Cjroen 2rwarLrJexels in het harL,
Verkeersongevallen op
Texel sterk verminderd
Brand in hotel „Lyda" juist op
tijd ontdekt
-„BOYCE"
Conclusie na twee maanden 80 km:
Ondanks toeneming
aantal auto's
Auto over de kop
Hotelier gewond bij bluswerk
brandblusapparaten
Een ontboezeming
VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1964
TEXELSE
77e JAARGANG No. 7884
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Lange veld de Rooft
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
Redaktie: Harry de Graaf, Wtlhelminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p. kwart.
30 ct. incasso. Advertenties: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. rara.
Vorig jaar op 7 augustus lagen in de
ziekenhuizen van Den Helder twintig
slachtoffers van verkeersongelukken op
Texel. Onder hen waren diverse zeer
ernstige gevallen. Op dit ogenblik be
draagt het aantal verkeersgewonden,
afkomstig van Texel slechts vier. Geen
van hen is er bijzonder ernstig aan toe.
Gezien het feit, dat dit jaar de verkeers
drukte ruim twintig procent groter is
geworden, bestaat er geen twijfel aan
dat deze verheugende vermindering van
„seizoen-ongelukken" te danken is aan
de maximum toegestane snelheid van
80 km. per uur op alle Texelse wegen,
een maatregel die nu ruim twee maan
den van kracht is. De Texelse politie is
bijzonder voldaan over deze feiten en
beschouwd het 80 km. experiment bij
voorbaat als geslaagd, hoewel het sei
zoen nog niet ten einde is.
Onze lezers zullen ook hebben opge
merkt dat het aantal ongelukken, waar
van in de krant melding wordt ge
maakt, zelfs in deze drukke weken be
trekkelijk gering is. De aanrijdingen die
zich nog voordoen, lopen door de be
perkte snelheid waarmee ze gebeuren
over het algemeen bijzonder goed af.
Meestal vertonen de inzittenden van de
betrokken voertuigen geen ernstige ver
wondingen. Vorig jaar waren vier of vijf
ongelukken op één dag normaal en,
zoals men zich zal kunnen herinneren,
hebben wij naar aanleiding van die
schrikbarende stijging, enkele malen ge
pleit voor het instellen van een maxi
mumsnelheid van 80 km. geldend voor
de Pontweg, waar zich het overgrote
deel van de ongevallen voordeed. Door
tal van Texelse automobilisten werd
het idee als belachelijk van de hand
gewezen. Onmogelijk en zinloos, zei
men. Met 80 km. per uur kan men
iemand ook best doodrijden en boven
dien zou het gevaar meer toe- dan af
nemen, doordat zich bij deze snelheid
filles zouden vormen. Maar onze volks
vertegenwoordigers en B. en W. dachten
er anders over. O.a. drong de heer S.
Keijser tijdens een raadsvergadering
sterk op het instellen van een maxi
mumsnelheid aan. Dit naar aanleiding
van het vreselijke ongeluk, dat op 22
juni het leven kostte van een wielrijder
uit Den Burg. Een desbetreffend ver
zoek werd door het gemeentebestuur
gericht aan de Minister van Verkeer en
Waterstaat. Men vroeg echter om een
maximum van 80 km. voor de gehele
gemeente, omdat al direct duidelijk was,
dat voor een maximum dat alleen voor
de Pontweg zou gelden, onvoldoende ar
gumenten konden worden aangevoerd.
Lange tijd bleef het verzoek in behande
ling en tot ieders verrassing konden wij
op dinsdag 26 mei j.l. melden, dat het
inderdaad was ingewilligd. Het was een
uniek besluit, waarbij de Minister ge
bruik had gemaakt van een bijzondere
bevoegdheid. Nog nooit was voor alle
wagen binnen één gemeente een derge
lijk maximum afgekondigd. De maat
regel op Texel wordt dan ook als een
proef beschouwd. De resultaten ervan
moeten door de gemeente aan het eind
van het jaar aan de Minister worden
OVERSTEKENDE KLEUTER DOOR
AUTO GERAAKT
DEN HOORN De 7-jarige Kram
metje Brouwer te Den Hoorn is dinsdag
middag om ongeveer zes uur geraakt
door een personenauto, toen hij plotse
ling met zijn autoped de straat over
stak. Hij liep een hersenschudding op
en moest naar het ziekenhuis te Den
Helder worden vervoerd.
