Texels vlag wordt nu „officieel (nrï Drankmisbruik was zeer groot op Texel want de jenever was goedkoop... GEERVLIET N.V. Provinciale subsidie van één ton voor cultureel werk BroncSii Sellers Onrustige Zenuwen? Groen-zwart vlaggedoek binnenkort verkrijgbaar TEXEL DERDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 17 APRIL 1964 Johannes Ludovicus Kikkert, in het midden van de vorige eeuw notaris op Texel, had als jongeman deelgenomen aan de Tiendaagse Veldtocht, een der glorieuse wapenfeiten uit onze vader landse geschiedenis. De Belgen zouden met geweld tot rede gebracht moeten worden. De jonge Kikkert ging ten strijde zoals in de loop der tijden zovele jonge mannen ten strijde zijn getrokken, vervuld van edele verontwaardiging, maar eigenlijk niet in staat om te over zien waarom zoveel bloeiende mensen levens op het spel werden gezet. Neuzend in de brieven van de krijgs man, uit België naar het verre Texel gezonden, kregen wij sympathie voor de aardige, pittige kerel, die toen in al zijn kracht vol levenslust nog niet vermoe den kon wat hem later, ook aan te leurstellingen op Texel wachten zou. Ieder jaar placht Kikkert zijn be houden terugkomst uit België met een feest in de Lindeboom op de Groene- plaats te herdenken. Weldra was hij de tweede notaris naast de bekend gewor den autocraat Mr. Willem Bok en toen hij tot een zekere welstand was ge komen, liet hij bij zo'n feest eens de gehele gevel van de Lindeboom prach tig met brandende vetpotjes illumine ren. Binnen en buiten de herberg had men veel schik, maar onder de toe schouwers op straat waren mensen, die er schande over spraken, dat Kikkert zó zijn geld verbraste. Het zou beter zijn als hij wat vlotter met betalen was. Er was ook toen al een groot verschil tus sen gierigaards, die geen stuiver noch voor zichzelf, noch voor anderen over hebben en levenskunstenaars als Kik kert, die er van houden het geld af en toe te laten rollen. Kikkert was 'n man, die in menig op zicht met hoofd en schouders boven velen zijner eilandgenoten uitstak, juist daarom had hij het vaak moeilijk ge noeg. Hij was de enige Texelaar, die en kele aandelen kocht in de maatschappij, die Eierland bedijkte. Hij ontwierp en tekende een buitengewoon goede land kaart van het eiland, die zelfs enkele keren tot een herdruk kwam. Hij was geïnteresseerd in velerlei dingen, die zijn standgenoten eenvoudig voorbijgin gen. Als lid van de Provinciale Staten kreeg hij begrip voor bestuurszaken en hij mekkerde niet zoals een ander Texels statenlid, over de onkosten, die het vervullen van de functie met zich bracht. hij, het is wonderbaarlijk wat men er mee bereiken kan. Bij het overboord zetten van een lijk heerst grote ver slagenheid; de drank doet de mensen hun ellende vergeten. Ik heb twintig man op mijn schip, ieder krijgt zes bor rels daags en bij iets buitengewoons schenk ik de man een kan „overhoop". De jammerlijke sociale toestanden onder de polderjongens, die Eierland en de Prins Hendrikpolder bedijkten en die zich voor een deel in deze polders ves tigden, duurden voort tot het einde van de eeuw. Het was vanzelfsprekend dat in De Cocksdorp, waar dronkenschap een normaal verschijnsel was, vroeg door velen voor de afschaffing getekend werd. Willy Logman, die zijn schelpen- vissers op de dijk placht uit te betalen en die daarbij gewoon was jenever te schenken, beëindigde dit gebruik om dat hij afschaffer was geworden en tracteerde zijn mensen voortaan op kof fie met koek. Enkele boeren gingen er toe over in de hooitijd koffie in plaats van jenever te