gr-j
Is vruchtwisseling wel nodig
Straks gaan ze
weer naar school
P
De vierde dag
BRIGADIER PIET EN DE SEMI-PROF
rubriek voor o-'<-
LANDBOUW en VEETEELT
14- S.
We hebben laatst ergens gelezen, dat er
per jaar ongeveer driehonderd jonge kinderen
in het verkeer om het leven komen. Als men
sen van onze tijd zijn we een beetje afge
stompt met cijfers en statistieken en zo'n be
richt over driehonderd dode kinderen per jaar
maakt dus niet eens zo'n verschrikkelijke
indruk op ons. We raken alleen nog maar
ontsteld over spectaculaire catastrofes, zoals
bijvoorbeeld die van de schoolkinderen in
Keulen, die door een maniak met een vlam
menwerper om het leven werden gebracht,
terwijl hun onderwijzeressen met een lans
werden doorstokenDat bericht maakte
ons stil en vervulde ons met afschuw.
Maar toch is de verkeersramp in ons eigen
land, waarbij driehonderd kinderen drie
honderd! worden verminkt, gedood, niet
door vlammenwerpers, maar door rijdende
brokken staal, minstens even indrukwekkend
en spectaculair, als wij ons even indenken, dat
het ónze kinderen, broertjes, zusjes, kleinkin
deren kunnen zijn, die we op deze verschrik
kelijke manier kunnen verliezen. Of wanneer
deze verkeersramp, die zich nu uitstrekt over
een heel jaar, zich zou voltrekken binnen één
dag. Zouden er dan geen schuldigen worden
gezocht? Zou dan niet openlijk worden geëist,
dat er maatregelen werden genomen om her
haling van zo'n catastrofe te voorkomen?
Ongetwijfeld. Maar is het dan niet reëel, dat
we ook maatregelen eisen en nemen, nu die
driehonderd kinderen niet op één dag, maar
binnen één jaar ten offer vallen aan de ma
niak, de moloch, van het moderne verkeer?
In zeker opzicht zijn wij volwassenen ver-
woordelijk voor de driehonderd dode kinde
ren per jaar, en de maatregelen zullen wij dus
ook van onszelf moeten eisen. Vooral nu de
zomer ten einde raakt, de scholen weer be
ginnen, en tienduizenden kleuters voor het
eerst naar de grote school gaan en dus ineens
kleuter-af zijn. Die jonge kinderen heb
ben geen ervaring, geen inzicht in het
verkeer, maar moeten er toch alleen
doorheen, want de meeste ouders heb
ben geen gelegenheid om elke dag op
nieuw hun kinderen zelf weg te bren
gen.
Wanneer alle ouderen dit najaar die
aandacht zullen opbrengen voor het
kind in het verkeer, die het Verbond
voor Veilig Verkeer van hen vraagt, be
staat in elk geval de redelijke kans, dat
de catastrofe van de driehonderd dode
kinderen per jaar uiteindelijk zal kun
nen worden ingeperkt.
Voorlichting geven is een riskante aan
gelegenheid. En dit geldt dubbel als het,
zoals het in deze rubriek „zwart op wit"
gebeurt. Je timmert dan als het ware
aan de weg, al moet ik er dan wel direct
bij zeggen dat een rubriek in ons
„Texelaartje" nooit kan worden be
schouwd als een weg met druk verkeer.
Een paar weken geleden schreef ik
iets over het belang van een goede
vruchtwisseling. Direct daarna kreeg ik
al reacties van akkerbouwers, die me
vertelden, dat ze hele goede gerst had
den staan op percelen, waar nu al voor
de derde of zelfs vierde jaar dit gewas
verbouwd werd. En nu de oogst van 20-
mergerst begonnen is wordt dit nog
eens onderstreept door dezelfde en ook
andere akkerbouwers, die opbrengsten
van 5.000 kg zomergerst dorsen van
percelen, waar dit gewas nu al enkele
jaren achter elkaar wordt verbouwd.