Het ongeluk gebeurde in de Diek. De
jongen wilde eerst vlak voor de nade
rende autobus langs rennen, maar
deze wist bijtijds te stoppen. Brammet je
keek niet of de bus ook door ander
verkeer werd gevolgd en probeerde het
toen nog eens. Hij botste tegen de kop
lamp van de naderende Taunus van de
heer H. de Vries, bestuurd door zijn
schoonzoon, de heer Diessen. De chauf
feur bracht de wagen onmiddellijk tot
stilstand, waarbij hij zo krachtig remde,
dat het remmechanisme van de wagen
naderhand defekt bleek te zijn. Het
duurde geruime tijd voordat de politie
er in slaagde een dokter te vinden. Dok
ter Elias, die tenslotte ter plaatse ver
scheen, achtte de toestand van zijn pa
tientje ernstig genoeg om het naar Den
Helder te laten brengen.
bekendgemaakt. De 80 km-bepaling zal
voortaan ieder jaar gelden van 15 mei
tot en met 15 september.
Hoge boetes
In tegenstelling tot de algemene ver
wachting hield men zich in het alge
meen uitstekend aan de nieuwe bepa
ling. Tegen hen, die toch nog met
„ouderwetse" snelheden over de wegen
suisden, trad de politie bijzonder streng
op. Vooral in de afgelopen weken is bij
zonder intensief gecontroleerd. De po
litie kreeg voor haar inspectie de be
schikking over vernuftige apparatuur,
waarmee de overtreding haarfijn kon
worden vastgesteld. Er werden boetes
betaald, in grootte afhankelijk van de
ernst van de overtreding. Deze bedragen
waren vaak zo hoog dat de betrokkene
het een tweede keer wel liet om het
gaspedaal verder in te drukken dan ge
oorloofd was.
Nu gebleken is dat de instelling van
de maximumsnelheid een verheugende
vermindering van het aantal ongevallen
heeft veroorzaakt, zullen velen met ons
dankbaar zijn jegens hen die stappen
daartoe hebben ondernomen. Er is een
eind gekomen aan de ongelukken met
zeer ernstige gevolgen, die vorig jaar
bijna dagelijks plaatsvonden. De maat
regel zal bovendien de naam van Texel
als rustig vakantie-eiland bevestigen.
Bestuurder beschonken
DEN HOORN Maandagavond sloeg
op het wegencircuit van het kampeer
terrein „Loodsmansduin" bij Den Hoorn
een volkswagen enkele malen over de
kop, doordat de 21-jarige Duitse chauf
feur, die een flinke hoeveelheid drank
naar binnen had geslagen, een scherpe
bocht met veel te grote snelheid pro
beerde te nemen. Bij de buiteling werd
een in de wagen zittend Nederlands
meisje ernstig aan hoofd en benen ge
wond, terwijl de chauffeur schaaf- en
snijwonden opliep aan zijn linkerarm.
Een derde inzittende bleef ongedeerd.
De auto werd zeer zwaar beschadigd en
zal waarschijnlijk niet kunnen worden
gerepareerd.
Het ongeluk gebeurde om ongeveer
11 uur. Ter plaatse bedraagt de maxi
mum veilige snelheid ongeveer 20 km.
pgr uur, maar de Duitser, die nader
hand stevig onder invloed bleek te ver
keren, nam de bocht met minstens vijf
tig km. De VW kantelde tweemaal
rechtsom, kwam tegen een duin terecht
en kantelde eenmaal terug. De wagen,
die door deze buiteling in een wrak was
veranderd, bleef op de linkerzijde lig
gen. De wonden van het meisje en de
chauffeur werden door dokter Elias ge
hecht en verbonden.
GESLAAGD
Te Alkmaar deed de heer J. P. G.
Schraag, ,,Harkebuurt" met gunstig ge
volg examen voor het praktijkdiploma
boekhouden. Het examen werd afgeno
men door de Nederlandse Associatie
voor Praktijkexamens. De heer Schraag
is werkzaam op het kantoor van de Rot
terdamse Bank N.V. te Den Burg.
