen, dat op Texel zijn bestaan vindt in de landbouw. Dit verschijnsel van het afnemend aantal agragiërs, dat al jaren op Texel werkzaam is, met als oorzaken o.a. rationalisatie en mecha nisatie, maar waarop ik hier niet ver der wil ingaan, is door de ruilverkave ling nog aangewakkerd omdat deze een afname van het aantal arbeidsinten sieve bedrijven kleiner dan 10 ha. stimuleerde. Ik voorzie verder dat het aantal be- drijfshoofden met een bedrijf, waarvan de grootte ligt tussen de 10 en 35 ha. het niet langer zullen kunnen bolwer ken na het tijdstip waarop de kosten van de verkaveling moeten worden op gebracht. Aan de andere kant echter zijn er de tegenkrachten. Krachten dus die boven genoemde tendens kunnen tegenhouden of te niet doen. Zo zal er veelvuldiger gebruik gemaakt worden van loonbe drijven: zal het aantal coöperaties zich uitbreiden of zal het aantal leden van de bestaande groter worden; zal er een zeer ver doorgevoerde specialisatie op treden. Naar mijn mening zullen deze tegen krachten, waarvan ik er slechts enkele noemde en waarop ik in dit korte be stek niet verder kan ingaan, niet zo sterk zijn dat zij de tendens van het afnemende aantal bedrijfshoofden ten gevolge van de betaling van de ruil- verkavelingskosten teniet zullen doen. Om nog even op deze tegenkrachten terug te komen, wil ik de combinatie land- en tuinbouw met toerisme noe men. Dit proces dat nu reeds gaande is ik denk alleen nog maar aan kam- peerschuren zal zeker voor enige financiële verlichting kunnen zorgen. Verder lijken mij deze tegenkrachten van eminent belang voor de toekomst van de Texelse landbouw. Een diep gaande studie over deze krachten kon wel eens een noodzaak blijken. Ge noemd werd reeds: specialisatie. Hier mee komen we bij het gezicht van de gehele Texelse landbouw. Ook de gro tere bedrijven ontkomen niet aan de gevolgen van de ruilverkaveling, indien ze tenminste in het verkavelingsgebied liggen. Ongetwijfeld zullen de grotere bedrijven de moeilijkheden beter het hoofd kunnen bieden, maar ook zij zullen zich moeten specialiseren. Naast de specifieke oorzaak van de ruilver kaveling zal ook de toekomstige vrij making van de Europese landbouw markt van invloed zijn; temeer daar de Nederlandse regering op de duur verplicht zal worden haar landbouw- garantiebeleid te herzien. Zo komt het beeld van de Texelse landbouw in de toekomst voor onze ogen: Een neiging tot grotere bedrijfs- vorming; gespecialiseerd: geen gemeng de bedrijven meer met wat aardappe len, wat graan, wat bollen, zelfs een paar koetjes; gemechaniseerd met een sterke uitbreiding van de loonbedrijven. Twee artikelen wil ik noemen: de winstgevende teelt van pootaardappe- len, die ook in de toekomst met grote waarschijnlijkheid aantrekkelijk zal blijven; en graanteelt, waarvoor Texel een uitstekend klimaat heeft. Dit toekomstbeeld zegt ook reeds veel over de tuinbouw. De scheiding landbouw-tuinbouw zal scherper wor den. Ook hier specialisatie en een sterke uitbreiding, indien de gronden geschikt voor de tuinbouw tenminste met voor het toerisme gereserveerd zullen wor den. Denken we hierbij vooral aan de bloembollenteelt met daarnaast een mogelijke uitbreiding van de fruitteelt. Rekreatie Het probleem van de rekreatie op Texel is een ingewikkelde kwestie, Reeds eerder vermeldden wij de uitslag van de door de Streek- ontwikkeling Texel, in samenwer king met de Stichting Cultureel Werk Texel georganiseerde op stelwedstrijd. Helaas was de be langstelling voor deze wedstrijd gering. De Streekontwikkelings- commissie schrijft dit toe aan het feit dat de opgave achteraf toch iets te moeilijk te geweest en ve len heeft afgeschrikt. Dat neemt niet weg dat de twee ingezonden opstellen bijzonder goed waren. Wij hebben gemeend dat het voor de lezers interessant is, kennis te nemen van het schrijven van de heer R. Witte, Lijnbaan 25, Den Burg, aan wie de tweede prijs is toegekend. Zoals bekend heeft men in verband met het geringe aantal inzendingen geen eerste prijs willen uitreiken. Red. voornamelijk door het feit, dat de re kreatie aangepast moet worden aan een groep personen, die groter is dan het