Cjrocn 'wartsJexels in het harL,
80 kin maximum
snelheid op héél Texel
Terrein „Hoog Koog" officieel
door burgemeester geopend
Behandeling of mishandeling?
Uniek besluit van minister:
In zomermaanden
van 15 mei
tot 15 september
Na overdracht aan Raiffeisenbank
bankpersoneel
De ton gaat
naar het Kogerveld
Misdaad en straf in Texel verleden (X)
Arts verwondt man n°* e-en h-ele tiJ-d rer.deM^edeir„d-
ave N.V. v.h. Langeveld de Roo(j
Joek-, Kantoorboek» en Fotohandel
Handelsdrukkerij
Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
DAG 26 MEI 1964
77e JAARGANG No. 7863
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p. kwart
30 ct. incasso. Advertenties: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mui.
De Minister van Verkeer en Waterstaat heeft besloten voor alle ver-
keersweqen op het eiland Texel een maximum toegestane snelheid van
80 km. per uur in te stellen. De minister besliste daardoor gunstig op
een desbetreffend vercoek dat in december van het vorige jaar door
het Texelse gemeentebestuur werd gedaan. Binnen enkele dagen
wordt de officiële bevestiging van het besluit verwacht. Zodra het is
ontvangen zullen op verschillende punten de nodige borden worden ge
plaatst. Op een nog nader vast te stellen tijdstip daarna, zal het verbod
om op Texel harder dan 80 km. per uur te rijden, van kracht worden.
Het besluit om voor een bepaald
gebied een maximum toegestane
snelheid vast te stellen is in Ne
derland nog nooit eerder genomen.
Wel werden voor bepaalde stuk
ken verkeersweg snelheidsbeper
kingen opgelegd. Oorspronkelijk
lag het in de bedoeling dat de
snelheidsbeperking alleen voor de
Pontweg zou worden gevraagd.
Gebleken is dat de kansen om een
dergelijk verzoek ingewilligd te
krijgen, zeer klein waren. Er zijn
in Nederland tientallen gevaar
lijke trajekten, die men ter wille
van de consequentie dan óók op
een dergelijke wijze zou moeten
beveiligen. Daarom werd om een
80 km. maximum voor het hele
eiland verzocht. Met genoemd
succes.
Zoals bekend, werd om deze
maatregel verzocht naar aanlei
ding van het schrikbarende aan
tal ongelukken dat zich vooral in
de zomermaanden van 1963 voor
deed op de Pontweg. Hoewel on
oplettendheid van de betrokkenen
doorgaans de oorzaak was, waren
de gevolgen van de fout door de
hoge snelheid, waarmee werd ge
reden, meestal vrij ernstig.
Ook de afdeling Texel van het
Verbond voor Veilig Verkeer heeft
voortdurend gewezen op de nood
zaak om voor de Pontweg of
een deel ervan een maximum
snelheid in te stellen. Omdat de
wegen op Texel geen grote lengte
hebben, is het tijdverlies dat auto
mobilisten door de snelheidsbe
perking ondervinden, zeer klein.
Zij die de proef op de som namen,
constateerden dat bv. het traject
't Horntje-De Koog, gereden met
80 km. per uur, minder dan twee
minuten .langer duurde dan bij 120
km. per uur.
Ongetwijfeld zijn er veel Texe
laars die niet blij zullen zijn met
het ingrijpende ministeriële be
sluit. Zij spreken over beperking
van vrijheid en roepen veront
waardigd dat zij de slachtoffers
zijn geworden van de onoplet
tendheid van weggebruikers, die
de Pontweg oprijden zonder uit te
kijken. Maar het is realiteit, dat
die onoplettende mensen er zijn
en blijven, ondanks alle waar
schuwingen. Ook het allerver
schrikkelijkste ongeluk brengt
een mens slechts korte tijd tot
bezinning. En al zouden we ons
voortdurend rekenschap geven
van het gevaar dat we lopen in
het verkeer, dan nog worden er
fouten gemaakt. Een mens blijft
een mens. Laten we blij zijn dat
een 80 km. maximum op Texel
mogelijk is, zonder dat deze
maatregel het openbare leven
ernstig belemmert. Eén troost voor
hen, die er een genoegen in
scheppen met een snelheid van
120 km. (of méér) over het asfalt
te snellen: van 15 september tot
15 mei mag 't! Driekwart jaar
lang. Maar van 15 mei tot 15 sep
tember is voortaan ons devies:
Tachtig is hard zat!