DE KOOG Dinsdagochtend om
streeks vier uur is brand ontstaan is
een op de bovenverdieping gelegen ka
mer van hotel „Lyda" aan de Dorps
straat te De Koog. De kamer, waarin
het vuur ontstond, was buiten gebruik,
waardoor de brand eerst werd ontdekt
toen gasten in een aangrenzend vertrek
wakker werden van geknapper van
brandend hout. Zij sloegen alarm, met
het gevolg dat het stampvolle hotel in
korte tijd in rep en roer was. De hote
lier, de heer J. Feikema greep een
brandblusser en rende naar de kamer,
waaruit dikke rook lekte. Bij het open
gooien van de deur kreeg het vuur door
de trekking nieuwe zuurstof en laaide
hoog op. De heer Feikema kreeg de
vlammen in het gezicht, met het gevolg
dat hij de huid ernstig verbrandde en
zich later onder geneeskundige behan
deling moest stellen. Met het brand-
blusapparaat wist hij echter het vuur
onder controle te krijgen.
De gasten hielpen ijverig met het
blussingswerk mee. Ze vormden een
ketting en gaven emmers water door,
die steeds werden gevuld bij de pomp
achter het hotel. Merkwaardigerwijze
bleek op het moment van de brand de
druk op de waterleiding te zijn wegge
vallen, zodat men met een aan de kraan
gekoppelde plastic slang niets kon uit
richten.
Intussen had men de brandweer te
Den Burg gewaarschuwd en werd de
verschrikte gasten aangeraden het ge
bouw zo vlug mogelijk te verlaten. De
meesten gaven hieraan direkt gehoor en
renden, gedeeltelijk gekleed in pyjama,
met hun belangrijkste bezittingen naar
buiten. Enkele gasten lieten zich echter
pas na langdurig aandringen vermur
wen. Franse meisjes, die op de zolder
verdieping sliepen, begrepen zelfs niet
wat er aan de hand was, want de kreet
„Brand, brand!!" zei hun niets. Maar
tenslotte was ieder op het gazon bij het
gebouw verzameld, hetgeen de nare
toestand ten spijt, toch wel een bijzon
der amusant schouwspel bood. Door
het vroege uur iets minder vlug dan ge
woonlijk arriveerde de nevelblusser met
behulp waarvan korte metten met het
vuur werd gemaakt. Vooral echter door
het snelle optreden van de hotelier is
het fraaie hotel ,.Lyda" voor afbranden
gespaard gebleven. Wanneer het vuur
nog enkele minuten gelegenheid had
gehad om om zich heen te grijpen, zou
de hoge houten kap spoedig in lichter
laaie hebben gestaan, waarna de bestrij-
dng beslist hopeloos zou zijn geweest
Turfmolm
Het vuur moet ontstaan zijn nadat de
avond tevoren een op de centrale ver
warming aangesloten waterboiler was
gerepareerd. De boiler, die op de be
treffende kamer tegen de kap van het
dak is gemonteerd, lekte en werd her
steld door een reparateur uit Den Burg.
Bij het solderen werd een brandlamp
■gebruikt en waarschijnlijk is het turf
molm gaan smeulen; dat als isolatiestof
rond de ketel is aangebracht. Toch
staat men voor een raadsel, want men
is bij de gevaarlijke reparatie zeer be
hoedzaam te werk gegaan. Zelfs werd
uit veiligheidsoverwegingen het turf
molm natgemaakt en werd de gerepa
reerde boiler om één uur 's nachts nog
door de hotelier gecontroleerd. Toen
moet de molm al hebben gesmeuld maar
er was beslist niets te zien. Vermoed
wordt dat de rook, die zich op dat mo
ment gevormd moet hebben, is afge
zogen door het gat, dat ten behoeve van
de reparatie in het dak werd gemaakt.
De verzekering dekt de schade.
Advertentie.' I.M.
Bakker's Ijzerhandel N.V.
BLIKSCHADE BIJ BOTSING
DE KOOG Op de Kogerweg nabij
de hoek met de Pijpersdijk deed zich
maandagavond om kwart voor acht een
aanrijding voor, waarbii twee Dersonen-
auto's van toeristen werden beschadigd.
