r*
I
KEFT KLAS3EWERK
PORTABLES
SCHRIJFMACHINES
EEN KLASSE-en kompleet me!
APAilT! 1 koffer reeds vanaf
1 f 250.-
VEEL LIEFS VAN RONNIE
Probleem van deze generatie
LANGEVELD DE ROOIJ
m
WADDENGEBIED
ÏRIUMPH
(Slot)
Als de afsluiting van de Lauwerzee vol
tooid is, zouden het materiaal en de
werkkrachten meteen in de onmiddel
lijke omgeving weer kunnen worden
gebruikt als inmiddels besloten was tot
de uitvoering van het tweedammenplan
Maar dit is niet de enige reden, dat de
beslissing - hoe die ook moge uitval
len - spoedig moet worden genomen.
Over vijf jaar zal men namelijk met
het op Deltahoogte brengen van de
Friese zeedijk, van de Afsluitdijk af,
gevorderd zijn tot Zwarte Haan. Dan
komt de oude zeedijk tussen Zwarte
Haan en Ternaard, een traject van on
geveer 26 kilometer aan de beurt.
Wordt de Waddenpolder aangelegd,
dan is het verhogen van dit deel van
de Friese zeedijk natuurlijk overbodig.
De Waddenzeedijk van Ameland, die
ruim 14 kilometer lang is, behoeft dan
ook niet te worden verzwaard. Dat be
tekent samen al een besparing van
65 miljoen, terwijl andere voordelen
(de landaanwinnig aan de Friese kust
kan worden geëindigd en men krijgt
een landwinst van 13.000 al4.000 ha,
waarvan een derde goede landbouw
grond is) met elkaar de besparingen op
ƒ195 miljoen bren'gen. De kosten van
twee dammen naar Ameland, die inpol
dering van het daartussen gelegen ge
bied mogelijk maken, zullen ƒ150 mil
joen bedragen-
Dat betekent niatuurlijk niet, dat uit
voering van het tweedammenplan een
zoet winstje van ƒ45 miljoen zal ople
veren, want er zullen nog heel wat aan
vullende voorzieningen moeten worden
getroffen, vooral als men van de ge
schapen mogelijkheden wil profiteren.
Recratiegebied
Er zullen volgens het voorlopige plan
van het provinciale bestuur van Fries
land dammen moeten worden gelegd
van Zwarte Haan naar de westpunt
van Ameland en van Ternaard naar
een punt, enkele kilometers ten oosten
van het Amelander dorp Buren. Op
zichzelf zullen deze dammen voor de
recreatie al nieuwe mogelijkheden ope
nen.
Toen op initiatief van de afdeling
Leeuwarden van de Maatschappij voor
nijverheid en handel enkele jaren gele
den een commissie werd inge steld voor
bestudering van de mogelijkheid om een
dam naar Ameland te leggen, dacht men
ook voornamelijk aan de behoefte die
in het Noorden bestaat aan een veel
snellere bereikbaarheid van het Noord
zeestrand. De economische ontwikkeling
van de noordelijke provincies doet in
de -toekomst een aanwas van de bevol
king verwachten en de behoefte aan
recreatiemogelijkheden zal dus steeds
groter worden. Voor de dag- en week-
eindrecreatie voorzien de eilanden door
de lastige bereikbaarheid onvoldoende
in de bestaande en ongetwijfeld groei
ende behoeften. Een dam naar Ameland
zal het echter voor de Noordelingen
mogelijk maken, gemakkelijk eens een
dagje of zelfs avondje naar het strand
te gaan.
Nu uit het aanvankelijke plan om
één dam te leggen het tweedammenplan
met de inpoldering ten zuiden van A-
meland is voortgekomen, openen zich
nog veel grotere perspectieven voor de
recreatie. Het ingepolderde stuk Wad
kan een streek worden met een afwis
selend landschap: weiden, akkerland,
bossen, plas- en visvijvers, kreken en
meren (de reeds bestaande Wadden
geulen in dit gebied hebben een opper
vlakte van ongeveer 3000 ha), open
luchtzwembaden, restaurants met speel
tuinen, zomerdorpen, kampeerterreinen,
autoweggetjes met picknickplaatsen,
fiets- en wandelwegen en een natuurre
servaat waar vogels kunnen overwin
teren en broeden.
Behalve grote mogelijkheden op het
gebied van de recreatie ziet het pro
vinciaal bestuur ook nog andere voor
delen in het tweedammenplan.
