Cjroen 7wartsjexelsin het harL, Uitstekend weer begunstigde paardensportdag Wat gebeurde er in 1813 wmmz Concours d'élegance belooft veel voor de toekomst DINSDAG 23 JULI 1963 TEXELSE 76e JAARGANG No. 7778 COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rood Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel Handelsdrukkerij Oen Borg, Texel - Postbus II - Tel. 2058 Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,40 p. Icwart -f 25 ct. incasso. Advertenties: famllieberichtei 12 ct p. mm.; andere advert 10 ct p. mm Wéér heeft zich het jaarlijkse paardenfestijn van de Vereniging voor Vrien den van het Paard op de speelweide te Den Burg afgespeeld. Dat het evene ment voor publiek zowel als organisatoren volkomen geslaagd mag heten, is voor een belangrijk deel te danken aan het uitermate gunstige weer. Hierdoor hebben zich ongeveer 800 toeschouwers laten lokken die ook wat het pro gramma betreft zeker niet teleurgesteld zijn geworden. Zaterdagmorgen omstreeks 10 uur opende de dag met de keuringen V.L.N. en Trekpaarden. Daarbij kwam weer eens duidelijk naar voren dat het er met het Texelse paardenbestand steeds beter voor gaat staan. De heer L. W. Biesheuvel, adviseur van de paardensportvereniging was er goed over te spreken. Verschillende dieren konden naar de Centrale keuringen te Opmeer worden verwezen waar zij zeker geen slechte indruk zullen maken. Bij het aankopen van paarden aan de overkant gaat men onder invloed van de toege nomen belangstelling behoedzaam te werk. De heer Biesheuvel noemde het een verheugend feit. dat men ook op Texel streeft naar een paardenbestand van het Gelders type. Jammer is het dat van dit type op het eiland nog on voldoende mannelijk fokmateriaal aanwezig is. Doorfokken met het Gronings type doet een bereikt resultaat weer snel teniet. De wisselbeker voor de beste fok- merrie met veulen werd uitgereikt aan ,,Ugrieta" van de heer N. J. Vermeulen. De wisselljeker voor de beste 1-3- jarige merrie Gelders type ging naar „Diana" van de heer Jac. de Graaf. Het beste veulen was ,,Ediëna" van de heer C. J. Swaerts, "Oudeschild. De beste 1-jarige merrie was „Doramia" van de heer W. Smit. De Dennen. De beste 2-jarige merrie was „Corrie" van de heer Joh. C. Roeper, Oosterend. De beste meerjarige merrie was „Bea" van de heer C. J Swaerts, Oudeschild. Ook het best voorgebrachte paard, waarbij werd gelet op het tenue van de mon sterknecht en het toilet van het paard, was „Bea" van de heer Swaerts. V.L.N.-keuringen Hengstveulens Gelders type: Eduard", eig, mevr. Goeman-du Porto, Off. pre miewaardig; Gronings type: veulen, eig. Joh. C. Roeper, lokaal 2e premie; Merrieveulens Gelders type: „Ediena", eig. C. J. Swaerts, Qff. Ie premie, Gronings type: veulen, eig. N. L. Ver meulen. Den Burg, lok. 2e premie. 4 - 7-jange merriën Gronings type: „Zanora", eig. H. Ph. Koorn, De Den nen, lok. 2e premie. 1-jarige merriën Gelders type; „Diana", eig. Jac. de Graaf, Den Hoorn, le premie en aanwijzing voor Centrale keuring; „Diewina", eig. Jac. de Graaf, 2e premie; „Diamante", eig. mevr. Goe man-du Porto, 2e premie. 