Cjroen TjwarL-JexeU in het harL,
Toeristisch beleid voor komende jaren uitgestippeld
RAPPORT VAN DE WERKGROEP RECREATIE
AGENDA
Forse uitbreiding recreatiegrond
Sta recreatiebouw toe
bij boerderije
In belang van
gast èn boer
r>r>
Drastische vergrotingen van mogelijkheden
met behoud van het landschapsschoon
4/i.m
Pleidooi van de heer C. J. de Lugt:
DINSDAG 7 DECEMBER 1965
TEXELSE
79e JAARGANG No. 8022
Uitgave N.V. v/h Lange veld de RooU
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
Redaktie: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
COURANT
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p.
kw. -f 30 ct. incasso. Advert: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert 12 ct. p. mm.
DE GEMEENTE TEXEL moet trachten de voor recreatie benodigde gron
den geleidelijk aan te kopen en zo nodig niet schromen hiervoor het
middel van de onteigening te hanteren Niet alleen voor wat de voor
verblijfsakkommodatie benodigde gronden betreft, doch evenzeer wat
betreft de voor bebossing benodigde gronden. Bij het geven van bestemmin
gen moet zoveel mogelijk worden getracht grondspeculatie te voorkomen en
desnoods niet eerder realiseerbare bestemmingen vast te leggen, dan wan
neer de grond eigendom van de gemeente is geworden.
Aldus een der belangrijkste opmerkingen in het rapport dat werd samen
gesteld door de werkgroep Rekreatie Texel en dat gisteren voor publikatie
werd vrijgegeven. De werkgroep had zich ten doel gesteld een grotere coör
dinatie en meer onderling overleg tussen de verschillende instanties inzake
de recreatieve ontwikkelng op Texel te bevorderen, alsmede het gemeente
bestuur van Texel te adviseren inzake de meest gewenste ontwikkeling van
de recreatie op het eiland in de naaste toekomst. Deze adviezen zijn in het
genoemde rapport vastgelegd en hebben reeds de volledige instemming van
Burgemeester en Wethouders. Gistermiddag heeft ook de gemeenteraad zijn
adhesie betuigd, zodat het volgende als een ontwerp voor de recreatieve
ontwikkeling op Texel kan worden beschouwd.
Het rapport kwam reeds gereed in de
herfst van vorig jaar. Met publikatie
werd evenwel gewacht tot de nieuwe
wet o.p de ruimtelijke ordening van
kracht geworden was. De werkgroep
bestond uit de volgende personen: de
heer Ir. I. D. Sepers te Haarlem namens
Staatsbosbeheer, de heer G. A. Oskam
namens de gemeente Texel, de heer J.
G. Lebbing te Heemstede (Provinciale
Planologische dienst), de heer Drs. S.
Schreur namens de Economisch Tech
nologische Dienst van Noordholland en
de heer Ir. H. T. Vink te Amsterdam,
stedebouwkundige van de gemeente
Texel. De werkgroep startte op 9 juli
1963 met de werkzaamheden.
Achtergronden
Wloensdag waren de leden van de
werkgroep bijeen op een conferentie in
het gemeentehuis te Den Burg, bij wel
ke gelegenheid de plaatselijke en lan
delijke pers iets te horen kreeg over de
achtergrond van het rapport. Burge
meester De Koning schetste de geschie
denis van het toerisme op 'Texel en
maakte daarbij onderscheid in enkele
perioden. Vooral in de periode 1945-'50
ontwikkelde het vreemdelingenverkeer
zicb onverwacht snel. Het werd de
„kippenhokkenperiode", bekend door
zijn uitwassen, waaraan eerst een eind
kwam toen sanering werd toegepast. In
deze saneringstij d ontstond ook de door
de gemeente geïnspireerde Stichting
Sociaal Toerisme. Aanvankelijk was het
bedoeld als voorbeeldbedrijf, maar
gelukkig kan nu worden gezegd dat
menig particulier object over nog bete
re voorzieningen beschikt.