Pluspunten
Eén van die voordelen ligt op het
gebied van de visserij, die, zoals we al
zagen, op zichzelf over het plan wei
niet zo best ie spreken zal zijn- Het
voordeel dat er voor de visserij in zit
is echter, dat het opdringen van de mos
selparasiet uit Oostelijke richting naar
het Friese wad bij Harlingen door de
aanleg van de dammen kan worden
voorkomen.
De vissers hebben natuurlijk het recht
te zeggen: een schrale troost, als mét
de mosselparasiet ook onze uitstekende
mosselgronden bij Ameland verdwij
nen
Een ander voordeel is, dat door de
aanleg van de verzilting van het oude
land wordt tegengegaan. Moeilijk in cij
fers uit te drukken, uiteraard, maar
toch wel een duidelijk pluspunt.
De bossen in de nieuwe polder kun
nen worden ingeschakeld bij de hout
productie en ook dat is 'n voordeel(tje),
want ons land heeft een tekort aan
hout, o.a. door het grote papierver-
bruik.
Een agrarisch voordeel van de inpol
dering is, dat land- en tuinbouw op het
nieuwe land gezond kunnen worden ge
maakt door het stichten van nieuwe
bedrijven in het zuidelijke, vruchtbaar
ste deel van de polder.
De mogelijkheden voor afstromen van
de Friese boezem worden uitgebreid,
nl. via een kanaal van het Ouddeel naar
de Dokkumer Ee en verder langs Fer-
werd naar de polder. In dit verband is
ook gewezen op de kanaalverbinding
die het mogelijk maakt, de plassen in
de nieuwe polder van het Friese wa
terland uit te bereiken. Deze verbin
ding zal door vele liefhebbers van de
watersport die .Friesland bezoeken ze
ker op prijs worden gesteld
En dan is er nog het argument, dat
het klimaat in Noord-Friesland als ge
volg van de inpoldering iets zachter
zal worden. Wie het wijde en soms kou
de land ten noorden van Leeuwarden
kent, zal aan dat argument zeker niet
voorbijgaan, maar er moet bijgezegd
worden, dat de aardappeltelers aan het
gure klimaat wel een zekere waarde
toekennen.
En de eilanden?
Bij het noemen van de verschillen
de voor- en nadelen komt natuurlijk
de vraag naar voren, hoe degenen die
wel zeer na bij de plannen betrokken
zijn, nl. de bewoners van de eilanden,
erover denken.
Op het ogenblik is de zaak alleen
actueel voor Ameland, en daar is deze
door de inwoners dan ook zeker wel in
overweging genomen, al hebben die al
lerminst de illusie in het wel of niet
uitvoeren van de plannen een beslis
sende stem te hebben.
Er is herhaaldelijk gesteld, dat Ame
land door de aansluiting op de vaste
wal zijn karakter zal verliezen. Ame
land zal geen eiland meer zijn; dat staat
vast. Maar ook nu het wél een eiland
is, moet het van zijn oude karakter al
zeer veel prijs geven. Het wordt in de
zomermaanden door steeds meer toeris
ten bezocht, en dat betekent dat er ook
steeds ingrijpender maatregelen moeten
worden genomen om de stroom te kun
nen verwerken.
Het karakter van de eilanddorpen
gaat meer en meer verloren, en de
ruimte van strand en duin verbrokkelt
doordat er steeds maar meer gebouwd
wordt- Omdat niets erop wijst, dat de
toeristenstroom in de komende jaren
geringer zal worden, en veel eerder het
tegendeel moet worden verwacht, kan
men aannemen dat de kans om het ka
rakter van Ameland te behouden steeds
kleiner wordt.
Verschillende Amelanders zien, wat
dat betreft, in een polder dan ook eer
der een voordeel dan een nadeel. Nieu
we zomerhuisjes, waarvoor, als men
niet al te veel inbreuk op het landschap
wil maken, nu eigenlijk al geen plaats
meer is, zullen dan immers in de nieu
we polder kunnen worden gebouwd. En
dat geldt ook voor vele andere voorzie
ningen waaraan het toerisme behoefte
heeft.