Op de Kogerweg reed in de richting
De Koog een Duitse volkswagen. Er
achteraan reed een Hollandse bestel
wagen, die voorsorteerde en linksaf
sloeg in de richting van het bungalow
terrein „De Turkse Tent". De Duitse
auto sloeg rechtsaf naar de Pijpersdijk.
Een derde achteropkomende wagen, die
de linksafslaande auto rechts passeerde,
werd gegrepen door de wagen, die naar
de Pijpersdijk draaide De twee auto's
vertoonden flinke schade. De inzitten
den bleven ongedeerd. De politie maak
te proces verbaal op
FOSFORGRANATEN ONTDEKT
In de Eierlandse duinen nabij De
Sluftervallei werden door badgasten
twee projektielen ontdekt, die waren
blootgestoven en nog geheel in tact
waren. De vondst werd doorge
geven aan de politie, die de mijnoprui-
mingsdienst verwittigde. De projectie
len bleken zg. fosforgranaten te zijn,
die bij exploderen een geweldige hitte
veroorzaken. De explosieven zijn in
tussen door de mijnopruimingsdienst
meegenomen en onschadelijk gemaakt.
Op het Texelse strand werd in het
begin van deze week nog niets gevon
den, dat deed denken aan oorlogstuig.
Het was een stalen bol, die op een ket
tingmijn leek. De politie heeft het ding
onderzocht, waarbij vast kwam te staan,
dat het slechts een onschuldige boei be
trof, van een type dat bij de visserij
wordt gebruikt
ZATERDAG RONDE VAN ZUIDEMA
DE COCKSDORP Zaterdag a.s.
oigamseert de WV afdeling De Cocks-
dorp-Eierland weer de Ronde van Zui-
dema. Aan deze wielerwedstrijd kunnen
zowel bezitters van racefietsen als van
gewone rijwielen meedoen. De te rijden
afstand is veertig kilometer lang; 15
ronden om het dorp. Aan de winnaars
van de eerste en de tweede prijs zullen
békers worden uitgereikt. Bovendien
wordt voor de winnaar van de eerste
prijs een wisselbeker ter beschikking
gesteld. De wisselbeker komt reeds in
het bezit van de winnaar, wanneer deze
de Zuidema-ronde het volgend jaar nog
maals wint. Voorts zijn er diverse aan
trekkelijke premies uitgeloofd. De
ronde gaat om half acht van start.
BURGERLIJKE STAND Vx\N TEXEL
van 29 juli tot en met 5 augustus 1964
Geboren: Ingrid, dv. Ruurd de Bruin
en Mina Barhorst; Erwin Jan, zv. Izak
Abraham van der Linde en Dieuwertje
Meis Reuvers; Cornelis, zv. Jitze Rinze
Barends en Lena Bonne; Onno, zv.
Arend Witvliet en Jannie Faber; Eduard
Simon Gerrit, zv. Simon Jacobus Rijk
en Jourika Anna Maria Anema; Lilian
Nicoline Louise, dv. Nicolaas Johannes
van Heerwaarden en Catharina Duvera
Slot.
Ondertrouwd: Arend Heerschap en
Irene Anna Pieternella Kool, Sies Al-
bert Siersma en Tineke Elisabeth Too-
lens; Frederik Pieter Koorn en Ruurd je
Ilse Neuhoff.
-*'• 'V*.
TER OVERDENKING
OECUMENENS
(Ingezonden)
Wat was het enthousiasme groot toen
wij in 1962 met de folklore-activiteiten
te Den Burg begonnen! Wat stonden er
een stalletjes op de stoepen en wat lie
pen er velen in klederdracht. Het was
een Drachtig begin, dat schone beloften
voor de toekomst inhield. Mis evenwel!