TEXELAAR BIJ AANRIJDING ZEER
ERNSTIG GEWOND
LEEUWARDEN Dinsdagavond om
kwart over tien werd de 19-jarige re-
serve-soldaat B. R. Boersma (Eierlandj,
dienende op de Leeuwarder vliegbasis,
ernstig gewond toen een auto, die door
een 28-jarige inwoner van Leeuwarden
werd bestuurd, hem op de Mr. Troel-
straweg in de nabijheid van de basis
aanreed. De militair, die per brom
fiets op weg was naar de basis, kreeg
geen voorrang van de hem tegemoet
komende auto, die bij de Lijsterstraat
linksaf sloeg. De heer Boersma liep
door de botsing een schedelbasisfractuur
op. Hij wordt verpleegd in het Bonifa-
tius-hospitaal. Het slachtoffer is nog
steeds buiten bewustzijn.
JAMMERLIJK MISVERSTAND
OOSTEREND In het vorige num
mer maakten wij gewag van enkele on
regelmatigheden, die zich te Oosterend
tijdens de luilakviering hadden voorge
daan. O.a. noemden we de naam van
de heer S. Dros, die door de Rijks
politie zou zijn klemgereden, nadat hij
met blikken achter zijn auto Oosterend
onveilig had gemaakt. Gebleken is ech
ter dat de heer S. Dros niets met deze
baldadigheid had uit te staan. Hij wist
van niets en rustte zelfs nog in Mor
pheus armen toen het genoemde inci
dent zich afspeelde. Onze correspon
dent te Oosterend, had de naam van de
heer Dros met betrekking tot deze zaak
met grote stelligheid van verschillende
Oosterenders gehoord. Deze „tipgevers"
hadden beter hun mond kunnen houden,
want nu hebben ze bereikt dat een eer
zaam burger enkele dagen voor schut is
gezet. Dat wij de heer Dros voor dit
voor hem zeer smadelijke bericht onze
excuses aanbieden, spreekt vanzelf.
DOKTER RENOUT VERLAAT
OOSTEREND
OOSTEREND Dokter W Renout
zal binnenkort Oosterend verlaten. Hij
zal zijn praktijk overdoen aan een nog
niet bekende opvolger, die waarschijn
lijk op 16 juni zijn werk te Oosterend
zal beginnen. Dokter Renout zal Texel
niet verlaten, maar zich te De Koog aan
de Brink vestigen op 2 juni.
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 27 mei a.s. worden de moeders
van de buitendorpen verwacht op de volgende
uren:
Den Hoorn: 13.00—13.45 uur; Oostcrcnd:
13.4514,30 uur; De Cocksdorp: 14.30
15.00 uur; De Koog: 15.0015.30 uur.
HOOG WATER
Hoog water ter rede van Oudeschild:
26 mei 8.30 en 20.49; 27 mei 9.01 en 21.18;
28 mei 9.32 en 21.48; 29 mei 10.03 cn 22.17;
30 mei 10.34 en 22.46.
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water.
Vrijdagochtend om 12 uur hees burgemeester C. De Koning de groen-witte
vlag van de Coöp. Raiffeisenbank op het bungalowterrein ,,Hoog Koog" nabij
De Koog. Met deze handeling opende hij het terrein officieel nadat dit door
de oorspronkelijke eigenaar, de heer J. K. P. Zwan te De Koog aan de Coö
peratieve Centrale Raiffeisenbank te Utrecht was verkocht. Het bestuur van
de bank wil het dertig huisjes tellende bungalowpark bestemmen voor haar
personeel en het personeel van de onder haar ressorterende lokale banken.
De bank wil op deze wijze gedeeltelijk zelf voor de recreatiemogelijkheden
zorgen. De openingsplechtigheid werd vrijdag door tal van autoriteiten bij
gewoond. Onder de aanwezigen zagen we de commissaris van de Koningin
in de provincie Utrecht, graaf Lijnden van Sandenburg, die deel uitmaakt
van het dagelijks bestuur van de Raiffeisenbank. Voorts een drietal directie
leden van de bank en vier leden van de raad van toezicht. Het voltallige
college van B. en W. van Texel was aanwezig en de plaatselijke Coöp. Boe
renleenbank was vertegenwoordigd door bestuur, raad van toezicht en
kassier.
I de lokale banken van het park profi-
nrhflT* TPCVPfltl f* i *eren" ^r" Verhage roemde het echtpaar
IlU'l'ofod UUUI I cTCf cUHc yan gekkum voor de zeer grote inspan
ningen, die zij bij de werkzaamheden
in het kamp hebben getoond. Mevrouw
G. van Bekkum-van Ommen werd daar
op verblijd met een fraaie kamerplant.