totale-bevolkingsaantal van Texel. Re kreatie; het is een begrip dat op uiteen lopende wijze wordt gedefinieerd. Ik wil me hier bepalen tot de inde ling van rekreatie in een „natuurlijke" en een culturele kant. En het komt me voor dat op Texel te sterk de „natuur lijke" kant van de rekreatie beklem toond wordt. Deze opvatting huldigt termen als: per individu zoveel vier kante meter bos, duin of strand, kortom zoveel vierkante meter eiland. Een dergelijke redenering leidt onherroepe lijk tot een maximaal aantal toeristen dat op een gegeven ogenblik op het eiland aanwezig mag zijn, teneinde een verantwoorde „natuurlijke" rekreatie mogelijk te maken. Heden ten dage echter wordt het moderne toerisme meer en meer om schreven als een streven er eens uit te zijn, om niet thuis te zijn. Deze inter pretatie van toerisme legt de nadruk niet op rekreatie zoals die voorkomt uit de natuurlijke omgeving van de vakan tieplaats, maar op de mate waarin de laatste een meer sociaal-kulturele ont spanning kan geven aan de vakantie ganger. Deze redenering houdt niet in dat Texel een tweede Zandvoort of Scheveningen moet worden. Het eiland heeft een unieke natuurlijke omgeving, die in grote lijn gehandhaafd moet blij king op de toerist. Dit neemt echter niet weg, dat op Texel het een en ander gedaan kan worden aan de sociaal-kul turele rekreatie voor de vakantiegan ger. Want blijft het aantal toeristen dat de natuur van het eiland zoekt waar schijnlijk het grootste, de andere groep zal in absolute cijfers toenemen, wel licht ook relatief. Met deze algemene lijn zal men, naar mijn mening, op Texel rekening dienen te houden, te meer daar toerisme meer en meer een massaverschijnsel wordt en omdat Texel door de snellere veerdienst ook binnen het bereik is komen te liggen van dit massa-toerisme. Het is overigens broodnodig dat op Texel een toeristenonderzoek wordt ge houden, waaruit o.a. het bovengenoem de verschijnsel van de sociaal-kulturele rekreatie zoekende toerist te voorschijn kon komen, waarbij we verder kunnen denken aan de manier waarop de va kantieganger op Texel zijn geld wil besteden. Het is wenselijk te achten dat dit nieuwe type van toerist hoewel het niet de meerderheid van het totaal aantal toeristen zal gaan uitmaken op Texel een ontspanning vindt die het landelijk aspekt van het eiland niet aantast en die toch tegemoet komt aan de eisen van deze toerist. Het is altijd moeilijk om vanuit een algemene lijn te komen tot praktische voorbeelden. Maar een enkele wil ik noemen. Voor jeugdige vakantiegangers en dat zijn vaak de kampeerders is het nodig dat er in de duinen een aantal sport- veldjes wordt aangelegd. In De Koog zou men zich verder kun nen voorstellen een opvangruimte voor deze jongeren. Ik denk aan een ruimte waarin men zich kan uitleven aan bin nensporten zoals tafeltennis en biljart alsook aan de dans. Ook de behoefte aan een aantal ten nisbanen zal in de toekomst in De Koog gevoeld worden. De oudere vakantiegangers moeten in staat gesteld worden meer kulturele manifestaties te kunnen bijwonen. Ge noemd kunnen worden concerten en to neelvoorstellingen. De zaal, die hiervoor nodig is, zou in Den Burg kunnen ko men, wil het gebouw ook in de winter intensief gebruikt kunnen worden. Hier zijn we bij een belangrijk ver schijnsel aangekomen: belangrijke in stellingen van rekreatie moeten in de zomer maar vooral ook in de winter gebruikt kunnen worden door de eilandbewoners. Ik stel me voor onder het hoofd on derwijs enkele voorbeelden te geven van toekomstige rekreatieve instellin gen, die vooral voor de Texelaars van betekenis kunnen zijn. Onderwijs en rekreatie zijn namelijk per definitie misschien wel te scheiden, maar in de praktijk lopen ze vaak in elkaar over. Zo is één van de funkties van rekreatie zeker een mate v vorming. Onderwijs De behoefte aan instellingen van on derwijs hangt ten nauwste samen met de ontwikkeling van de bevolkings groei. Het is echter niet mijn bedoeling om aan de hand van de Texelse bevol kingsprognoses een berekening te geven van de toekomstige behoefte aan les lokalen en soorten van scholen. Overi gens blijkt de laatste jaren