schenken. Maar Willem Stark, een arbeider, die in aangenomen werk veel geld verdiende bij het ber- Deze man van aanzien kwam op de 28ste oktober van het jaar 1847 op be zoek bij de Doopsgezinde predikant Jacob Huizinga in de Waalderstraat 1, om zich aan te melden als lid van het Afschaffers Genootschap. En over dat bezoek noteerde Huizinga in zijn dag boek „Ik sprak met hem, het scheen hem wel degelijk ernst te zijn. Het komt mij voor, dat er wel eens iets ge beurt, dat zijn lidmaatschap noodzakelijk maakt. Als hij iets gebruikt is hij niet te verdragen, dan kan hij driftig wor den om een kleinigheid. Zijn vrouw was zeer blij met zijn besluit en had hem vanmiddag aangedreven om naar mij toe te gaan". Uit menige aantekening van Huizin ga's dagbloek valt op te maken, dat het drankgebruik op ons geliefde eiland lot een ontstellende hoogte was gestegen. Op de invoer van jenever werd een plaatselijke belasting van 18 cent per liter geheven. Hierdoor weten wij, dat in 1852 het verbruik 38.000 liter be droeg. De visserlui van Oost, waar men in kleine huisjes uit grote glazen dronk, voerden echter zoveel jenever clandes tien in, dat het totale verbruik in het genoemde jaar op 50 000 liter werd ge schat. Bij een bevolking van ongeveer 5000 zielen betekende dit een verbruik per hoofd van de bevolking, waaronder vrouwen en kinderen, van 10 liter per jaar De getallen zijn inderdaad ont stellend. Het is daarom te begrijpen, dat Huizinga en de zijnen bij hun pogingen het drankmisbruik te beperken op veel onbegrip stuitten. Belanghebbenden, die helaas dikwijls onnadenkenden zijn, maakten de Afschaffers in velerlei ge roddel zwart Zelfs ging het verhaal, dat in de Vergulde Kikkert een comedie zou worden opgevoerd, waarin Huizinga als dronkaard zou spelen, die door de bur gemeester, óók afscnaffer, als commis saris van politie gearresteerd zou wor den. Hoe algemeen het drankmisbruik was en hoezeer men er aan gewoon was geraakt, moge blijken uit het volgende. In 1843 vertelde de scheepskapitein Schut in de schuit naar Den Helder, dat hij het schenken van jenever aan zijn équipage een noodzakelijkheid achtte. Het volk is er dol op, zo sprak Ds. Jac. Huizinqa gen van strandgoed, bleef zijn inkom sten hoofdzakelijk aan drank besteden. In 1856 wordt pas een Texelse Ver eniging tot Afschaffing opgericht. Op een propaganda-avond in de Vergulde Kikkert, die 15 januari 1857 werd ge houden, was de zaal eivol. Huizinga hield een toepasselijke nieuwjaarsrede en de ons bekende J. L. Kikkert droeg een vers voor van een zekere Dekema „Eén uit velen". Huizinga liet zich toen opnieuw horen met de „Brief van een Afgevallene". Ondanks en misschien wel door het drankmisbruik leefde men toch in de romantiek en de meeste aanwezi gen zullen dan ook wel geroerd zijn geweest door de met pathos voorgedra gen verzen. Na afloop van deze bijeen komst bleven enkelen nog wat na praten. Kikkert vertelde toen, hoe de zoon van notaris Bok enige dagen ge leden had deelgenomen aan een drink gelag met dokter Stiggelbout, Corrie Keijser, Piet Langeveld, Piet Koning en Aris Bremer. De jonge Bok had opge sneden over zijn „guitenstreken". Hui zinga was daarover ontsteld, want de leden van de familie Bok behoorden tot zijn trouwe kerkgangers. De volgende dag gaf hij Mr. Willem Bok zijn mis noegen over het gebeurde te kennen. Bok ontstak daarover in woede, maar Huizinga aarzelde niet maatregelen te nemen. In de stampvolle Vermaning waren op 8 februari tijdens een doop plechtigheid bijna 500 bezoekers (lijkt ons héél veel). Na afloop van de dienst