Cjrocn 27wartsjexeh in het harL,
Houtskool en vuursteen
uit het Neoliticum?
Veel belangstelling opening dorpshuis
Unieke vondsten op Texel
Adieu Joon
bewij
Elektrische dekens
CM-onderzoeh moet
ouderdom
zen
Jongen ernstiggewond
bij val met bromfiets
1
•is»' W
NSDAG 10 NOVEMBER 1964
78e JAARGANG No. 7911
Uitgave N.V. v/h Langeveld de Rooft
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
daktie: Harry de Graaf, Wilhclminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p.
kw. -f 30 ct incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
Zoals wij reeds eerder meldden, wordt
op het ogenblik aan de Hollewalsweg
nabij Den Burg door het Rijksinstituut
voor Archeologisch Bodemonderzoek
(R.O.B.) een hooggelegen stuk land op
bewoningsresten uit het begin van de
jaartelling onderzocht. Zoals bekend
werden reeds sporen ontdekt van een
circa 18 meter lang houten huis met
vlechtwanden en een z.g. kringgreppel.
Intussen zijn de onderzoekingen inten
sief voortgezet en uitgebreid tot het ge
hele stuk grond. Daarbij werd aanzien
lijke steun ondervonden van de leden
van de archeologische werkgroep Texel
die heel wat kubieke meters grond
hebben verplaatst om verschillende
sporen van vroege bewoners van ons
eiland te kunnen blootleggen. Ook per
soneel van het Texels Museum leverde
een actief aandeel. De vorige week
stonden de onderzoekers echter voor
een verrassing toen bij het uitgraven
van een tweede aangetroffen kring
greppel diverse bewerkte vuurstenen
werden gevonden, die mogelijk van
oudere herkomst zijn dan de woning-
resten, misschien zelfs uit het Neoliti-
cum, meer dan 3000 jaar geleden. Op
Texel zijn nooit eerder bewerkte vuur
stenen gevonden.
Duidelijk is te zien dat de vuurstenen
door mensenhanden zijn bewerkt; het
zijn dus zg. artefacten werktuigen).
Hoe deze voorwerpen in de veel min
der oude kringgreppel gekomen zijn is
vooralsnog onverklaarbaar. Het staat
na deze vondst vast, dat op het land bij
het .pompstation sprake is van twee to
taal verschillende culturen. Dit werd
nog een bevestigd door de ontdekking
van een negental vuurplaatsen, waar
schijnlijk eveneens daterend uit het
Neoliticum. Toen de zwarte vuurplaat
sen werden uitgegraven kwamen don
kere kluitjes tevoorschijn, die na reini
ging stukken houtskool bleken te zijn!
In de greppel werden grote hoeveel
heden scherven van aarden potten
aangetroffen, waarvan sommige waren
zwartgeblakerd. Deze potten kunnen
echter niet ouder zijn dan tweeduizend
jaar.
Veel zandsteen
De onderzoekers waren andermaal
verbaasd toen van een grote hoeveel
heid zwerfstenen die in de ringgreppel
werd gevonden, de samenstelling werd
vastgesteld. Meer dan vijftig procent
van het kristallijne gesteente bestond
uit zandsteen. Dat is zeer opmerkelijk,
want het gemiddelde ..percentage zand
steen van de op Texel aangetroffen
zwerfstenen bedraagt niet meer dan
tien. De bewoners van deze plaats moe
ten de zandstenen dus bewust verza
meld hebben. Waar het zandsteen voor
gediend heeft is nog niet te zeggen; mo
gelijk wordt de oplossing gevonden bij
het uitwerken van de verkregen ge
gevens.
C-14 onderzoek
Over de ouderdom van de vuur
plaatsen zal men binnenkort zekerheid
hebben door het C-14 onderzoek. Deze
mogelijkheid om de ouderdom van
koolstofhoudende archeologische vond
sten te bepalen is een van de vruchten
van de kernfysica. C-14 is een isotoop
van de gewone koolstof (C-12) en het
komt in gewone koolstof in een indruk
wekkend klem percentage voor, nl.