Nu zijn er twee jaren verstreken en de
stalletjes kun je woensdags op de vin
gers van één hand en de gecostumeer-
den op de vingers van twee handen tel
len. Moet de folklore alléén vertegen
woordigd worden door die paar enthou
siasten, de dansgroepen met boerenka-
pel, die voor de activiteiten op de
Groeneplaats zorgen en de mensen, die
bereid zijn in costuum achter een stal
letje te gaan staan? Laten we bedenken,
dat die stuk of wat het spel niet alleen
kunnen blijven spelen. Het voortbestaan
van de folklore is op het ogenblik on
zekerder dan ooit. Het is ontmoedigend
om het eens zo enthousiast begonnen
werk te zien afbrokkelen. Juist de gas
ten die ieder jaar naar Texel komen,
metken het. Ze hebben zelfs gezegd, dat
die boeiende vertoning, die woensdag
zovelen naar Den Burg trekt, veel van
zijn aantrekkelijkheid gaat verliezen,
omdat duidelijk is dat het geheel door
te weinig Texelaars wordt gedragen.
Het draait in hoofdzaak rond hetgeen
op het podium op de Groeneplaats ge
beurt. Ik heb ze horen vragen: „Die
stands waar oud handwerk wordt ge
maakt of waar men gewoon zijn waar
verkoopt en aanprijst zijn bijzonder
leuk en gezellig, maar waarom zien we
cr niet méér?" Tegen ons zeggen de
bezitters van costuums. dat ze geen tijd
hebben om het aan te trekken. Kom,
kom, waar een wil is, is een weg. Zo'n
antwoord kunnen we toch niet aan de
gasten doorgeven? De heer Kassenaar
en ik zijn de afgelopen woensdag de ge
hele dag in touw geweest tot tien uur
's avonds. O.a. benodigdheden afhalen,
auto's van het plein afhouden, op het
podium staan en tal van andere klusjes.
Wij ontvangen daar natuurlijk niets
voor. Heb ik zoveel meer tijd dan een
ander, hoor ik U vragen. Als U mij eens
een dag gade zou slaan, zou U zien dat
ik nog dagelijks voor de zaak in touw
ben en het vooral nu, in het seizoen,
bijzonder druk heb. En wat denkt U van
hoefsmid Kiljan, Bremer en het echt
paar Van der Werf, die toch ook een
bedrijf hebben, maar zich niettemin elke
woensdag inzetten!
Daarom, middenstanders, help duwen.
Laat niet enkelen als locomotief funge
ren en steun niet alléén met geld. Als
twee handen elkaar wassen, worden
beide schoon. Doe het uit liefde tot dit
mooie en uit waardering voor de kunst
zin van onze voorouders. Dit oude moet
behouden blijven en worden gespeeld en
gedragen door de middenstand van Den
Burg, die daarvan zeker geen schade
zal ondervinden. In tegendeel.
Enkele lichtpuntjes: Van hetgeen in
de afgelopen periode is gedaan, zijn
duizenden foto's en films gemaakt, die
resp. van hand tot hand gaan en ver
toond worden. Vorige week werden door
een toerist op de Groeneplaats opgeno
men films vertoond in hotel „De
Zwaan". Een prachtig geheel, dat te
recht bewondering oogstte. Wij weten,
dat er tientallen van dergelijke films
zijn gemaakt, die tot zelfs in Amerika
worden, vertoond. Denk eens aan de re
clame-op-den-lange duur! Duizenden
zullen hierdoor naar Texel worden ge
trokken. De foto's hebben hetzelfde
effekt. Dat is g e b 1 k en! Het stimu
leert ons als Nardus van Heerwaarden
uit Eierland een oude koperen wagen-
stoof cadeau doet en als Dekkerskoog,
Ben en Cor Dros en Jan Trap voor prij
zen zorgen bij het ponyringsteken. En ik
Men krijgt de indruk, dat de zaak van
de oecumene in ons land hoofdzakelijk
met de lippen beleden wordt. Iedereen
heeft er de mond vol van, maar er ver
andert praktisch niets. Dat het ook an
ders kan. wordt bewezen door wat er
momenteel in Engeland gaande is. Daar
hebben twee kerken, de Anglicaanse en
de Methodistische, een praktisch voor
stel gedaan om binnen afzienbare tijd
tot volledige hereniging te komen. Ik
vertel eerst iets over die twee kerken,
en vervolgens over het herenigingsplan.
De Anglicaanse kerk is vanouds de
Kerk van Engeland. Leerstellig is zij
hervormd, maar verder beschouwt zij
zich als de voortzetting van de Kerk
der Middeleeuwen. Zij is staatskerk,
heeft een bisschoppelijk bestuur, en
haar eredienst doet „katholiek" aan.