Afwegen
Zo ziet men ook in het verband van
de eilandgemeenschap, dat wat er met
het Waddengebied - en thans in de
eerste plaats met het Wad tussen de
-O-:
f
I
',V
Friese kust en Ameland - wel of niet
gaat gebeuren, een kwestie van afwe
ging van belangen is. Hoewel we erop
hebben gewezen dat het om praktische
redenen gewenst is dat een beslissing
spoedig wordt genomen, zullen verschil
lende kanten van de zaak in de eerst
komende jaren nog nauwkeurig moeten
worden bestudeerd. Bovendien is de
discussie nog maar nauwelijks op gang
gekomen.
Het lijkt niet aannemelijk, dat de uit
voering van het plan af zal stuiten op
de belangen van de natuurstudie en het
behoud van de vogelgronden. Evenmin
zal de overweging, dat het Wad in zijn
huidige staat zo bijzonder mooi is, de
doorslag geven en de uitvoering var:
het plan verhinderen- Dat de belangen
van de visserij een streep zullen zetten
door wat het provinciaal bestuur zich
voorstelt en bij het Rijk in overweging
is, mag al evenmin worden verwacht.
Als de technische en financiële moge
lijkheden er zijn, maakt het plan een
goede kans. dat staat wel vast. Het
prachtige recreatiegebied dat er ont
staat zal de „leefbaarheid" van het
Noorden ongetwijfeld ten goede komen.
Men zal zich eenvoudig niet kunnen
veroorloven, de mogelijkheden die een
deel van het Waddengebied daarvoor
heeft ongebruikt te laten. Maar het zal
zaak zijn de bezwaren, zowel die van
de visserij als die van de natuurlief
hebber, zo goed mogelijk op te vangen.
Het voornemen, in de polder een na
tuurreservaat in stand te houden, wijst
al in de goede richting.
Al met al lijkt het ons verantwoord
dat het provinciaal bestuur van Fries
land de vraag wat er met het Wadden
gebied moet gebeuren en de problemen
die met het vraagstuk verbonden zijn,
toch maar niet heeft gereserveerd voor
een volgende generatie. Inderdaad: het
antwoord op de vraag zal déze genera
tie moeten geven-
UITSLAG KLAVERJASDRIVE
TE OUDESCHILD
1. Michels-Borgman 7468
2. P. Vos-S- Lakeman 7042
3. H. Vermeulen-T. Eelman 6704
4. K. de Jong-D. de Ruijter 6698
5. D. Backer-P- Keizer 6594
6. Mevr. Moerbeek-mevr. Te Pas 6443
7. J. Medendorp-C. J. Backer 6438
BRIDGEN
De laatste drive van deze zomer was
weer goed bezet. Het waren weer 13
paren die aan de strijd deelnamen-
De prijswinnaars waren:
Groep A.
1. Bruin-Duin 125 pnt.
2. Dms. v.d. Heerik-Kooyman 122 pnt.
3. Manbje-Veenema 118 pnt.
Groep B-
1. Hin-Reijmcke (Did) 100 pnt.
2. Dam-Dros 86 pnt.
3. Backer-Raven 78 pnt.
De competitie van „Groot Slem" be
gint 29 september a.s.
Ook Texelaars hebben nog stukken
RUSSISCHE STAATSOBLIGATIES
ZIJN WEER (EEN BEETJE)
GELD WAARD
In de jaren tussen 1880 en 1902 wer
den door de Russische (tsaristische)
Staat grote aantallen obligaties uitge
geven. De lening moest dienen ter fi
nanciering van het gigantische spoor
wegnet dat in die jaren werd aange
legd. De obligaties golden vooral in het
buitenland als „safe" en werden daar
om door zeer vele mensen gekocht- Ook
in Nederland en vooral in de provincie
Noordholland gingen duizenden stukken
van de hand. De bolsjewistische revo
lutie van 1917 maakte duidelijk dat het
geld in het water was gegooid. Tot no
vember 1917 werden de coupons nog
betaald, maar daarna was het afgelo
pen.
Onlangs zijn de stukken echter weer
iets waard geworden. Hopende dat de
verbeterende internationale situatie zal
leiden tot het overnemen van de inder
tijd door de Tsaar gemaakte schulden,
zijn speculanten er op uit de obligaties
te kopen. Er wordt thans weer voor
zichtig in gehandeld; er wordt l/4 tot 2°/o
voor betaald. Voor de oudere Texelaars
die in een vergeten hoekje op zolder
nog een stapel van de eertijds zo aan
trekkelijke aandelen hebben liggen,
kan dit aanleiding zijn om er eens mee
naar de bank te stappen.