dat de Texelse bevolking niet zo snel meer groeit als de gehele Nederlandse. Naast deze demografische druk om tot uitbreiding van het aantal lesloka len te komen, zijn er nog een tweetal andere faktoren die van invloed kun nen zijn op het onderwijs op Texel. Dat is dan in de eerste plaats de algemeen geldende neiging tot het volgen van voortgezet onderwijs Dit zal tot uit drukking komen in een verhoging van het aantal leerlingen dat onderwijs op de HjB.S. en op de U.L.O. gaat volgen. Ook de op te richten L.T.S. zal in een behoefte gaan voorzien, hier kom ik direkt op terug. L.T.S. en H.B.S. kun nen er de oorzaak van zijn dat het aantal leerlingen op de U.L.O. gaat verminderen, hoewel een maatregel als het verhogen van de leerplichtige leef tijd deze ontwikkeling weer kan tegen houden. Al met al is er geen enkele reden om geen nieuwe U.L.O.-school te bouwen! Een tweede faktor die van invloed is op de toekomstige ontwikkeling van het Texelse onderwijs, is het feit dat de stuwende en de verzorgende sectoren van het economische leven in de Texel se samenleving naar elkaar toe groeien. Er bestaat een redelijke kans dat bin nen niet al te lange tijd het aantal mensen dat in hun levensonderhoud voorziet in de verzorgende sektoren even groot zal zijn als het aantal in de stuwende sektoren. Hieruit zal de grote behoefte aan een L.T.S. voortvloeien. Verder komt hier ook uit voort een grotere vraag naar administratief on derlegd personeel; m.a.w. naar leerlin gen die een U.L.O. of H.B.S.-opleiding achter de rug hebben. Tot zover een algemene lijn. Kijken we nu naar enkele specifieke behoeften dan wil ik in de eerste plaats pleiten voor een instruktie-zwembad in Den Burg en een gymnastiekzaal in De Koog. Deze laatste kan eveneens van dienst zijn voor het toerisme. Voor de schoolsport zullen enige ter reinen in orde gemaakt moeten worden, in vrijwel elk dorp lijkt me. Een meer algemeen onderwijs of vor ming gevende instelling is de oprich ting van een openbare leeszaal. Een economisch gezonde zaak zou kunnen zijn het oprichten van verschillende in stellingen in één complex. Ik denk hier bij aan een gebouw waarin gevestigd zou zijn: een schouwburgzaal, die te vens voor concerten geschikt was deze zaal zou eveneens een grote funk- tie kunnen hebben voor de toeristen een tentoonstellingsruimte; een muziek- KLERCQ OOK UW TOPFORM-DEALER 98,50 II I Hoe stelt zich de ideale fauteuil voor? Natuurlijk, comfortabel, maar verder... strak of vloeiend van lijn? Klassiek of modern? Hoe dan ook, üw ideale fauteuil staat In één van de meer dan 100 toon- kamers bij Klercq's Woninginrichting. Kom vrijblijvend eens kijken bij Klercql OEN HEIDER SPOORSTRAAT 30 KONINGSTRAAT43-45 school; wmarbij tenslotte ook nog de zojuist genoemde openbare leeszaal be trokken kon worden. Ziedaar een kleine waslijst van ver langens; ze is echter lang niet kompleet. Laten we de bouw van een nieuw mu seum in de Dennen niet vergeten, waar in ook de Oudheidskamer kon trekken. Naast de bovengenoemde instellingen wil ik besluiten met één die wellicht niet zoveel moeilijkheden van vestiging met zich meebrengt. Omdat Den Burg nu alle bejaarden- en rusthuizen her bergt, lijkt me de inrichting van een complex volkstuintjes voor deze groep van Texelaars, die hun laatste levens jaren vaak in ledigheid doorbrengen een waardige taak voor de gemeente. Beëindigen we nu de drie verplichte onderwerpen van dit opstel en wenden we ons tot een onderwerp van keuze. Oudeschild Elke Oudeschilder die momenteel nog optimistische geluiden over de moge lijkheden van zijn dorp laat horen, loopt een grote kans uit de dorpsge meenschap gestoten te worden. De malaise die men in Oudeschild on dervindt kan men kort samenvatten in het zinnetje: „De bóót is weg!" Mijns inziens een schijnprobleem. Want waar op Texel liggen de kansen voor voor namelijk de toeristische sektor zo gun stig als in dit unieke dorp? We noemen er enkele. Uitbreiding van de Noordzeevisserij Om geen enkele reden is het mij dui delijk waarom deze geconcentreerd moet blijven in Oosterend, dat nota- bene gebruik maakt van de haven van Oudeschild. Dan is er de