Enthousiast
over
medewerking
van Texelaars
maar schapen blijven rustig
TEXEL TRILT ÖP Z'N GRONDVESTEN
Mobil Oil-man
Van Meurs
Eiland als een vergiet
Siddering
Kralenkettingen
Schapen
Onzekerheid
,ÉÉÉÉiÉStAuV.
TWEEDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 21 FEBRUARI 1964
Een stukje van een seis
mogram. Er zijn er hon
derden gemaakt gedurende
de afgelopen weken. De
golflijntjes vertellen de
deskundigen iets over de
gelaagdheid van de aard
korst op kilometers diepte.
Onmiddellijk na het spui
ten van het gat wordt de
lading dynamiet, in een
kartonnen koker, voorzien
van ontstekingsdraad neer
gelaten. Bij elke proef
wordt ca. 5 kg. tot ont
ploffing gebracht.
HANDELSREGISTER
In „Handelsbelangen" lezen wij on
der „Nieuwe inschrijvingen in het Han
delsregister":
J. Brouwer (e), Texel, Oosterend,
Vliestraat 10. Verhuur van boten voor
sportvissers, handel in visaas.
DAMCLUB TEXEL
Uitslagen:
C. v. Heerwaarden-C. Dijker 02
P. Bakelaar-J. Hooijberg 11
C. Vinke-S. v. Heerwaarden 02
J. Vinke-Jn. Stam 11
P Kooiman-Jac. v. Heerwaarden 20
C. P. Burger-G. Dros 11
D. v.d. Werf-H Bruining 02
Jb. Koorn-C. v.d Werf 1—1
P. Kooiman-C. Dijker 02
C. v. Heerwaarden-S. v. Heerwaarden
0—2
J. Hooijberg-Jac. v. Heerwaarden 20
H. Bruining-J. Vinke 02
C. P. Burger-Jo Schoo 11
G. Dros-C. v.d. Werf 20
Jb. Koorn-Jn. Stam 02
De stand: part. pnt.
I. C. Dijker 16 24 75.00
2. P. Bakelaar 14 21 74.92
3. S. v. Heenvaarden
20
29
72.50
4. J. Hooijberg
17
20
58.82
5. Jn. Stam
14
15
53.57
6. J. Vinke
15
16
53 33
7. P. Kooiman
18
19
52.78
8. C v. Heerwaarden
17
17
50 00
9. C. Vinke
17
17
50.00
10. C. P. Burger
18
17
47.22
11. J. v Heenvaarden
17
16
47.06
12. H. Bruining
15
14
46.67
13. Jo Schoo
14
13
42.13
14. C. v.d. Werf
19
15
39.47
15. G. Dros
17
13
38.23
16. D. v.d. Werf
17
7
20.59
17. Jb. Koorn
15
6
20.00
De strijd om het kampioenschap is
zeer spannend. In feite heeft P. Bake
laar de beste papieren, met 1 verlies-
punt minder dan C. Dijker. Jammer,
dat hij niet alle weken van de partij
kan zijn.
Het damseizoen schiet al weer op.
Daarom is het zaak ervoor te zorgen,
dat we allen de vereiste 18 partijen vol
maken voor de eindklassering.
SCHAAKCLUB „EN PASSANT"
De uitslagen van j.l. woensdag zijn:
F R. Drevel-C. Joustra 10
C. Schulte-O. Feitsma afg.
L. J. Vlugt-J. Nieuwenhuis 10
A. Terpstra-J. Hoogerheide 10
J. Dijt-P. Eelman 01
J Hoogerheide-P. Eelman 10
Zowel Joustra als Nieuwenhuis offer
den incorrect een stuk Ook Schulte en
Feitsma offerden beiden het ene stuk na
het andere. De afgebroken stand is
uitermate lastig en biedt beiden kansen.
Dijt gaf in de opening een toren cadeau
en Eelman had toen geen moeite meer
om een punt te scoren.
Weer kwam Drevel op de eerste
plaats met 65%. De volgende plaatsen
zijn voor: 2. Joustra (62%), 3. Schulte
1(60%), 4. Feitsma (57%) en 5. Vlugt
(56%). De partij Schulte-Feitsma kan
echter wat betreft de plaatsen 2 t.m. 5
verschuivingen veroorzaken.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 23 februari op om 7.41 uur en
gaat onder om 18 07 uur; 26 februari op om
7 35 uur en onder om 18.13 uur.
Maan: 27 febr. V.M.; 6 maart L.K.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
21 febr. 1.07 en 13.25; 22 febr. 2.06 en 14.43;
23 febr. 3.36 en 16.21; 24 febr. 5.15 en 17.58;
25 febr. 6 47 en 19.18; 26 febr. 7.58 en 20.21;
27 febr 8.54 en 21.14; 28 febr. 9.41 en 21.55;
29 febr. 10.14 en 22.25.
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water.