1-jarige merriën Gronings type: „Diana", eig. A. M. Langeveld, Eier- land, lok. 3e premie: „Dauwelieneke", eig. de heer Swaerts, Oudeschild, Off. 2e premie en aanwijzing voor Centrale keuring; „Doramia", eig. D. Smit, De Dennen, Off. Ie premie en aanwijzing voor Centrale keuring; „Colina", eig. W. ,F. van Waveren, Emmeloord, Off. le premie en aanw. centrale keuring; „Corrie", eig. Joh. C. Roeper, Ooster end, Off. le premie en aanw. centrale keuring; „Caroline", eig. Joh. C. Rpe- per, Oosterend, Off. le premie en aanw. centrale keuring; „Caroline", eig. D. Smit, De Dennen, 2e premie, „Citella", eig. R. Dijkshoorn, De Cocks- dorp, 3e premie; „Beatrix", eig. N. A. Swaerts, aanwijzing centrale keuring; „Bea eig. C. J. Swaerts, aanwijzing centrale keuring; „Bolanda", eig. Joh. Kikkert, Den Burg, lok. 2e premie. Concours hippique Des middags begon het eigenlijke concours-hippique. Voor het eerst deed de Texelse ponyclub onder leiding van mevrouw Van Maldegem-Benit mee. Vooral de door hen verzorgde onder delen hebben bij het publiek een bij zonder goede indruk achtergelaten. Het is bijzonder verheugend, dat de liefheb berij voor de pony's zich de laatste ja ren zo sterk heeft verbreid. Een groot deel van hen gaat later wellicht liefde voor grote paarden koesteren en zij zorgen op deze wijze voor „nieuw bloed" in de gelederen van de paarden sportvereniging. De ponyclub telt op het ogenblik 30 leden. Een nieuwigheid was het concours d'élégance Het ging om de fraaiste combinatie paard-auto Gelet werd op grootteverhoudingen, de kleur en de kleding van de amazone en de chauf- feuse. De onbekendheid met een der gelijk programmadeel was er wellicht de oorzaak was dat de deelname niet bijzonder groot was. Wat gepresenteerd werd, was echter vaak verrassend fraai. Verwacht mag worden dat de deelname het volgende jaar veel groter is. De Prix d'Honneur" ging naar mej. D. Dam, die in een Goggomobiel Coupé reed en begeleid werd door de amazone Christa Eelman. Een ereprijs voor de origineelste combinatie ging naar de formatie, die werd gevormd door een Ford Taunus 17m en een paard met mej. A. Witte als amazone. De ereprijs voor de auto was voor de Opel Rekord, die werd begeleid door amazone mej. T. Kikkert. Tenslotte werd een ereprijs voor toilet toegekend aan de dames Erasmus en Manshanden uit Den Helder, die met hun kleine witte poedel in een Renault R 8 zaten en werden begeleid door amazone mej. L. Wetsteen. Dat zelfs de kleine pony's behoorlijk snel kunnen lopen, bleek bij de race „Tally-Ho". Het was een spannende strijd, waaruit ten slotte Sjef Beers als winnaar van de eerste prijs tevoor schijn kwam. Tweede werd Ans de Graaf. Tijdens het nummer „Voltige", dat door de Waddenruiters werd verzorgd, leek het alsof de speelweide in een cir cus was veranderd. Dirk Keijser, Piet Beers en Leny Wetsteen demonstreer den dat je met een paard practisch alles kunt doen, van kniestand tot schaarsprong. Zelfs het „zakdoekje ra pen,, van de paarderug bleek voor Leny Wetsteen mogelijk. Strijdwagen De heer Jan Kiljan jr. had zelfs een Romeinse strijdwagen gemaakt. Hij de monstreerde de wagen met twee paar den ervoor. Jammer genoeg ontbrak de tijd om er nóg twee paarden aan toe te voegen. Bij de historische strijdwa gen werd doorgaans van een vierspan gebruik gemaakt. Als laatste nummer verzorgden de Waddenruiters een „Handicap Spring concours". De jury gaf een cijfer voor de stijl, verdubbelde dit en trok er punten af voor weigeringen en afge lopen latten. Nummer één werd Piet Beers, die met 15 punten een foutloos parcours reed. Tweede werd Dirk Keijser, 13 punten. Derde werd Reijer Keijser