(fro en fwarL-fpxels in het Afscheid van een veldwachter D. J. Loojen met pensioen Torpedo raakte uit de koers Bromfietsen bij botsing vernield V-S - v- Sympathieke hulcle Delicate positie in oorlogstijd Jongen vrij ernstig gewond WÊmm DINSDAG 8 SEPTEMBER 1964 TEXELSE 77e JAARGANG No, 7893 COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooü Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058 Redaktie: Harry do Graaf, VVilhelminalaan 33. Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382. Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p. kwart. 4- 30 ct. incasso. Advertenties: familieberichten 14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm. V- ■■■-»■ v - "7. OUDESCHILD Vrijdag, even voor het middaguur, ramde een zes meter lange torpedo van de Koninklijke Ma rine de dijk ter hoogte van de Noord kaap bij Oudeschild. Het projectiel was gelanceerd door het inschietvaartuig Hr. Ms. „Van Boekhoven". Door een tech nisch defekt raakte het ding uit zijn koers en botste op de stenen dijk- glooiing. Het opvallende gevaarte kwam door de eb geheel droog te liggen en trok sterk de aandacht van de Oude schilder jeugd. De helicopter, die de koers van de afgeschoten torpedo had gevolgd, gaf het gebeuren door naar Den Helder. Korte tijd later arriveerde een ploeg marinepersoneel, die er voor zorgde, dat de torpedo weer in zijn element werd gebracht (foto onder). Aan de dijk trad door de botsing geen schade van betekenis op. Het projectiel was door de onzachte aanraking echter lek- gestoten en moest, voordat het door een marinescheepje werd weggesleept, pro visorisch worden gerepareerd. Van de zijde van de Marinevoorlichtingsdienst in Den Haag werd ons meegedeeld, dat naar de oorzaak van het gebeuren nog een onderzoek wordt ingesteld. Het tes ten van torpedo's is een periodiek terug kerend karwei. Het projectiel wordt daarbij beproefd op een vrije baan en op een bepaald punt opgevangen. De torpedo, die vrijdag op de Oudeschilder dijk liep, bevatten geen springlading en was dus volstrekt ongevaarlijk. NIEUW TEXELS MUSEUM NIET LANGER LUCHTKASTEEL? Het ziet er naar uit dat het zo fel begeerde nieuwe Texels Museum min der lang op zich zal laten wachten dan aanvankelijk werd gevreesd. Blijkens een mededeling van de heer M. Mantje in de jongste editie van het driemaan delijks tijdschrift „Texels Museum", gaat men nauw samenwerken met Staatsbosbeheer. Een bouwcommissie, bestaande uit deskundigen van Staats bosbeheer en Museumwezen hebben met bouwkundigen een voorlopig plan voor de nieuwbouw ontworpen. In het com plex wil men o.a. een ontvangstcentrum van het Staatsbosbeheer onderbrengen. Een architect is verzocht nog dit jaar een schetsontwerp in te dienen. Nadere bijzonderheden konden ons over de plannen niet worden meegedeeld, aan gezien nog uitvoerig overleg nodig is over financiering en interne organisatie. Niettemin kan gesproken worden van enkele belangrijke stappen op weg naar het nieuwe museum. In de vorige editie kon men lezen over de Duitser, die met zijn 9-jarig dochtertje woensdagmiddag in een rub berboot de zee opdreef, nadat de aan- hangmotor was defekt geraakt. Zoals gemeld werd hei tweetal gered door de badmeester Paul Kortland en de Texelaar Henk Verstegen. Tot de vele strandbezoekers, die de moeizame red dingactie gadesloegen, behoorde ook de heer F. Wetzel uit Essen. Korte tijd na het gebeuren nodigde deze de twee redders uit in zijn bungalow op het terrein „Het Hooqelandt", waar hij voor een sympathieke hulde zorgde. De heer Wetzel zei zeer getroffen te zijn door de grote dienst, die deze Hollandse jongens aan een van zijn landgenoten hadden bewezen. Hij bekrachtigde zijn woorden met een gift van vijftig gul den voor ieder plus een uitnodiging om eens in Essen te komen logeren. Er zijn vele mensen, die langer of korter tijd op ons eiland hebben gewoond, die sedert lang elders hun werkkring hebben, die Texelaars werden en het zullen blijven tot hun laatste snik Tot hen behoort de heer D. J. Loojen, die op 5 oktober 