0,000.000 0002°/o. Deze C-14 is radio
actief en kan dus door een gevoelige
geigerteller worden aangetoond. Ken
merkend voor C-14 en andere radio-
DEN HOORN HEEFT EEN KOOR
DEN HOORN Op initiatief van het
Hoornder fanfarekorps D.E.K. is men
gekomen tot de oprichting van een
koor, dat in de week voor Kerstmis
met het korps een samenzang in de
Nederlands Hervormde kerk zal ver
zorgen. Onder leiding van de dirigent,
de heer A. Kuik, wordt de eerste repe
titie donderdag 12 november in „Ons
Huis" gehouden Een ieder, die belang
stelling heeft is van harte welkom om
de gelederen van het koor te verster
ken. Dat het koor ook na het optreden
in de Kerstweek zal blijven voortbe
staan is niet waarschijnlijk.
actieve isotopen is dat zij langzaam
uiteenvallen met een snelheid, die voor
elk isotoop bekend is. Van C-14 staat
vast dat de helft ervan in 5570 jaar is
uiteengevallen, wat betekent dat de
straling in die tijd met de helft is te
ruggelopen. Men beschikt thans op
enkele plaatsen in Europa (Groningen,
Kopenhagen, Heidelberg) over appara
tuur om de straling nauwkeurig te me
ten, waarna door een eenvoudige reken
som precies kan worden vastgesteld,
wanneer de koolstof door het betreffen
de dierlijke of plantaardige organisme
is opgenomen. Van de op Texel gevon
den houtskoolrest zal men dus kunnen
bepalen wanneer de bomen, waarvan
het verkoolde hout afkomstig is, heb
ben gegroeid. 0.p dat moment zal vast
staan of de vuurplaatsen inderdaad
door Neolitische Texelaars werden
aangelegd.
Vondsten naar museum
Na de genoemde ontdekkingen was
het voor het R.O.B. duidelijk, dat men
het te doen had met een wetenschappe
lijk zeer belangwekkende vindplaats,
die nog aanzienlijk interessanter is dan
het stuk land in Zevenhuizen, waar en
kele jaren geleden door het R.O.B.
werd gegraven. De specialisten hebben
naar aanleiding daarvan besloten het
onderzoek langere tijd voort te zetten
dan in de bedoeling lag. De gevonden
resten zijn intussen voor een gedeelte
naar Amersfoort overgebracht om aan
specialistisch onderzoek te worden on
derworpen. Andere resten, waaronder
een deel van de potscherven, zijn opge
slagen in het Texels Museum. Het
meest interessante zal daar te zijner
tijd deel gaan uitmaken van de collec
tie. Het zal nog vele maanden duren
voordat al het ontdekte in tekening is
gebracht en alle aanwijzingen en con
clusies zijn verwerkt. De resultaten van
het onderzoek zullen te zijner tijd wor
den vrijgegeven en dan ook in ons
blad worden gepubliceerd.
Door mist en duisternis misleid
OOSTEREND In de nacht van
vrijdag op zaterdag half drie raakte
de 21-jarige Jan Hemelrijk uit Oude-
schild vrij ernstig gewond toen hij de
macht over het stuur van zijn brom
fiets verloor en een val maakte. Het
ongeluk gebeurde bij dikke mist op de
hoek Lagerveldsweg-IJsdijk in Dijk
manshuizen. Het hevig bloedende
slachtoffer werd naar zijn huis ver
voerd en maakt het op het ogenblik
redelijk goed.