Enorme problemen
De gemeente ziet zich door de
„vreemdelingenindustrie" geplaatst te
genover enorme problemen. Grote be
dragen zijn nodig voor het bekostigen
van centrale voorzieningen en zelfs kan
gezegd worden dat zonder steun van de
overheid nieuwe exploitaties niet meer
mogelijk zijn. Vaak werd vergeefs om
hogere uitkeringen uit het gemeente
fonds gevraagd.
Gehoopt wordt dat de aanwijzing van
Toxel tot stimuleringsgebied een ver
andering in gunstige zin zal betekenen.
Een ernstig verschijnsel is het, dat on
der het huidige bouwbeleid waarin
de woningbouw vóór alles gaat zeer
traag Rijksgoedkeuringen voor toe
ristische objecten worden afgegeven. De
gemeente voert op het ogenblik met de
regering onderhandelingen om te berei
ken dat daar verandering in komt. „Het
is onze plicht Texel geschikt te maken
voor de ontvangst van meer gasten!"
aldus de burgemeester.
Hoeveel gasten zal Texel maxi
maal kunnen bevatten? In 1954 werd
nog een getal van 13.000 als toelaat
baar beschouwd, het Waddenrap
port van 1959 wees al op een veilige
uitloop van 20.000, maar het nu ver
schenen recreatierapport noemt een
getal van 35.000 bedden. Het stich
ten van nog meer slaapplaatsen zou
niet verantwoord zijn, en dient te
zijner tijd dus te worden afgeremd.
De werkgroep huldigt de mening dat
de Waddeneilanden een zekere mate
van isolement moeten bewaren om het
eigen karakter te handhaven. Het ziet
er naar uit, dat zelfs bij inpoldering
van de Waddenzee (waarbij waarschijn
lijk veel meer zoet water dan droog
land zal ontstaan) Texel zijn huidige
karakter zal kunnen handhaven.
Woensdag 8 december
Den Burg, De Lindeboom-Texcl, bridgedrive,
bridgecompetitic Groot Slem.
Vrijdag 10 december
Den Burg, Huishoudelijke voorlichting van de
streekontwikkcling. Kadercursus. „Gezin en
bedrijf in de landbouw".
Landschapsbescherming
Om dat laatste te bereiken, moeten
belangrijke gebieden, die in sterke mate
het karakter van Texel bepalen, be
schermd word on De waarde van Texel,
juist als recreatiegebied wordt erdoor
bepaald. Het planologisch beleid zal
erop gericht moeten zijn grote delen
onvoorwaardelijk in de huidige staat te
bewaren. De meest karaktervolle land
schappen, alsmede de natuurweten
schappelijk belangrijke terreinen blij
ven onaantastbaar. (In hoofdzaak het
oude deel van Texel, de Oostkant van
de polder het Noorden en de Noordpunt
van de Eierlandse polder). Zelfs advi
seert de commissie het aantal van der
gelijke gebieden uit te breiden, waarbij
wordt gedacht aan de buitendijkse
gronden in de kop van Eierland.
Zeer streng zal de bescherming van
het unieke tuimvallenlandschap op en
rond de Hoge Berg zijn. Maatregelen,
die tot duurzaam behoud ervan leiden,
worden met klem aanbevolen. In feite
betekent dit dat de Hoge Berg met om
geving tot Landschapsreservaat wordt
verheven.
Den Hoorn
Beschermende maatregelen zullen
echter niet alleen gelden voor land
schappen. Ook het dorp Den Hoorn
wordt van een zo gave schoonheid ge
acht, dat men het een ernstige aantas
ting van het rustige zuidelijke deel van
Texel zou vinden als daar nieuwe re
creatieobjecten werden toegestaan.
Den Hoorn krijgtwat de werkgroep
noemt, een conserverende bestemming
hetgeen overigens niet tot ruimtelijke
verstarring behoeft te leiden.
