Cjroen '/tmrL-Jexels in het harL,
Eerste buitenlandse raket
gelanceerd bij de vuurtoren
Forumavond te Den Hoorn trok
goede belangstelling
Ziekenfonds verhoogde weekpremie tot f 2,80
yatRHBHoeh-r-
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1963
TEXELSE
77e JAARGANG No. 7815
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandcl
Handelsdrukkerij
Den Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Rotterdamse Bank-, Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,40 p. kwart
-f 25 ct. incasso. Advertenties: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. ram.
Het ziet er naar uit dat het lanceerterrein van het Nationaal Lucht- en
Ruimtevaartlaboratorium bij de Eier'andse vuurtoren een steeds belangrijker
plaats gaat innemen. Nadat het N.L.R, sinds 1957 regelmatig naar Texel kwam
om er raketten van Nederlandse makelij af te schieter ten behoeve van het
aërodynamisch onderzoek, is het laboratorium nu ook betrokken bij het be
proeven van buitenlandse raketten. Dinsdagochtend om 10 uur is voor het eerst
een Duitse raket afgevuurd. Het projectiel is gebouwd door de firma Bölkow
uit München, die zich ook bezig houdt met andere luchtvaartkundige en zelfs
ruimtevaartkundige projecten.
Zo ontwikkelde het concern de be-
"kende anti-tank raket Cobra en is het
be^ig met het ontwerp van een heli
copter, die een bijzonder hoge snelheid
-moet gaan ontwikkelen. Voorts is de
firma betrokken bij het Europese ruim
tevaartproject en heeft het voor de
raket die te zijner tijd een Europese
kunstmaan in de ruimte moet brengen,
één der trappen ontworpen. De gege
vens, die de raket van dinsdag heeft
geregistreerd, komen o a ten goede aan
het Europese ruimtevaartproject.
Merkwaardig genoeg heeft de firma
Bölkom in geheel West-Duitsland geen
geschikt terrein kunnen vinden om
deze kleinere raketten te beproeven.
Een gunstige mogelijkheid bood ten
slotte de Noordpunt van Texel met de
omringende gedeeltelijk droogvallende
Waddenzee. Nergens in Europa trof
men deze ideale omstandigheden aan
Men kan hier zonder gevaar voor de
bevolking de projectielen lanceren en
deze later met een helicopter betrekke
lijk eenvoudig van het Wad oppikken.
Cecn „grote" ruimtevaart
Zowel de te bereiken hoogte als de
reikwijdte van de Duitse raketten ver
schilt niet belangrijk van de Neder
landse exemplaren, zodat er nog geen
reden is om aan te nemen dat het ge
bied rond de vuurtoren te zijner tijd
op Cape Canaveral zal gaan lijken. Wel
liggen plannen gereed om de raket-
lanceerplaats van het N.L.R. binnen
niet te lange tijd uit te breiden met
enkele gebouwen. Tot nu toe moet het
laboratorium om zijn periodieke proe
ven op Texel uit te kunnen voeren
rteeds alle benodigde apparatuur vanuit
de Noordoostpolder meenemen. Omdat
het er naar uitziet dat steeds vaker van
de lanceerplaats gebruik zal worden
gemaakt, is het zaak dat vooral de
zwaardere benodigdheden voortdurend
ter beschikking staan. Wanneer met de
uitbreiding zal worden begonnen kon
ons nog niet worden meegedeeld.
Geer militair projekt
Vee! mensen hebben maandag de
indruk gekregen, dat het rakettenpro-
ject bij de vuurtoren een militaire opzet
is. Dat was begrijpelijk, aangezien het
N.L.R. regelmatig van de diensten van
land- en luchtmacht gebruik maakt bij
de lanceringen. Doorgaans wordt van de
luchtmacht de helicopter geleend voor
het opsporen van de op het Wad neer
gekomen raket en de landmacht is voor
een deel belast met het met de radar
volgen van de raket na de lancering.
