Miljoenen arbeidsdagen gaan verloren door spierpijnen P.T.T. komt met draadtelevisie BRIGADIER PIETi EN DE SEMI-PROF Voorlopige exploitatie alleen in de grote steden Voedsel opnieuw schaars in Oost-Europa DERDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 29 NOVEMBER 1963 Bedrijfsartsen hebben er herhaaldelijk op gewezen, maar toch is het nog maar tot weinigen doorgedrongen, welk een enorme economische schade onze gemeenschap jaarlijks lijdt als gevolg van spierspasmen, die met het beroep samenhangen en die vaak tot langdurig verzuim leiden. Een onlangs gepubli ceerde diagnose-statistiek van het CBS, die betrekking heeft op 1,6 miljoen Nederlandse werknemers die onder de bedrijfsverenigingen vallen, vermeldt alleen voor deze groep in één jaar tijd bijna anderhalf miljoen ziektedagen wegens spierreuma, lage rugpijn en andere spieraandocningen. Aldus begint een artikel in het weekblad voor medici „Pels". Gaat men deze anderhalf miljoen ziektedagen omrekenen op onze gehele werkende bevolking en daarna in geld uitdrukken, dan blijken dit soort aan doeningen de gemeenschap jaarlijks tientallen miljoenen guldens te kosten in Zweden is berekend, dat musculaire stoornissen daar de sociale verzeke ringsinstellingen jaarlijks 170 miljoen Kronen kosten ((ongeveer 120 miljoen gulden). Verzuim oorzaak nummer 2 Dat griep en verkoudheid de gemeen schap uit een oogpunt van verloren arbeidstijd jaarlijks een schade van vele tientallen miljoenen guldens berokke nen, weet langzamerhand iedereen. Maar dat bij mannen het verzuim door spieraandoemngen elke 1.000 ziekteda gen, de tweede piaats in de rangorde inneemt, onmiddellijk volgend op griep, verkoudheid e.d., is een ieit dat nog al te zeer veronachtzaamd wordt. De diag nose-statistiek van het CBS bevat de conclusie, dat zowel bij mannen als bij vrouwen de gemiddelde ziekteduur bij spierreuma en andere spieraandoenin- gen ongeveer drie weken bedraagt! Met rug, lendenen, schouders, armen en handen als voorkeursplaatsen, komen dergelijke aandoeningen vooral bij de mannen zeer frequent voor. Van elke drie aandoeningen die aan een of ande re vorm van reumatiek in het bewe gingsapparaat worden toegeschreven, hebben er twee betrekking op zo n ge val van spierspasmen. Bij de vrouwen ligt de frequentie iets lager, ongeveer êen op elke Lvvee aandoeningen van deze aard. Iedereen loopt de kans De betonvlechter, die bukkend zijn werk doet, de rietscheerder, die gebo gen de zeis hanteert, de bouwvakker, die zich over zijn werk buigt, maar óók de stenotypiste, die voortdurend over haar machine gebogen zit, de confectie- naaister, die zittend telkens dezelfde handeling verricht, allen lopen zij de kans op het vroeg of laat optreden van dergelijke spieraandoemngen. Welhaast ieder hedendaags beroep bergt derge lijke risico's in zich. Ook degene, die een groot deel van de dag zittend ach ter een bureau doorbrengt, bepaalde spiergroepen nauwelijks gebruikt, met als gevolg dat deze verzwakken, kan heel gemakkelijk op een gegeven mo ment geconfronteerd worden met spier pijnen en spierkrampen. In de Scandinavische landen is men er al toe overgegaan, op grote schaal propaganda te maken voor het ge meenschappelijk uitvoeren van turn oefeningen in de arbeidspauzes. De re den is het enorme verzuim wegens spieraandocningen, verzuim dat niet al leen de bedrijven schade berokkent, maar ook voor de betrokkenen zoveel lichamelijke en sociale narigheid met zich brengt. Het verdrijven van ver moeidheid, het voorkomen van de spierpijnen en krampen, het ontspan nen van de geest, al deze belangrijke facetten komen aan hun trek door het invoeren van dergelijke turnpauzes. In ons land wordt aan deze vorm van be strijding van de beroepsmyalgie nog slechts door weinig bedrijven