las het kerkeraadslid Pronk een brief „vol smaadredenen" voor, die Bok Sr. aan het kerkbestuur over Huizinga ge schreven had. De jonge Bok werd toen de kerk ontzegd en de familie Bok nam revanche door voortaan uit de Verma ning weg te blijven. Het werd een rel, die enige jaren de Doopsgezinde Ge meente bezig hield. Na J. L. Kikkert waren velen bij Jacob Huizinga voor de Afschaffing komen tekenen. Albert Bakker en Reijer Boon behoorden tot de eersten, Jak Boon, Joh. Smit, Simon Dekker en vele anderen waren weldra gevolgd. Vastbe sloten, vol goede voornemens kwamen zij in dominé's studeerkamer, gaven hun wens te kennen, zetten hun handteke ning en zegden met de leraar een KEIZERSGRACHT 411 AMSTERDAM HOORTOESTELLEN OORHANGERS HOORBRILLEN Wij houden iedere 1e woensdag van de maand zitting bij de firma Halee, Beatrixstraat 52, Den Helder, tel. 4673 (02230), voor het verzorgen van uw recept en ZIEKENFONDSBIJDRAGE. dagelijks op Verkoop van batterijen, snoeren e.d. bovenvermeld service-adres. dankgebed. Dan wensten zij elkander geluk en standvastigheid. Een jaar na zijn toetreding kwam J L. Kikkert met vrouw de ijverige predikant bedanken, zij brachten als blijk van waardering voor de man, die de vrede in zoveel huisgezinnen had bevorderd, een kris tallen met zilver gemonteerd „schrijf- toeste.l" mee. Maar de vasthoudende Groninger wilde het fraaie geschenk slechts aanvaarden op voorwaarde, dat Kikkert afschaffer blijven zou en dat hij dit nog eens nadrukkelijk verklaar de. Mocht de notaris opnieuw naar de kruik grijpen, zo zou hij het geschenk ogenblikkelijk teruggeven. In die tijd begonnen velen op Texel in te zien, dat het drankmisbruik een ware plaag voor de bevolking was. Daarom waren ook burgemeester Pieter Keijser en zijn vrouw tot de Afschaffing toege treden. Op 8 april 1855, Paasdag, liet de Doopsgezinde kerkeraad van de kansel afkondigen, dat geen armen meer be deeld zouden worden, die zich aan ster ke drank te buiten gingen. Men scheen nog niet te beseffen, dat de erbarme lijke sociale toestanden de oorzaak van het overmatig drankgebruik waren. Men denke niet, dat de afschaffers geleken op de geheelonthouders van pnze tijd, zij waren de voorbereiders van de laatsten. Men mene ook niet, dat zij het alcoholgebruik bestreden, zij hadden slechts een beperkt doel: het afschaffen van jenever. Immers Jacob Huizinga, uit wiens reeds verkleurde dagboekbladen zoveel uit Texels verle den te leren valt, noteerde, op 2 augus tus 1857, dat hij met negen pond kruis en 24 pond rode bessen, vermengd met 10 pond bruine suiker (a 34 cent), bene vens enige tientallen liters brandewijn, zich veilig stelde tegen de snijdend koude winden, die voor vriend en vijand vooral in de winter op het eiland plegen te waaien En nog in de negentiger jaren van de eeuw onthalen goedwillen de»! in Den Burg kinderen van een ar menschool uit Den Helder, die een uit stapje naar Texel maakten op. bier met suiker. VL. N B. Er is geen reden voor de hier boven met name genoemde families om zich te hinderen aan een smet, die hier op leden van hun voorgeslacht gewor pen zou zijn. De schrijver verklaart gaarne, dat óók in zijn voorgeslacht, overigens achtenswaardige lieden, zich aan het drinken van veel jenever zijn te buiten gegaan. HAARLEM Gedeputeerde Staten van Noord-Holland hebben de Staten leden voorgesteld een bijdrage van ƒ100.000,te verlenen voor de bouw van een cultureel centrum te Den Burg. Dit „gemeenschapscentrum" zal in combinatie met een aan de lagere tech nische school te bouwen gymnastiek lokaal worden opgericht. Zoals