Zeehonden genieten
betere bescherming
Cjroen 2rwartsjexels in het harL,
voortaan veel
AGENDA
ZAKKEN
Kajuitvlet Phocaofficieel
in gebruik genomen
Jaarvergadering V.V.V.-Texel had
weinig schokkend verloop
Rommel en rumoer
weer
gespreksonderwerpen
DINSDAG 2 MAART 1965
TEXELSE
78e JAARGANG No. 794S
Uitgave N.V. v/h Laagereld de Root)
Postbus 11 - Den Burg, Teiel TeL 2058
Redaktie: Harry de Graat. Wllhelminalaan 33.
Den Burg. tel. 2058, 's avonds 2382.
COURANT
PHOCA V1TULINA":
voortbestaan verzekerd
In aanwezigheid van tal van belangstellenden uit kringen van
Staatsbosbeheer, Gemeente, Rivon, Itbon, Rijkspolitie te water en
Rijkswaterstaat, is donderdagmiddag de kajuitvlct „Phoca" te
Oudeschild officieel gedoopt. De plechtigheid werd verricht door
Baron J. A. van Oldeneel tot Oldcnzeel, adjunct-directeur van de
afdeling Faunabeheer van het Ministerie van Landbouw. Zoals
eerder gemeld zal „Phoca" worden gebruikt om de bewaking van
het zeehondenreservaat Eicrlanclse Gat te intensiveren. Voorts gaat
het schip een belangrijke rol spelen bij tal van biologische waarne
mingen. Een en ander werd op interessante wijze duidelijk gemaakt
tijdens een bijeenkomst in hotel „De Lindcboom-Texel".
Hoe onrustbarend de zeehondenstand
in de loop der jaren is achteruit gegaan,
bleek wel uit het betoog van Ir. F. W.
Rappard van Staatsbosbeheer. Door "fr
tellingen, verricht door het Dienstvak
Natuur- en Landsohapsbescherming van
het Staatsbosbeheer, het Rivon en het
Itbon bleek, dat in 1930 nog 500 zee
honden in het Eierlandse Gat aanwezig
waren, in 1954 waren dit er nog maar
300, in 1958 150, in 1960 100 en in 1961
minder dan 100 exemplaren. Om deze
teruggang te stoppen, was bewaking
noodzakelijk. De Rijkspolitie te Water
werd verzocht toezicht te houden op
het nakomen van de bepalingen van de
jachtwet en tevens te zorgen dat in de
beschermde gebieden niet werd ge
jaagd. Vooral op de plaatsen, waar de
zeehonden hun jongen werpen, werd
niet voldoende rust verkregen. Tevens
werd het verkrijgen van meer weten
schappelijke gegevens ten behoeve van
het faunabeheer urgent. Een bewa
kingsvaartuig. dat het gehele jaar voor
deze doeleinden beschikbaar zou zijn,
was de enige oplossing. Na veel moei
lijkheden kon opdracht tot de bouw van
de nu ingebruikgenomen vlet worden
gegeven.
Vele taken
Het vaartuig zal vele taken in het be
lang van de natuurbescherming moeten
vervullen. Om er slechts enkele te noe
men: Waterwildtellingen, medewerking
aan het vraagstuk eidereenden-mossel-
perselen. de invloed van de verstorin
gen van de militaire oefeningen op de
aanwezige fauna, het verzamelen van
gegevens betreffende de belangrijkheid
als .pleisterplaats voor doortrekkende en
overwinterende steltlopers, eenden en
ganzen, mede in verband met de plan
nen tot inpoldering van de Waddenzee.
Met een gehuurde boot werden in de
afgelopen zomer reeds dergelijke werk
zaamheden verricht. Zo werden door
ziekte omgekomen en met deze boot ge
vonden jonge zeehonden in het Texels
Museum ingevroren, en vervolgens
naar wetenschappelijke instituten op
gezonden om meer te weten te komen
over de aard van de ziekten, waaraan
de zeehonden zijn blootgesteld. De heer
Rappard meende, dat de „Phoca" zéker
aan zijn doel zou kunnen voldoen.
Wreed verleden
In het verleden is de jacht op de zee
honden gestimuleerd door het uitloven
van premies. Zeehonden werden door
de overheid zeer schadelijk geacht voor
de visstand. Zo werd in 1823 reeds vast
gesteld, dat voor een gedode zeehond 'n
premie zou worden betaald. In 1825
werd dit besluit weer ingetrokken, maar
in perioden waarin geen premiestelsel
bestond, kwamen regelmatig klachten
binnen van de visserij. Op 21 mei 1900
werd het premiestelsel weer ingevoerd.