Tenslotte beschouwt het leger dit alles
nog als een oefenobject, waarbij vooral
de radarwaarnemers gediend zijn Om
dat nu een Duitse raket werd gelan
ceerd, werd maandag aanzienlijk meer
materiaal naar het eiland overgebracht
dan gewoonlijk het geval is. De 23
SPORTVERENIGING HOUDT
OUWE SUNDERKLAASVERLOTING
De sportvereniging van De Cocksdorp
houdt weer haar traditionele Ouwe
Sundcrklaasvcrloting, ten bate van hun
altijd noodlijdende kas. Leden van de
jeugdcommissie zullen zich de komende
dagen bezig houden met het aanbieden
van de loten in De Cocksdorp en Eier-
land. Stelt U hen niet teleur! Ze kosten
slechts 10 cent.
De verloting wordt georganiseerd uit
bittere noodzaak. Steeds hoger worden
de kosten, die gepaard gaan met het
beoefenen van onze verschillende tak
ken van sport.
Om de verkoop te stimuleren heeft
het bestuur van S.V.C. een aantal bege
renswaardige prijzen ter beschikking
gesteld, waaronder het gratis behangen
van een vertrek in Uw huis door de
fa. Z Graaf te De Cocksdorp, fietstas
sen, regenbroek of motorkap aangebo
den door de fa. B. Dros, Eierland, ter
wijl ook Bakkerij Buis een verrassing
als prijs in petto heeft. Voor een gulden
heeft U al tien loten!
De trekking vindt plaats op 12 decem
ber a.s. De uitslag wordt in de Texelse
Courant van 17 december bekend 'ge
maakt en in een bulletin, dat bakkerij
Buis voor de etalageruit zal hangen. Bij
dezelfde bakkerij zijn ook de prijzen
uitgestald.
Maandag werden 9 auto's met appa
ratuur naar de lanceerplaats bij de
vuurtoren gebracht.
Duitse raketspecialisten, die de proeven
kwamen meemaken, hadden n.l. ook
enkele wagens meetapparatuur meege
nomen. Voor het ophalen van de raket
na de lancering van dinsdag is gebruik
gemaakt van een helicopter van Schrei-
ner Aero Contractors. De eerste proef
schijnt bevredigende resultaten te heb
ben opgeleverd. Ook de «proeven van
eergisteren en gisteren zijn naar wens
verlopen.
Het N.L.R. blijft deze keer langer dan
gewoonlijk op Texel Ongeveer veertien
dagen zijn gemoeid met het afvuren van
de gehele serie rakelten.
Nederlandse raket
Zoals bekend verricht het lucht- en
ruimtevaartlaboratorium haar proeven
in opdracht van de industrie. Nadat de
serie raketten van Bölkow is afgevuurd,
zal a.s. maandag begonnen worden met
het beproeven van raketten van Neder
lands fabrikaat Het betreft de onder
steuningsraket die door de Artillerie-
inrichtingen te Zaandam en de Kon
Ncd. Springstoffenfabriek te Amster
dam is gebouwd. Met een dergelijk
projectiel werd op 31 oktober j.l. reeds
een geslaagde proef gedaan. Het afvu
ren van de Nederlandse raketten zai
maandag met enig officieel vertoon ge
paard gaan. Tal van deskundigen zijn
voor deze gelegenheid uitgenodigd Deze
plechtigheid sluit een «periode van drie
jaar van research af die ertoe heeft
geleid, dat de Nederlandse industrie
kan beginnen een rol te spelen in de
vervaardiging van raketten voor ver
schillende civiele en militaire doel
einden.
TER OVERDENKING:
WAAROM?
President Kennedy overleden. Zijn
vrouw en kinderen in één ogenblik be
roofd van hun man en vader.
John Kennedy en zijn vrouw, jong,
krachtig, vol idealen en toch staande
in de werkelijkheid van het leven.
Echte mensen met hun medemensen
Daarom wellicht de schok en de stilte,
die ons beroeiden, op onszelf deden
terugzien. Een lotsverbondenheid in
het mens-zijn; nog meer waarschijnlijk
in het proberen om mens-te-zijn.
Ieder op zijn plaats, werk of ambt,
waar altijd weer de vraag is, niet
rechtstreeks wat presteer ik, maar hoe
menselijk ben ik, ook in de fouten.
De man, die de aanslag pleegde op de
President, de man, die op zijn beurt
weer schoot en doodde
Wat voor mensen zijn zij?