De Methodistische kerk is twee
eeuwen geleden begonnen als een op
wekkingsbeweging. Hun voormannen
waren John en Charles Wesley, die door
hun vurige prediking en liederen tot
geloofsernst en levensheiliging opriepen,
maar al spoedig buiten de {Anglicaan
se) kerk kwamen te staan. De gemeen
teleden hebben een groot aandeel in het
leven en bestuur van de Methodistische
Kerk, o.a. door lekeprediking. In Ne
derlandse verhoudingen zou men de
Methodisten een kruising van de Gere
formeerde Kerken en de Pinksterbewe
ging kunnen noemen.
De verschillen tussen de Anglicanen
en de Methodisten zijn niet gering. Het
grootste struikelblok is het bisschops
ambt. Maar er is ook het verschil in
eredienst; er is het verschil tussen
staatskerk en „vrije" kerk. En er is zo
iets als een standsverschil tussen de
meer aristocratische Anglicaanse kerk,
met gevoel voor de schone vorm, en de
Methodistische kerk, die vanouds de
kerk van het „gewone volk" is; iets
waar zij overigens trots op mag zijn!
Nu is daar dan het gezamenlijk rap
port van beide kerken. Het is nog geen
60 bladzijden dik, maar het is in zijn
consequenties vér strekkend. Er wordt
een plan in uitgewerkt om in twee fasen
tot fusie te komen. Fase I moet in 1965
ingaan, en leidt een verregaande samen
werking in: kanselruil, uitwisseling van
voorgangers,, viering en bediening van
het Avondmaal bij elkaar, co-ordinatie
van bestuur, studie en training. Deze
fase treedt in d.m.v. een gemeenschap
pelijke kerkdienst, eerst centraal, ver
volgens overal in het land, waarin de
dienaren van de ene kerk die van de
andere de handen zullen opleggen, en
omgekeerd Het rapport geeft een com
plete orde van dienst hiervoor. Aldus
zullen alle Methodistische dominees
door een Anglicaanse bisschop gewijd
worden. Kort daarna zullen ook sommi
ge Methodistische voorgangers tot bis
schop gewijd worden (weer door Angli
caanse bisschoppen!) De Anglicanen
stellen de aanvaarding van het bis
schopsambt nu eenmaal zonder meer
als voorwaarde. Dat is de Achillespees
van het plan, want er is nu al onder
de Methodisten een minderheid die dit
een discriminatie van hun (tot nog toe
niet bisschoppelijk geordend) ambt acht.
.Fase I moet binnen afzienbare tijd
overgaan in fase II, die van algehele,
„organische" eenwording.
Tot zover het rapport. Het getuigt
van een voorbeeldige aanpak, van een
nuchtere, praktische kijk. En dit speelt
zjch af tussen twee kerken, die dieper
van elkaar verschillen dan b.v. onze
Hervormde en Gereformeerde kerken,
of van de Hervormden en de Luthera
nen of de Remonstranten! Nu weet i'k
wel, dat de Angelsaksische situatie an
ders is als de onze De problemen liggen
daar m het kerkordelijke vlak (het bis
schopsambt), terwijl ze bij ons meer op
het strikt theologische terrein liggen
(de belijdenis). Niettemin constateer ik,
dat het in Engeland „oecumenens" lijkt
te worden. Daar wel.
Osk.
VERTROKKEN PERSONEN
Cornelis Smit, van E 79, Eierland,
naar Amstelveen, Amsterdamseweg 502.
geloof in het woord: Die geeft ontvangt!
Natuurlijk zal ik weer enkelen hebben
gekwetst. Ik ben gek op spreekwoorden;
er zit altijd een kern van waarheid en
wijsheid in. Hier zijn er erikele: Die aan
de weg timmert heeft een hoop kritiek.
Het paard, dat het minste komt van stal,
briest het meest van al. De beste stuur
lui staan aan wal, en tenslotte: Liever
gestoken door de doornen, dan begraven
onder lauwerkransen.
Dit moest mij eveh van het hart. Niet
voor mij, maar voor een Texels belang.
U hartelijk dankend, redactie, voor de
deze plaatsruimte in Uw veelgelezen
blad.
Jan Agter Sr.