1931 gemeenteveldwachter op Texel werd en die daar gebleven is tot na de opstand van de Georgiers in 1945. Nu de heer Loojen zijn veertig dienstjaren heeft volgemaakt de afggelopen zes jaar was zijn standplaats Blaricum en hem in het mooie Gooise dorp een hartelijk afscheid is bereid, was er voor ons alle aanleiding eens een praatje met hem te gaan maken. Want weinig dienaren van de heilige Hermandad' hebben op Texel zoveel mee gemaakt als deze man, die èn gedurende de oorlog èn gedurende de gevechten van Georgiërs met Duitsers, in een uiterst délicate positie was geplaatst. Wij hadden hem ontmoet op de gastendag, waarover door alle vrienden van Texel nog gesproken wordt, hij was bij het slotfeest van de folkloristischè demonstraties en natuurlijk was er een overvloed van onderwenpen om over te spreken. Maar als vanzelf kwam het laatste oorlogsjaar aan de orde en de voor Texel zp rampzalige dag, dat het Georgische infanterieregiment in opstand kwam. In de nacht van 5 op 6 april 1945 om één uur hadden de Georgiërs het bevel van hun commandant Shalwa Loladse opgevolgd en brachten zij de meeste op het eiland gelegerde Duitsers om het leven. De morgen daarna om zes uur kreeg de heer Loojen van de commandant der ondergrondse strijd krachten de opdracht naar Texla te gaan, het Georgische hoofdkwartier, waar „alle mannelijke weerbare personen" zich melden moesten Loojen ging van het Raadhuis naar de Hogerstraat om enkele leden van de verzetsbeweging op te halen, maar hij werd. daar waar de Gasthuisstraat uitmondt in de Hoger straat gearresteerd door een paar Duitse militairen van de Fahrbereitschaft, die zoals men weet, niet in Georgische handen was gevallen. Mét hem werden de gebroeders Pen aangehouden, allen waren voor de terecht verbitterde Duit sers verdacht. weldra de beproeving van een zware beschieting te verduren krijgen. De heer Broekman werd al spoedig gewond en ging ter behandeling naar een nood hospitaal. In één dag telden de angstige bewoners van De Waal de inslag van 95 granaten, reeds bij de eerste be schieting werd het kerktorentje in flarden gerukt. Maar alle misère ten spijt, moest het vee van de heer Broekman geholpen worden. Paarden, varkens konden niet aan hun lot overgelaten worden, ach dat was wel te doen voor de veldwachter. Hij had tenslotte bij de Gele Rijders gediend Maar het melken van de koeien was niet zó eenvoudig, dat hadden noch Dekker, noch Loojen eerder gedaan. Tot overmaat van ramp volgden op de beschietingen huiszoekingen en daar de schuur van de heer Broekman wel eens een schuilplaats voor ondergedoken Georgiërs kon zijn, werd die met een vlammenwerper in lichterlaaie gezet. Het gebouw brandde geheel af, het was een heksentoer het woonhuis voor brand Het was daar op het vroege morgen uur allesbehalve rustig in de Hoger straat. Van de Stenenplaats vuurden Georgiërs in de richting van de Molen straat, ook van het einde der Gasthuis straat werd af en toe geschoten. De heer Loojen wist zich los te ruk ken, vluchtte het nabijliggende huis van de heer J. Keijser binnen, hield zich daar enige tijd schuil en ging toen door het achterhuis naar de Vogelen zang om vandaar te trachten Texla te bereiken. De gebroeders Pen werden door de Duitsers naar de Fahrbereit schaft in de Molenstraat gebracht. He laas zijn ze nimmer weergekeerd. Op weg naar Texla werd de heer Loojen in de Kogerstraat opnieuw aan gehouden, ditmaal door enkele Geor giërs, die hem evenmin vertrouwden. Gevankelijk bracht men hem voor Lo ladse, die hem echter herkende en hem onmiddellijk op voet van gelijkheid met andere inmiddels toegestroomde Texe laars behandelde. Men weet, dat de Duitsers kort na het bekend worden van de opstand het Georgische hoofdkwartier onder zwaar kanonvuur legden en dat successievelijk ook de andere dorpen waar zich Russen zouden bevinden onder het bereik van granaten uit Noord- en Zuidbatterij en uit Den Helder kwamen te liggen. Wie maar enigszins de kans kreeg vluchtte uit Den Burg. De heer Loojen kwam terecht bij de heer H