De aanwezigen werden op het terrein
verwelkomd door de voorzitter van de
Coöp. Centrale Raiffeisenbank, dr. A. J.
Verhage uit Wassenaar. Hij schetste het
grote belang van recreatie voor het per
soneel en vertelde iets over de gebeur
tenissen, die tenslotte tot de aankoop
van „Hoog Koog" hadden geleid. In
1956 werd door een aantal personeels
leden van de bank te Utrecht een Stich
ting Zomerhuisjes gevormd. Door deze
stichting werden aan belangstellende
andere personeelsleden in de zomer
vakantiehuisjes toegewezen, die de bank
had gekocht in Maikelo, Doorn, Oud
dorp en Texel. Totaal waren het er
slechts 7. Op Texel stonden er in de
buurt van het nu in gebruik genomen
park twee. De behoefte aan recreatie
mogelijkheden deed zich steeds sterker
voelen. Ook wilde men meer personeels
leden van de mogelijkheid om enige tijd
een bungalow te bewonen, laten profi
teren. Na langdurige voorbereidingen
vond men op T.exel tenslotte de heer J.
K. P. Zwan bereid zijn bungalowpark
„Hoog Koog" over te dragen. De ver
koop kwam op 15 januari van dit jaar
tot stand. Korte tijd later vestigde zich
het echtpaar J. van Bekkum-van Om
men als beheerders op het terrein. De
heer Van Bekkum, die het recrea
tieprobleem zeer na aan het hart ligt,
zorgde voor diverse verbeteringen, die
zelfs ingrijpende veranderingen bleken
te zijn. Door de ingebruikneming wordt
de Stichting Vakantiehuisjes opgeheven.
De exploitatie van het park ressorteert
nu onder Personeelszaken van de bank.
Ook zullen nu de personeelsleden van
alle onder de centrale bank ressorteren-
Ontwikkeling
Burgemeester C. De Koning, die
daarop het woord voerde, noemde de
overgang van het park van een parti
culier eigenaar naar een instelling, een
gebeurtenis die deel uitmaakt van een
algemene ontwikkeling in het recrea
tiewezen op Texel. In de loop van de
afgelopen jaren deed zich op Texel met
andere recreatieobjecten hetzelfde voor.
De heer De Koning wilde geen ant
woord geven op de politieke vraag of
deze ontwikkeling gelukkig is te noe
men, maar gaf zelf toe met dit ver
schijnsel wel vrede te hebben.
De burgemeester voltooide daarop de
plechtigheid door de groen-witte vlag
van de Bank te hijsen.
De aanwezigen bleven daarop nog ge
ruime tijd in het park bijeen en ver
trokken later naar het strandhotel om
de lunch te gebruiken.
Enige tijd geleden hebt U in de Texel
se Courant kunnen lezen, dat de Plaat
selijke Commissie voor Ruilverkaveling
bericht had ontvangen, dat nog een be
drag van honderdduizend gulden be
schikbaar gesteld zou worden voor het
uitvoeren van kavehverk.
De Commissie heeft besloten dit be
drag te verwerken in het Kogerveld. In
eerste instantie zal dit gebeuren in het
blok ten oosten van de nieuwe weg
door het Kogerveld, dus de grond tussen
genoemde weg en de dijk van polder
Waal en Burg. Intussen is een eerste
dragline begonnen met het opschonen
van de enige jaren geleden gegraven
waterloop door het Kogerveld.
Om schade te voorkomen zal de uit
komende grond niet direct worden ver
werkt. maar langs de waterloop in de
pót worden gezet. Het werk zal verder
zoveel mogelijk worden verricht op
grasland, dat tot nu toe beweid is en
waar dus een minimum aan gras ver
loren gaat. Hooiland en ook bezaaid
bouwland zullen zoveel mogelijk worden
ontzien. Uiteraard is dit ook het geval
met de percelen bloembollen.
Het ligt in de bedoeling nog een
tweede dragline aan te voeren. Op deze
wijze hoopt men zonder veel schade aan
het werk te kunnen blijven totdat de
percelen, die voor hooiwinning bestemd
zijn, leeg komen. De bloembollenperce
len zullen worden bewerkt in de periode
tussen het rooien en het planten van de
bollen.
Tot nu toe is geen bericht ontvangen,
dat dit jaar nog meer geld beschikbaar
gesteld zal worden, maar de Commissie
hoopt in ieder geval twee draglines met
bijbehorend personeel aan het werk te
kunnen houden.
C. v. Gr.
SCHIETOEFENINGEN
Op 26 cn 27 mei zal te Oude Zeug
worden geschoten met de 120 mm. mor
tier, van 11.00-17.00 uur, richting IJsel-
meer.