en de eervolle vermelding ging naar Willy Zijm. Vijf deelnemers wer den gediskwalificeerd. Overige uitslagen: Concours van éénspannen landbouw- tuigpaarden: 1. „Boudewijn", berijder H. Spigt; 2. „Bolina", berijder A. Zijm; 3. „Sophie", ber. Beers Jr. Concours van éénspannen landbouw- tuigpaarden voor luxe rijtuig: 1. „Vos- sie", berijder H. Spigt Jr.; 2. „Zatopek" berijder P. Dros Nzn..; 3. „Zita", berij der Jac. de Graaf. Eervolle vermelding: „Carolus", berijder Wilh. Bakker. Concoursnummer ponyclub (één pony aangespannen voor 2- of 4-wielig wa gentje: 1 Ans de Graaf; 2. Albert Koorn Pzn.; 3. Theo Zuidewind. Eerv. vermelding: Nico Roeper Kzn. (voör origineelste geheel). Ook de andere deelnemers kregen een eervolle ver melding. Concours voor éénspannen „Trek paarden" aangespannen voor de land- vouwwagen: 1. „Bertha", berijder R Barendregt; 2. „Ella", berijder Jac Dros; 3 Corry van Cataline", berijder W. van Waveren. Eervolle vermelding: „Roza", berijder P. Vlaming. Concours van éénspannen fokmerries landbouwtuigpaarden, aangespannen voor de landbouwwagen: 1. „Vossie", berijder H. Spigt jr 2. „Zita", berijder Jac. de Graaf; 3. Rosina". Eervolle vermelding: „Ugrieta", berijder L. Ver meulen Concours van tweespannen land bouwtuigpaarden, aangespannen voor de landbouwwagen. Voor deze klasse was de deelname niet groot. Daardoor konden slechts twee prijzen worden uitgereikt. 1. „Zatopek" (eig. P. Dros Nzn.) en „Zita" (eig. Jn. G. van Malde- gem); 2. „Seritina" en „Boudewijn" (eig. J. C Roeper). HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild: 23 juli 10 39 en 23.09; 24 juli 11.13 en 23.40; 25 juli 11.42 en 26 juli 0.06 en 12.03; 27 juli 0.30 en 12.25. Laagwater valt gemiddeld 6 uur 15 min. na hoogwater. Aan het strand ongeveer een uur eerder hoogwater. BEVORDERINGEN AAN DE TECHNISCHE SCHOOL DEN HELDER Van de 3e naar de 4e klasse auto monteurs: D. C. H. Kievit en W. T. van Sambeek. Van de 3e naar de 4e klasse elektri- ciëns: A Smit en C. Stammes. Van de 2e naar de 3de klasse timme ren: S. Bakker, P. de Bloois, C. C. C. de Graaf, A. de Hoog, T. Kikkert, T. C. Raateland, H. A. Schrama, J. N. Spaans, C. Verberne, G N. Witte en M. C. G. Witte. Van de 2e naar de 3e klasse con- structiebankwerken: F. Bonne, H. J. Flier, D. Slik en J. C. Pelgrim. Naar de 3e klassen (uit de 2e klas alg metaalbewerking); C. J. Bakker, W. J. v.d. Beek, J. L. Borgman, J. C. Dijker, R. Gieles, A. van Hoorn, C. Tim mer, S. de Vries, A. J. Witte, G. Zoete lief en A. F. Bakker. Van de le naar de 2e klassen: C. C. H. Barhorst, C. J. Betsema, G. H. Beukers, T. C. J. Buisman, D. D. Dros. D. Dijker, J. W. H. v. Heerwaarden, A. M. Kalis, A. J. Keijzer, B. C. Klippel, P B. Kooger, R. P. Kuyper, J. Ooster hof, A Schaatsenberg, J. Schouwstra, W. Timmer, J. A. Veeger, E. B. v.d. Vis, A. W. v.d. Vliet, P. J. Witte, S. v.d. Zee, M. Dijker. WEEKAGENDA VAN DE STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL Dinsdag 23 juli Den Burg, Hotel „De Lindeboom-Texel", 20.15 uur bridgedrive. De Koog, Sportveld Volleybalwedstrijden Woensdag 24 juli Den Burg, 's middags en 's avonds folkloris tische optocht en demonstraties. Donderdag 25 juli Den Burg. Wczentuin, Optreden „Dutch Swing College Band". Den Hoorn, 13.30 uur Strandfeest. Donderdag 25 t/m zondag 28 juli De Koog. Jeugdkermis t.b.v. de Sportvereni ging De Koog. BOOTDIENSTREGELING