FEUILLETON
iiililllliiiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMimiiMiiiiiiiiiliiillllllliiiii
mui iiiii hui ii illinium iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii in nu iiiii mini iiiim ii mi ui mi minium mm
door Maartje Zeldenrijk
21. Hij greep over zijn rug heen haar
hand. „Dank je, Yo, dat jij zo voor mij
gewerkt hebt al die jaren, en nu nog.
Wat zou ik geworden zijn zonder jou?"
Ze streek hem over de haren. „De
beroemde tenor Ronnie Beelen uit Hol
land. Met en zonder mij. Ik zorg alleen
voor je portefeuille".
Ze kwam overeind. „Ik wacht op je be
neden. Even kijken, of er geen fans op
je staan te wachten. Want dan moet ik
een andere uitgang zien te vinden. Tot
straks".
HOOFDSTUK 2
In de grote hotelkamer lag Yolanda
half op de brede rustbank, een stapel
kranten naast zich. Blad na blad sloeg
ze open en las de recensies over de
opera. Af en toe keek ze op haar hor
loge. maar ze hoorde Ronnie al in de
badkamer.
Een kwartier later zaten ze te ont
bijten, nadat hij vluchtig enkele recen
sies had doorgenomen. Voldaan knik
kend was hij gaan zitten.
Hij begon zijn ei te pellen. „Wat is
het program vandaag, Yo?"
Ze haalde een boekje uit haar tas.
„Vijf over half elf gaat het vliegtuig
naar Praag. Daar zijn we net met de
middag en gaan we op ons gemak eten.
Daarna ga jij een poosje rusten. Mor
genochtend elf uur heb je repetitie met
het Nationaal Theater Orkest".
„Wie is dirigent?"
„Zdenek Volprecht".
„Wat een naam. Kennen wij hemr'
„Nee, je hebt nog nooit onder hem
gezongen. Maar hij moet heel geschikt
zijn. Ik hem 'm vorige week even aan
de telefoon gehad. Een prettige stem,
Spreekt gebroken Duits".
„Wat is het daar? De Serveuse Pa-
drona. niet?"
Ze knikte. „De komische opera van
Pergolesi. Je hebt hem van de winter
al gezongen in Mannheim. Weet je niet?
Toen was het nog zo koud".
„Er staat me zoiets van voor, ja. En
na Praag?"
Ze bladerde even. „Donderdag vlie
gen we naar Warschau. Daar zing je de
Tiefland. De dirigent is Witold Rowicki.
We kennen hem geen van beiden. Vrij
dag kunnen we twee dingen doen. Eerst
even de stad bekijken. Ik ben er na
tuurlijk ook nog nooit geweest. Het
moet een interessante stad zijn. Nou.
dan hebben we keus: 's middags naar
Moskou vliegen of 's avonds. Gaan we
's avonds, dan zijn we tegen midder
nacht in Moskou. Zaterdagmorgen heb
je om half elf repetitie onder Kyril
Kondrashin".
„Wat moet ik in Moskou zingen?"
Zondag en maandag de Idomenco van
Mozart. Dinsdag geef je een liederen-
avond voor het Corps Diplomatique in
de Nederlandse ambassade. Dat is dus
een rustige avond. Ik heb de liederen
al voor je uitgezocht. Je hebt uitslui
tend pianobegeleiding. Je kunt dinsdag
middag repeteren".
Hij legde even zijn vork en mes neer,
veegde zijn mond af met het servet en
keek haar met opgetrokken wenkbrau
wen aan. „Wanneer heb ik eens een
paar vrije dagen, Yo? Ik ben nu....
laat eens zien.van november af
bijna iedere dag aan het werk. Vier, vijf
opvoeringen per week".
Ze knikte. ,,Ik weet het. Maar het
gaat dan ook om je naam Als je ergens
op je lauweren zit te rusten, vergeet het
publiek je, behalve in de warme zomer
weken natuurlijk".
Hij haalde zijn schouders op. „Mij
dunkt, het was gisteravond in San
Carlo anders al om te stikken. En we
hebben pas eind april".
„Ja, Italië moeten we voortaan voor
de winter reserveren. Spanje eveneens.
Ik zal er een aantekening van maken,
zodat ik het onthoud. Enneik ben
vanmorgen al opgebeld uit Londen. Ze
willen je voor drie opera's hebben in
juni".
„Welke opera's?"
