(Jroen 'ZwarLrJexels in het harL,
Oudeschild kan trots zijn op t Skiltje
Boerderij kreeg naam van oude munt
m
Fraai dorpshuis gistermiddag geopend
Jan Zwan vond
gouden reaal
Moeten trouwen
Elektrische dekens
Schoorsteeubraud in ter overweging
de
t Ü:ili 1.aI'ïs
nacht nog juist
op tijd geblust
TZ:
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1964
TEXELSE
78e JAARGANG No. 7910
Uitgave N.V. v/h Longeveld de Roofi
Postbus 11 - Den Borg, Texel - Tel. 2058
Rcdaktie: Harry de Graaf, Wilhclminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
COURANT
Verschgnt dinsdags cn vrtjdagi.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe*
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p.
kw. -j- 30 ct. incasso. Advert: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct p. nam.
OUDESCHILD Onder grote be
langstelling heeft gistermiddag de offi
ciële opening plaats gehad van het
verbouwde en uitgebreide dorpshuis
,,'t Skiltje" te Oudeschild. De plech
tigheid werd verricht door de heer Ir.
W. J. L. Merkx, lid van Gedeputeerde
Staten van Noordholland. Een bijzon
der feestelijke gebeurtenis was het
vooral voor Oudeschild, dat nu over
Texels best geoutilleerde en ongetwij
feld fraaiste dorpshuis beschikt.
Vooral de uit Den Burg afkomstige
genodigden hebben met jaloerse blik
ken het inwendig zeer fraai uitgevoerde
gebouw met zijn haast overdadige ac
commodatie bekeken en daarbij met
spijt beseft, dat men te Den Burg nog
niet zo ver is, nog lang niet zelfs. Het
nieuwe dorpshuis 't Skiltje is niet al
leen mogelijk geworden door aanzien
lijke subsidies van Rijk, Provincie en
Gemeente (respectievelijk 25, 15 en
25w/o), maar vooral door het gezamen
lijk initiatief van de dorpelingen zelf.
Er werd weer eens duidelijk bewezen,
welk een macht eendracht maakt.
Uiteraard werd hierover tijdens de
openingsplechtigheid uitvoerig gespro
ken en werden diverse cadeaux aan het
bestuur van het dorpshuis ,,'t Skiltje"
overhandigd. O.a. werd namens de
Stichting Cultureel Werk, die ten
nauwste betrokken is geweest bij de
verbouw, een bijna één meter grote
luchtfoto van de haven van Oudeschild
overhandigd. De foto zal een plaatsje
krijgen in de dorpskamer van het com
plex. Voor een uitvoerig verslag van
de openingsplechtigheid verwijzen wij
naar de krant van dinsdag.
Ingang achter
Omdat er indertijd sprake van was,
dat men het dorp Oudeschild in stede
bouwkundig opzicht wil „omdraaien",
door het bouwen van zoveel mogelijk
huizen met het front landinwaarts,
werd besloten de ingang van 't Skiltje
niet in de De Ruyterstraat te maken,
maar aan de achterkant van het ge
bouw. Het dorpshuis kan echter toch
van de zeekant bereikt worden via een
breed tegelpad, dat werd aangelegd,
nadat ter plaatse wat bouwvallig muur
werk was gesloopt. De directe omge
ving van 't Skiltje, die tot voor enkele
dagen nog een bijzonder rommelige
aanblik bood, is in korte tijd door per
soneel van de GSW in een fraai plant
soentje veranderd. In de hal, die aan
sluiting geeft op bijna alle vertrekken
in het dorpshuis, vinden we de garde
robe waar tenminste honderd personen
hun jassen in bewaring kunnen geven.