Moet er dus een streep door het artikel
van een paar weken geleden?
„Juffertjes" en „stoere knapen"
De waarschuwing tegen een slechte
vruchtwisseling geldt zeker niet voor
alle gewassen even sterk. Naar ik meen
kan je bij de cultuurgewassen in zekoie
zin spreken van „juffertjes" en „stoe
re knapen" Met het ene gewas kan je
bij wijze van spreken veel meer uitha
len dan met ene ander gewas. „Juffer
tjes" onder onze gewassen zou je bijv.
vlas, suikerbieten en tarwe kunnen
noemen. Vooral als de grond van niet
al te beste kwaliteit is geldt dit sterk.
Verder kunnen we rustig stellen, dat
ook een gewas als haver uit het oogpunt
van een goede vruchtwisseling zwaar
dere eisen stelt dan bijv. rogge en zo
mergerst. De meesten van onze lezers
zullen waarschijnlijk wel eens gehoord
hebben van streken met „eeuwige" rog
gebouw. En we komen steeds meer tot
de overtuiging, dat ook zomergerst
zichzelf en ander graangewassen heel
lang verdraagt.
Ook verder geen hoge eisen.
De mindere kieskeurigheid van zo
mergerst geldt niet alleen voor de
vruchtwiselsing. Ook in andere opzich
ten redt dit gewas het heel lang. We
denken aan de periode van droogte. Het
is op ons eiland voldoende bekend, dat
de schade in zomergerst dan altijd min
der groot is dan in tarwe en haver
77 Nu vraagt ieder weldenkend mens
zich af. „Waarom gebruikt die dikke
Diavolo de reminstallatie niet?"
Tja.de zo elegant met blokjas en
sportpet uitgedoste voetbaldeskundige
was in zijn woeste leven nooit als
remmer in dienst geweest bij de spoor
wegen. Daarom wist hij niet goed hoe
hij moest omgaan met zo'n reminstal
latie. Hij draaide wel uit alle macht
aan het handvat, maar hij draaide hard
nekkig de verkeerde kant op, zodat er
niets gebeurde. Wiens pen of tekenstift
zal dus in staat zijn de angst en af
schuw te beschrijven, die op zijn wel-
FEUILLETON
door H van Omme
28. Meteen stond Akke op en keek naar
Rinske. die weer in de deuropening
stond. Even later kwam ze met de twee
meisjes, die voor deze gelegenheid ge
huurd waren, de kamer binnen met
grote bladen brood, en een blad met
kopjes.
Op dit ogenblik stond een lange, jon
ge man op, keek met haat in zijn ogen
naar de zwarte vrouw en schreeuwde:
„Houden jullie je brood en je koffie
maar. We willen alleen maar de erfenis,
die ons toekomt, vuil tuig, dat jullie
daar zit! Ze moesten jullie allemaal op
knopen. Dit is diefstal van wat ons
rechtens toekomt en dat nemen wij niet.
Barsten jullie maar met je brood.
Het tumult werd nog heviger. Bleek
en ontdaan stond Akke naar de schreeu
wende man te kijken. Het was geen
angst, dat ze voelde. Ze was niet meer
bang, alleen maar verontwaardigd. En
op ditzelfde ogenblik begreep ze, dat
Jacob gelijk had gehad: deze mensen
hadden geen greintje liefde gevoeld
voor de oude man en alleen maar met
ongeduld gewacht op zijn dood, zodat
ze van hem zouden kunnen plukken.