Het is al erg lang geleden gebeurd en daarom weet ik niet meer precies te
vertellen wat er op de 22ste januari 1739 is voorgevallen tussen Jan Rosen-
daal, de chirurgijn van Oosterend, en de heer commissaris Hendrik van der
Merct. Met name is niet duidelijk, of Rosendaal handelde in de uitoetemng
van zijn beroepin ieder geval was het dan toch onverstandig om juist de
president van de schepenbank voor zijn medische experimenten uit te kie
zen. Het resultaat was, dat Van der Merct een gevaarlijke hoofdwonde op
liep, welke volgens de chirurgijns Casper Ziervogel en Daniel Gravius moest
zijn toegebracht met een scherp instrument.
Ter verantwoording geroepen, hield
Rosendaal zich aanvankelijk van de
domme. Volgens de dokters verkeerde
de commissaris nog in levensgevaar en
de schepenen Hendrik van der
Werff, Nan Pietersz Bakker, Johannes
Bremer, Teunis Fuijk en Maarten But
ter gaven daarom gehoor aan de
eis van baljuw Huydecoper om Rosen
daal voorlopig in gijzeling te houden in
de stadsherberg, waar hij onder bewa
king als een behoorlijk burger moest
worden behandeld. Enkele weken later
wees de vierschaar een verzoek af om
hem naar de gevangenis over te brengen
en toen het zich liet aanzien, dat de
wond wel zou genezen, werd Rosendaal
op een borgtocht van ƒ500 uit detentie
ontslagen. Gelukkig was deze voorgan
ger van dokter Renout in Oosterend
zeer gezien; hij vond een drietal patiën
ten, Iwen Jacobsz Boon, Adriaan Maar-
tensz Kuijper en Meijndert Visser be
reid de gevraagde borgtocht voor hem
te stellen.
Huydecoper ging van dit vonnis in
hoger beroep bij het Hof van Holland,
Zeeland en West-Vriesland. Tenslotte
kwam zelfs de Hooge Raad er nog aan
te pas en zo duurde het bijna tien jaar
voordat het eindvonnis werd geveld. De
beslissing viel blijkbaar uit in het na
deel van de chirurgijn, want een advo
caat uit Callantsoog kwam de borg
sommen opeisen. Omdat Iwen Boon in
middels allang dood was en de voogden
van een van zijn kinderen het geld
niet goedschiks wilden betalen, werd er
Wat Jan Rosendaal betreft, hij ver
keerde in 1755 nog in goede welstand
te Oosterend. Later heeft zijn zoon
Gerrit daar nog tientallen jaren de
medische praktijk uitgeoefend.
Wijnand Ditelof, meester-chirurgijn
te Den Burg, was vast geen populaire
figuur. Hij zocht met iedereen ruzie en
kwam herhaaldelijk in aanraking met
de justitie. Op de avond van de tiende
december 1735 had hij in de herberg
van Jan Leder te Nieuweschild ruzie
uitgelokt met Cornelis Jacobsz Koyman.
Met een mes in de hand vloog hij de
ongewapende Koyman onder zware be
dreigingen vloekende en razende ach
terna en joeg hem het huis uit. Op 20
februari van het volgende jaar, na een
vechtpartij met Arien Gerritsz Bakker,
was Ditelof in Den Hoorn ten huize van
Gerrit Meijndertsz in de Roode Leeuw
in kwestie geraakt met genoemde Arien
Bakker en Jan Gerritsz Groot. Hier
moest Groot met de toorn van de chi
rurgijn kennis maken. Ditelof joeg hem
het huis uit, liep hem achterna en gaf
hem op het hoekje bij het huis van
Antje Cornelis een houw over de hand.
In zijn voordeel moet worden aange
voerd, dat hij de wond daarop ten huize
van Gerrit Meijndertsz zelf (gratis?)
verbond. Later in het jaar had hij het
weer te bont gemaakt. In de herberg
van Jan Block te Oosterend ging hij
tegen alle bezoekers te keer en daarbij
ontzag hij zich niet ook op de regenten
van dezen Eijlande te schelden. Zulk
verregaand wangedrag kon natuurlijk
niet door de beugel en Huydecoper eiste
een fikse boete. ƒ300. De vierschaar,
ongeveer in dezelfde samenstelling als
in de vorige zaak (alleen was Van der
Merct nu president) maakte er ƒ200
boete van. De gedaagde kreeg boven
dien opdracht zijn leven te beteren.
Man verwondt arts
Na het voorafgaande kunnen we wel
iets van de woede begrijpen, waarmee
Arien Gerritsz Bakker uit Den Hoorn
tegen Wijnann Ditelof van leer trok.