Toen in 1914 dit premiestelsel 13 jaar
in werking was geweest, kwam men tot
de conclusie dat per jaar 1200 zeehon
den waren gedood.
De wijze waarop zeehonden werden
gevangen, was buitengewoon wreed.
Men plaatste tijdens laagwater op de
ligplaats van een groep zeehonden een
aantal pennen stevig in de grond. Over
deze kromme pennen, met de scherpe
zijde naar de landzijde gericht, zwom
men de zeehonden met hoog water.
Zodra de pennen echter met het volgen
de tijd weer droog vielen, dreven de
jagers de zeehoüden in paniek te water,
waarbij meerdere dieren aan de pennen
bleven hangen, terwijl andere met
opengereten lichamen wisten te ont
komen. Het was een waar bloedbad.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp, Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p.
kw. 4- 30 ct incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert 12 ct. p. mm.
jonge zeehond
In de dertiger jaren, toen het toe
risme op Texel een bron van inkom
sten begon te worden, kwam men op
het idee Robbentochten te organiseren
voor toeristen. Niet zoals tegenwoordig
met kijker en fototoestel, maar met een
jachtgeweer, meestal van grove hagel-
patronen voorzien. Sommige dames
vonden het buitengewoon interessant
om zeehonden te schieten. Een aange
schoten zeehond moest vlug benaderd
worden om te voorkomen, dat het dier
doodging en zonk. Schijnbaar was het
genoeg om het stervende dier uit het
door bloed roodgekleurde water bin
nenboord te hijsen. Premiestelsels en
een eeuwenlange jacht op de meest on
barmhartige manier door de kustbevol
king, hadden de zeehonden in de ogen
van velen tot een uiterst schadelijk dier
gemaakt, waar men niet de minste ge
voelens voor kon hebben.
Zelfs na de tweede wereldoorlog
heeft men nog wel enkele zeehonden-
jachten georganiseerd voor toeristen
De bontindustrie kreeg n.l. grote be
langstelling voor jonge zeehondenvel
len. Vooral de pasgeboren dieren wer
den hiervan het slachtoffer: deze wer
den doodgeslagen om het vel onbescha
digd in handen te krijgen.
Bescherming
Bezien we al deze vervolgingen, die
door de overheid werden gestimuleerd,
dan is het niet verwonderlijk, dat de
bescherming van de zeehonden een niet
makkelijk te verwezenlijke opgave was.
Reeds in 1928 drong dr. G. A. Brouwer
aan op een gereglementeerde jacht op
zeehonden, zoals een bepaald afschot
per vergunning. Een algemene bescher
ming achtte hij toen niet noodzakelijk.
Hij stelde ook voor de jacht uitsluitend
toe te staan door de kogel; indien men
met hagel schoot, werden de dieren ver
wond en stierven later aan hun ver
wondingen, waardoor men geen controle
had op de uitwerking van een bepaald
aantal afgegeven vergunningen. Tevens
stelde hij, dat het jaarlijks uitbetaalde
bedrag aan premien nutteloos werd uit
gegeven, aangezien er ook zonder dit
premiestelsel door jachtliefhebbers en
beroepsjagers reeds voldoende jacht op
zeehonden werd gemaakt. Hij had even
eens bezwaren uit ethische overwegin
gen. Het premiestelsel diende afge
keurd te worden, immers het schieten
op drachtige wijfjes leverde een tweede
premie op voor het ongeboren jong.
Het zou tot 1947 duren voordat men
overging tot wat dr. Brouwer reeds
in 1928 voorstelde. Vanaf dit jaar was
de zeehond jachtwild en was bescher
ming mogelijk. Er werden zelfs twee
reservaten aangewezen: nl. één in het
gebied tussen Texel en Vlieland en één
bij Schiermonnikoog. Mede door deze
gereglementeerde jacht, was het moge
lijk te trachten een zeehondenpopulatie
in stand te houden.
Drs. J. L. van Haaften, hoofd van de
afdeling jacht van het Itbon te Arnhem,
hield daarop een causerie over de le
venswijze van zeehonden. Zeehonden
zijn zoogdieren, die hun gehele leven in
het zeewater en op de zandbanken
doorbrengen. Het voedsel bestaat uit
platvis. Het is een misverstand te den
ken dat zeehonden van tijd tot tijd op
de banken moeten uitrusten. Ze kunnen
dagenlang in zee doorbrengen en kun
nen zelfs drijvende slapen. Eind sep
tember is de paartijd; de werptijd om
streeks 21 juni. Het werpen gebeurt op
of tegen de zandbanken, evenals het
zogen. De zoogtijd duurt 3-5 weken,
waarna de jonge zeehond zelf zijn voed
sel moet vangen. Dit is een kritieke
FRAAIE MEUBELSHOW VAN DE
N.V. VLESSING
In de ruime toonzalen van de N.V.