wij reeds eerder meldden bevat het centrum op de begane grond een zaal van plm 15 x 30 meter, een vast toneel, dat door middel van een los to neel kan worden vergroot, een was lokaal met douches, kleedkamers, een toestellen- en stoelenberging, een entree met hal, garderobe, toiletten, een ruimte voor de gymnastiekleraar, een ver plaatsbare kassaruimte en onder het vaste toneel een berging voor het losse toneel. Op de verdieping is een balcon geprojecteerd met een projectiekamer. De ontworpen zaal zal diverse ge bruiksmogelijkheden bieden. Uiteraard zal zij te gebruiken zijn voor gymnas- tiekbeoefening in schoolverband, maar ook voor de beoefening van zaalsporten zoals volleybal, zaalhandbal, zaaltennis en indoortraining. Ook zal de zaal, met plm. 360 zitplaatsen, geschikt zijn voor concerten en toneelvoorstellingen en er zullen eveneens tentoonstellingen kun nen worden gehouden. Het beheer van de zaal die aan de stichting Lagere Technische School in eigendom zal toebehoren zal voor zover het betreft het gebruik buiten de schooltijden, worden opgedragen aan de Stichting Cultureel Werk Texel. De extra kosten, die voortvloeien HET VOETBALPROGRAMMA VOOR HET KOMENDE WEEKEND S.V. Texel 4e kl. A KNVB: VZV-Schagen, Grasshoppers-Flevo; BKC-Hollan- dia T.; Helder-LSVV; Watervogels- Texel. Afd. N.H.: Texel 2-Oudesluis 2. Texel 3 en junioren zijn vrij. Adsp.. SRC-Texel. Een lastig programma voor Texel 1, maar we geloven dat ditmaal tot het einde zal worden doorgezet. In de vorm van de laatste wedstrijd is er nog een kans voor zeker één punt. Texel 2 kan weer een goede wedstrijd spelen tegen Oudesluis 2, terwijl adsp. a tegen haar concurrent SRC wel heel goed voor de dag zal moeten komen. Aanpakken dus allemaal. Texelse Boys Een zeer klein programma: alleen Boys 1 speelt uit tegen Dirkshorn, om 2 uur. uit het plan om in plaats van het aan vankelijk te bouwen gymnastieklokaal een cultureel centrum te stichten, wor den op ƒ225.000,begroot. De Stichting Cultureel Werk Texel denkt deze kos ten te dekken met een bijdrage van ƒ100.000,van de provincie, een rente loze lening groot ƒ50.000,van de Ned. Sportfederatie, een reeds toegekende renteloze lening groot ƒ25.000,van het Anjerfonds en een bijdrage van ƒ50.000,van de gemeente Texel. Verv/acht wordt dat de rijkscommis sie van advies voor de bouw van schouwburgen en concertzalen, spoedig haar goedkeuring aan de Texelse plan nen zal geven Mijnhardfs Zenuwtabietten VERTROKKEN PERSONEN Anna van der Zee (ev. de Graaf) van Oosterend, Peperstraat 38 naar West- dongeradeel Wierum 214s: Geert J. van der Glas (met gezin) van De Koog. Vogelmient 15 naar Eibergen, Nachte gaalstraat 12; Willy Backer, van Oude- schild, Loodssingel 7 naar Bussum, Heu vellaan 1; Anna M. Schraag (ev. Keij- zer) van O 157a naar Amsterdam, Breit- nerstraal 87; Jacob de Wit (met gezin) van Den Burg, salonwagen a d. Haller- weg naar Epe, salonwagen aan de Kweekweg; Hendrik van Bilderbeek (met gezin) van Den Burg, Kogerstraat 17a naar Leiden, Houtlaan 19; Elisabeth M. Groot, van Den Burg, Molenstraat 15 naar Alkmaar, Kennemerstraatweg 23; Jantje Koes, van K 63 naar Koedijk, Kanaaldijk 268. INGEKOMEN PERSONEN Reinirus G. Witjes, van Angerlo, Past. Slingerstr. 