Wat ging en gaat erom in een men
senhart, in zijn begeren en de verwer
kelijking ervan.
Wat is er mogelijk is ons, vragen,
alt.jd weer vragen. Waarom?
Groot is een mens; staat er niet in de
Bijbel: „Gij hebt dp mens weinig minder
gemaakt dan de engelen."
Er staat ook: de mens is als een
bloem, vandaag bloeit hij, morgen is
hij verdord. Klein is de mens, in Gods
hand. Iedere mens, ook hij die schoot
en doodde.
,.Ik heb U in mijn hand geschreven",
zegt de Heer.
Hoe kunnen dan deze dingen gebeu
ren, zoals daar in Dallas; zo ver weg
en toch zo dichtbij?
„Uit de diepten roep ik tot U, o Heer"
schrijft de psalmist.
De diepten van één mensenhart, waai
alles zich afspeelt, ongekend door een
medemens: alleen gekend door H^pi, Die
die mens het leven gaf
„Want bij de Heer is barmhartigheid
en bij Hem overvloedige verlossing", is
dat dan waar we eigenlijk allemaal
heen willen; struikelend, vallend en
opstaande; moedig en angstig en ho
pend, eindelijk vrij te worden in God,
Die ons leven schonk.
Heer, geef hun de eeuwige rust
P. B. C.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
Geboren: Marit Lisette, dv. Jan Kik
kert en Anna Brekeveld; Gea. dv.
Jacob Mosk en Gerritje Steunebrink.
Overleden: Aagje Boon. ev. S. J. van
Leeuwen, oud 61 jaar.
SUBSIDIES VAN O., K. EN W.
Ten laste van het dienstjaar 1*962
werd door het Ministerie van O., K. en
W. een subsidie van 3 094,87 uitbetaald
ten behoeve van restauratie van de
Hervormde kerk te Den Burg. Voor de
restauratie van de korenmolen te Oude-
schild werd ƒ5 000,— uitbetaald.
Het Texels Museum zal in 1963 een
subsidie van het Rijk ontvangen ter
grootte van ƒ5.500,
Donderdagavond werd onder auspiciën van de Strcekontwikkeling Texel in
„Loodsmansweivaren" te Den Hoorn een drukbezochte forumavond gehouden.
De aanwezigen hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om hun licht eens
op te steken over allerlei zaken, de toekomst van Texel, speciaal Den Hoorn,
betreffende. De heer Th. R. Hin, voorzitter van het forum, zei zeer verheugd
te zijn met deze onverwacht grote opkomst. Ondanks het feit, dat dezelfde
avond een spannende voetbalwedstrijd op de televisie te zien, heeft men dus
belangstelling voor deze avond op willen brengen.
De heer Hin vertelde, dat het inder
tijd op verzoek van de gemeente Texel
Wellicht verdere verhoging in de toekomst
Tijdens de algemene vergadering woensdagavond j.l. in „Casino", hebber de
leden van het Algemeen Ziekenfonds Texel ingestemd met het voorstel om de
contributie van de vrijwillige verzekering van 2,60 tot 2,80 per week te
verhogen. Deze stap nioest worden genomen in verhand met de sterk gestegen
kosten. De verzekering voor 1964 is begroot op ƒ116,59 per lid per jaar Ook
de begroting van de aanvullende verzekering werd goedgekeurd. De premie
daarvan kor op 15 cent per week worden gehandhaafd.
De begroting van de vrijwillige ver
zekering werd door de administrateur
van het Ziekenfonds Texel, de heer G
Michels, toegelicht Onlangs maakte de
Minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid tijdens een congres bekend,
dat de vergoeding van de kosten van
ziekenhuisverpleging is uitgebreid van
70 dagen tot 365 ligdagen. Voor de ge
middelde gevallen betekent dat weinig,
aangezien men doorgaans niet boven de
21 a 22 dagen per geval komt. Voor de
revalidatie zal deze stijging wel van
belang zijn. De Ziekenfondsbesturen
zullen deze uitbreiding voor psychia
trische opnamen en voor opnamen van
rheumagevallen niet accepteren.
In de toekomst hogere contributie?