aandacht besteed. Wanneer we alle vormen, waarin deze spieraandoemngen zich in primaire vorm voordoen, samenvatten in het be grip arbeidsmyose, dan kunnen wij rustig stellen dat dit verschijnsel zowel voor werknemers als voor werkgevers van alle ziekten een van de kostbaarste is en tevens een van de vervelendste. Daarom is het dès te merkwaardiger, dat er in ons land nog zo weinig aan dacht aan wordt besteed. Velen lopen dagen of weken door met spierpijn, zonder naar de arts te gaan, óf zij proberen zichzelf met huismid deltjes te behandelen. Ook in medische kringen wordt aan de preventie en de therapie van arbeidsmyose nog onvol doende aandacht besteed. Voorzichtig behandelen Maar al te vaak wordt bij dit soort spier-aandoemngen naar eenvoudige en soms ook naar niet ongevaarlijke kal merende middelen of analgetica gegre pen. Met warmte-therapie of langdurige lage rugpijn, een zeer voorname cate gorie van arbeidsmyose, weliswaar soms oedrust op een harde ondergrond, kan ook worden verholpen, maar de resul taten zijn sterk afhankelijk van de medewerking van de p^atient, die er veelal de voorkeur aan geeft om na een paar dagen rust alweer karweitjes in nuis te gaan opknappen, waardoor zijn of haar conditie weer verergert. Daarom zal de arts, die attent is op de exacte oorzaak van deze klachten, meestal een therapie toepassen waar mee de spieren in kramptoestand wor den ontspannen. Een vereiste van een dergelijke medicamenteuze therapie is echter, dat de controle over de wille keurige bewegingen niet wordt beïn vloed en de normale spiertonus blijft oestaan. Ook mogen geen andere onaan gename bijverschijnselen, zoals eupho- rie en depressie optreden. Een behandeling, die aan deze eisen voldoet, is die met spierrelaxantia, waarmee de weerstand tegen het over brengen van overbodige zenuwimpulsen versterkt wordt en een teveel aan polysynaptische reflexen wordt ver minderd. Een groot voordeel van een dergelijke aanpak van het probleem van de arbeidsmyose is, dat de patiënt (be halve is zeer ernstige gevallen) normaal kan blijven doorwerken. Uiteraard een groot voordeel voor de tóch reeds met ernstige personeelstekorten kampende werkgevers. Maar ook voor de werkne mer, voor wie een verlies van 3 dagen loon een onevenredig zware belasting kan vormen. De arbeidsmyose krijgt in Nederland nog met de aandacht die dit probleem verdient. Alleen al uit een oogpunt van economische schade voor de gemeen schap is het noodzakelijk het effect van deze spieraandoemngen nader te onder zoeken en in te dammen. De mogelijk heden hiertoe liggen in een goede pre ventie en in een juiste therapie. Voor beide kunnen de wegen worden aange geven, maar het komt er op aan geza menlijk iets aan dit probleem te doen. Enkele grote bedrijven, zoals bijv. Philips, hebben reeds geruime tijd een speciale afdeling ergonomie in hun be drijfsgeneeskundige dienst. Maar het gaat hierbij nog maar om gunstige uit zonderingen. ZONDAGSDIENST WITTE KRUIS Ten onrechte staat op het tweede blad van dit nummer vermeld, dat de zon dagsdienst voor het Witte Kruis wordt waargenomen door Zuster Hol. Dit moet zijn Zuster Fortgens, Oosterend, telefoon (02223) 250 of 207. ONDERWIJS VIA KUNSTMAAN Kinderen leren de ruimte kennen NNP Het onderwijs staat voor een grote revolutie. De ontwikkeling van de techniek maakt aan de ene kant noodzakelijk, dat de kinderen meer moeten leren, aan de andere kant ko men er nieuwe mogelijkheden vrij om het onderwijs te verspreiden. Wat te denken van het nogal sensationele plan, dat onlangs op de internationale ruim tevaartconferentie in Genève door de Britse natuurkundige Arthur Clarke werd geopperd. De Brit wil een com municatiekunstmaan gebruiken voor het uitzenden van speciale tv-program- ma's naar de