Fh. Vlessing aan de Hollewalsweg te
Den Burg werd donderdag, vrijdag en
zaterdag een interessante meubelshow
gehouden, die door een groot aantal be
langstellenden werd bezocht. Opvallend
waren de fraaie modellen, die door de
N.V. Vlessing in haar fabriek te Dok-
kum worden vervaardigd. De collectie
meubels, slaapkamerameublementen,
dekens enz. was zodanig samengesteld,
dat een ieder iets naar zijn gading kon
vinden. De grootste vraag gaat nog
steeds uit naar teakhout en ook meu
bels met kunstlederen bekleding zijn
de laatste tijd bijzonder in trek.
Omdat het accent van de tentoon
stelling voor een groot gedeelte op de
Horecasector lag, was op de eerste ver
dieping eveneens een stand voor Hom-
burgs Vleeswaren ingericht. Gedurende
de show werden de bezoekers door twee
deskundigen van beide ondernemingen
voorgelicht. De toonzaal blijft echter
ook na de expositie geopend
VROU WEN-WERELDGEBEDSDAG
VRIJDAG 5 MAART 1965
Op de eerste vrijdag in de lijdens
weken, 5 maart, wordt de Vrouwen-
wereldgebedsdag weer over de gehele
wereld gehouden. De liturgie is samen
gesteld door mevrouw McNeil, echt
genote van een negerpredikant in
Noord-Amerika. Het onderwerp van de
liturgie luidt: ,,Wat verlangt God van
de mens?
„Eén van de dingen, die God zeker van
ons verlangt is de voorbede voor el
kaar. De samenkomsten van de vrou
wen-wereldgebedsdag staan ook in dit
teken. Op deze gebedsdag willen wij
onze harten in stil gebed verenigd tot
God opheffen, in het voortdurend besef
van onze verbondenheid met allen op
aarde, die trachten te leven, in over
eenstemming met hun roeping als
Christenen".
De bijeenkomsten worden gehouden:
Den Burg; in de Geref. Kerk.
Oudeschild: in de Hervormde pastorie;
De Cocksdorp en Eierland: in de R.K.
Kerk;
Den Hoorn en Prins Hendrikpolder: in
de Herv. Kerk;
Oosterend: in de Geref. Kerk,
De Koog: waarschijnlijk in R.K. Kerk.
De Waal: in Herv. Kerk (kerkekamer,1.
periode en velen slagen er niet in zich
in leven te houden. De bevolkingspyra-
mide van een zeehondengemeenschap
heeft een zeer brede basis. Heel veel
jongen komen om voordat de geslacht-
rijpe leeftijd (4 jaar) is bereikt. Maar
ook daarna is de sterfte onder zeehon
den in vergelijking met andere dier
soorten vrij sterk. Hoewel ze weinig na
tuurlijke vijanden hebben, hebben zee
honden te kampen met tal van ziekten
en aandoeningen van parasieten. Be
rucht is de longworm. Op de geprojec
teerde dia's en films kon men in de
opengesneden longen van doodgevon-
den zeehonden de kluwens tientallen
centimeter lange wormen zien zitten.
Tal van ziekten hébben nog een ge
heimzinnig karakter. Hoewel de sterfte
door bovengenoemde oorzaken geheel
natuurlijk is, brengt deze situatie wel
met zich mee, dat een geringe extra be
dreiging, b.v. van de mensen, voldoende
is om een zeehondenpopulatie snel ach
teruit te doen gaan. Bewaking van het
reservaat moet dus zeker een gunstig
resultaat opleveren. Uitbreiding van de
kolonie kan eerst na vier jaar worden
opgemerkt, want eerst dan zijn de nu
geboren zeehonden geslachtsrijp. De
zeehondenkolonies worden nauwkeurig
geteld: van de wal. vanuit boten en
vanuit vliegtuigen.