De werkgroep ziet mogelijkheden om
de landschappelijke waarde van Texel
nog meer te \ersterken. Veel waarde
wordt gehecht aan bebossing van de
volgende gebieden: in de sterk uit te
breiden recreatiegebieden Gerritsland,
Everstekoog en Kogerveld, noordelijk
van De Cocksdorp en aansluitend aan
de reeds aanwezige en nog te ontwik
kelen recreatiegebieden bij De Krim, in
de Prins Hendrikpolder bij het begin
van de Pontweg, als bosgordel rond de
verschillende dorpen en op incidentele
plaatsen, b.v. in de Eierlandse polder,
voornamelijk als uitbreiding van reeds
bestaande kleinere houtopstanden.
Het wordt als onjuist gezien, dat toe
komstige beplantingen zouden worden
aangebracht met het uitsluitende be
perkte doel nieuwe bouwsels aan het
gezicht te onttrekken. De terreininrich
ting zal veel meer gediend zijn met een
grotere concentratie van beplantingen
dan de bestaande bungalowterreinen
nu te zien geven. Het bos dient mede
door zijn inrichting een functioneel ele
ment in het recreatiegebied te zijn. De
werkgroep geeft in overweging te on
derzoeken of Staatsbosbeheer de moge
lijkheid heeft om zelf nieuwe bossen
aan te planten.
Het westelijk deel van de kop van
Eierland moet agrarisch blijven; hier
moet een strook onbebost gehouden
worden. Wanneer het handhaven van
agrarische bestemmingen nabij de vuur
toren onmogelijk mocht worden, zou
zelfs de hele Noordkop van Texel be
plant kunnen worden.
Bij de projektie van nieuwe kampeer
terreinen verdient het naar de mening
van de werkgroep aanbeveling ook at
tent te zijn op het aanwijzen van een of
meer kampeerterreinen, speciaal be
stemd voor het kamperen in groepsver
band, daar de mogelijkheden voor deze
categorie steeds geringer worden. De
werkgroep achter het noodzakelijk dat
een dergelijk terrein door of vanwege
de overheid wordt beheerd en geëxploi
teerd.
De werkgroep acht het teneinde
incidentele aantasting van het Texelse
landschap tegen te gaan niet wense
lijk buiten de genoemde gebieden, en
kele plaatsen aan de oostkant van het
RECREATIEPLAN
GEMEENTE TEXEL,*
JW! TiMcmcN voo* vi*oiurs*to>t«Ti( niiruw)
£""==- 1C«*CIHCN VOO* VÏMlun*tC*lATIC lOTwOMO)
NTIALC VOOariChiftOlN T»y y r**ujru>CC*lAT1t
m**cc*Tis**ciN
De Werkgroep Recreatie Texel adviseert de ver
blijfsakkommodatie in de volgende gebieden uit te
breiden
1. in het gebied, ingesloten door het bestaande re
creatiegebied Everstekoog, het Gerritslanderdijkje,
de Pontweg en de Schumakersweg nabij De Koog.
Uitbreiding van het bestaande recreatiegebied al
daar schept tevens mogelijkheden tot een gedeel
telijke verbetering van de bestaande huisjesrand
(bijv. toevoeging riolering en zuivering, projektie
van terreinen voor centrale voorzieningen t.b.v. de
recreanten, zoals sportterreinen etc.) Hier kunnen
ook hotels worden gebouwd.
2. in het gebied nabij De Krim, uitvoering gevende
aan het plan De Krim; de hier ontwikkelde ge
dachte van de projektie van een recreatiedorp
wordt door de werkgroep ondersteund.
3. in het gebied oostelijk van de Vuurtorenweg. Ook
hier kunnen hotels worden gebouwd.
In een omvangrijk te bebossen gebied zou een
extensieve recreatiebebouwing mettertijd kunnen
worden toegelaten (bijv. 5 huisjes per ha.)