Nadat hij op 4 febr. 1736 in het Nieuwe
Huis buiten Den Hoorn met hem in een
woordenwisseling was geraakt, daagde
Bakker de chirurgijn naar buiten om de
zaak daar uit te vechten. Dokter Ditelof
sloot zich echter op in het huis, waarop
Bakker met stenen en dakpannen be
gon te smijten. De stukken vlogen er
vanaf in dit geval een lap vel van het
been van de hospita Jantje Jans. Bak
ker kreeg hulp. Lubbert Gerritsz gaf
hem een bijl, waarmee hij trachtte een
kozijn open te hakken. Nadat Arien
Reijersz Bla'nkert het venster van bin
nen had geopend, drong Bakker het
huis binnen, ging Ditelof te lijf en
smeet hem een spijkerhamer, die op
tafel lag, tegen de borst. Op 20 februari
raakte hij opnieuw met Ditelof in ge
vecht, vandaar dat de laatste met ge
scheurde kleren in de Roode Leeuw
aankwam (zie boven). Deze mishande
ling kwam pas in december voor, voor
Arien Bakker een ongelegen tijdstip,
omdat hij met zijn vader hun winkels
en de burgerij voor de winter moesten
bevoorraden. Bakker wees er ook nog
op. dat zijn vader en hij de hoogste be
lastingen van het eiland opbrachten. De
125 gulden boete, waartoe de schepenen
hem overeenkomstig de eis veroordeel
den, kon er dus best af.
Minder duidelijk is, welke wrok Wil
lem Jansz Gomes koesterde tegen de
chirurgijn van Oudeschild, Gerrit Rot
ting. Volgens de aanklacht had Gomes
op 2 augustus 1748 de chirurgijn, die
„heel siek en swack sijnde amptshalve
uijt sijn siekbedde was opgestaan, op
een onchristelijke en barbaristische
wijze aangerand op des heeren weg of
te straat, en hem sodanig getracteerd
met vuijsten en stompen met de knie op
BERICHT VOOR ONZE
ADVERTEERDERS
INZAKE ONZE FEESTCOURANT
VAN 2 JUNI A.S.
De stroom van advertenties, be
stemd voor onze speciale feest-
editie van dinsdag 2 juni a.s.,
dreigt zó groot te worden, dat wij
helaas een vervroegde inzendings-
lermijn moeten vaststellen.
De bijlage met omslag in kleu
ren is reeds geheel bezet.
Voor het gedeelte in normale
uitvoering dienen de teksten,
cliché's etc. uiterlijk op woensdag,
27 mei a.s. (morgen!) des avonds
in ons bezit te zijn.
Tot onze grote spijt kan van
later ontvangen opdrachten plaat
sing niet worden gegarandeerd.
Voor de Texelse Courant van
a.s. vrijdag geldt de normale in
zendingstermijn, d.i. woensdag
vóór 12 uur.
Wij danken onze adverteerders
bij voorbaat hartelijk voor hun
medewerking en vertrouwen, dat
zij voor de moeilijkheden begrip
zullen tonen.
Dir. Texelse Courant
VOORINSCHRIJVING
AVONDVIERDAAGSE
Nog éénmaal zullen wandelaars, die
deel willen nemen aan de avondvier
daagse op 8, 9, 10 en 11 juni de gele
genheid krijgen zich van tevoren te
laten inschrijven. Deze laatste voorin
schrijving wordt gehouden a.s. donder
dag van 19.30-20.30 uur in hotel „De
Zwaan". Het inschrijfgeld voor junioren
bedraagt 1,25; voor senioren ƒ2,25.
sijn borst, dat hij nauwer nood sijn
adem konde bekomen". Omstanders, die
te hulp wilden schieten, kregen be
dreigingen te horen. Nadat hij de ver
bouwereerde geneesheer had losgelaten,
had Gomes hem nog brutaal gescholden
en gedreigd hem in de sloot te gooien.
Balthazar Huydecoper eiste in deze
zaak ƒ200 boete plus proceskosten.
Gomes liet zo lang mogelijk verstek
gaan; toen hij tenslotte verscheen ont
kende hij het onchristelijke en barba
ristische van zijn gedrag. Voor de vier
schaar Cornelis Calis, president, Tijs
Schouten, Jacob Stark, Cornelis Plaats
man, Charlo Gravius, Cornelis Vaartjes
en Pieter Visser, schepenen maakte
het niet veel verschil of de mishande
ling op een christelijke dan wel barba
ristische wijze was geschied. De feiten
stonden vast, maar het vonnis viel mee:
25 boete.
J. S. M. D.