Broekman op Tienhoven, hij trof daar de familie Dek ker uit Den Burg aan. Ook De Waal zou OOSTEREND Bij een verkeers ongeval, dat zich vrijdagavond om zeven uur yoordced op de Oosterenderweg, ongeveer ter hoogte van „Harkebuurt", werden twee bromfietsers gewond, ter wijl hun voertuigen onherstelbaar wer den beschadigd. Het ongeluk werd veroorzaakt door de 24-jarige J. B. uit Zevenhuizen, die uit de richting van De Waal kwam en het verkeer op nogal duidelijke wijze in gevaar bracht, door met zijn Sparta brommer zig-zag over de weg te rijden. De man maakte zulke onbesuisde ca priolen, dat hij het evenwicht verloor en viel. Uit de tegenovergestelde rich ting naderde op dat moment de 20- jarige matroos W. J. B. Halsema uit Oosterend op zijn Zündapp brommer. Hij wist de op de weg gevallen tegen ligger niet meer te ontwijken en reed er met flinke vaart bovenop. Halsema werd vrij ernstig gewond. Dokter Bar nard uit Oosterend constateerde een kneuzing aan de rug, een diep wond aan een der armen en enkele kleinere kwet suren. De jongen werd onmiddellijk met de ziekenauto naar Den Helder ge bracht, waar hij werd opgenomen in „Parkzicht". Zijn bromfiets werd on herstelbaar beschadigd. De veroorzaker van het ongeluk kwam er minder ern stig af. Hij liep talrijke schaafwonden op, maar ook zijn bromfiets moet waar schijnlijk als verloren worden be schouwd De 28-jarige J. v.d. Vis, die bij B. op de duo zat, vertoonde lichte verwondingen. De politie maakte proces verbaal op. REDACTEUR OP VAKANTIE Van vandaag tot de volgende week dinsdag is onze redacteur wegens va kantie afwezig. Zijn taak wordt waar genomen door onze correspondent voor Den Hoorn, Daan Welboren, die 's avonds telefonisch bereikbaar is onder nummer (02226) 203 en overdag onder no. (02220) 2058. GOED AFGELOPEN OUDESCHILD Zaterdagochtend om ongeveer elf uur stak het 7-jarig dochtertje van de familie Kuiper plotse ling de weg langs de dijk over. Ze liep tegen een voorbijrijdende auto en viel Ze vertoonde enkele onschuldige wondjes, die door de dokter werden be handeld. S.V. TEXEL Zondag werd er alleen een oefenwed strijd Texel-ZDH gespeeld. Al spoedig bleek dat Texel te sterk was, waardoor er overmoedig en onsamenhangend werd gespeeld. Het werd daarom een gemakkelijke overwinning: 111. Een compliment aan de spelers van ZDH is op zijn plaats, want ze zwoegden tot het bittere einde enthousiast door. Zondag a.s. start de competitie met de wedstrijd Texel-Helder. Hopelijk ko men de Texelspelers goed voor de dag. te behoeden. Hier mengde zich mevrouw Loojen in het gesprek ,,Ik zat in de Dennen bij Helsloot, ik had mijn man in geen dagen gezien en was verschrik kelijk ongerust, 's Avonds kwam hij me opzoeken helemaal vuil en zwart van het roet. Wat was ik blij, dat ik hem terug zag". Tot zover zijn de belevenissen van de familie Loojen vrijwel gelijk aan die van honderden andere gezinnen op ons eiland. Velen zijn uit de dorpen ge vlucht en hebben op het land bij familie of vrienden een goed onthaal gevonden. Maar stellig moeilijker dan van de meeste anderen was de positie van de heer Loojen, die met de reorganisatie van de politie van veldwachter tot marechaussee gepromoveerd was. Iedere gezagsdrager leeft reeds in vredestijd in een glazen huis, hoeveel te meer geldt dit voor oorlogstijd. Dienend onder het onmiddellijk toezicht van de nationaal- socialistische burgemeester, gaf deze naar de aard zijner overtuiging wel op drachten, die de politieman ongaarne volbracht. En de uitvoering van die op drachten heeft wel te wensen over ge laten. Zelfs zijn cellen, waarin arrestan ten opgeborgen waren, wel eens per on geluk 's avonds niet op slot gedaan. Bij de vele papieren, die de heer Loojen uit zijn ambtsperiode op Texel heeft bewaard en waarvan wij een gedeelte mochten lezen, is wel bijzon der interessant de „Strafbeschikking", waarbij de Luitenant-Kolonel-Comman- dant van het Marechaussé-Gewest Amsterdam de wachtmeester D. J. Loojen een schriftelijke berisping geeft omdat „deze niet voldoende toezicht