Het is te verwachten, 'dat in de toe
komst een .nóg belangrijk hogere con
tributie zal moeten worden betaald,
dan nu het geval is. Dooi verdere ver
hogingen van kosten, is het de vraag of
de vastgestelde verhoging van de con
tributie met 20 cent wel voldoende zal
zijn. Men zal dit aanzien tot juli 1964.
Andere ziekenfondsen in den lande
waren reeds genoodzaakt de premie te
verhogen tot ƒ3.50 en ƒ4,—. Wanneer
we het Ziekenfonds Texel daarmee ver
gelijken is de situatie voor ons niet on
gunstig te noemen.
Ook de begroting van het aanvul
lingsfonds werd door de administrateur
toegelicht. De heer Michels meende dat
nu een situatie is ontstaan, waarin het
ziekenfonds als incasseerder voor het
Witte Kruis optreedt. Het Witte Kruis
gaat met het grootste deel van de pre
mie strijken
Verkiezing
Voor het Ziekenfonds werd de heer
Alb Backer gekozen in het bestuur van
de Stichting Schooltandverzorging
Texel als secretaris-penningmeester
De heer P. Zoetelief voor De Cocks
dorp bij acclamatie herkozen. Voor Den
Burg werden gekozen de heren P. Boom
en J. Vinke. Voor Oudeschild-P.H. Pol
der werd de heer C. Dogger gekozen.
De bijeenkomst werd besloten met
het vertonen van een tweetal films.
STAATSAANKOPEN VAN
NATUURMONUMENTEN
De staatsaankopen van Natuurreser
vaten in de periode 1 oktober 1962 tot
1 oktober 1963 hadden op Texel be
trekking op:
Korvers kooi (40.11.95 ha Roggesloot
i.39 69.90 ha.) en de Zeshonderd (2.26.60
ha In dezelfde periode werd in Kor
vers kooi een bedrag geïnvesteerd van
8.360,88 voor de bouw van werk-
schuur, observatiehut en lokvogel
ruimte.
Metalen
voorraadbussen
met frisse stip-
decor,
maten,
vanaf
diverse
0,95
WtVERSTR
uitgebrachte rapport over de toekomst
van Texel door de heer Kwantes aan
leiding is geweest tot het organiseren
van deze forumavond. Ook de vorige
jaren heeft men tijdens speciale bijeen
komsten de toekomst van het eiland
onder ogen gezien. Dit waren doorgaans
avonden, waarbij meer specialistische
onderwerpen aan de orde kwamen, zo
als landbouw en toerisme. Dit seizoen
wil de Agrariseh-Sociale commissie van
de Streekontwikkeling zich meer tot de
verschillende dorpen richten, om zo
doende de problemen van meer plaatse
lijk belang onder ogen te zien en te
bespreken Het is beslist nodig, aldus
de heer Hin, dat men zich een beeld
moet vormen van de omstandigheden,
die over ca. 20 jaar de gang van zaken
zullen bepalen: Regeren is vooruitzien.
Vooruitzien is echter bijzonder moeilijk
Arbeidskrachten
Een probleem, dat zich in de toekomst
zeker zal gaan voordoen, is de vraag
wat er met de arbeidskrachten moet
gebeuren die beschikbaar komen na het
afwerken van de ruilverkaveling. De
landbouw, waaraan deze krachten voor
een deel onttrokken zijn, kan hen vaak
niet meer terugnemen in verband met
de voortgeschreden mechanisatie. Het is
nodig uit te zien naar ander werk,
waarin deze mensen emplooi kunnen
vinden. Gedacht wordt o.a. aan uitbrei
ding van de fruitteelt, de bloembollen
teelt en andere tuinderij. Men moet
zien, dat een afstoting van veel ar
beidskrachten voorkomen wordt. Een
ander probleem is het vreemdelingen
verkeer. Er valt weinig van te zeggen
hoe zich dit zal ontwikkelen. Het rap
port Kwantes geeft hier ook geen defi
nitief antwoord. Veel zal afhangen van
de mogelijkheden, die elders aan het
toerisme worden geboden.