Met dit doel voor ogen waren ze van
daag naar Bollega gekomen, omdat er
een erfenis te verdelen was. Het was
enkel geldzucht, die hen beheerste. En
de ontgoocheling was zo groot, dat ze
alle normen van fatsoen en piëteit van
zich afwierpen en hun haat door het
vertrek slingerden aan het adres van de
Ook wat de bemesting betreft stelt
zomergerst direct geen hoge eisen. Op
één van de grote landbouwbedrijven in
polder Eierland wordt nu al een reek^
van jaren aan zomergerst geen kalibe
mesting gegeven. Toch heeft men ook
dit jaar weer zeer goede opbrengsten
Verder sta je er altijd weer verbaasd
over, dat zomergerst het redt om in
een minimum van tijd een goede op
brengst klaar te krijgen. Het is een ge
was, dat als noodgewas na een mislukte
eerste inzaai het altijd nog een heel stuk
schopt.
Nog enkele aantrekkelijke kanten
We kunnen nog wel enkele punten
noemen, die gerst tot een aantrekkelijk
gewas maken. De onkruidbestrijding
geeft na het op de markt komen van
chemische onkruidbestrijdingsmiddelen
geen moeilijkheden. Met name een be
spuiting met de D.N.O.C.-middelen
wordt zeer goed verdragen.
Zomergerst leent zich buitengewoon
goed voor de moderne oogstmethode:
het maaidorsen. Het feit, dat het als het
eerste graangewas het veld ruimt is
ook een gunstige kant. Na zomergerst
is er nog een kans om met succes een
stoppelgewas te verbouwen of nieuw
grasland in te zaaien. Wij menen, dat
dit een zeer belangrijk pluspunt voor
zomergerst is.
Uiteindelijk gaat het echter om de
financieële resultaten En diverse
Texelse akkerbouwers hebben met het
oog daarop dit jaar een gedeelte zomei-
gerst vervangen door -winter- of zomer-
tarwe. Op grond van diverse uitlatingen
krijgen we echter de indruk, dat bij een
wijziging van de prijzen, waarbij ae
prijs van zomergerst weer dichter bij
die van tarwe komt de uitbreiding van
de oppervlakte tarwe weer ongedaan
zal worden gemaakt.
Hoe nu met de vruchtwisseling?
Tenslotte moet er toch een antwooid
komen op de vraag, die boven dit ar
tikeltje staat. En op de vraag of vrucht-
wisseling nodig is menen wij toch volop
ja te moeten antwoorden. Ondergete
kende gelooft nog niet aan de moge
lijkheid van „eeuwige" gerstbouw. Dit
betekent, dat er na een aantal jaren na
zomergerst toch eens een ander gewas
moet komen. Dit kan pertinent geen
graangewas zijn, omdat dit zowel voor
doorvoede gelaat te lezen waren, toen
hij plotseling bemerkte, dat de trein-
wagen een zijspoor opvloog, regelrecht
op een machtig stootblok af
„Hèèlpü!" gilde hij, maar het was al
te laat. Met een slag. die héél Campa
nula op zijn armzalige grondvesten
deed trillen, sloeg de koelwagen tegen
het massieve stootblok aan. Krakend
versplinterden balken en planken en
gierend vlogen afgerukte wielen en
buffers door de lucht. Nog enkele malen
buitelde de koelwagen over de kop om
tenslotte tot stilstand te komen midden
in het stationsgebouw zelf, dat daarbij
notaris en Akke, die ze niet wilden er
kennen als de weduwe, de rechtmatige
erfgename.
Notaris Van Avereest vreesde het
ergste. Rinske was verbaasd blijven
staan met het grote blad vol belegde
broodjes. En achter haar de twee meis
jes. één met de koppen, de ander met
een koffiekan. En het zou er voor Akke
misschien slecht uitgezien hebben als
niet op het juiste moment drie geüni
formeerde mannen het vertrek waren
binnengekomen. Met één oogopslag
doorzagen zij de situatie en begrepen,
dat het beroep, dat op de politie gedaan
was, geen onnodig verzoek was. Ze
trokken hun stokken en zwaaide ermee
boven de hoofden van de gasten. „Alle
maal terstond deze kamer en dit huis
verlaten", riep een der agenten met
vaste stem. „En een beetje vlug....
vooruit.... die kant uitja.... u
ook. Tegen wie zich verzet zal hard
handig opgetreden worden. Vooruit.
mijnheer.niet blijven staan.
