Cjroen c^wartsJ~exeh in het harL,
jiij de jaarwióóeimcf
„Sint Jan" stelde teleur met
„Nachtoperatie"
door Burgemeester
C. De Koning
Te hoog gegrepen
SDAG 31 DECEMBER 1963
FEXELSE
77e JAARGANG No. 7823
COURANT
?ave N.V. v.h. Langcveld de Rooij
Boek-, Kantoorboek- en Fotobandel
Handelsdrukkerij
A! Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p. kwart,
-f- 30 ct. incasso. Advertenties: familiebericktea
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mat.
Het min of meer traditionele schema,
lat in deze beschouwing tot nu toe
[evolgd werd, kawam hierop neer, dat
nerzijds de gemeentelijke activiteiten
ran het voorbije jaar werden opgesomd,
mderzijds aandacht werd besteed aan
le welvaart verdergaand soms het
velzijn van de gehele Texelse ge-
neenschap.
Hoewel de revolutionnaire ontwikke
lingen van Texel, die één der voor
gaande keren, werden vermeld, zich nu
niet in die mate voordeden, zou toch
nog heel wat te vertellen zijn over het
wel en wee van onze gemeenschap in
het jaar 1963.
Is er voor een keer aanleiding van
het gebruikte stramien af te wijken?
Ik geloof het wel. Voor mij persoon
lijk ligt de aanleiding daartoe in de
algemene, interkerkelijke kerstviering
f c ie vorige week in de hervormde kerk
in Den Burg plaatsvond. De commen
taren daarop beluisterend en eigen ge
dachten volgend, kwam ik tot een
merkwaardige conclusie.
In een eerder geval merkte ik reeds
pp, dat aan de sfeer van permanente,
steeds nog betrekkelijke, welvaart
„vaarin wij nu al lange tijd leven een
groot gevaar is verbonden. Het gevaar
/an een verdergaande vermaterialise-
ring van ons gehele bestel. Wanneer
'.ulk een tendens eenmaal bespeurbaar
s, dan is het moeilijk om de getrokken
lijn af te buigen en dan zou er dus,
voor 1963 aanleiding zijn tot de ver
wachting dat dit, toch angstige, proces
verdere voortgang had gehad.
Ik geloof dat in de genoemde inter
kerkelijke kerstviering, die, tussen
/haakjes, ook buitenkerkelijken aantrok
een bewijs van het tegendeel zou kun
nen worden gevonden.
De kerk was op de bewuste avond
boordevol, zo vol, dat ik vermoed, dat
weinigen in deze kerk ooit zoveel men
sen bij elkaar hebben gezien.
Natuurlijk ligt allerlei verklaring
voor de hand, de oecumenische gedachte
)en, van zeer recente tijd, de hoopvolle
ontwikkelingen in de katholieke kerk.
^n wat zeer belangrijk is, de door een
n ander ontstane reacties in de niet-
.erkelijke wereld.
Het feit, dat de nu bestaande situatie
ch een ondertoon heeft van tolerantie
oet zijn aantrekkingskracht uitoefe
en op die niet kerkelijken en ook van
in zijde leiden tot meerdere toenaae-
flg-
Is het geoorloofd te veronderstellen
dit alles een reactie te zien tegen die
ïterialistische tendensen, waarvoor
.•rd gevreesd? Ik geloof van wel, te
leer omdat ik men dat bij een en ander
ogal wat jeugd betrokken was.
Tegen deze algemene hoopgevende
htergrond zou ik toekomstverwach-
hgen willen stellen, eigenlijk meer
Mogelijkheden, die de toekomst in zich
J(*u kunnen herbergen, mogelijkheden
in zo vergaande strekking dat, gaat
lies door, een verstoring van het
ïxelse levensschema zou kunnen ont-
aan
Waar zijn die verstoringen te vinden?
Voor-de-handliggend in de sector van
het vreemdelingenverkeer. Het nare
van dit onderwerp, probleem zo men
wil, is wel dat het ongeveer doodge-
praat is en nog lang niet uitgepraat.