Jan Hemelrijk was met een meisje uit
Den Helder als duo-passagiere naar een
feestje in Oosterend geweest. Op de
terugtoch via de Lagerveldsweg werd
hij door de zeer dikke mist misleid,
waardoor hij te laat het schrikhek zag,
dat bij de wegsplitsing naast de be
tonnen brug over het boezemkanaal
staat. De bromfietser moet ijlings heb
ben geremd en hebben getracht de vrij
scherpe bocht naar links te nemen,
waarbij hij slipte en onder zijn voertuig
terecht kwam. Het meisje werd van de
duo geslingerd en kwam ongedeerd in
het bermgras terecht. In de volledige
duisternis wist zij op de tast de be
wusteloze, hevig uit een hoofdwond
bloedende jongeman onder de brommer
vandaan te halen. Gelukkig was er
ondanks het nachtelijke uur meer ver
keer op dit doorgaans nogal verlaten
binnenweggetje, zodat spoedig hulp
kwam opdagen. De heer S. Boeijen uit
Den Burg waarschuwde dokter Barnard
in Oosterend, die zeer snel ter plaatse
was en eerste hulp verleende. Heel wat
minder snel kon over de ziekenauto
worden beschikt, omdat de chauffeur
te Oudeschild met vakantie bleek te
zijn. Nadat een vervangende chauffeur
te Den Burg was gewaarschuwd, kon de
gewonde jongeman naar zijn woonhuis
worden gebracht.
VOLKSDANSGROEP TEXEL
Vanaf dinsdagavond 10 november
wordt er niet meer gedanst in „De
Woelige Hoek", maar in het gymna
stieklokaal van de H.B.S. Aanvang 8
uur. Nieuwe leden van harte welkom!
Schroom niet, iedereen kan meedoen!
Donderdagochtend om vijf uur ston
den we klappertandend van de kou op
het strand bij de vuurtoren om boven
staand plaatje te kunnen schieten. Het.
ging dan ook om een historisch mo
ment. Na jarenlange trouwe dienst
ging de motorstrandreddingboot „Joan
Hodshon" Texel voorgoed verlaten om,
gedegradeerd tot reserveboot, in Am
sterdam opgeslagen te worden. Aan
boord bevonden zich schipper A. Boon,
de motordrijvers P. Kikkert en G.
Moens en opstapper P. J. Stolk. Het
was een weemoedig ogenblik toen de
Joan met een wuivende bemanning de
Waddenzee opvoer en in de duisternis
verdween. De lege plaats werd zater
dag ingenomen door een uiterlijk ge
lijksoortige vervanger, de „Ida Mary"
(zie pagina 2).
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 11 november worden de
moeders van Oudeschild en Den Burg
verwacht van 14.00 - 16.30 uur.
PRIJSWINNAARS BAZAR
DE WAAL Tijdens de bazar van
de Vrouwenvereniging van De Waal
werd een ontbijtlaken gewonnen door
de houder van lot nummer 669 (wit),
dus niet nummer 660, zoals in de krant
van vrijdag werd vermeld.
OUDESCHILD Zoals wij reeds in
het vorige nummer meldden, is het
nieuwe dorpshuis 't Skiltje donderdag
middag officieel geopend door Ir. W. J.
L. J. Merkx, lid van Gedeputeerde Sta
ten van Noordholland. De belangstel
ling voor deze voor Oudeschild zeer be
langrijke gebeurtenis was groot; ruim
tachtig personen hadden gevolg gege
ven aan de uitnodiging van het bestuur
van de Stichting Dorpshuis 't Skiltje
om de feestelijke gebeurtenissen mee te
maken. De bij het dorpshuis aangeslo
ten leden hebben de opening op een
andere, wat minder plechtige manier
gevierd, 's Avonds bestond gelegenheid
om het fraaie gebouw te bezichtigen en
zaterdagavond was er een groot ope
ningsbal met het orkest „De Dageraad"
en de band van Peter Kok.
Alvorens de heer Merkx door het
ontsluiten van de deuren van de dorps
kamer de officiële daad verrichtte, ver
welkomde de heer J. D. Koning in de
hal namens de stichting Dorpshuis 't
Skiltje de schare genodigden, waaron
der zich vertegenwoordigers van Rijk
en Provincie bevonden, het college van
B. en W., een groot aantal raadsleden,
enkele geestelijken en vertegenwoordi
gers van de verschillende Texelse ver
enigingen. De heer Koning sprak van
een belangrijke dag voor Oudeschild.