Dorpskamer
Vanuit de hal stappen we in de rui
me dorpskamer, die al enige weken
wordt gebruikt, o.a. door de bejaarden-
soos en de klaverjasclub. Het vertrek
meet bijna 8x8 meter en ziet er on
danks het tamelijk moderne meubilair
bijzonder gezellig uit. Op de vloer ligt
rood linoleum en er is een warmgetinte
lambrisering aangebracht. Zeer fraai is
het buffet, tevens keuken, voorzien van
een koffiezetmachine, ijskast en alle
andere zaken, die het mogelijk maken
warme zowel als koude dranken van
uitstekende kwaliteit te serveren. De
ijskast is te danken aan Heineken, die
dit hulpmiddel, alsmede enkele spoel
bakken gratis ter beschikking stelde,
waar tegenover het Stichtingsbestuur
v? Xv Xv JNyC*.yv v-
VOORLOPIGE ABRI
BUSSTATION
OP
De N.V. TESO heeft op het bussta
tion aan de Elemert te Den Burg een
betonnen afdakje laten aanbrengen om
de wachtende buspassagiers enige be
scherming tegen slecht weer te bieden.
Deze zogenaamde Abri is overgebracht
vanuit Eierland, waar het afdakje niet
meer werd gebruikt. De abri is op
nieuw geschilderd en voorziet zeker in
een behoefte. De directie van TESO
deelde ons mee, dat het hier een voor
lopige voorziening betreft. Bij een fa
briek te Alfen aan de Rijn zijn namelijk
twee moderne schuilgelegenheden be
steld, maar deze zullen eerst het vol
gend jaar kunnen worden geplaatst,
omdat de fabriek een levertijd een vier
maanden heeft. De nieuwe bestelde
abri's hebben een zeer grote overkap
ping, zodat zeker twintig a dertig men
sen er in kunnen schuilen. Ze zijn ge
maakt uit beton en glas en alleen aan
de voorzijde open. Er zal een abri op
elk der perrons worden geplaatst.
m m
bereid was in het dorpshuis bier van
het merk Heineken te laten serveren.
Naast de bar is een flinke opslagruimte
voor diverse dranken en etenswaren.
Dubbele bar
Een bijzonder practische vondst van
de ontwerpers van het dorpshuis is de
mogelijkheid om hetzelfde buffet ook
voor de grote zaal aan de voorkant van
het gebouw te gebruiken. Daarvoor
hoeft men niets anders te doen, dan
twee luiken verwijderen. De grote zaal,
die ook in het oorspronkelijke „Eigen
Gebouw" aanwezig was, is gemoderni
seerd en voor gymnastiekbeoefening
geschikt gemaakt door het balkon te
verwijderen. Eer\ moeilijkheid was de
keuze van de vloerbedekking, die zo
wel voor sportbeoefening als voor an
der gebruik, o.2 dansen, geschikt moest
zijn. Het werd dus een compromis, dat
echter ten gunste van de gymnastiek
uitviel. De vloer is nogal stroef, zodat
danslustigen het beste schoenen met
leren zolen kunnen dragen. Ten behoe
ve van de gymnstiekbeoefening is een
reeks gloednieuwe instrumenten aange
schaft, waaronder liefst twee bruggen,
interieur van de dorpskamer. Op de
achtergrond het buffet, dat desgewenst
ook kan aansluiten op de grote zaal.
sprmgkasten, ringen, stokken enz.
Toneel
Ook 't toneel is gemoderniseerd. Het
geeft aansluiting op een ruime kleed
kamer. De zaal staat in rechtstreekse
verbinding met het woonhuis van de
beheerders, de familie Schaap in de De
Ruyterstraat. Belangrijke onderdelen
van 't Skiltje vormen ook de kleinere
vertrekken, die o.a. voor vergaderingen
beschikbaar kunnen worden gesteld.