aanleg van een scheeps werf. Als grootste voorwaarde hiertoe is uitbreiding van de haven nodig. Als deze uitbreiding er inderdaad komt, dan zijn er niet te missen kansen aanwezig tot het inrichten van de haven als jachthaven. Het is deze mogelijkheid tot het inrichten van een jachthaven en kan er nu geen stuk van het haven terrein af? die het dorp een grote opbloei kon bezorgen. Naast deze jachthaven is ook de aan leg van een strandje ten Noorden van de haven mogelijk. Er is in vroegere jaren op die plek reeds een instruktie- bad geweest, zelfs met een Texelse bad meester! Het inrichten van een bad- mogelijkheid is technisch zeer wel mo gelijk, financiëel zal het zeer moeilijk zijn. Maar waarom geen N.V opgericht de tot doel heeft Oudeschild te maken tot recreatiegebied van alle Noordne derlandse watersportliefhebbers? Misschien heb ik wat te veel enthou siasme betoond met betrekking tot Oudeschild; dit enthousiasme gelieve men dan te zien als tegenwicht voor het pessimisme dat vele Oudeschilders momenteel kenmerkt. Nawoord of korte samenvatting Zoals de waarde lezer gemerkt zal hebben, heb ik de verschillende on derwerpen zeer summier behandeld. Het kan ook haast niet anders in een kort opstel. Zo is de tuinbouw niet geheel uit de verf gekomen; pas bij het schrijven van dit nawoord bleek me, dat ik datgene wat ik had willen schrijven ook inderdaad had kunnen schrijven. Het spookbeeld van over schrijding van de 3000 woorden speelde echter een te grote rol. U gelieve dit maar te zien als een schoonheidsfout. De beklemtoning van het sociaal- kulturele aspekt van toerisme komt voort uit mijn overtuiging dat dit aspekt door veel Texelaars over het hoofd wordt gezien. Dit neemt niet weg dat de Texelse natuur altijd de overheersende faktor zal blijven voor de rekreatie zoekende toerist. Overigens kan ook aan de natuur lijke omgeving van het eiland wel iets „gedokterd" worden. Ik denk hierbij aan bebossing van het Noor delijk gedeelte van het eiland en aan het aanleggen van een natuurbad in de Dennen. In mijn voorwoord liet ik reeds doorschemeren dat een voorspelling aan de hand van cijfers weinig zinvol is voor een opstel als dit. Bij de be handeling van het onderwijs heb ik me dan ook niet door cijfers laten leiden. Ik ben echter de laatste om te ontkennen dat bijvoorbeeld een gemeentebestuur zich vrijwel hele maal op dergelijke cijfers moet ba seren, in dit geval dus bevolkings prognoses. Texel bevindt zich momenteel in een overgangsperiode. Eén groep eilandbewoners staat lijnrecht tegen over een andere. Ik geloof dat de grootste groep gevormd wordt door die Texelaars, welke niet beseffen of niet willen beseffen dat ze zich in een veranderende samenleving be vinden. Zo wordt het veranderende type van toerist niet gezien of afge daan met het oproepen van schijn problemen zoals we in de laatste ja ren bemerkt hebben toen rumoerige groepen jongeren betiteld werden als nozembenden. Ik hoop nu dat uit mijn opstel is gebleken het was in ieder geval mijn bedoeling! dat de Texelse gemeenschap zeker veel kan doen aan dergelijke problemen. In het geval van de jeugduitspattin- gen zou dit kunnen geschieden in de vorm van genoemde opvangcentra. Ook het geluid dat men bijvoor beeld in De Koog veelvuldig kan horen in de trant van „die lui van de overkant verdienen hier de centen!" is een teken dat men de veranderin gen niet op tijd heeft ingezien. Laten we hopen dat de zeer naaste toekomst verandering zal brengen in deze negatieve houding. Texel verdient het. Tenslotte is het een eiland dat met één woord is te ken- schetsen; Briljant! J PUROL-POEDER f1.60-f1- Paardensportvereniging maakte plannen tijdens jaarvergadering YVADDENRUITERS EN PONYCLUB WERKEN MEE AAN CONCOURS-HIPPIQUE In gezellige sfeer heeft dc Vereniging van Vrienden van het Paard vrijdag avond haar jaarvergadering gehouden in hotel „De Lindebooin-Texel". Zoals gewoonlijk bestond voor de avond een goede belangstelling. Een der belang rijkste besluiten waarmee de leden kon den instemmen was de vaststelling van het Concours-Hippique op 20 juli van dit jaar. Het programma van die dag zal iets meer omvatten dan gewoonlijk het geval was. Zo zullen de Wadden- ruiters en de ponyclub een gedeelte krijgen te verzorgen, waarbij de pony4s worden betrokken bij een nummer voor aangespannen ponny's. Het concours d'élegance is een nieuwigheid. Er zal aan worden deelgenomen door auto's en paarden. Verder is er een springcon cours en een paardcndefilé. Voor de muzikale verzorging staat het fanfare korps D.E.K. garant met haar drum band. 