HOOFDSTUK 16
Niet om zijn geld
Tien minuten later was althans in het
grote huis de rust weergekeerd. Het
geroezemoes van vele stemmen klonk
nog flauwtjes na. Mevrouw Feenstra
had aan de straatzijde de gordijnen
dichtgetrokken, toen ze ontdekte, dat de
politie voor de woning nog steeds moei
te had om de mensen te verspreiden.
In de kamer, aan de lange tafel, zat
Akke te snikken, terwijl de notaris haar
probeerde te troosten. Rinske had het
grote blad op een tafeltje neergezet en
tarwe als voor haver een mislukking
zou betekenen. We zullen dan moeten
kiezen uit gewassen als bieten, aardap
pelen, vlas. stoppelknollenzaad, enz. Een
mogelijkheid is ook inzaai van een
kunstweide of teelt van graszaad. Speci
aal voor grotere bedrijven, die het be
drijf met een minimum aan mankracht
willen runnen lijkt ons een bouwplan
met een naar verhouding grote opper
vlakte zomergerst, een flinke opper
vlakte kunstweiden en eventueel gras
zaad of stoppelknollenzaad niet onaan
trekkelijk.
INGEKOMEN PERSONEN
Ike M Vriesema van Roden, Zuiden
veld 10 naar Den Burg, Weverstraat 46;
Roelof Berkenbosch van Amsterdam,
v. Speijkstraat 115 I naar Den Burg, Ko-
gerstraat 71.
grondig werd vernield. Slechts een
treurige ravage van puin, balken en
staalspanten bleef over.
Waarom moet zo'n oorlog nou altijd
gepaard gaan met vernielingen?" vroeg
Cesare zich af, en ihij keek treurig naar
de stofwolken, die langzaam neerdaal
den over de verwoestingen.
Edoch, ergens in de buurt had een
zeker persoon de donderende slag ook
gehoord en die persoon keek nu door
zijn verrekijker naar dezelfde dichte
stofwolken die in de richting van Cam-
panella te zien waren
stond, evenals de meisjes verwezen te
kijken. Ze haalde een zakdoek te voor
schijn en wiste zich het zweet van het
gezicht. Het was tenslotte de oude me
vrouw Feenstra, die de teugels in han
den nam. Zc dirigeerde alles weer naar
de keuken en trok tenslotte de deur
achter zich toe.
„Wat moeten we nu met al dat brood"
vroeg Rinske.
De oude vrouw haalde haar schouders
op. „Dat is van minder belang. Ik ben
blij, dat die horde de deur uit is. Wel
foei, daar zou moord en doodslag van
gekomen zijn. En dat noemt zich nog
familie".
Met een fooi gingen de gehuurde
meisjes naar huis en toen zaten Rinske
en Akke's moeder tegenover elkaar aan
de keukentafel en staarden naar de
grote stapel gesmeerde broodjes. Gelijk
tijdig begonnen ze te lachen.
Mevrouw Feenstra schudde haar
hoofd, ,,'t Is zonde, daar heb je je voor
uitgesloofd, m'n kind.... er is wel
genoeg voor een weeshuis".
„Wat moeten we ermee?" vroeg
Rinske.
De andere vrouw greep een broodje
en begon te eten. „Om te beginnen zul
len we zelf maar wat nemen, Rinske. Ik
lust best wat. En koffie is er ook wel
genoeg, denk ik?" En toen lachten ze
van de weeromstuit opnieuw.
Langzaam kalmeerde Akke en nadat
ze voor de zoveelste maal haar gezicht
had afgeveegd, glimlachte ze even naar
de notaris. „Dank u, voor uw hulp, no
taris", zei ze zacht.