„Wie had ooit kunnen denken dat we
eens zo ver zouden zijn als nu?", zo
vroeg hij zich af. Veel is te danken
aan de enorme hulp van buiten, die
Oudeschild bij de verwezenlijking van
haar ideaal heeft ondervonden. In het
bijzonder verwelkomde de voorzitter de
heer Merkx, de heer B. Fels, hoofd bu
reau Noordholland van het ministerie
van maatschappelijk werk, en de heer
J. van Wijk, hoofd afd. Maatschappelijk
opbouwwerk van het ministerie van
maatschappelijk werk.
Daarop boden twee in het uniform
van de Handwerk- en Hobbyclub van
Oudeschild gestoken kinderen de heer
Merkx de sleutels aan, waarmee deze
onder applaus van de toeschouwers de
deuren van de dorpskamer en de gym-
nastiek-toneelzaal open maakte. Daarop
stroomden de genodigden de gezellige,
door talrijke bloemstukken feestelijk
versierde dorpskamer binnen, waar de
rij van sprekers werd geopend door de
Vi.
BAKKER'S
IJZERHANDEL
heer Merkx. De heer Merkx stelde vast
dat het niet bijzonder vaak voorkomt,
dat een lid van G.S. naar het hoge
noorden trekt. Hij had dan ook graag
de gelegenheid aangegrepen om op deze
wijze de activiteiten van een kleine
doipsgemeenschap te kunnen gade
slaan. Oudeschild is geen onbelangrijk
dorp, evenmin trouwens als vroeger. De
heer Merkx had er het geschiedenis
boek op nageslagen en gezien dat het
dorp in de 17e eeuw reeds van groot
belang was en genoemd werd in recht
streeks verband met de namen van
Tromp en De Ruyter. Ook in de Franse
tijd speelde Oudeschild een belangrijke
rol. Oudeschild heeft gezorgd dat het
van betekenis bleef, óók nadat de
schepen van TESO ligplaats bij het
Horntje hadden gevonden. Het nu uit
gebreide en vernieuwde dorpshuis is
één van die blijken van een gezonde
ontwikkeling en groei. De heer Merkx
betoogde, dat een kleine dorpsgemeen
schap eigenlijk ondenkbaar is zonder
dorphuis; de leefbaarheid is er ten
zeerste mee gediend. Vooral de jeugd
is geneigd zich in het dorp niet thuis
te voelen als er geen voorzieningen als
deze worden getroffen. Hier is een
ontmoetingspunt, waar volop sport en
hobby's beoefend kunnen worden. De
heer Merkx zei het bewonderenswaar
dig te vinden, dat Oudeschild waar
men toch grote politieke en godsdien
stige verschillen kan waarnemen
Ir. WJ. L. J. Merkx opende de deuren van
het dorpshuis 't Skiltje. De daarvoor beno
digde sleutels werden op fluwelen kussentjes
aangeboden door twee leden van de hand-
werk- en hobbyclub: Kees Koopman en Janny
Meedendorp. Tweede van links mevrouw
Janssen, leidster van de handwerk- en hobby
club.
eensgezind is geweest bij de stichting
van dit dorpshuis. De Gemeenschap zelf
heeft het kunnen presteren een aan
zienlijk aandeel bij de bouw voor haar
rekening te nemen: voor ca. 32.000,
waarin ook het oude gebouw is begre
pen, dat door de Stichting Het Eigen
Gebouw werd geschonken aan de stich
ting Dorpshuis 't Skiltje.
Meer subsidie
De provincie heeft daar graag een
ruime financiële bijdrage aan toege
voegd: ƒ18.000,De heer Merkx zei te
weten, dat het nieuwe gebouw toch wat
meer had gekost, dan oorspronkelijk
was geraamd. Hij voegde er, tot vreug
de van de aanwezigen, aan toe, dat de
provincie ongetwijfeld bereid zal zijn
een aanvullende subsidie te verstrek
ken om het tekort te helpen lenigen.