4. op een aantal nader in overleg tussen de ge
meente en dc instanties, die bemoeiing hebben
met het dijkbeheer en de dijkverzwaring te be
palen plaatsen aan de Oostkust, zou ten behoeve
van de spertvisserij gelegenheid kunnen worden
geschapen voor de oprichting van een vissers-
hotel. Speciaal het ingepolderde gebied nabij
„Ceres" leent zich voor een dergelijke bestemming.
Hier acht de werkgroep zelfs nog wel een wat
ruimere ontwikkeling mogelijk, wanneer voor
dit gebied een beplantingsplan zou worden ont
worpen. waarin ook een direkt aan „Ceres" gren
zend gebied in de Gemeenschappelijke Polders van
ongeveer gelijke' omvang zou worden betrokken.
Voor een ontwikkeling op langere termijn, dan wel
wanneer deze omstandigheden hiertoe zouden no
pen in een vroeger stadium, zouden nog de na
volgende gebieden voor opname in de recreatiesfeer
in aanmerking kunnen komen
5. het gebied ingesloten tussen het Gerritslander
dijkje, de Pontweg, de Duinweg en de Grensweg.
6. het westelijk deel van het Kogerveld, aan de west
kant begrensd door het Mienterglop en aan de
noordkant begrensd door de Ruigedijksweg.
Dit gebied zou als een reserve voor nader te be
palen vormen van verblijfsakkommodatie kunnen
worden gezien, eventueel als een vervanging van
het kampeerterrein „Kogerstrand", wanneer zulks
t.g.v. de duinafslag noodzakelijk zou zijn.
eiland en een aantal zeer bepaalde
plaatsen in en nabij de dorpen nog an
dere mogelijkheden voor hotelbouw te
scheppen
Voorzieningen voor de
dagrecreatie
De werkgroep voelt voor een beschei
den centrum voor dagrecreatie bij de
Mokbaai. De werkgroep ziet in de
situering van een centrum voor dag
recreatie direkt nabij de ponthaven een
mogelijkheid om het aantal vervoer
middelen dat naar Texel komt af te
remmen. Anderzijds schept een derge
lijk centrum ook een alternatieve moge
lijkheid naast het strand en de duinen
voor de andere gasten.
Do zuidligging van de Mokbaai is
i.v.m. de heersende windrichting be
paald als een voordeel te zien. Boven
dien is de temperatuur van het zee
water hier als regel hoger, dan dat van
de Noordzee.
De wenselijke omvang van het cen
trum ziet de werkgroep in een orde van
grootte van ca. 121/* ha., aan de binnen
zijde van de duinvoet gelegen. Binnen
een doeltreffend te beplanten gebied
ziet de werkgroep mogelijkheden voor
de bouw van een bescheiden hotel-
restaurant, de aanleg van een speeltuin,
picknickveldjes, een eigen parkeergele
genheid etc.
Kunstmatig strand
Aan de zeezijde dient een zeestrandje
opgespoten te worden. Nauwe samen
werking met Rijkswaterstaat, welke
dienst overweegt t.b.v. de dijkverhoging
een hoeveelheid klei uit de Mokbaai te
ontgraven, zou hier mogelijkheden kun
nen scheppen.
Naar de mening van de werkgroep
behoeft de projectie van een centrum
voor dagrecreatie aan de noordooste
lijke zijde van de Mokbaai noch in
strijd te komen met de defensiebelan-
gen, noch behoeft deze situering gevaar
op te leveren voor aantasting van het
vogelvoedingswad in het meest weste
lijke deel van de Mokbaai. De werk
groep meent dat de hier gelegen wad
denformatie bepaald ongerept moet
blijven.
Méér over het rapport van de werk
groep rekreatie en over de gistermid
dag gehouden raadsvergadering leest
men in het volgend nummer - Red.