„Zelden hebben wij bij ons exploratiewerk zoveel medewerking van de
plaatselijke bevolking ondervonden, als juist op Texel. De mensen stellen ons
zelden teleur en doen alles om het ons naar de zin te makenDit
zijn woorden uit de mond van de heer A. van Meurs, contactman in dienst
van Mobil Oil Nederland en ten nauwste betrokken bij de seismische proef
nemingen op Texel voor zijn maatschappij. De heer Van Meurs is de enige
Nederlander in een 25 man tellend gezelschap Duitsers, dat enkele weken
geleden met vrachtwagens vol geheimzinnige apparatuur op ons wadden
eiland voet aan wal zette en dezer dagen weer is vertrokken. In de
afgelopen periode heeft men practisch geheel Texel seismografisch in kaart
gebracht, de eerste fase van het onderzoek naar olie en aardgas.
Olie en aardgastoverwoorden, zeer groot concern, dat in opdracht van
Gasvondsten werden gemeld uit Gro
ningen, Egmond en Ameland. Het lijkt
voor de hand te liggen dat op Texel,
dat midden tussen deze vindplaatsen
ligt ook wel „iets" moet zitten. Van
Meurs praat ons de optirhistische ver
wachtingen wel uit het hoofd. „Reken
er maar niet op, dan valt het misschien
mee! In dit stadium van het onderzoek
kan er nog helemaal niets van gezegd
worden. En al zou dat wèl het geval
zijn, dan nóg zou ik het U niet zeggen!"
Dat is ferme taal, het zijn woorden die
kenmerkend zijn voor de tientallen olie
mensen die op het ogenblik in hotels
in De Koog en Den Burg hun domicilie
hebben. Toch is onze zegsman mede
deelzamer dan zijn collega's van de
Engelse Seismografic Service Ltd. uit
Livenpool, die met hun marineblauwe
jeeps een bekende verschijning op het
eiland zijn geworden. Mobil Oil vond
het zelfs best, dat wij tijdens de proef
nemingen enkele plaatjes maakten voor
onze krant en wij kregen zelfs enige
inlichtingen, waardoor het mogelijk
werd, er ook nog iets zinnigs bij te
schrijven. Gelooft U ons: dat is iets
bijzonders voor oliezoekers!
tientallen maatschappijen in vrijwel
alle landen ter wereld de aardkorst
heeft onderzocht. Niet alleen seismisch,
maar ook gravimetrisch. De mannen
van Seismos doen wat hun ijver betreft
niet onder voor hun Engelse collega's.
Dag in dag uit boren ze gaten in de
grond, brengen de ladingen tot ont
ploffing en verzamelen hun bibberige
golflijntjes op meterslange films.
Die golflijntjes, détar gaat het om.
Straks, als de honderden films bijeen
gegaard zijn en in Den Haag worden
bestudeerd, zal eruit kunnen worden
afgeleid of er een proefboring moet
plaatsvinden op Texel op niet. Als het
niet gebeurt, is het half miljoen, die
deze proefnemingen kosten, voor niets
uitgegeven. Maar een betere methode
dan seismisch onderzoek om de moge
lijkheid van olie of aardgas aan te tonen
zonder proefboring, is nog niet gevon
den. Hoe gaat men nu te werk bij zo'n
seismische proef? De opzichter van de
„Seismos" ploeg op Texel is graag be
reid het te vertellen en ons mee te
nemen naar het proefterrein.
omtrek rond dit „springpunt" vele
geofoons aan te brengen. Een geofoon is
een soort microfoon, die op de grond
wordt gelegd en de taak heeft de echo's
van de door de ontploffende lading ver
oorzaakte trillingen op te vangen. Door
kilometers kabel stromen van deze
instrumenten de gegevens naar een met
instrumenten volgestouwde wagen op
het proefterrein.
De kralenkettingen lopen veelal
dwars over het eiland, van west naar
oost. Nu het onderzoek geëindigd is,
zijn de stafkaarten nauwelijks meer
herkenbaar door een wirwar van lijnen
en cirkeltjes. De stroken van seismo
grammen worden aan een eerste on
derzoek onderworpen in De Koog. In
hotel „De Zwaluw" aan de Dorpsstraat
hebben de mannen van Seismos hun
Onmiddellijk na de ontploffing begint de
apparatuur in de instrumentenwagen te werken.
Na enige tijd komt de filmstrook tevoorschijn,
waarop de teruggekaatste trillingen als golf
lijntjes zijn geregistreerd.
De spanning stijgt als het moment
van de ontsteking nadert. De seconden
worden afgeteld en dan drukt men in
de instrumentenwagen op de knop. Géén
knal wordt gehoord maar men voelt een
heftige siddering in de grond. Op de
plaats van de ontploffing is meestal
niets te zien. Soms ook wel. Dan spuit
wat water en modder omhoog. Maar
spectaculair is het niet. De siddering in
de grond plant zich echter over het
gehele eiland voort en zo kan iedere
Texelaar ze van tijd tot tijd voelen. De
geofoons wachten echter op de echo's.