TJE.SO. Werkdagen: Van Texel: 5.50 6.50 8.00 9.30 10.30 12.30 14.30 15.30 16.30 18.30 20.30 v. Den Helder: 6.40 8.00 9.30 10.30 11.30 13.30 15.30 16.30 17.30 19.30 21.15 Zon- en feestdagen: Van Texel: 8.00 9.00 10.30 11.30 14.30 16.30 17.30 18.30 20.30 v. Den Helder: 9.00 10.30 11.30 12.30 15.30 17.30 18.30 19.30 21.15 Van tijd tot tijd kunnen de lezers in ons blad een rubriekje aantreffen, waarin l?ij stukjes en beetjes bekend wordt gemaakt, wat zich ten tijde van het Oosterender feest qaat afspelen in het dorp en in de omgeving ervan. In het kopje dat telkenmale boven dit rubriekje wordt geplaatst, komt o.a het jaartal 1813 vooi. Niet voor ieder is het duidelijk wat de be doeling is van dat jaartal. Zóveel Texelaars stelden het feestcomité de vraag waf er in 1813 is gebeurd, dat wij het nuttig achten de gebeurtenissen, die gepaard ginqen met de verdrijving der Fransen in dat jaar, in het kort de revue te laten passeren. Voor een goed begrip van een der belangrijkste onderdelen van „Oosterend weer present", de tocht naar de Schans, is het zelfs noodzakelijk enigszins op de hoogte te zijn van de belangwekkende gebeurtenissen, die zich in dat jaar op ons eiland voordeden. De bronnen waaruit wij het volgende hebben geput, vonden wij in de vorm van ver scheidene publikaties, die over de verdrijving der Fransen uit de Lage Landen, zijn verschenen. Daarbij bevindt zich het „Nationaal gedenkboek" dat in 1913 het licht zag en dat werd uitgegeven ter gelegenheid van het eeuwfeest der bevrijding. Vooral in dit boek is uitgebreide aandacht aan de actie der Oosterenders geweid. Het verhaal zoals het in het Nationaal Ge denkboek voorkomt, klopt echter niet in elk opzicht met de gang van zaken zoals die in andere publikaties wordt beschreven. In het boek „Texel" van de heer J. A. van der Vlis is de geschiedenis iets anders beschreven. In grote trekken komen de verschillende bronnen echter met elkaar overeen. willen laten komen om er de orde Texel 1813 Reeds jaren zucht het eiland onder de dwingelandij van de Franse bezetters. De ontevredenheid is groot. „Vrijheid, gelijkheid en broeder schap" is een zinloze frase gebleven. De Texelaars zinnen op mogelijkheden om het Franse juk af te werpen. De ge dachte de Fransen van het eiland te verjagen leeft vooral sterk bij de be woners van Oosterend en omgeving. Hun bijzondere haat jegens de Fransen valt te verklaren uit het feit, dat het vooral de bewoners van de Oosthoek van het eiland zijn, die sinds jaar en dag een grote aanhankelijkheid jegens het huis van Oranje aan de dag leggen. Onder de Franse overheersing heeft Texel meer geleden dan andere plaat sen in Holland, vooral door de strem ming van de handel.. De willekeurige inlijving voor de krijgsdienst heeft veel kwaad bloed gezet en het meedogenloze optreden van een honderdtal kustbe waarders onder hun Franse comman dant, valt met geen pen te beschrijven. Verschrikkelijk waren de kwellingen en afpersingen der douaniers en het over grote deel van de verschillende Franse commandanten in de dorpen onder scheidde zich door verdrukking en mishandeling van de bevolking. Grote vreugde ontstaat als op Texel het bericht bekend wordt, dat in Am sterdam een opstand tegen de Fransen is uitgebroken. De vaderlandse geest drift maakt zich van een ieder meester en hoewel het eiland Texel nog in de vaste greep der bezetters