Wij weten dat de nieuwe versneld,®
verbinding voor de deur staat. Wij we
ten dat de maatschappelijke ontwikke
ling een versnelling van de vreemdelin
genstroom zal meebrengen.
Wij weten dat veranderingen in de
maatschappij, die vroeger vijftig of
Vanzelfsprekend wordt het derde
punt in deze reeks de olie c.q. het gas.
Ook op Texel worden onderzoekingen
verricht naar het voorkomen daarvan.
Het is daarmee nog lang niet zover als
kennelijk op een ander Waddeneiland,
Ameland, het geval is.
Wanneer ik het wel heb ligt de be
oordeling van de betekenis van olie of
gas op alle Waddeneilanden gelijksoor
tig. De uitersten liggen ver uiteen. Er
zijn er die met grote vrees de toekomst,
bij het aantreffen van olie of gas, inzien
Zij verwachten er een complete revo
lutie, een totaal ondersteboven gooien
van de eiiandgemeenschap, van. Zij
overwegen dat de eilanden, alle, in
meer of mindere mate, afhankelijk zijn
van vreemdelingenverkeer en dat dit
weer nauw verbonden is met het na
tuurschoon dier eilanden en dat ja
knikkers en boortorens een dusdanige
schending van dit natuurschoon zouden
betekenen dat metj het verdwijnen van
dit schoon ook een zeer belangrijke
welvaartsbron verlóren zou gaan.
De andere verwachting is die dat de
nieuwe rijkdommeh aan energie tevens
zouden betekenen een nieuw bezit, een
nieuwe welvaart voor de eilandbewo
ners zelf, in een dusdanige omvang dat
geen offer te groot is om dit te berei
ken.
Als altijd, zal de ware, juiste con
clusie wel ergens in het midden liggen.
Het zal zo'n vaart wel niet lopen. Maar,
zaxenjK zijn, maar wij weten met we wanneer ik het voor het zeggen had,
maatregelen en weer wèl dat onze e er Qns ejjand geen 0jie 0f gas
hele bestuurlijke en ambtelijke 3nden worden Het is ZQ maar een
ratuur nauwelijks opgewassen is hotQ'
de tempoversnelling van deze 'tbr 1$;*-
tenslotte nog dat locaal verwort^Vo'
zicht te lange tijd nodig heeft
te dringen in hogere bestuurlijke en
honderd jaar tijd namen nu hun beslag
krijgen in een periode van vijf of tien
jaren. Wij weten dat maatregelen noodj
zakelijk zijn, maar wij weten niet we
ambtelijke regiones.
Eén gelukkige omstandigheid is er,
dat nl. de Texelse gemeenschap een
zekere vindingrijkheid heeft getoond in
het opvangen van de moeilijkheden die
in het verleden op dit gebied zich voor
deden.
Twee andere mogelijkheden doen zich
op: in het uiterste zuiden en het
uiterste noorden van ons eiland. Dc
eerste is een zekerheid, nl. de vestiging
van het instituut voor het onderzoek
ter zee in de nabijheid van het Horntje.
Nog vele Texelaars ontgaat de betekenis
van deze vestiging. Men diene te be
denken, dat hiermede een wetenschap
pelijke instelling van de eerste orde op
Texel zal worden gevestigd. Een instel
ling met een grote staf van weten
schappelijke en andere medewerkers.
Een instituut dat noodzakelijk is voor
de vorming van academici van elders
op dit, hun speciale gebied
Men bedenke dat hiermede door deels
toevallige omstandigheden in onze ge
meente op universitair niveau iets
wordt geschapen, waarvoor tal van
grotere gemeenten zich veel moeite
zouden hebben getroost.
Pas kortgeleden kwamen de raket
proeven, die in het Noorden van het
eiland worden en werden genomen,
ruimer in de publiciteit. Welke ontwik
keling deze alweer zuiver weten
schappelijke proefnemingen in zich
dragen, is niet bekend.
Duidelijk is evenwel, dat blijkbaar
ook hier Texel een toevallige natuur
lijke geschiktheid, voor dit doel heeft
en dat overigens die geschiktheid niet
zover strekt dat Cape Canaveral kan
worden gespeeld.