Ten behoeve van de handenarbeid zijn
twee kamers aanwezig; in één ervan is
een werkbank aangebracht. Hier zullen
de 75 jeugdige leden van de Handwerk
en Hobbyclub van Oudeschild zich met
hun gereedschappen kunnen uitleven
onder leiding van mevrouw Jansen. Een
kleiner vertrek is ook het waslokaaltje,
waar de schooljeugd gebruik kan ma
ken van tien kranen. Belangrijk zijn
ook de zeer ruime en fraai uitgevoerde
toiletten Het dorpshuis werd ontwor
pen door de dienst gemeentewerken
o.l.v. de heer J. Veldstra.
Woensdagochtend om kwart over
drie werd Den Burg opgeschrikt dooi
de brandsirene. Bij de familie A. de
Ridder in de Schoonoordsingel was een
schoorsteenbrandje ontstaan. Door
tijdige ontdekking bleef de schade nihil.
Zonder dat de spuit er aan te pas
hoefde te komen, wist de brandweer
het gevaar te bezweren.
Het brandje werd ontdekt door de
heer D. Bruin, die in een aangrenzend
pand woont. Hij was ontwaakt door
gehuil van de baby en rook letterlijk
onraad. Een scherpe brandlucht drong
door het geopende venster naar binnen.
Een blik naar buiten deed de heer
Bruin onmiddellijk in actie komen,
want dikke rookwolken en vonken
braakten uit de schoorsteen van het
buurhuis, De bewoners, die niets had
den bemerkt van het gevaar, werden
wakker gemaakt, waarna de brandweer
werd gebeld. Ondanks het nachtelijke
uur was deze betrekkelijk snel ter
plaatse met de nevelblusser. De ladder
werd tegen het dak gezet en met een
zg. rameneur werd de al lang niet meer
gereinigde schoonsteen schoongemaakt.
Daarmee was het brandje in de kiem
gesmoord. Het karwei was in een half
uur geklaard.
Dankzij de buurman is geen schade
van betekenis ontstaan, al had mevrouw
De Ridder, de rest van de nacht druk
werk om de rommel in haar keuken
op te ruimen. Deze gebeurtenis toont
weer eens aan hoe belangrijk het is de
schoorsteen op tijd te laten reinigen.
Roetmassa's in het rookkanaal vormen
een belangrijke voorwaarde waaronder
een schoorsteenbrand kan ontstaan.
De verbouw werd uitgevoerd door
de fa. Blom Zonen te Oudeschild en
het schilderwerk door de fa. J, Klomp
te Oudeschild. Voor het linoleum en de
gordijnen zorgde de fa. Frans Zegel te
Oudeschild, de verlichting werd aange
legd door de fa. Witvliet en Wester-
laken te Oudeschild en de fa J. Schoo
te Den Burg legde de centrale ver
warming aan. Belangrijk was ook het
afbraakwerk in het begin, waarvoor
vele Oudeschilders zich belangeloos en
enthousiast inzetten. De vernieuwing
van 't Skiltje heeft ongeveer ander
halve ton gevergd.
DEN HOORN Een dezer dagen
werd op de gerestaureerde boerderij
van de heer J. K. P. Zwan te Den
Hoorn de naam „De Gouden Reaal"
geschilderd. Deze romantisch klinkende
naam heeft hij niet zonder meer ge
fantaseerd. Tijdens graafwerkzaam
heden in het gebouw tijdens de restau
ratie, vond de voormalige bungalow
exploitant een aantal scherven, afkom
stig van Delftsblauw aardewerk. Dat
was voor de heer Zwan aanleiding om
de grond buiten de stal aan een nader
onderzoek te onderwerpen, met het re
sultaat dat hij even later een munt
vond, die iets groter was dan een ge
wone stuiver en er beslist niet veel
waardevoller uitzag. Toen het muntje
werd schoongemaakt, bleek het van
goud te zijn. Het was een originele
munt uit de Spaanse tijd, een zg. gou
den reaal, die door een deskundige, de
heer Vroegindewei sr. te De Koog, op
ƒ300,waarde wordt geschat. Dat is
dan historische waarde; het gewicht
aan goud is betrekkelijk gering.