„Italiaanse in ieder geval. Ze weten
nog niet precies welke. Het worden een
paar minder bekende. Ze willen je tien
dagen hebben, de repetities inbegrepen.
Twee in Londen en één in Edinburg.
Onder Richard Bonynge. Met het Lon-
dens Symfonieorkest. Ik heb achtdui
zend gulden per avond bedongen. Plus
kostenvergoeding. Ze gaan ermee ak
koord. Heb je zin? Ik dacht: je hebt er
tussendoor een paar gemakkelijke
avonden, zie je?"
Hij knikte. „Maak het contract maar
in orde, ik vind het goed. Hoe zitten we
voor en achter die dagen?"
Ze bladerde weer in het boekje.
„Twee juni zing je nog in Parijs, met
Pierre Dervaux: de Parelvissers. Nu,
die kun je wel dromen. Pierre ken je
ook. Je hebt al eens bij hem gezongen
in Lyon. Met het Lamoureux orkest.
Achttien juni zmg je in Bern en de
twintigste in Bazel. De Traviata. Daar
na nog twee avonden in Duitsland, één
in Bamberg, de vierentwintigste en de
zevenentwintigste in Frankfort. Juli en
augustus heb ik voorlopig alles afge
wimpeld. Misschien dat je begin juli
nog ergens moet optreden, maar daarna
is het voor mij en jou vakantie".
„Juist Goed Maak het met Londen
maar in orde. En dan in juni alsjeblieft
niets meer. Mei is ook al zo ongeveer
vol, he?"
Ze knikte en glimlachte. „Wat wil je
Iedereen wil de beroemde Ronnie Bee
len horen en.
Ronnie wuifde. „Laat maar, liefje. Je
bent fantastisch. Heb ik al genoeg ver
diend om je terug te kunnen betalen?"
Ze lachte hartelijk. „Beste vriend, je
bent weliswaar nog geen miljonair,
maar je schiet hard in de richting, weet
je dat?"
Hij keek geschrokken. „Nee.
„Nu ja, zo erg is het nog niet. Maar
dat duurt toch geen twee jaar meer. O
ja, voor ik het vergeetLonden wil
één avond uitzenden op de televisie.
Wat denk je ervan?"
Hij dacht na. „Wanneer moet je be
slissen?"
„O, een paar dagen respijt heb ik nog
wel. Ik wil ook weer niet te happig zijn.
zie je? Ik beding vijfhonderd Pond ex
tra. En geen life-uitzending".
„We praten er morgen of zo nog wel
over. Nog meer?"
Moskou zal ook wel een t.v.-uitzen-
ding willen. Dat is daar zo gebruikelijk.
We kunnen ermee akkoord gaan, ook al
onder hetzelfde voorbehoud: geen life".
Hij stond op en stak een sigaret op.
„Doe maar".
„Dat is alles. O ja.... in Warschau
wacht een meute journalisten. Voor een
interview. Ik heb een kwartier gege
ven, in het hotel. Is dat goed?"
„Ja, maar ik ken geen Pools. Hoe
doen we dat?"
„Ze hebben een tolk". Yolanda lach
te. „Er zijn er bovendien bij, die Duits
verstaan".
„Dan komt het wel in orde".
De vrouw keek op haar horloge. „Je
hebt nog een uurtje. Als je nu eens
kalmpjes de recensies gaat lezen? Dan
laat ik de boel afruimen en kan ik on
dertussen gaan pakken".
Hij knikte verstrooid en pakte de
stapel kranten op. Even aarzelde hij,
een lach kwam op zijn gezicht. Hij liep
naar de vrouw, boog zich over haar
heen en drukte een kus op haar lippen.
Even nestelde ze zich in zijn armen, die
hij om haar heen sloeg. Opnieuw kuste
hij haar. bijna plechtig. „Dank je, liefje,
dat je zo goed voor me zorgt. Denk je
aan een Pools woordenboekje. Ik wil in
ieder geval een paar woorden in die
taal kunnen zeggen".
Ze streek hem over zijn wang. „Ik
heb het al gekocht. In het vliegtuig zal
ik het je geven. O ja, straks, in de hal,
moet je nog een paar handtekeningen
zetten. Ik kon het echt niet weige
ren.
Hij kneep een oog dicht. „Zijn ze
knap?" vroeg hij zacht.
Ze kneep haar lippen samen. „Tie
ners. Het kwam er verachtelijk uit.