Merkwaardig hoe zo in deze beschei
den gemeente twee soorten van weten
schappelijke werkzaamheid tot ont
plooiing gaan komen. De gevolgen
daarvan voor onszelf waag ik niet te
voorspellen; betekenisvol zullen zij toch
wel zijn.
•Wat betekenen nu resumerend, een
..ieuwe fase in de vreemdelingenin
dustrie, de beide wetenschappelijke
ihstellingeii c.q. olie of gas voor de
toekomst van onze gemeente. Ik waag
het niet enige v^jrspelling te doen.
Neiging tot enige-bezorgdheid in dit
verband is er wel
Keer is dan echter terug tot het
begin van deze beschouwing dan is er
toch stellig voldoende aanleiding tot de
verwachting dat wij mentaal genoeg
voorbereid zullen en kunnen zijn voor
de moeilijkheden van de toekomst.
Deze hoop valt ook nog te putten
uit een nu weer voorbije geschiedenis
Texel is toch wel zeer in beroering
geraakt door het TESO conflict. En het
heeft er dikwijls heel vreemd uitgezien
Maar, en dat is zo waardevol, Texel
heeft toch zelf de oplossing gevonden
en de weg gewezen.
Met deze laatste opmerking groeit de
drang om toch nog iets over Texel in
1963 te vermelden. Ik zal die drang
moeten weerstaan, maar zou toch willen
wijzen op de voortgang die gemaakt is
met betrekking tot het onderwijs RK
kleuterschool en Lagere Technische
school en gezondheidszorg o.a.
riolering en zuivering van De Cocks-
dorp en schooltandverzorging.
Op beide sectoren mag worden ge
wezen, omdat de gemeenteraad hier
mede aan de voltooiing van enige werk
plannen van lange adem toekomt.
Alle andere gemeente- en gemeen
schapszaken buiten beschouwing latend,
moge dan nog op een punt worden ge
wezen. Het laat zich aanzien dat in de
nabije toekomst de gemeente een nieuw
raadhuis zal krijgen. Moge dit raadhuis
het symbool zijn van een groeiend en
bloeiend, zich steeds weer vernieuwend
Texel.
Met deze hoop en de wens voorts dat
het Texel en de .Texelaren in 1964 weer
goed mag gaan zou ik willen besluiten.
C. DE KONING.
SCHEPEN BOTSEN IN DIKKE MIST
Twee Franse schepen, de „Eldonia"
en de „Typhée", zijn in de nacht van
vrijdag op zaterdag, kort na midder
nacht in dichte mist op de Noordzee
nabij het lichtschip Texel met elkaar in
aanvaring gekomen.
De bemanning van de midscheeps
geramde „Eldonia" (2662 brt.) van de
Union Navale in Duinkerken, ging in
sloepen van boord, maar kon na van
de ergste schrik te zijn bekomen en
met de wetenschap, dat de sleepboot
„Holland" van Doeksen uit Terschel
ling in de buurt was gearriveerd, weer
aan boord gaan. De gehavende „Eldo
nia" die slagzij maakt, wordt door de
„Holland" naar Amsterdam gebracht
De Typhée (2405 brt.) van de Société
Navale Caennaise in Caen kreeg Ipij
de botsing ook averij, maar kon op
eigen kracht zijn weg vervolgen. Bij
de aanvaring, die plaats vond twaalf
mijl ten noordoosten van het lichtschip
Texel, werden geen personen gewond.
(Aldus lezen wij in het Noordhollands
Dagblad).
ONDERZOEK OP TEXELS STRAND
HERVAT
De Seismografic Service Ltd. heeft
dezer dagen het bodemonderzoek op
het strand nabij de vuurtoren hervat.
Zoals bekend wordt dit onderzoek in
opdracht van Caltex uitgevoerd. De
SSL heeft inmiddels de beschikking
gekregen over een helicopter, die haar
basis heeft op een terrein aan de
Boodtlaan te De Koog. De eerste kerst
dag arriveerde het toestel. Regelmatig
wordt op deze snelle wijze materiaal
van De Koog naar het strand gebracht.