Een ander probleem is het gebrek aan
arbeidskrachten ten behoeve van de
visserij. Hoewel steeds meer kotters
worden gebouwd, moet men veelal
mensen van buiten aantrekken, om in
de benodigde bemanningen te kunnen
voorzien.
Huisvesting
Hoe wordt de huisvesting van de be
volking in de toekomst? Zal men zich
steeds meer in Den Burg gaan vestigen
of zullen de andere dorpen zich sterk
uitbreiden7 Bij het vaststellen van bijv.
uitbreidingsplannen is het van het
grootste belang dat men op deze vragen
een waarschijnlijk antwoord kent Van
daar dat de gemeente indertijd opdracht
gaf een rapport samen te stellen. Zelfs
dit rapport dat door een deskundige is
samengesteld, geeft niet op alle vragen
een absoluut antwoord. Op de vraag
hoe groot het bevolkingstal in 1980 zal
ziin, worden zelfs drie mogelijkheden
aan de hand gedaan. Een inwonertal
van ca. 14.000 wordt echter als zeer
waarschijnlijk beschouwd en hierop ba
seert men dan ook de «plannen. O.a. voor
stedebouwkundige projecten wordt
steeds van dit cijfer uitgegaan.
I Trek naar Den Hoorn?
Met betrekking tot de ontwikkeling
van Den Hoorn merkte de heer Hin op
dat het binnenkort aan het Horntje te
vestigen Zoölogisch Station een sterke
uitbreiding van het bevolkingstal van
Den Hoorn tot gevolg kan hebben. Van
veel belang voor de toekomst is dat
Den Hoorn één der drie concentraties
voor het vreemdelingenverkeer is. De
verbetering van de verbinding met de
overkant door de nieuwe pont zal ook
zijn consequenties hebben, vooral voor
Den Hoorn. Het is heel goed mogelijk,
dat we op Texel een vorm van foren
senverkeer leren kennen: Mensen die te
Den Helder werken en op Texel wonen
Op basis van het rapport van Kwantes
hebben Prof. W. Bruin en de Gemeente
raad het uitbreidingsplan van Den
Hoorn vastgesteld Velen menen nu dat
dit plan te groots is opgezet. De heer
Hin betoogde, dat dit zeker niet het ge
val is, juist omdat men de verwachtin
gen van een ter zake kundige als basis
heeft genomen. Een te groots opgezet
plan is overigens niet zo ernstig Met
«plannen, die op basis van veel minder
optimistische gegevens waren opgezet
heeft men bijzonder slechte ervaringen.
Men verwacht dat in 1980 het aantal
inwoners van Den Hoorn ongeveer zal
zijn verdubbeld. Het aantal woningen
zal van 128 tot 250 zijn toegenomen en
het aantal winkels van 14 tot 20. Met
het aanroeren van deze punten hoopte
de heer Hin voldoende stof tot vragen
stellen te hebben geleverd.
Te optimistisch?
Na de pauze werden verschillende
vragen gesteld
De heer Van Wolferen vroeg zich af
of de voorspellingen, vooral ten aanzien
van het toerisme, niet wat te optimis
tisch waren. Hij herinnerde aan de
plannen, om het gehele Nederlandse
Noordzeestrand open te leggen en wees
er op, dat ook Zeeland met name voor
het Duitse toerisme zeer aantrekkelijk
gaat worden. Hij twijfelde eraan of de
toename van het toeristenverkeer zo
sterk zou zijn. Met betrekking tot Den
Hoorn meende hij dat dit dorp toch nog
te ver van zee ligt om voor de toeristen
een trekpleister te vormen.
De heer A Welboren, het forumlid,
dat de heer Van Wolferen van repliek
mocht dienen, dacht daar anders over.
Hij meende, dat men zich steeds sterker
tot de rust, die zo kenmerkend voor
Den Hoorn is, voelt aangetrokken. Dit
zal tot gevolg hebben, dat zich daar
een geheel ander publiek zal ophouden
dan in De Koog. De heer Welboren was
van mening, dat Den Hoorn daardoor
zijn eigen „gezicht" kon bewaren, het
geen hij van veel belang achtte. De heer
C. De Koning voegde er aan toe, dat hij
zich niet bezorgd maakte om de con
currentiepositie van andere plaatsen
langs de Nederlandse kust.