onderontwikkelde landen. De bevolking daar kan dan op snelle en naar hij meent goedkope manier de nodige leerstof opdoen. Nu is het bepaald geen eigenschap van een ontwikkelingsland, dat iedere bewoner een televisietoestel bezit. De Brit wil daarom gebruik maken van zeer goedkope, in massaproductie te vervaardigen, eenvoudige elektronische schermen, welke niet geschikt zijn voor de ontvangst van gewone tv-program- ma's, maar wel voor de ontvangst van de „slow scanning" onderwijsuitzendin- gen. Deze elektronische schermen zijn geen toekomstmuziek. Onze eigen PTT heeft er al jaren geleden succesvolle proeven mee genomen. De PTT wil deze gebruiken voor de draadtelevisie. Dit plan stuitte af op het verzet van de tv-handel, die er een te geduchte con currentie in zag. Volgens Clarke moet dit onderwijs systeem rond 1970 in de praktijk kun nen worden gebracht. Het wachten is op de communicatiesatelliet, die met een dergelijke snelheid in een vaste baan wordt gebracht, dat hij met de aatde meedraait. Vanaf de aarde gezien lijkt het dan alsof de kunstmaan onbe weeglijk op een vast punt boven het aardoppervlak staat. Technisch gezien is dit voor het uitzenden van tv-pro- gramma's beslist noodzakelijk. Anders zou men, zoals bij de Amerikaanse Relay-kunstmaan, slechts enkele minu ten per dag kunnen uitzenden. „Slow Scanning" is de Engelse naam voor een systeem met zogenaamde „langzame beeldaftasting". Echte filmp jes zou men via dit systeem niet kunnen uitzenden, wel strips. Dergelijke strips acht Clarke bijzonder belangrijk voor het massale onderwijs aan de bevolking in nog minder ontwikkelde landen. In ieder geval zou het een machtig wapen zijn in de strijd tegen het analfabetisme Voordeel van „slow scanning" is, dat de kunstmaan slechts een honderdste van het vermogen behoeft te leveren, dat nodig is voor het doorzenden van gewone tv-programma's. Arthur Clarke is naast natuurkundi ge science fiction-schnjver. Maar zijn betoog in Genève wekte de indruk, dat het hier niet bepaald om louter fantasie ging. Trouwens, in Genève zijn meer verrassende dingen aan het licht ge komen. Rusland bijvoorbeeld blijkt al op de lagere school leerstof te geven, welke betrekking heeft op de ruimte en de ruimtevaart, daarna volgen sterren kunde en rakettechniek. In Frankrijk en Engeland zijn nu de eerste schuch tere stappen in deze richting gezet, door het onderwijzend personeel handboeken te verstrekken over de ruimtevaart. Het is de bedoeling, dat zij hun kennis dan doorgeven aan hun leerlingen.. De „draadtelevisie" maakt een goede kans in grote delen van Nederland te worden ingevoerd. Zeker in de steden zal een rendabele exploitatie mogelijk zijn. De P.T.T. komt tot deze conclusie in een rapport over het Centraal An tenne Systeem, dat onlangs door de minister van verkeer die het laatste woord in deze zaak heelt te zeggen is vrijgegeven. Het centraal antenne systeem vormt in wezen het ei van Columbus tegen de afschuwelijke bossen antennes, weike steeds meer de daken gaan ontsieren. Echte draadtelevisie is hot niet. Toch heelt het systeem grote voordelen, welke volgens de P.T.T. ertoe zullen leiden, dat „in de toekomst het systeem de normale ontvangst in grote delen van het land zal verdringen." Enige jaren geleden heeft het dr. Neher laboratorium van de P.T.T. wèl een echte vorm van draadtelevisie uit gevonden. Terwijl men bij het centraal antenne systeem gebruik moet blijven maken van een normaal tv- of radio toestel kon men bij de door het labo ratorium uitgewerkte vorm met een veel eenvoudiger en goedkoper toestel in feite een kastje met alleen een beeldbuis volstaan. Dit idee is nooit in praktijk gebracht. De tv-handel ver zette zich sterk en bovendien dreigden moeilijkheden te ontstaan met de au