In enkele bungalows van de heer A.
Daalder te De Koog heeft de SSL haar
kantoor ingericht Zoals bekend zijn
bij het seismisch bodemonderzoek en
kele Texelaars betrokken.
BINNENKORT OFFICIËLE
PROEFVAART „MARSDIEP"
De nieuwe TESO-veerboot „Mars
diep" die nu geheel gereed is, ligt in
de marinehaven van Den Helder Het
schip mag daar blijven liggen tot de
fuikhavens te Den Helder en Texel ge
reed zijn. Aangezien de laatste hand
aan het schip is gelegd, bestaat er niet
langer reden om de officiële proefvaart
met overdracht uit te stellen. Verwacht
wordt dat deze zeer binnenkort zal
plaats hebben.
RIJMKRONIEK IN VOLGEND
NUMMER
Traditiegetrouw maakte onze Rijme
laar zijn rijmkroniek voor het oude-
jaarsnummer. Door ruimtegebrek zijn
we echter genoodzaakt de kroniek
het eerstvolgende nummer op te nemen.
Red.
Op de avond van Tweede Kerstdag
heeft de toneelvereniging „Sint Jan"
voor de geheel bezette zaal van „De
Oranjeboom" het toneelstuk „Nacht
operatie" van de schrijver Jan de Beer
van Belver opgevoerd. Het publiek, dat
met hooggespannen verwachtingen de
verrichtingen van de spelers ging gade
slaan is over het algemeen teleurgesteld.
Voor vrijwel ieder moet het duidelijk
geweest zijn dat dc toneelvereniging, die
terecht een uitstekende naam heelt in
de wereld van het amateurtoneel, dit
maal te hoog heeft willen grijpen.
Slechts enkele spelers leverden knappe
speltechnische prestaties. De anderen
konden hun rollen niet aan.
In „Nachtoperatie" maken Wé kennis
met de chirurg Paul van Haaften, die
zich zó voor zijn medisch ambt inzet,
dat zijn huwelijksgeluk in gevaar komt.
Tevergeefs probeert zijn vrouw Lidia
hem daarvan te overtuigen. Van Haaf
ten denkt slechts om de afspraken met
patiënten en vergeet het uitgaans-
avondje met zijn vrouw. Het komt tot
grote moeilijkheden als de chirurg ten
slotte zelfs de dag van zijn 10-jarig
huwelijksjubileum vergeet. Zelfs tijdens
de spaarzame momenten, dat Van
Haaften thuis is, zijn z'n gedachten in
de zalen van het ziekenhuis De twee
vervreemden van elkaar en de geraffi
neerde, knappe verpleegster, Lenie
Verschoor, maakt daar handig misbruik
van. Zij weet Van Haaften voor zich te
winnen, hetgeen in het ziekenhuis niet
onbekend blijft. Als de verpleegster en
de chirurg op een avond in een nacht
club worden gezien, beseft de chirurg
dat hij te ver is gegaan en hij wil de
ongeoorloofde verhouding verbreken.
Grote ruzie met Lenie is het gevolg. Zij
laat zich niet „als een vod opzij gooien
Een verkeersongeluk, waarbij de vrouw
van Van Haaften levensgevaarlijk
wordt gewond is tenslotte de oorzaak
van een ommekeer. De vrouw wqjjdt
het ziekenhuis ingebracht en Van
Haaften is de enige die haar kan ope
reren. Als Lidia van Haaften na maan
den tenslotte lichamelijk is genezen,
blijkt zij geestelijk ineengestort te zijn
Zij herstelt eerst als duidelijk wordt,
dat Paul o.a. ten gevolge van deze ge
beurtenis een beter begrip voor haar
eenzaamheid heeft gekregen. Lidia be
grijpt nu dat een chirurg eerst aan zijn
patiënten moet denken voor hij zich
aan andere zaken wijdt. Van Haaften
neemt daarop twee maanden vakantie
om met zijn vrouw een reis te maken,
een tweede huwelijksreis.