De heer Merkx besloot zijn toespraak
met de wens, dat Oudeschild veel ge
noegen van zijn dorpshuis zou beleven
en bood het bestuur namens het college
van G.S. zijn gelukwensen aan.
Ook burgemeester C. De Koning
toonde zich bijzonder verheugd met het
Woensdag 11 november
Den Hoorn, Loodsmanswelvaren, feestcomité,
algemene openbare vergadering
Den Burg, Landbouwschool, Ver. van Oud-
leerlingen, cursus veerziekten door H. de
Boer. Onderwerp. Stofwisseling.
Vrfidng 13 november
De Koog, Lubcrti-school, ouderavond.
Zaterdag 14 november
Den Burg, De Oranjeboom, UDI met het stuk
Chips.
gereedkomen van het dorpshuis. Vooral
de laatste tijd is het met de uitvoering
van de plannen bijzonder snel gegaan,
zo vertelde hij. De burgemeester memo
reerde dat 't Skiltje niet de enige ver
worvenheid van Oudeschild is. Op het
ogenblik wordt de laatste hand gelegd
aan de historische Hervormde Kerk en
de gerestaureerde molen is vrijwel ge
reed. Een belangrijke verfraaiing van
het dorp is ook het plantsoen. De heer
De Koning meende, dat Oudeschild ze
ker niet kan zeggen, dat het wordt
achtergesteld. Als dat dreigde te gebeu
ren, zou daar in de raadsvergadering
maar al te snel op gewezen worden
door een vrouwelijk raadslid, dat de
belangen van Oudeschild steeds fana
tiek verdedigt. Dat er in Oudeschild
toch nog veel valt te verbeteren en
niet alléén door de gemeente blijkt
wel uit het fraai beplante stuk grond
achter het dorpshuis dat nogal afsteekt
bij de andere erfjes achter het dorp.
Bij de dorpshuisplannen van Oudeschild
is vanaf het begin de Stichting Cultu
reel Werk Texel ten nauwste betrok
ken geweest. Als voorzitter van de
Stichting bood burgemeester De Ko
ning het bestuur van het dorpshuis een
grote luchtfoto van de haven aan, die
een plaatsje zal krijgen in de dorps
kamer. Het fraaie geschenk werd
dankbaar door voorzitter J. D. Koning
aanvaard Vervolgens werd het woord
gevoerd door de heer Fels namens het
ministerie van Maatschappelijk werk.
Hij zei grote waardering voor de door
zettingskracht van het bestuur te heb
ben. Het is niet eenvoudig om een der
gelijk plan uit te voeren. Een apart
woord van dank richtte de heer Fels
tot de heer G. A. Oskam, administra
teur van de Stichting Cultureel Werk
Texel, voor zijn medewerking aan de
plannen. De heer Oskam heeft de nood
zaak van een nieuw dorpshuis voor
Oudeschild zo uitvoerig en overtuigend
aangetoond, dat men eenvoudig niet
kón weigeren de gevraagde subsidies te
verstrekken. De heer Fels besloot zijn
toespraak met de wens, dat 't Skiltje
zou blijken te voldoen aan de behoefte,
zoals die werd geschilderd door de heer
Oskam.
Namens de handwerk- en hobbyclub
van Oudeschild dankte mevrouw D.
Janssen het stichtingsbestuur voor de
prachtige werkruimte,. waarover de
club nu kan beschikken. De 75 leden
kunnen beschikken over twee ruime
kamers, waarin o a. een werk is ge
maakt. Mevrouw Janssen hoopte dat de
ouders nu ook meer belangstelling voor
de tentoonstellingen van de club zou
den tonen. Ook mevrouw L. Visser-
Spaans, uit naam van de EHBO-afde-
ling, was dankbaar gestemd jegens het
bestuur. De oprichting van de afdeling
enkele weken geleden zou zeker niet
mogelijk zijn geweest zonder dit fraai
ingerichte gebouw. In de dorpskamer
zijn intussen reeds drie cursusavonden
gehouden. Mevrouw Visser bekrachtig
de haar dankwoorden met een geschenk
(Zie vervolg pagina 2)