teursrechten. Het CüB-pnncipe kan overigens voor de gebruiker ook besparingen met zich brengen. De abonnementsprijs zou vol gens de P.T.T. moeten liggen tussen de drie en vier gulden per maand. Hier voor spaart men echter een antenne van rond 150 gulden uit, weike nog eens in de zoveel jaren moet worden ver nieuwd. Ook is het niet nodig het oude toestel (voor 15Ü gulden) te laten om bouwen voor ontvangst van het tweede Nederlandse televisienet. Voor de Rand stad Holland is het CAS vooral van belang omdat men hier de buitenlandse programma s, welke in de grensprovin cies gemakkelijk op de Nederlandse schermen komen, alleen met zeer kost bare en ingewikkelde voorzieningen kan ontvangen. Het centraal antenne-systeem van de P.T.T., zoals dat op het ogenblik o.a. wordt beproefd in een Haagse wijk, is geschikt voor de doorzending van twaalf FM-radioprogramma's en liefst zeven televisieprogramma's. Bij de proef geeft men op het ogenblik het eerste Neder landse tv-programma, het tweede Duitse en Belgié-Vlaams door. Als het systeem ook elders in het land wordt ingevoerd denkt de P.T.T. aan de mo gelijkheid de opengebleven ruimte te gebruiken voor het verzorgen van re gionale programma's. De exploitatie ^.al eventueel door particulieren in han den kunnen worden genomen. Deze re-^ gionale uitzendingen kunnen vanzelf sprekend van groot belang worden voor bepaalde streken. Het is daarom te be treuren, dat de P.T.T. in het onlangs uitgebrachte rapport uitdrukkelijk voorop stelt, dat de exploitatie voorlo pig alleen in de steden ter hand zal worden genomen, mocht de regering tot invoering besluiten. De P.T.T. denkt bijvoorbeeld aan 25 steden in het Wes ten van het land. Op dit aantal is ten minste de investeringsbehoefte (honderd tot honderddertig gulden per woning) berekend. Juist in minder dicht be volkte gebieden zouden dergelijke re gionale programma's van zeer grote be tekenis zijn. Oost-Duitsland in grote moeilijkheden NNP Opnieuw dreigen in de Oosteuropese hinden grote voelselteliorten te ontstaan. Begin van dit jaar was de toestand kritiek door de slechte oogsten van vorig jaar, veroorzaakt door barre weersomstandigheden. Ditmaal kunnen de regimes geen verontschuldigingen aanvoeren met het oog op het slechte weer. Vooral Oost-Duitsland ziet op tegen kritieke tekorten, welke de rege ring hebben genoodzaakt strenge maatregelen op het gebied van de rantsoene ring door te voeren. Er is een tekort aan vlees, vis, vetten, melk boter, kaas en eieren. Ook aardappelen, groentesoorten en sommige graanprodukten kunnen slechts met mondjesmaat worden verstrekt. Ir. Oost-Duitsland is de landbouw jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Alle beschikbare economische bronnen zijn ingezet voor de ontwikkeling van de industrie. Het snelle invoeren van het collectieve kolchossysteem liecft bovendien de opbrengsten per hectare met afschrikwekkende spoed omlaag gebracht. Oosteuropese landen behoeft de Sowjet- Het afgelopen jaar bijvoorbeeld was de gemiddelde opbrengst bi] de graan oogst niet meer dan 2640 kilo per hec tare. Dit cijfer ligt ver beneden in pro ductie in West-Duitsland, en nog veel verder beneden het Nederlandse ge middelde. Op invoer vanuit andere 27. De hoofdcommissaris begon te ver tellen en zo af en toe liet hij zijn ver haal verbeteren of aanvullen door bri gadier Piet. „Zo zo.... is Karei Kleuntjes ont voerd?" zei Arend de Zeeuw peinzend, toen de beide politiemannen hun ver haaltje gedaan hadden. „Nou. nou, dat zal weer een storm doen opsteken in de bond". De kundige journalist nestelde zich prinsheerlijk in een stoel en vervolgde: „Een ding staat vast. Ik ben de enige die verstand heeft van deze zaak. On langs heb ik nog een zeer gedegen brochure geschreven, gewijd aan