„Akke, zo gauw mogelijk vergeten,
dat is het beste. Wij weten, wat je voor
onze vriend Jacob geweest bent. Van
onschatbare waarde. Wat de andere van
Het Verbond voor Veilig Verkeer
vraagt ook dit jaar weer de aandacht
van alle volwassen weggebruikers voor
de moeilijkheden van het jonge school
gaande kind. Het doet een beroep op
alle gemotoriseerde weggebruikers om
in het verkeer rekening te houden met
de onverwachtse bewegingen van kin
deren, die verdiept in hun spel van en
naar school, want kinderen spelen al
tijd, plotseling tussen geparkeerde
auto's de weg op kunnen schieten, die
een bal kunnen nalopen, die onvoor
zichtig oversteken. Voetgangers kunnen
kinderen helpen bij het oversteken,
kunnen hen behoeden tegen gevaren, die
ze niet zien. Wielrijders en bromfietsers
kunnen ook hun bijdrage leveren aan de
veiligheid van de kinderen in het ver
keer door b.v. bij zebrapaden, waar
kinderen staan te wachten duidelijk
vaart te minderen en hen een teken te
geven dat men gaat stoppen. En wan
néér er een auto of ander voertuig voor
zo'n zebrapad stopt, stop dan zelf ook,
zodat het kind, in de mening dat het
kind, in de mening dat het veilig de
weg over kan, niet verraderlijk wordt
gegrepen door onverwachts opduikende
brommers, fietsers of auto's.
Groot is ook de verantwoordelijkheid
van de ouders. Wanneer zij samen met
hun kinderen aan het verkeer deelne
men. dienen zij door een goed voor
beeld het kind als het ware op te voeden
in het verkeer. Alleen maar zeggen, dat
het kind wanneer het alleen de straat
op gaat „voorzichtig moet zijn" heeft
geen effect, wanneer men niet heeft la
ten zien hóé men voorzichtig moet zijn.
Tenslotte kunnen zowel ouders als
onderwijzers de kinderen zoveel moge
lijk trachten in te prenten, dat zij ge
bruik moeten maken van zebrapaden,
dat zij nooit hardhollend en plotseling,
maar voorzichtig en duidelijk moeten
oversteken, dat zij desnoods de hulp
moeten inroepen van ouderen, wanneer
ze het alleen niet aandurven.
je denken, is niet van belang. Dat telt
helemaal niet mee".
Ze knikte „Ik zal het proberen, maar
wat was dit afschuwelijk.
Hij legde zijn hand op haar schouder.
„Weet je, Akke, wat op dit moment
voorlopig het belangrijkste is?"
Ze keek hem niet begrijpend aan.
„Dat er wat te eten is. Kijk eens naar
de klok. Wat denk je, zou er nog een
broodje voor me overgebleven zijn?"
En toen was het Akke, die door haar
tranen heen in een lach schoot, ondanks
alle narigheid, die ze zoeven beleefd
had.
Met de klerk en de notaris ging ze
mee naar de keuken, waar ze later ge-
vijven aten en dronken.
Daarna nam de notaris afscheid. „Als
je hulp nodig hebt, Akke, je belt maar
en je mag ook bij me komen. Ik sta
altijd tot je beschikking en hier hij
wees op de klerk Jansma eveneens.
We zullen het ontzettend op prijs stel
len, als we je vrienden mogen blijven".
Akke stak haar hand uit en knikte
vriendelijk „Dank u wel, hotaris. En
natuurlijk heel graag. Ik stel uw hulp
en uw vriendschap heel erg op prijs. De
wetenschap te hebben, dat er hier in de
stad toch nog vrienden zijn".
Op advies van haar moeder ging ze
een uurtje rusten, hoewel er van slapen
niet veel kwam. Ze tuurde in de half
verduisterde kamer naar het plafond.