24 naar Oudeschild. Het Buurtje 7; Johanna van der Kolk, wv. Smit, van Almelo, 2e Vijverstraat 19 naar Den Burg, Ada v Hollandstraat 23; Elisabeth A J. Beers, van Amster dam, Kerkstraat 388hs naar Den Burg, Groeneplaats 13, Nicolaas Vos, van Zaandam, v. Wessemstraat 55 naar B 191; Janke C. Feenstra, van Naarden, Amersfoortsestraatweg 136 naar Den Burg, Warmoesstraat 32; Johanna C. Hin, van Bergen, Oude Prinsweg 17 naar B 109, Jelly T. A. Timmer, van Bergen, Loudelsweg 24 naar Den Burg, Beatrixlaan 98; Veronica M. Gieles, van Den Helder, Javastraat 167 naar Den Burg, Hollewal 22. Ho*»tdrank in tablet vorm. 95ct SSO laar stad Ter gelegenheid van de viering van het 550-jariq stadsrecht qedurende de komende zomermaanden zullen de Texelaars niet alleen met het nationale rood, wit en blauw kunnen vlaqqen, maar ook de Texelse qroen-zwarte vlaq kunnen uitsteken. De orqanisatoren van de feestelijkheden vinden dat de stadsrechtenherdenkinq een qoede aanleidinq is om de Texelse vlaq een grotere betekenis te qeven dan nu het qeval is. Een beter symbool voor de eensgezinde voortvarendheid van Texel acht men niet denkbaar. Het pro bleem is nu dat de Texelse vlaq nooit officieel is vastqesteld door de qe- meente Texel en ook niet voorkwam in de registers van de Hoqe Raad van Adel, ondanks het feit dat de qroen-zwarte vlaq al sinds honderden jaren op Texel in gebruik is. Aan het begin van de feesten, op 4 juru, zal de Texelse vlag eindelijk officieel worden erkend en vastqesteld. Dit zal qebeuren tijdens een speciale plechtigheid, waarbij de vlaq zal worden gehesen. Om nu alle Texelaars in de qeleqenheid te stellen een vlaq aan te schaffen van de juiste kleur zal zeer binnenkort bij alle stoffenleveranciers op Texel vlaqgendoek verkrijq- baar zijn, waarvan men zelf een vlaq kan maken. De breedte van het doek moet zich tot de lengte verhouden als 2 3. worden gehouden. Dit concours gaat o.a. daarom NIET door. Belangrijk is de Texelse gastendag, waarvoor het programma nu definitief geregeld is. Elders in dit nummer leest men er meer over. Definitief is ook het optreden van de beroemde dansgroep „Zajednika" op 20 juni te Den Burg en 21 juni te De Koog Het programma zal o.a. bestaan uit Russische en Israëlische dansen. De uit voering wordt gegeven op de speelwei den te Den Burg en De Koog. (De speelweide te De Koog, nabij het sport terrein, is tegen die tijd gereed). Op 28 juli wordt te Den Hoorn het strandfeest gehouden, 's avonds wordt er een wagenspel opgevoerd. Dit wagen spel wordt ook in de andere dorpen ge bracht. Op 29 juli wordt 's avonds te Den Burg een ringrijderij gehouden in het kader van het folkloreprogramma van die dag. Op 30 juli en 11 augustus worden te De Koog strandfeesten gehouden Te De Koog zal op 21 juli het kindercircus „Elleboog" uit Amsterdam optreden, waarschijnlijk in een tent op de speel weide. Zoals eerder gemeld, wordt de grote tentoonstelling, die te Den Burg van 10 - 13 juni wordt gehouden, aangevuld met een veetentoonstelling. Ten be hoeve van deze „veeshow" is een spe ciale tent ingehuurd. Aan dit onderdeel van de tentoonstelling heeft de rund- veefokvereniging Texel haar medewer king toegezegd, evenals „Het Texelsch Schapenstamboék" en de Streekontwik- keling Texel. Ook de kleindierensport- vereniging „Kotex", geitenfokvereni- ging en de afd. Texel van het pony stamboek zijn om medewerking ge vraagd. Een veekeuring zal door de le den van de oudleerlingenvereniging Lagere Landbouwschool worden geor ganiseerd. Op dinsdag 14 juli vindt te Den Burg een openluchtspel plaats. Nadere gege vens hierover volgen nog. Enorme belangstelling voor bejaardentochten Met moet vooral niet denken dal een toevallig beschik bare groene lap kan dienen. Om een goede indruk te ma ken dienen de kleu ren van de verschil lende vlaggen pre cies overeen te ko komen. Dezelfde stoffenleveranciers zullen ook complete gerede