heeft uitgeoefend op zijn mindere, met als gevolg minder tactisch optreden van deze tegenover de Burgemeester, Hoofd van Politie, Gezagsdrager"Deze berispinq is wél veelzeggend, het is nauwelijks nodig te schrijven, dat deze straf na de oorlog uit de conduitestaat van de wachtmeester werd geschrapt. Wie zelf de tragedie van Texel in oorlogstijd heeft meegemaakt, die zal zich herinneren hoe moeilijk vooral in de laatste weken vóór en nó de bevrij ding de verhoudingen lagen. Uiteraard had de Heer Loojen door zijn functie veel met de Duitsers te maken. Het is tekenend voor de man, dat hij na bijna twintig jaar nog met lof spreekt over korporaal Hog van de Commandantur. En over de kok Heinz", die als Duits soldaat dikwijls bij de heer Loojen kwam en uit zijn voorraden steeds voor nooddruftigen wist te putten Later dan de meeste plaatsen in het land vierde Texel de bevrijding, er was vreugde bij velen, maar rampspoed in de gezinnen van hen, die de zijde van de Duitsers gekozen hadden. Het rad van de geschiedenis was weer eens ge wenteld en somber zag het er voor de onderliggende partij uit. Niemand ken de de Texelaars beter dan wachtmees ter Loojen, opnieuw kwam hij daardoor in een moeilijke positie. Zoals hij kort te voren opgekomen was voor inwoners, die slachtoffers dreigden te worden van het Duitse gezag, kreeg hij nu de gele genheid de verdrukten van het ogenblik, die wellicht hadden gedwaald, maar van wie velen geen verraders waren, in hun moeilijkheden zo schappelijk mogelijk te behandelen. Het werd een uiterst subjectieve beoordeling, slechts zijn geweten kon de heer Loojen tot richt snoer nemen Al weer tekenend voor deze marechaussee is het, dat hij nog steeds weigert aan buitenstaanders in zage te geven van de stukken, die op deze periode betrekking hebben. Texel is geïnteresseerd in Texel en veel minder in Blaricum, waar de ad judant na een eervolle staat van dienst afscheid van zijn vak genomen heeft. Wij laten daarom de afscheidsreceptie in het Gooise dorp onbesproken, maar wilden wel de man die onder de moei lijkst denkbare omstandigheden op ons eiland een functie van betekenis ver vulde ogenblik in het zoeklicht van de Texelse belangstelling zetten. En een woord van dank is zeker op zijn plaats. Het is heel gemakkelijk te kritiseren, vooral jongeren kunnen daar sterk in ziin, maar de ouderen weten wel, dat velen het er minder afgebracht zouden hebben dan onze oud-veldwachter D. J. Loojen. „Hemz" As bij ons weten de enige Duitser, die bij de opstand betrokken was, die op Texel blééf en een vrouw van het eiland de zijne noemen mag Gerespecteerd door allen, die hem ken nen. VL. In Vaals gegrepen GEVLUCHTE JONGEMAN „HUURDE" BROMMER Vorige week ontsnapte uit een op voedingsinrichting in Hoenderlo een jongeman. De jongen trok Nederland in en bezocht onder andere ons eiland. Ten einde zich gedurende de rest van zijn trip makkelijk te kunnen verplaat sen, vervoegde hij zich maandag om streeks het middaguur bij de rijwiel handel Zegel in de Parkstraat te Den Burg om een brommer te huren. De jongeman kreeg de beschikking over een witte snelbrommer van het merk Puch maar kwam 's avonds niet terug. Door 'n misverstand had de verhuur der verzuimd de naam van de huur der te noteren, zodat het onmogelijk leek het voertuig nog te achterhalen. De hoop werd helemaal opgegeven toen iemand uit Den Burg later vertelde de opvallende brommer, die was voorzien van het huurnummer 2, aan boord van de „Marsdiep" te hebben gezien. De po litie werd van het geval in kennis ge steld. Vrijdag wist men de ontvluchte knaap inet de bromfiets echter aan te houden in Vaals in Zuid-Limburg. Het signalement was nl. door de politie verspreid, zodat men naar hem uit was gaan zien. Uit de kilometerstand van de brommer bleek, dat hij na zijn bezoek aan Texel nog ruim 600 kilometer had rondgetoerd. De jongen werd terugge bracht naar zijn inrichting en het „ge huurde" voertuig naar de eigenaar in Den Burg.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1964 | | pagina 1