Trek
Tot het onderzoek van Itbon behoort
ook het bestuderen van de trek van
zeehonden. Dit gebeurt als bij vogels:
de dieren worden gemerkt. Op de film
werd getoond hoe jonge zeehonden
worden gevangen en van een klein
plastic plaatje aan de staart worden
voorzien. Gebleken is dat een aantal
zeehonden naar het Duitse en Deense
waddengebied trekt. Het zwerven hangt
samen met de aanwezigheid van het
voedsel. In de winter zit de vis diep en
zijn de zeehonden ver buiten de banken
(Zie vervolg pagina 4)
CONSULTATIEBUREAU VOOIi
ZUIGELINGEN
Woensdag 3 maart a.s. worden de
moeders van Oudeschild en Den Burg
verwacht: Oudeschild van 1 30 - 2 uur;
Den Burg van 2-4 uur.
Woensdag 3 maart
Den Burg, Hotel Texel, bridgecompetitie.
Den Burg, City Theater, Voorlichtingsavond
voor 22- en 23-jarigen i.v.m. de verlaging van
de kiesgerechtigde leeftijd.
Donderdag 4 maart
Den Burg, WV-vergadering Den Burg.
Vrijdag 5 maart
Den Burg, Dorpshuis, fotoclub.
Den Burg, City-Theater, filmavond N.V.S.H.,
„Cleo tussen 5 en 7".
Den Burg, Casino, jaarvergadering Woning
bouwvereniging.
Den Burg, Geref. Kerk, 8 uur, Vrouwen
wereldgebedsdag.
Oudeschild, Herv. pastorie, 8 uur, Vrouwen-
wereldgebedsdag.
De Cocksdorp-Eierland, R.K. Kerk, 8 uur,
Vrouwenwereldgebedsdag
Den Hoorn-P.H. Polder, Herv kerk, 8 uur,
Vrouwenwereldgebedsdag.
Oosterend, Geref. Kerk, 8 uur, Vrouwen-
wereldgebedsdag.
De Koog, R.K. kerk, 8 uur, Vrouwen-wereld
gebedsdag. 0
Dc Waal, Hevr. kerk (kerkekamer), 8 uur.
Vrouwen we rel dgebedsdag
Zaterdag 6 maart
De Koog, Buteriggel.
De Waal, De Wielewaal, Toneeluitvoering
door het Amateurtje, „In de Vergulde O»".
„Het ziet er voor het kusttoerisme in
het algemeen en voor dat op Texel in
het bijzonder, zeer gunstig uit. Het af
gelopen seizoen 1964 was een topseizoen
en het lijkt er op dat alle records in
1965 gebroken zullen worden". Aldus de
heer C. J. van der Kooi, voorzitter van
de VW Texel aan het begin van de
jaarvergadering, die donderdagavond
in hotel „De Oranjeboom" werd ge
houden. De heer Van der Kooi ver
zuimde echter niet het bekende waar
schuwende geluid naast deze prettige
mededelingen te laten horen. Dit naar
aanleiding van een gepubliceerde uit
eenzetting van de planoloog N. P. Oos
terkamp, waarin naar voren kwam,
dat binnen twintig jaar het aantal va
kantiegangers dat naar de kust trekt,
zal verdubbelen. Dit betekent, dat de
accommodatie ook verdubbeld moet
worden. Het is een nare zaak. dat zich
nu reeds de situatie aandient, dat de
accommodatie hopeloos achterblijft bij
de groei van het vreemdelingenverkeer.
Als de prognose van Oosterkamp juist
is. zal het aantal slaapplaatsen in de
kuststreek moeten worden vergroot met
200.000 stuks, waarin 70% in de secto
ren kamperen, caravans en zomerhuis
jes en 30% m hotels en pensions. Dit
geldt voor het vaste land van Holland,
maar voor Texel in minstens zo sterke
mate, zo meende de VW-voorzitter. De
mogelijkheden om Texel snel en gerie
felijk te bereiken worden nog steeds
uitgebreid. De nieuwe bootverbinding
werd een feit en bij de toekomstige in
gebruikneming van een tweede veer
boot, zal een half-uur-dienst gevaren
kunnen worden. Iets meer optimistisch
is men nu gestemd, ten aanzien van de
dringend noodzakelijke vakantiesprei-
ding. De spreiding wordt dit jaar bevor
derd door de middelbare scholen één
wéék eerder vakantie te geven. Spre
kende over de accommodatieverbetering
noemde de heer Van der Kooi het
strandhotel Juliana te De Koog, dat een
geweldige aanwinst betekent in een
sector, die overigens maar weinig groei
vertoont. Bij de verdere ontwikkeling
van het toerisme op Texel zal aan het
VW-apparaat steeds hogere eisen wor
den gesteld. De belanghebbenden zullen
bereid moeten blijven de groei van de
vereniging mogelijk te maken.