Verschillende lagen, kilometers diep in
de grond weerkaatsen de trilling. De
manier waarop dit gebeurt, vertelt veel
ever de samenstelling en de gelaagdheid
van de grond. Wanneer de trillingen
in de vorm van golflintjes tenslotte op
de papierstroken zijn vastgelegd, kan
men b.v. constateren, of zich in de
grond reservoirs bevinden: Rots- of
kleilagen, waaronder zich zout water
of olie en aardgas kan hebben verza
meld. Maar er is veel onzekerheid. De
uitslag van een latere proefboring be
vestigt lang niet altijd de vermoedens,
die de seismogrammen hebben gewekt.
Op stafkaarten van het eiland hebben
de employées van Seismos lijnen ge
trokken, die op kralenkettingen lijken.
Elke kraal is een springpunt. Elk te
onderzoeken gebied overlapt het aan
grenzende.
kantoor ingericht, niet ver van hun
Engelse SSL-collega's, die in een bun
galow van de heer A. Daalder aan de
Boodtlaan hun hoofdkwartier hebben.
Het is duidelijk dat zonder medewer
king van de grondeigenaars niets kan
worden begonnen Op Texel verwachtte
men weinig sympathie voor het seis
misch onderzoek in verband met de
schapen die in deze maanden hoog-
drachtig plegen te zijnHet viel
enorm mee. De schapen gedroegen zich
onvervalst Tcxels en keken nauwelijks
op als een lading tot ontploffing werd
gebracht. De veehouders zagen dat ook
en vrijwel niemand maakte ernstige
bedenkingen tegen de aanwezigheid
van de oliemensen. „Laatst heb ik het
een paar mensen van politie en water
staat, die poolshoogte kwamen nemen,
laten zien", vertelt de heer Van Meurs.
Toen een flinke zware lading werd ont
stoken vroeg ik hen speciaal op een
koppel schapen te letten in de buurt.
De beesten reageerden niet".
Seismos heeft één Texelaar in dienst,
de heer Moens, die belast is met het
uitwissen van de sporen op de lande
rijen. Hij maakt de gaten dicht en ega
liseert de bandensporen van de vracht
wagens. Mochten de boeren achteraf
toch nog schade ontdekken, dan weten
ze het adres.
„Overigens zijn we niet alléén afhan
kelijk van de boeren. Als we op het
strand bezig zijn moeten we vergun
ning hebben van Rijkswaterstaat, in de
bossen van Staatsbosbeheer en in de
duinen van de Dienst der Domeinen.
Ook van hen ondervonden we zeer
goede medewerking!"
Elke dag wordt de benodigde spring
stof voor de proeven uit de bunker nabij
het Texels Museum gehaald. Er gaat
heel wat door. Al drie keer heeft men
de voorraad met 2 ton moeten aan
vullen.
Over enkele weken zullen de geluiden
van de explosies op Texel even zijn
verstomd Na Seismos zal ook de SSL
met haar proeven gereed zijn en ver
dwijnen. Maar intussen hebben andere
maatscha."jp jen laten merken dat ze ook
belangstelling voor het Gouden Boltje
hebben. Ook zij willen springstof op
slaan en iets te weten komen over de
duistere diepten onder de polders, dui
nen en stranden Of ooit een maat
schappij een proefboring zal verrichten
kan men niet vermoeden. De rapporten
met conclusies over de uitslagen van de
proefnemingen worden bewaard als
defensiegeheimen.
Evenals dat bij defensiegeheimen het
geval is, zijn er spionnen, die voor de
onderzoekingen de grootste belangstel
ling hebben Zulke „oliespionnen" zijn
in dienst van bijna elke oliemaatschap
pij en hebben de taak zoveel mogelijk
aan de weet te komen oevr plannen van
de concurrenten en de resultaten van
hun onderzoekingen. Ook op Texel heb
ben zich deze lieden vertoond. Ze zeiden
te werken voor de „olie-informatie
dienst". Persmensen, die door hun
nieuwsgierigheid een ware plaag voor
de onderzoekers zijn, worden vaak be
schouwd als spionnen, zodat het moei
lijk is contact te krijgen.
Een der Duitsers bezig met het aanbrengen
van een geofoon. een instrument dat in de
buurt van het springpunt in de aarde wordt
geprikt om de trillingen op te vangen en via
een kabel naar de instrumentenwagen te
voeren. Vele tientallen van deze instrumenten
worden bij elke proef op verschillende afstan
den van het springpunt aangebracht.
Mobil Oil heeft het seismisch onder
zoek opgedragen aan de Duitse firma
„Seismos GMbh" uit Hannover, een
Ergens in het Texelse weidelandschap zijn de
mannen van Seismos bezig met het spuiten
van de tien meter diepe gaten Ze trokken door
hun helgele rubberpakken sterk de aandacht.
De afgelopen maanden zijn honderden
gaten in de bodem van ons Gouden
Boltje geboord. Gaten van 10-12 meter
diep, waarin springladingen tot ont
ploffing worden gebracht. Met grote
kracht wordt zo'n gat met water in de
grond „gespoten". Dat is de snelste
methode. Na enkele minuten is de juiste
diepte bereikt. Dan gaat de lading er in.
Een kartonnen koker met vijf kilo
gram „Sismogel", een soort dynamiet,
voorzien van een ontstekingsdraad.
Lange tijd zijn tientallen in gele jassen
gehulde arbeiders bezig in de wijde