Op onze foto ziet men de gouden
reaal met de beeltenis van Philips II.
Ter vergelijking hebben we er een he
dendaagse stuiver naast gelegd. Op het
muntstuk is een bandje aangebracht dat
het symbool is van de stad Antwerpen,
waar de munt in 1566 werd geslagen.
(Op de plaats waar een verslagen edel
man zijn afgehakte hand wierp, werd
het toenmalige Handwerpen gesticht).
De reaal was een Spaanse munteenheid
die indertijd in drie waarden voor
kwam: koper, zilver en goud. De heer
J. Zwan is bijzonder trots op zijn
vondst en kwam onmiddellijk op het
idee om er zijn boerderij naar te noe
men. Een aardige bijzonderheid is dat
BAKKER'S
IJZERHANDEL
dezelfde gouden reaal door de vorige
eigenaar van de hoeve, de heer P. van
Heerwaarden te Den Hoorn, al eens
eerder werd gevonden, ongeveer tien
jaar geleden. De heer Van Heerwaar
den hechtte er geen waarde aan en
gooide het muntje op dezelfde plaats
terug.
Fraaie hoeve
De boerderij te Den Hoorn heeft in
de loop der tijden vele veranderingen
ondergaan, maar is daardoor niet min
der aantrekkelijk geworden. Na de
restauratie betekent de boerderij een
verfraaiing van het dorpsbeeld. Het
oorspronkelijke front van de hoeve lag
aan de weg. *Na diverse verbouwingen
staat de gevel nu ongeveed tien meter
staat de gevel nu ongeveer tien fneter
vele plaatsen door nieuw aangebrachte
balken wordt gesteund, is grotendeels
verbeterd en vernieuwd. De grote
schuur dient nu als opslagruimte voor
de strandhuisjes, die de heer Zwan ex
ploiteert en twee draaiorgels, waarvan
er één, „De Tiet" thans geheel is ge
restaureerd. De boerderij is van alle
moderne comfort voorzien. Er is cen
trale verwarming aangebracht, waarop
ook de grote schuur is aangesloten om
de kostbare orgels op temperatuur te
houden. Voorts is er een luxe bad
kamer, een grote keuken, diverse mo
dern ingerichte vertrekken, kortom een
geheel, dat wat het interieur betreft
de indruk wekt een modern hotel te
zijn. De heer Zwan, die zich nog niet
uitlaat over de plannen met zijn ge-
Ecn foto, waarop dc reaal ongeveer drie maal
vergroot naast een stuiver staat afgebeeld. Op
de munt staat rond de beeltenis van Philips
te lezen: Mfhi Adiutor Dominus. (Onderaan
het handje, waarover in de tekst gesproken
wordt). Op de andere kant staat rond het
Spaanse wapen: Te Antwerpen geslagen in
1566; Philips, bjj de gratie Gods koning van
Spanje, hertog van Brabant. Het is goed te
zien, dat van de munt een gedeelte van dc
rand is weggesneden. Dat gebeurde vroeger
door mensen, die daar (verboden) dagwerk
van maakten cn door dc verkoop van het al
dus gewonnen goud in hun levensonderhoud
voorzagen.
bouw, wil alles zoveel mogelijk in
Texelse stijl houden. Daarom wordt
de garage, die binnenkort naast „De
Gouden Reaal" wordt gebouwd, uitge
voerd als schapenboet.
Het komt nogal eens voor dat een
verloofd of verliefd stel zich gedwon
gen ziet overhaast in het huwelijk te
treden, omdat zich een baby aankon
digt. Wat is daar op te zeggen? Wat is
er tégen te zeggen?
Er tegen pleit, dat wie het overkomt,
op een vervelende manier in het nieuws
zijn. wat je noemt over de tong gaan.