is, steken vooral de Oosterenders hun anti-Franse gevoelens niet onder stoelen of banken Van grote overmoed getuigt het als enkele Oosterenders op 18 november de Nederlandse vlag hijsen op de kerk toren. Alles was Frans is, moet ver dwijnen. Snel worden de Franse ade laars van de huizen der ambtenaren weggehaald en ieder siert zich met oranje De vreugde is van korte duur. Op niet mis te verstane wijze laten de Fransen weten dat, zo de Oosterenders niet onmiddellijk hun houding wijzi gen, er ernstige maatregelen getroffen zullen worden. Hun woorden worden kracht bijgezet door een uit 12 kanon neerboten en een korvet bestaande vloot, die dreigend voor de rede van Oude- en Nieuweschild komt te liggen. Het verzet is gesmoord. De vlag ver dwijnt van de Oosterender toren en de Franse adelaars worden weer aange bracht. De Fransen begrijpen dat het de oranjegezinde bevolking slechts onder de duim kan houden door de militaire bezetting van de drie forten, De Schans, De Redoute en De Lunette te vergro ten Vooral de Schans wordt geducht versterkt. Het gerucht gaat zelfs dat de Fransen 1600 Spanjaarden naar Texel te handhaven. Enkele Texelaars weten de Franse commandant zover te krijgen, dat hij van dit plan afziet. De bevolking heeft zich immers in het geheel niet gewelddadig gedragen? Het is winter geworden en als de vorst invalt, moet de vloot kanon- neerschepen verdwijnen in verband met ijsgang. De Oosterenders begrijpen, dat de toestand voor een openlijke op stand thans gunstiger is dan ooit te voren. Daar komt bij, dat een deel der bezetting van de forten bestaat uit Texelaars in Franse krijgsdienst, die duidelijk hebben laten blijken, dat zij met de oranjegezinde Oosterenders ge mene zaak willen maken als het tot maanden hebben enkele Oosterenders een bestorming komt. In de afgelopen zich op sluikse wijze van allerlei wa pentuig voorzien, zodat het mogelijk wordt dat tachtig gewapende lieden uit Oosterend Oost, Zevenhuizen en Nieuweschild aan de Achtertune te Oosterend samenkomen. Weer wappert de vlag van de toren en zingend trekt de troep naar Oudeschild, waar een aantal primitief bewapende dorpelingen zich bij de schutters voegt. Ook van de Oudeschilder toren wappert nu het rood, wit en blauw! Zo gaat het ge zamenlijk naar het fort De Lunette. De Hollandse bezetting onder leiding van Willem Lourens Bakker maakt on middellijk gemene zaak met de Texe laars en een kleine minderheid Fransen loopt over. Verder gaat het, naar Den Burg waar eveneens de vlag wordt ge hesen. De gehele bevolking van het eiland is solidair met de opstandelin gen! De enkeling, die zich tegen deze anti-Franse actie verzet wordt snel gevangengezet. De volgende ochtend vroeg heeft zich het opstandelingen- leger, dat inmiddels tot meer dan 800 man is uitgegroeid, verzamelt op de Hogeberg. De organisatie is perfekt. De troep heeft zich onder afzondelijke com mandanten verdeeld. Deze dag zal het feest der Nederlandse vrijheid zijn! De actie wordt gesteund door de Texelse overheid, die thans alles doet om de schutters en hun gevolg te steunen. Zo trekken de dapperen naar het fort. De Fransen zien de zingende troep na deren en maken zich ter verdediging gereed. Groot is de woede van de Franse commandant als hij bemerkt, dat de kanonnen zijn gesaboteerd: de lading is uit de stukken verwijderd en de afvuurinrichting vernield. Hij be