De verpleegster begrijpt dat zij ver
keerd gehandeld heeft. Voor haar is
Henk, de administrateur van het zie
kenhuis, de juiste partij.
Matig spel
Vooral de eerste twee bedrijven wa
ren weinig boeiend doordat de spelers
er niet in slaagden, de in hun tekst
vervatte emotie en spanning voldoende
tot uiting te brengen. Hoe men een
overigens bekwaam speler als de heer
C. Vinke de rol van chirurg heeft kun
nen toebedelen, is ons een raadsel. Eerst
in het derde bedrijf werd hij als zo
danig acceptabel. Zijn bewegingen wa
ren houterig en hij sprak zijn tekst uit
op een manier waarbij men op den duur
in slaap zou vallen.
Een nieuweling in de gelederen van
„Sint Jan" is mevr. J. Ruigrok-Velsen-
boer. Zij speelde de echtgenote van Van
Haaften op redelijk goede wijze, maar
haar prestaties leden zeer, door het her
haaldelijk in gebreke blijven van haar
tegenspeler. In mevr. H. van Heerwaar
den-Groen konden we wel de verleide
lijke en geraffineerde verpleegster zien,
die zij moest verbeelden. Ook zij maak
te haar debuut bij Sint Jan. Ongetwij
feld beschikt zij over talent. Gunstig
schrijven we ook over de heer W. Rate-
land als de geneesheer-directeur, dokter
Lent, die zeker een aanwinst voor „Sint
Jan" betekent.
De heer C. de Grave zagen we als
Henk, de administrateur van het zie
kenhuis. Liever hadden we het woord
administrateur in de rolverdeling ver
anderd gezien in „jongste administra
tieve kracht" of iets dergelijks, want zó
gedroeg de heer De Grave zich. In een
andere rol komt hij zeker beter tot zijn
recht.
Mevrouw N. Keesom-Logman is een
kracht, waar „Sint Jan" trots op kan
zijn. Als de pedante, vitterige operatie-
zuster Aalders, leverde ze uitstekend
spel. Hetzelfde kan gezegd worden van
de heer C. Witte als de tuinman Janus
van Dijk Hij had de lachers op zijn
hand en zorgde voor aangename afwis
seling.
We hadden de indruk dat de rolken-
nis van de meeste spelers te wensen
overliet. Gebrek aan repetitietijd kan
de oorzaak niet zijn. Zoals bekend zou
het stuk oorspronkelijk een maand eer
der op de planken zijn gebracht, maar
misschien ligt daar juist een der oor
zaken van de minder geslaagde opvoe
ring. Het uitstellen van een voorstelling
doet in het algemeen veel af aan de
animo van de spelers.
Dat de avond van de tweede kerstdag
voor de bezoekers van „Nachtoperatie"
toch nog een bijzonder prettige beleve
nis werd, is helaas voor het belangrijk
ste deel te danken aan het zeer ge
slaagde bal na afloop.
Als eens eerder hebben aangetoond,
dat het succes van een toneelspel voor
het grootste deel afhangt van een juiste
stukkeuze. Dat zelfs de kleinste toneel
clubs op Texel van tijd tot tijd grote
indruk maken met hun uitvoeringen, is
te danken aan hun streven, om een stuk
te kiezen waarvoor de benodigde types
beschikbaar zijn. Hopelijk slaagt „Sint
Jan" erin de volgende maal een betere
keuze te doen, zodat wij dan pret
tiger geluiden in onze recensie kunnen
laten horen.
OVERDENKING
Wanneer wij op Oudejaarsavond de
adem voor een ogenblik inhouden en
terugblikken naar het jaar, dat achter
ons ligt, dan moeten wij zonder meer
vaststellen, dat, wat achter ons ligt, een
weg is. Een weg, die iri vele opzichten
anders was dan wij ons voorgesteld en
gehoopt hadden. En voor ieder was dat
weer anders. Maar hoe het ook zij, het
was een weg. En er was regen en
zonneschijn.