De Texelse landbouwers zouden in de
gelegenheid moeten worden gesteld om
meer van het toerisme te profiteren.
Het is in hun belang, maar ook in het
belang van het vreemdelingenverkeer
als wordt toegestaan, dat op bescheiden
schaal bij de boerderijen bungalows
worden gebouwd, waarbij de boerderij
zelf het hoofdgebouw met de nodige
centrale voorzieningen zou kunnen vor
men. Een dergelijke ontwikkeling zou
vooral op de voor landbouw minder ge
schikte delen van Texel zeer gewenst
zijn en de boer aan een welkome extra
broodwinning helpen. Het bovenstaan
de werd vrijdagavond bepleit door de
heer C. J. de Lugt uit Amstelveen in
een verhandeling over de ontwikkeling
op Texel. De toespraak en de daarop
volgende discussie vormden een onder
deel van de door de Streekontwikkcling
Texel georganiseerde kadercursus.
De heer De Lugt liet aan het begin
van zijn lezing duidelijk uitkomen, dat
hij niet sprak namens een of ander bu
reau of overheidslichaam; zijn visie op
de toekomst van Texel was geheel (per
soonlijk. Niettemin hechtte het vrijwel
geheel uit agrariërs bestaande gehoor
grote waarde aan de adviezen van de
heer De Lugt, aangezien deze. vooral
door zijn bemoeiingen met de N.V.
TESO, heeft bewezen belangrijke ont
wikkelingen op Texel juist te kunnen
beoordelen. De heer De Lugt. die wel
wist dat de door hem bepleite recreatie-
vorm niet door het gemeentebestuur
wordt voorgestaan, gaf toe dat er op
moet worden toegezien, dat niet ieder
op eigen houtje wat aan rommelt. Re
creatie bij de boerderij zou alleen in be
paalde gebieden moeten worden toege
staan en dan op slechts twee drie
hectare per boerderij. Het zou exten
sieve exploitatie moeten worden met
een beperkt aantal huisjes per hectare,
terwijl en dergelijk object door een
boomgordel omgeven zou moeten zijn.
Aldus zou worden voorzien in een
recreatievorm, waaraan stellig behoefte
bestaat. Nu worden de toeristen vanuit
de ene concentratie (de stad) in de an
dere gestopt (het intensief bebouwde
bungalowterrein).
Waddenzee
Volgens de heer De Lugt zal ook de
inpoldering van de Wadden voor Texel
een zege zijn. Hij herinnerde eraan, dat
de zoetwatervoorziening op Texel zeer
precair is. Er zal waarschijnlijk onvol
doende water zijn om tegen 1980. wan
neer het aantal vreemdelingen dat
Texel bezoekt, vervoervoudigd is, in de
behoefte te voorzien. Het inpolderings
plan voorziet in grote zoetwaterbek-
kens. Dit zoete water zal vooral ter be
schikking van de recreatie staan en
ook hier kunnen de Texelaars hun voor
deel zien. De vogels zullen wegtrekken
of uitsterven, maar dit verlies zal stel
lig worden goedgemaakt door de andere
vogelsoorten, die zich in het nieuwe ge
bied zullen vestigen.
Vierbaanswegen
Gezien de ontwikkeling in de toe
komst achtte de heer De Lugt de ver
breding van de Postweg zoals deze
volgens de gemeentebegroting zal wor
den uitgevoerd, onvoldoende. De weg
naar De Cocksdorp moet een vierbaans-
weg worden. Het is nergens in Neder
land meer verantwoord, met minder te
vreden te zijn. Een tweebaansweg naar
Texels noordpunt, waar een bijzonder
druk toeristencentrum zal ontstaan, is
bovendien levensgevaarlijk.
Geen industrie
In industrialisering van Texel zag de
heer De Lugt geen heil. Wel is iets te
zeggen voor een bescheiden vorm,
waarbij de kosten van aan- en afvoer
Zie vervolg pagina 4