grijpt dat de Hollanders onder de be zetting hiervoor verantwoordelijk zijn. De wetenschap bij de verdediging van het fort niet op het overgrote deel van zijn manschappen te kunnen vertrou wen, maakt hem onzeker. Het bericht van de aankomst van de Prins van Oranje in Den Haag, dat hem de afge- afgevaardigd, om de Prins van Oranje het vertrouwen in de Franse kracht geschokt. Hij voelt dat de dagen der Fransen in Holland zijn geteld. In menige plaats aan de overkant hebben de Oranjegezinden reeds het heft in handen. Dat de vesting Den Helder nog in Franse handen is troost hem nau welijks. Het zal slechts een kwestie van tijd zijn. De Fransen zijn aan de ver liezende hand. Koppig weigert hij aan vankelijk in onderhandeling te treden met de gewapende burgers, die de poort van het fort hebben bereikt en over gave eisen. Als hem duidelijk wordt dat het gemeentebestuur bij de tocht is betrokken, - laat hij een delegatie bur gers het fort binnenkomen. De wan hopige positie der Fransen voor ogen ziende besluit hij akkoord te gaan met het voorstel van de Texelaars. Hij on dertekent een overeenkomst, waarin wordt bepaald dat de bezetters met alle krijgseer de Schans zullen verlaten en dat de bevrijders het fort zullen bin nen trekken, terwijl de Fransen met kagen naar Den Helder zullen worden overgebracht. Ieder is verheugd dat men niet tot de bestorming heeft moe ten overgaan. Het hele avontuur is zonder bloedvergieten afgelopen en en ieder doet zich te goed aan de in het fort aanwezige levensmiddelen. De Fransen nemen hun nederlaag gelaten op, doch één hunner, de Plaats-majoor kan de eerloze gang van zaken niet verkroppen. Hij rent naar de kruit kelder van het fort met de bedoeling een lont in de voorraad te werpen om zodoende de Schans met de mensen in de lucht te laten vliegen. Gelukkig weet een der Texelaars dit dolle plan op het laatste moment te verhinderen en de Fransman wordt in de boeien geslagen. Nog dezelfde dag worden de Fransen op transport gesteld Lang durig is de feestvreugde op het gehele eiland. Texel is verlost en herademt in het volle gevoel der herkregen vrijheid. Later wordt door het gemeente bestuur een commissie naar Den Haag afgevaardigd, om dt Prins van Oranje verslag te doen van alles wat de laatste weken op Texel is geschied. Tevens wordt de verzekering gegeven van de aanhankelijkheid der Texelaars aan het Huis van Oranje. Met bijzondere min zaamheid wordt de deputatie door Prins Willem ontvangen. De Texelaars keren terug en brengen dank en groet van de prins aan zijn getrouwen op het eiland over. Na 150 jaar zal „De tocht naar de Schans" binnenkort worden herhaald. Wéér zullen de bewoners van de Oost hoek van Texel gewapend optrekken naar het fort en de Franse bezetting tot overgave dwingen. In een volgend nummer vertellen we er meer van. Van de drie forten, die in de nabijheid van Oudeschild werden aangelegd, bestaat nog slechts de Schans. De forten Lunette en Redoute zijn ten be hoeve van het dijkonderhoud afgegraven. Bijna was dit met de Schans ook gebeurd, maar op het laatste moment is het door ingrijpen van de „Vereni ging tot Behoud van natuurmonumenten" gespaard qeworden. Deze aarden wallen zullen het décor vormen van het hoogtepunt van de herhaling van de „tocht naar de Schans" op 15 augustus a.s. f

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1963 | | pagina 1