Aansluitend hierop deelde de heer
Van der Kooi mee, dat de vooruitzich
ten voor het seizoen 1965 zeer goed zijn:
Er kwamen reeds 3800 schriftelijke
aanvragen om inlichtingen binnen en
1000 telefonische. Op hetzelfde moment
in 1964 waren 2560 aanvragen binnen
gekomen. Belangrijk zijn ook de vrijwel
dagelijkse verzoeken om inlichtingen
Alle
courante
maten
POLYTHYLENE
tegen grossiersprijzen
bij
LANGEVELD DE ROOIJ
telef. (02220) 2058, Den Burg
door reisbureaus. Zóveel belangstelling
blijkt er voor Texel te zijn, dat de hoe
veelheid propagandamateriaal zeer 'be
gint te slinken, zodat een nieuwe voor
raad met spoed moet worden aange
maakt.
Na het jaarverslag dat wij reeds uit
voerig in een vorig nummer publiceer
den volgde de bestuursverkiezing en
werd de heer H. P. Houwing met 36 van
de 55 stemmen herkozen. Voor de heer
N. Schoo werd na drie stemmingen de
heer J. v.d. Vliet benoemd.
Voorts deelde de voorzitter mee, dat
bij de bouw van het nieuwe VW-kan-
toor een strookje grond van 7 m2 over
bleef, waaraan de WV niets heeft,
maar dat de heer Neijens gaarne wilde
overnemen. De vergadering ging ermee
akkoord dat het stuk voor ƒ50,aan
de heer Neijens wordt overgedragen.
Tijdens de rondvraag drong de heer
C. Wonder uit De Koog erop aan in de
Duitse bioscopen propaganda voor Texel
te maken door middel van geprojec
teerde reclamespots. Het bestuur be
loofde de mogelijkheden te zullen na
gaan. Verder bracht de heer Wonder
naar voren., dat hij het per 15 maart
in dienst treden van een informatrice
te De Koog veel te laat vindt. Reeds
vanaf half januari, de zondagen meege
rekend, is een informatrice nodig, zo
meende hij. Een informatrice moet dag
en nacht bereikbaar zijn. Die service
moet de VW minstens geven. De heer
J W. Dekker, directeur van de VW,
zei dat dit niet mogelijk is. De VW be-
sohikt niet over voldoende personeel.
De heer Wonder raadde aan er dan
maar een meisje bij te nemen. De kos
ten daarvan willen de VW-leden zeker
dragen. De heer Dekker: Die extra in
formatrice komt er tóch wel, maar al
leen in verband met het stijgend aantal
aanvragen, waardoor extra werk ont
staat; niet voor dag-en-nacht-bezetting
in De Koog.
Politie in gebreke?
De heei Wonder klaagde voorts over
de nachtelijke onrust in De Koog. Tus
sen twee en drie uur is het lawaai ver
schrikkelijk en juist op dat moment
laat de politie verstek gaan. Als er
moeilijkheden zijn omstreeks die tijd
kun je de politie waarschuwen, maar
dat geeft weinig, want er is eenvoudig
niemand beschikbaar, zo vertelde hij.
De politie zal zeker alles doen wat mo
gelijk is, maar dan moeten er méér zijn.
De heer Wonder zou graag zien, dat de
WV hierover eens overleg zou plegen.
De heer P. Beemsterboer antwoordde,
dat de overheid van de toestand in
nachtelijk De Koog op de hoogte is. Het
is niet de taak van de VW om maat
regelen te nemen.
De heer G. Coevert vond, dat de
Texelse folklore meer steun verdient
van de afdeling De Koog nu deze stich
ting een algemeen Texels belang is ge
worden. De heer W. Visser antwoordde,
dat de gehele VW de folklore steunt en
dus automatisch ook de afdeling De
Koog. Meer steun is niet mogelijk. De
Koog heeft overigens duidelijk getoond
dat het achter de folklore staat.
Ook de heer J- C. Rijk maakte zich
ernstige zorgen om de rommel op de
straten in de dorpen en de verstoring
van de nachtelijke rust. Hij wees erop,
dat de heer Dekker tijdens de Wadden
conferentie dringende maatregelen
heeft bepleit om hier een eind aan te
maken. Het blijft echter bij woorden.
Hij pleitte voor een contactcommissie,
uit VW-leden samengesteld, die deze
moeilijkheden met de politie moet be
spreken. Hij twijfelde eraan of de poli
tie, die m het seizoen de orde moet
(Zie vervolg pagina 4)