Tuinbouw
Ook de uitbreiding van de tuinbouw
op Texel werd ter sprake gebracht. De
heer C van Groningen zei. dat het ruwe
klimaat van Texel niet bijzonder gun
stig is voor een succesvolle uitbreiding
van deze bedrijfstak «De Texelse tuin
ders zullen een ongunstige concurren
tiepositie hebben, vooral in het voor
jaar. Het zal niet mogelijk zijn om
vroeg groenten aan de veiling te bren
gen. Betere mogelijkheden biedt de teelt
van fruit, vooral z.g. bewaarfruit. Voor
de teelt van fruit zijn enkele omstan
digheden aan te wijzen, die gunstig zijn
Op Texel treedt minder gauw nacht
vorst op, terwijl bepaalde schimmel
ziekten zich ook niet zo laten gelden als
op het vasteland. De fruitteelt biedt
mede daarom zeker mogelijkheden. De
heer Stoepker merkte op, dat de Texel
se fruitkwekers bezig zijn met uitbrei
ding van hun bedrijven De mening van
de heer Van Groningen, dat de grond
op Texel zeer geschikt zou zijn voor
tuinbouw, werd door de heer Parlevliet
bestreden.
Verbindingsweg
De heer B van Wijngaarden vroeg
hoe het stond met de aanleg van een
gunstiger verbinding tussen de Pont
haven en Den Hoorn. De burgemeester
kon hem vertellen, dat een plan voor
en verbindingsweg aan Gedeputeerde
Staten ter goedkeuring is aangeboden.
De heer De Konmg gaf toe, dat het een
dwaze situatie is, dat nog steeds geen
goede verbinding bestaat.
Naar aanleiding van een klacht over
de toestand van de riolering van Den
Hoorn, ze: de heer De Koning, dat de
aanleg van een nieuwe riolering met
zuiveringsinstallatie op de begroting
staat. Texel werkt overigens bijzonde»
hard aan de aanleg van deze noodzake
lijke voorzieningen. Men voelt weinig
voor een kostbare noodvoorziening.
De heer I Bruin vroeg zich af, hoe
d«? werkgelegenheid voor de arbeiders
zich op Texel zal ontwikkelen. Het fo
rum liet zich daar niet optimistisch
over uit Wanneer de ruilverkaveling is
voltooid, zullen ca. 140 arbeidskrachten
vrij komen. Slechts een klein deel van
hen zal men op Texel passend werk
kunnen geven. Omscholing zal vooral
bij de ouderen niet mogelijk zijn. Alge
meen was men van mening, dat de
werkloosheid na de ruilverkaveling zou
toenemen. Van deze dreiging is door
het gewestelijk Arbeidsbureau melding
gemaakt aan de desbetreffende instan
ties in Den Haag Men meende dat de
heer Kwantes zich in zijn rapport op dit
punt veel te gunstig heeft uitgelaten
Industrie?
Op de vraag of wellicht bepaalde
kleine industrieën naar het eiland ge
haald kunnen worden, liet het forum
zich twijfelachtig uit. Door bepaalde
industriëlen is wel nagegaan of vooi
hen op Texel iets valt te beginnen, maar
tot bepaalde plannen of toezeggingen
heeft dit niet geleid. Het feit, dat vooral
de plaatselijke bedrijven zich tot klein-?
industrieën gaan uitbreiden, schept
enige hoopt. In dit verband werd het
industrieterrein te Den Burg genoemd,
dat in zeer korte tijd is „uitverkocht".
De heer Smit meende, dat het nodig
is de mensen die straks moeten worden
afgestoten, daarop voor te bereiden. De
heer Hin antwoordde, dat dit reeds ge
daan wordt. Op voorlichtingsavonden
kan men zijn licht opsteken over om
scholingsmogelijkheden. De resultaten
hiervan zijn zeker bemoedigend te noe
men. Ook de onlangs gehouden beroe-
pententoonstelling kan in dit verband
worden genoemd. De praktijk heeft be
wezen dat de Texelaars makkelijk van
agrarische beroepen zijn los te krijgen.
(Zie vervolg pagina 2)