Wat 1963 ons gebracht heeft, voor
ieder afzonderlijk, is zeer verschillend
geweest. Over veel dingen kunnen wij
dankbaar en blijde zijn. Maar er waren
ook minder blijde dingen.
Wij hebben nu éénmaal op ons pad
twee metgezellen. Aan de éne zijde gaat
de hoop met ons mede, aan de andere
zijde bezorgdheid. En tussen deze twee
worden wij altijd weer heen en weer
geslingerd. Dit hebben wij ook ervaren
in het afgelopen jaar.
Maar bij de jaarwisseling richten wij
onze blikken ook naar de toekomst,
naar de weg, die vóór ons ligt. Deze
weg is nog onbetreden en wij kennen
deze niét. Het kan zijn, dat wij deze
nieuwe weg hoopvol en met volle moed
beginnen Ook kan het zijn, dat deze
weg er nu al somber en donker uitziet.
Hoe het echter gaan zal weet nie
mand. Is er dan geen zekerheid dien
aangaande? Ja, zeker. Wij zullen deze
weg zegenrijk kunnen gaan, wij allen,
wanneer ons vertrouwen uitgaat naar
de Vader van Jezus Christus, naar God.
Wij zijn zo licht geneigd ons ver
trouwen te zoeken in onszelf, in onze
eigen prestaties in eigen middelen. Dat
is zuiver menselijk. Maar het blijft on
zeker Want werkelijk vertrouwen
stellen kunnen wij alleen in Jezus
Christus Wij gaan, maar Hij blijft,
blijft Dezelfde tot in eeuwigheid. Voor
God bestaat er geen tijd. Duizend jaren
zijn voor Hem als een dag en als een
nachtwake. God blijft
In de hand van deze eeuwigblijvende
God rust onze toekomst, ook het jaar
1964.
W. A. S.
DS. C. VAN DER WAA
TACHTIG JAAR
Ds. C. van der Waa te Goes, emeritus
predikant van de Nederlandse Her
vormde Kerk bereikt vandaag de leef
tijd van de zeer sterken.
Ds. Van der Waa werd op de Oude
jaarsdag van 1883 uit een hoofdonder
wijzersgezin te Dedemsvaarl in de
burgerlijke gemeente Avereerst in
Overijssel geboren. Hij bezocht eerst
het gemeentelijk gymnasium te Doetin-
chem en studeerde daarna nog theologie
aan de rijk universiteit te Utrecht. Na
dat de heer Van der Waa in november
1909 door het provinciaal kerkbestuur
van Gelderland was toegelaten tot de
evangeliebediening in de Nederlandse
Hervormde Kerk werd hij op 7 augus
tus van het daaropvolgend jaar (1910)
door wijlen ds. A. J. van Wijngaarden,
toen nog predikant te Katwijk aan Zee,
bevestigd als predikant van de her
vormde gemeente van De Waal en De
Koog op het eiland Texel. Daarna dien
de de jubilaris verder nog de hervorm
de gemeenten van Hoogvliet 1918 tot
1924, Waarde in de classis Goes 1924 tot
1929; Biggekerke in classis Middelburg
1929 tot 1933 en tenslotte nog ruim
vijftien jaar die van 's-Heer Arends-
kerke en Baasdorp in de classis Goes,
welke hij heeft gediend tot 31 december
1948, toen hem op vijfenzestigjarige
leeftijd emeritaat werd verleend. Na
zijn emeritaat vestigde ds. Van der Waa
zich te Etten in Noord-Brabant, waar
hij voor ds. P. H. W. M. van de Meer de
Walcheren, toen deze als legerpredikant
in militaire dienst was, ongeveer een
jaar het ambtswerk heeft waargenomen.
In 1950 vertrok ds. Van der Waa naar
Cuyck aan de Maas, waar hij ook nog
enige jaren hulpprediker is geweest en
bijstand in het Dastoraat heeft verleend.
Naderhand verhuisde de jubilaris van
Cuyck aan de Maas naar Goes, waar hij
als ziekenhuispredikant ook nog enige
tijd bijstand in het pastoraat heeft ver
leend.