mijn radiopraatje. Misschien heb je het boekje wel gezien. Arend de Zeeuw tot zijn luisteraars, heet het. Nu, daarin kom ik tot de slotsom, dat Karei Kleun tjes eigenlijk helemaél niet voetballen kan en dat hij niet in het systeem past. Hij voelt het niet óan. Hij is er nooit in, vat je. Maar ja, die lui van de tech nische commissie zijn zo eigenwijs als gemalen kippenderrie, om van de keu zecommissie naar helemaal niet te praten „Manhou op met je gezemel over voetbal," kreunde de commissaris en hij viel als een gebroken man over zijn bureau, „Ga alsjeblieft mijn kamer uit „Ik ga al," zuchtte Arend de Zeeuw hoogmoedig. En werkelijk, hij ging. De wachtende sportjournalisten bui ten wilden natuurlijk graag weten wat er aan de hand was. Op hun nerveuze gevraag antwoordde Arend: „Waarde broeders in de schone kunst der lette ren. Ik en Kaasje hebben een zéér vriendschappelijk onderhoud gehad. Gebleken is, dat ene Karei Kleuntjes met geweld is ontvoerd door een twee tal Italianen in een karretje vanille-ijs. Op mijn vraag of er ook vruchtenijs bij was, kon Kaasnagel geen antwoord geven, wat natuurlijk erg dom is. Dat is alles. Schrijven jullie hier dus maar een spannend verhaaltje over. En doe goed je best, jongens, want ik schrijf zélf ook!" zóne niet te rekenen Dezen hebben al medegedeeld hun contracten niet te kunnen nakomen. Rusland zelf heeft een groot tekort aan graan, geschat op elf en een half miljoen ton. Rusland kan zich voor graanleveranties nog tot het Westen (Amerika) wenden, Oost- Duitsland behoeft hierop niet te reke nen doordat de regering-Ulbricht niet voldoende deviezen ter beschikking kan stellen De voedselmoeilijkheden doen zich vooral voor in Rusland, Polen en Oost- Duitsland. Roemenië staat er wat beter voor. Dit land was zelfs in staat vier honderdduizend ton graan aan de Sow- jet Unie te „lenen". Voor wat betreft boter, vlees, vleeswaren en eieren is nu in Oost-Duitsland een verkapt systeem van rantsoenering ingevoerd. De klan ten moeten in .een vaste winkel kopen Daar worden alle inkopen op een kaart geboekt. Deze hoeveelheid mag niet boven een bepaalde grens uitkomen. Volgens de Oostduitse regering is dit een maatregel, welke is gericht tegen „speculaties, zwarte handel en ham steren". Maar hier staat wel wat schril tegenover, dat volgens de cijfers de productie van geslacht rundvee met bijna twaalf en van varkens met bijna zestien procent is gedaald. Vooral nu kerstmis voor de deur staat in Oost-Duitsland toch nog steeds een familiefeest worden de voedseltekorten voelbaar. Evenals in andere landen zal de Oostduitse huis vrouw proberen een zo goed mogelijk kerstmaal op tafel te zetten. De eigen gebakken cake mag daarbij natuurlijk niet ontbreken. Maar ook wat dit be treft zal de huisvrouw in Oost-Duits land op de rantsoenering stuiten. Zij mag namelijk niet meer dan 500 gram rozijnen, 1 ons zoete en een kwart ons bittere amandelen kopen Cacao is vrij wel niet te verkrijgen. NIEUWE DATA UITGESTELDE TONEELUITVOERINGEN De toneeluitvoeringen van een drietal Texelse toneelverenigingen, die zater dagavond j.l zouden plaatshebben en in verband met het overlijden van presi dent Kennedy werden uitgesteld, wor den nu op de navolgende data gehouden: De toneelvereniging „Sint Jan" met het stuk „Nachtoperatie" op de avond van tweede kerstdag a.s.; de toneelvereni ging ,,'t Amateurtje" te De Waal de tweede opvoering van het stuk „En het leven gaat" door" morgenavond 8 uur en „De Duinkanters" te De Koog met het stuk „Prooi" op zaterdag 7 decem ber a.s. ZONNEKACHEL Zonnekachels zijn al geruime tijd aan de markt, maar ze zijn neg al kostbaar, i'hans is er een in de handel gebracht, die tot zeer lage prijs ƒ7,tot ƒ14, verkrijgbaar is, dat is ongeveer een tiende van de prijs