De een zal zich dat meer aantrekken
dan de ander. Sommigen zullen alle
praatjes rustig naast zich neerleggen,
en dat is ook het verstandigste dat zij
kunnen doen. Wie het zich vaak nog
meer, aantrekken zijn de ouders van het
paar. Zij worden plotseling voor het
feit geplaatst, en beleven dit soms als
een breuk van het vertrouwen dat zij
in hun zoon of dochter stelden. In de
meeste gevallen komen zij mettertijd
wel over de teleurstelling heen. De tijd
heelt gelukkig veel wonden.
Het jammere (ik zeg met opzet niet:
het zondige; het gedwongen huwelijk
.'ïgt mijns inziens minder in de absolute
sfeer van goed en kwaad, dan van:
gewenst - ongewenst); het jammere
van veel gedwongen huwelijken is, dat
de groei van het huwelijk belemmerd
wordt Een huwelijk vergt voorberei
ding. Het vraagt als alle levende dingen
om innerlijke groei, een toenemend zich
ontsluiten voor elkaar, en zo een gelei
delijk rijpen voor de nieuwe staat des
levens. Een voorbereidings-(verlovingsj
tijd in de orde van een jaar staat daar
wel voor.
Wat men nu ziet gebeuren wanneer
een jongen en een meisje, bij voorbeeld
na een korte kennismakingsperiode,
sexueel tot het uiterste gaan, is dat het
lichamelijke een overheersende plaats
dreigt in te nemen. Ze denken elkaar
al te „hebben" en te kennen, en daar
voor wijken het innerlijke en de toe
komst (die evenzeer verkend willen
worden!) terug. Ingeval dit tot een ge
dwongen huwelijk leidt, worden zij
naar een toekomst gedreven, die nau
welijks gestalte voor hen heeft. De
huwelijksdag in aller ijl georganiseerd,
of: geïmproviseerd; de man soms nog
niet uitgeraasd; het ongerief van de
zwangerschap als een hypotheek op het
beginnende huwelijk; men is innerlijk
met echt „in verwachting" van het
kind, omdat men aan de totale levens
gemeenschap met elkaar nog niet toe is.
Het zij verre van mij, van een of
andere farizese hoogte te veroordelen;
ik wil slechts waarschuwen: je hebt er
je zelf mee! Al weet ik gelukkig ook
maar al te goed van groei binnen het
huwelijk, en sluit ik evenmin de ogen
voor het kwaad van de lange, „ge
dwongen" verlovingen als gevolg van
de woningnood.
Dit toegegeven, wil ik toch een lans
breken voor de kunst van het wachten.
Het meisje in het onderstaand gedicht
(uit de bundel „Voorsorteren" van Ds
Schoch) zegt het heel zuiver:
Ze weten niet hoe ik eigenlijk ben
Hoe niemand, van iedereen, die ik zo ken,
M|j iéts door zich zelf heeft gegeven.
Toch zal ook voor m|j ergens iemand bestaan
Naar wie ik eens zonder meer been
kan gaan
Om wat ik verwacht te beleven
Dan ziet hij een meisje dat meisje
ben lk
Mijn ogen ontmoeten behoedzaam z|jn blik
Ook hij is onwetend van morgen.
Dan kust hij het kind dat geborgenheid
vond
Mijn lippen bewegen behoedzaam zjjn mond
En mag ik een deel van zjjn zorgen
Mijn handen omvatten behoedzaam zjjn hoofd
Want hij is de enige, die mjj gelooft
Strelend cn zonder verklaring.
Dan ben ik, zoals ik ook ben 'n geschenk.
Die anderen weten niet, dat ik zo denk
En 'k zal dit geheim ook bewaren.
Daarmee is het wel gezegd: Voor el
kaar geschenk zijn, dat behoedzaam
moet worden gehanteerd
Osk.
De heer Arno van Heerwaarden (in dienst
van het schildersbedrijf J. J. Vonk) brengt de
letters aan op dc wagendeuren van de hoeve.