's Morgens vinden de keuringen plaats. De gezelligheidsrit wordt op zondag, 30 juni, gehouden. De route is nog ge heim. De vereniging zal betrokken wor den bij de plannen van het Texels Folklorecomité en een ringrijderij orga niseren op woensdagavond 31 juli op de Groeneplaats. Voor meer ringrijde- rijen wordt weinig gevoeld. Dan zou het „nieuwtje" er al gaan en de organisatie in een sleur ontaarden. Met de finan ciële situatie staat het er nog niet te best voor. Ter bestrijding van die ver enigingskwaal zal een verloting worden gehouden in de komende zomer. Toiletteercursus Op donderdag, 30 mei a.s. zal worden aangevangen met een z.g. toiletteer cursus. Om zeven uur 's avonds zal de eerste les aanvangen op een plaats in de nabijheid van Den Burg of De Waal. Ongeveer tien deelnemers zullen de lessen kunnen volgen. Een der ge slaagden zal een zg. kadercursus kun nen volgen zodat de vereniging t.z.t. over een eigen leraar gaat beschikken. De heer Joh. C. Roeper werd met al gemene stemmen herkozen als voor zitter. De heren M. Witte, M. Roeper en J. van Maldegem namen zitting in de financiële commissie. Tot besluit werden een dertigtal dia's over de afgelopen winter getoond en een kort filmpje. Een goede herinnering van een voor de paardensportvereniging bijzondere periode. Het zwaartepunt lag bij de ringrijderij met arresleden in De Dennen. Met genoegen hebben wij vrijdag kunnen constateren dat de Ver eniging van Vrienden van het Paard nog steeds even levend is als voorheen en ook de komende tijd voor aantrek kelijke evenementen gaat zorgen. JONGENS- EN MEISJESCLUB ZUID-EIERLAND GAF UITVOERING (van onze correspondent) Eierland In het wijkgebouw „Bethel" werd vrijdagavond j.l. een bonte avond gehouden. De meisjesclub begon met het stukje „De Vlinderko- ningin". Het toneel was daartoe in een bloementuin herschapen. Het stukje werd vlot afgewerkt en van de kos tuums was veel werk gemaakt. Vervolgens speelden de meisjes „Jan tje Happerdepap". Jantje had uit de studeerkamer van z'n vader, die tove naar was, een toverboek bemachtigd en toverde onderwijzers en leerlingen om. Hierdoor ontstonden allerlei ingewik kelde situaties. Als vader thuis komt, is hij zo boos, dat hij Jantje in een aap verandert. Als de tovenaar, na veel zoeken de toverspreuk vindt, die ieder weer normaal maakt, komt alles weer goed. Hierna werd pauze gehouden met een verloting. Na de pauze kwamen de jongens aan de beurt. Opgevoerd werd „Kees en Koen en hun Apachen". Een gangster ontvreemdt in de trein van een kleine jongen een paar honderd gulden, die hij naar z'n tante moest brengen. Deze echter weet met behulp van een aantal als Apachen geklede jongens de boef op te sporen. Na een onverhoedse over val in z'n eigen huis werd de schurk gebonden en gedwongen het gestolen geld terug te geven. Het slotstukje „Slimmer dan Slim", werd gebracht door een paar oudere jongens. Een boertje komt bij een advocaat raad vragen. Een hond heeft z'n broek verscheurd en hij vraagt hoeveel ver goeding hij daarvoor kan vragen. Als de advocaat meent ƒ5,zegt het boertje „Goed meneer, betaalt u maar, het was uw hond", maar als de advo caat zijn rekening aanbiedt van de raad, moet de boer nog vijf gulden toe beta len en zo is de advocaat toch nog slim mer dan Slim. Tussen de bedrijven door droeg mevr. C. Kok-Verhoeven enige gedichten voor. Helaas was de zaal maar half gevuld. De jeugd heeft op deze wijze op een prettige wijze haar steentje aan het goede doel bijgedragen. WOENSDAG 22 MEI GEEN CONSULTATIEBUREAU VOOR ZUIGELINGEN Men deelt ons mede, dat er woens dag 22 mei geen consultatiebureau voor zuigelingen wordt gehouden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1963 | | pagina 3