der tot nu toe aangebodene. Deze zonnekachel bestaat uit een doos van golfkarton, in gesloten toestand ongeveer zo groot als een hoededoos. Van binnen is de doos be- xleed met geïmpregneerd aluminium folie van hoge isolerende waarde. In één minuut kan de kachel op aluminium pootjes, die zijn ingebouwd, worden neergezet. Wanneer de deur wordt ge opend gedraagt dc aluminium-folie zich als een spiegel. De kachel is zó gebouwd dat de zonnestralen geconcentreerd worden op een oventje in de bodem. De temperatuur in dat oventje kan, bij voortdurende bestraling, tot ver boven het kookpunt van water stijgen, hoog genoeg dus om koffie te zetten, soep te trekken en andere voedingsmiddelen te koken of zelfs te bakken. De aluminium voering schijnt voldoende te isoleren, zodat de doos door de hitte niet wordt beschadigd. De kachel kan, bij veel vuldig gebruik, ongeveer een jaar mee. Behalve een uitkomst voor kampeer ders en picknickers zou deze doos kachel ook een gewaardeerd hulpmiddel kunnen zijn bij rampen, waarbij in een bepaald gebied de energie-voorziening wordt uitgeschakeld, zoals onlangs in Noord-Italië. Maar zon zal er moeten zijn! FILMS ONTWIKKELEN ZONDER CHEMIKALIËN Een soort film is thans in de handel, die niet meer met behulp van chemika- liën, maar door haar bloot te stellen aan verhitting wordt ontwikkeld. Wan neer de film wordt belicht, neemt een speciaal bewerkt zeer dun laagje plastic het beeld op. Na de film vervol gens gedurende zeer korte tijd min der dan een seconde aan verhitting bloot te hebben gesteld, is zij voor af drukken gereed. De afdrukken vertonen geen korrel. Zij kunnen normaal wor den vergroot. Het schijnt zelfs mogelijk te zijn de film meer dan eens te ge bruiken Het beeld kan nl. worden uit gewist. NAVIGATIE BIJ MISTIG WEER Er is een apparaatje ontwikkeld, dat op het instrumenten-paneel van motor boten de stand van het roer op elk ge wenst ogenblik aangeeft. Het komt n.l. wel voor, in ,t bijzonder bij speedboats, dat de bestuurder, wanneer hij in een dichte mist verzeild raakt, in cirkels rond gaat varen, omdat hij niet precies de stand van het roer kan zien en zich ook niet kan oriënteren op de omge ving.. Men kan het instrumentje zelf in enkele ogenblikken aanbrengen. FRIKADEL IS FAVORIET Naast het balletje gehakt en de patates fries is de frikadel tegenwoor dig een van de meest gevraagde pro- dukten van hapjes- of smul-winkels. Deze frikadel is een grote croquet, ge maakt van gehakt. De oorspronkelijke frikadel kwam uit Frankrijk. Het was een balletje gehakt, dat niet rond, maar plat was. Voor deze frikadel wordt een combinatie van runder-, varkens- en kalfsgehakt gebruikt Deze combinaties zijn bij de slager te krijgen in de vorm van verschillende soorten gekruid ge hakt, omwikkeld door een dun laagje spek. Even bakken in de pan en er komt een smakelijk vleesgerecht op tafel. Een frikadel-in-langwerpige-vorm kan ook gemaakt worden van resten gemalen gaar vlees. Deze worden ver mengd met ui, koude aardappelen of oud brood, ei en kruiden. De langwer pige vorm van de broodjeswinkel- frikadel dankt zijn ontstaan aan de voorkeur van het publiek: zijn laat zich zo prettig uit het vuistje eten. Frikadel smaakt op ieder uur van de dag, aan het ontbijt, als hartig hapje bij de koffie, voor het twaalfuurtje, des middags en des avonds. PLASTIC BANDEN Voor kleine, met de hand voortbewo gen wagentjes, tot dusver meestal voor zien van rubberbanden, wordt thans het gebruik van plastic banden aanbe volen. Zij zouden een levensduur heb ben die 200% ligt boven die van rub berbanden. Zij zijn voorts bestendig tegen olie en bijtende stoffen. Plastic banden zijn echter tweemaal zo duur als rubberbanden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1963 | | pagina 5