Zo kunnen dus mensen worden, als ze
hun beschaving afgooien, dacht ze. Een
wilde bende, in staat tot alles. Jacob
kende ze beter dan ik. Ik heb altijd nog
geloofd in hun genegenheid voor jou,
mijn lieverd. Ik kon me niet voorstellen,
dat ze alleen maar aan je geld dachten,
EXCURSIE
HUISHOUDELIJKE VOORLICHTING
Dinsdag 8 september wordt door de
Huishoudelijke Voorlichting Texel een
excursie naar voorlichtingsobjecten in
de Dennen georganiseerd. Het program
ma voor die dag luidt:
13.20 uur vertrek bus vanaf Elemert
Den Burg; 13 30 uur bezoek aan de
voorlichtingstuin bij de familie Koning
in Oosterend. De dames uit Oosterend
en omgeving kunnen hier instappen.
14.00 - 14.30 Voorlichtingskeuken fam.
K. Roeper, Eierland; 15.00 - 16.15 uur
De Dennen. Bij goed weer zal de heer
Mantje op een picknickplaats iets over
het werk van Staatsbosbeheer vertellen;
16.30 - 17.00 uur Voorlichtingcobject bij
de familie H. Bakker, Den Hoorn
17.30 uur terug in Den Burg.
De kosten voor deelname bedragen
ongeveer 1,75 per persoon. Opgave kan
geschieden bij de leden van de werk
groep Huishoudelijke Voorlichting, be
slist vóór 1 september: mevr. Bakker,
„Alexanderhoeve" Den Hoorn, telefoon
(02226) 271; mevr. Ellen, Spang, De
Waal, tel. (02223) 390; mevr. Kampstra,
„Grietjeshoeve", 't Noorden, telefoon
(02223) 295; mevr. Roeper, „De Fenne",
Den Burg, tel. (02220) 2332; mevr. Tim
mer, Beatrixlaan 98, Den Burg; mevr.
Visser, „De Wijde Bliek", De Cocks-
dorp, telefoon (02222) 273.
VERTROKKEN PERSONEN
Meijert de Waard van De Cocksdorp,
Kikkertstraat 8 naar Z IJ Polder. Bid
dinghuizen, Wendakker 25; Jan Bar-
horst van Oudeschild, Trompstraat 14
naar Alkmaar, Lorreinenlaan 31; Sylvia
Wassenaar van Den Burg W. v. Beieren-
straat 34 naar Amsterdam, Spinoza-
straat 51; Geertje ter Steege van Den
Burg, Molenstraat 64 naar Utrecht,
Snelliuskade 3; Antonius Chr. Boeke-
stein van H131 naar Stein, Crostolo-
straat 22.
aan je huis, al je bezittingen.
Tenslotte viel ze toch nog in een
korte, onrustige slaap, maar toen ze te
gen de avond opstond, was ze toch wat
opgeknapt.
In de keuken werd ze opnieuw ge
confronteerd met de werkelijkheid:
„Wat doen we met al dat brood?"
Mevrouw Feenstra trok haar mantel
aan. „Wacht maar, ik weet misschien
wel wat. Met een uurtje ben ik wel
terug".
Rinske had met Akke's moeder alles
zo goed mogelijk opgeruimd en om zes
uur zei Akke: „Je mag, wat mij betreft,
wel gaan, hoor Rinske. Het is voor jou
ook een enerverende dag geweest. Ik
ben je erg dankbaar, voor alles.Je
krijgt er natuurlijk iets extra's voor,
hoor!"
„Vindt u het niet erg, als ik ga,
mevrouw?"
Akke keek op en haar ogen vergroot
ten. „Mevrouw? Wat zullen we nu heb
ben?"
„Ik kan nu toch niet meer Akke zeg
gen
Met een ruk kwam Akke overeind en
greep de vrouw bij de schouders:
„Rinske, tussen ons verandert er niets,
hoor je? Ik ben en blijf voor jou, Akke!
Ofof jij moet het niet willen.
Ze slaakte een diepe zucht en haar ar
men vielen neer.
Rinske keek haar met raadselachtige
ogen aan. „Ik zal er eens over denken.
Goedenavond".
(Wordt vervolgd)
COT»OH1 JIIXKO