vlaggen kunnen leveren. Nadere mededelingen hieromtrent van de han delaren vinden onze lezers binnenkort in de advertentiekolommen. Nu al willen wij de „vlaggenactie" warm aanbevelen Het moet vooral voor de vreemdeling een uniek gezicht zijn naast de nationale vlag van alle huizen het groen-zwart te zien wapperen. De vlaggen kunnen natuurlijk ook na de stadsrechtenviering voor andere feeste lijkheden zonder bezwaar dienen. Dit onderwerp kwam ter sprake tij dens de vergadering van het organisa tiecomité „Texel 550 jaar stad", dins dagavond j.l. in hotel „Lakeman" te Den Burg. De organisatie van de feeste lijkheden is in vergevorderd stadium. Verheugend is het dat voor de be- jaardcntocht met de nieuwe veerboot „Marsdiep" enorme belangstelling blijkt te bestaan. Liefst 700 personen hebben zich opgegeven, waarmee de meest op timistische verwachtingen zijn over troffen. Met TESO is nu de regeling ge troffen, dat in totaal drie tochten met het schip zullen worden gemaakt, op 12 en 13 mei. Op 12 mei één tocht 's mor gens en één 's middags en op 13 mei één tocht 's morgens. Het programma van deze trip wordt nog nader bekend gemaakt. Minder groot is de belangstelling van de zijde der deelnemers voor het zangconcours dat te Den Burg zou Voorts komt er een Bloemschikwed- strijd. De resultaten worden in de ten toonstellingstent geëxposeerd. De wed strijd wordt gehouden onder auspiciën van de Huish. Voorlichting. Nog één stand Zoals bekend is de grote tentoonstel lingstent vrijwel geheel volgeboekt. Er is slechts nog één kleine ruimte be schikbaar Mogelijke belangstellenden hiervoor worden verzocht contact op te nemen met het organisatiecomité, raad huis Den Burg. Op donderdag- en vrijdagmiddag, 11 en 12 juni, zullen hoogstwaarschijnlijk modeshows worden gehouden in de ten toonstellingstent. Het Texels Museum zal een speciale stand in de tent inrichten. De leden van de fotoclub ,,De Kiekendief" worden in de gelegenheid gesteld hier een aantal grote foto's te exposeren. Versiering Om het versieren van de huizen in de dorpen aan te moedigen, heeft een versieringscommissie zich belast met het geven van adviezen in deze. Op het ogenblik worden maquettes vervaar digd aan de hand waarvan men aanwij zingen geeft. Binnenkort volgen hier omtrent nadere mededelingen In ieder geval wil men de Texelaars aanmoedi gen door voor de mooiste versierde gevel een prijs ter beschikking te stel len. O.a. zullen delftsblauwe wandbor den, voorzien van het stadsfeestenvignet worden uitgeloofd Auto-plakplaatjes Uit grote voorraad zijn nog steeds de fraaie plastic plaatjes leverbaar, die men op het glas of metaal van auto's, scooters en andere voertuigen kan aan brengen De plaatjes worden voor 50 cent per stuk gaarne geleverd door de Texelse benzinepompexploitanten en de boekhandelaren. Ook de groene sluit- zegels, waarvan onze lezers indertijd via de krant één exemplaar als monster hebben gekregen, zijn nog verkrijgbaar voor 2 cent per stuk. Begin mei zullen ook speciale speldjes te koop zijn De speldjes ook met het vignet kos ten 40 cent per stuk. Hotel- en pensionhouders, die ter ge legenheid van de stadsfeesten hun gas ten met de suikerzakjes willen verras sen wortlen verzocht contact op te ne men met de heer Spanjer te Den Burg, die met de verkoop en gros is belast. Rectificatie In tegenstelling tot het gepubliceerde in een eerder geplaatst overzicht van de feestelijkheden, wordt het dorpsfeest te De Waal op vrijdag cn zaterdag 17 cn 18 juli gehouden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1964 | | pagina 5