*n Veeboer
1
1
I
1
Topslagerij D. C. Visser
Omdat ik
kritisch ben
koop ik
Pas-Tunette
Vlees is de hoofdschotel
voor extra feestelijk eten!
^^^/u/ectÏF,
B
8
8
B
B
B
fl
B
B
fl
B
B
B
fl
B
B
B
PAPIEREN
PORTRETTEN
Heeft u al TV?
TEXTIELHUIS ZEGEL
In gesprek met
door Gui Fortgens
ONTWIKKELEN EN AFDRUKKEN
H kerstrollade
echt iets aparts
royaal soepcomplet tt
voor de liefhebbers
speciale kerstschotel
1,78
Hogerstraat
16
Te koop aangeboden
K. Dogger
/A. A.B. club TEXEL
De stichting
Kraamzorgcentrum
geen spreekuur
Als ik bij een boer te praten ga, en
i'k weet daarbij dat hij van brabantse
stam is, dan reken ik op een slap
bakkie. Nu heb ik een eindeloze
hekel aan zo'n week kopje koffie,
maar die morgen in het laatste huis
aan de Schilderweg was hij aller
minst slap. Integendeel. De vrouw
boerin kan ik niet meer zeggen,
want ze woont in een burgermans
huis binnen de bebouwde kom, en
dan verwacht je dat een boerin
eigenlijk geen boerin meer is) ser
veerde een sterke kop koffie, zoals ik
het thuis ook gewoon ben.
Ik mag niet zeggen, dat het mij frap
peerde, maar het was toch tegen de
verwachting in.
Het was óók verrassend voor mij
toen er voor de boer. tegenover wie
ik zat, een fikse stapel post werd
binnengebracht. Veel vakbladen,
dacht ik zo op het eerste gezicht.
Ik had mij ingesteld op een gesprek
met een rentenierende agrariër, die
de zaak voor het grootste deel uit
handen heeft gegeven, en dus niet
meer geacht wordt veel post te ont
vangen. Want hij is toch in ruste?
Dat waren van meet af aan twee af
wijkende gegevens, geen uitgespro
ken symbolen van anders-dan-ande-
ren, maar toch wel aanwijzingen die
er op duidden dat een traditionele
benadering hier niet de geijkte was.
Nu moet ik eerlijk zijn; want al
ben ik er met de Papieren Portretten
altijd op uit gesprekken met g e-
w o n e mensen te hebben, vooraf
moet ik toch wel overtuigd zijn dat
er sprake is van enkele accenten in
het patroon van leven en denken.
Dat ik bij Th. R u 11 e n (66) voor
een uurtje te gast mocht komen, had
wel degelijk met dergelijke accenten
te rnaken, accenten waar ik van
weet, maar die met de koffie en de
stapel post in de eerste minuten al
op onverwachte wijze een kleine de
monstratie kregen.
Wat was mijn opzet? Dat was op
bezoe'k te gaan bij een boer die
succes heeft gehad, die van tradi
tionele wegen is afgeweken en de
leeftijd heeft bereikt om het alle
maal eens te overzien.
Waar is hij vandaan gekomen, want
hij is geen geboren Texelaar. Waar
om heeft hij van zijn bedrijf in De
Eendracht zo'n exclusief stuk vee
houderij gemaakt? Is er een sleutel
op dat succes te vinden? Geeft hij de
Nederlandse boer nog een kans voor
de toekomst?
Als de koffie eenmaal op tafel staat,
en we zo maar wat over koetjes en
kalfjes (zo'n afgezaagde uidrukking
krijgt onder deze omstandigheden
weer zijn oorspronkelijke inhoud
terughebben gepraat, zetten
we de klok een flink eind terug.
Ik vraag
Wanneer ben U naar Texel ge
komen, Rutten
Hij vertelt dat het in 1948 was.
Daarvóór was hij nog brabander, ge
boortig van Uden, boerenzoon, van
1928 tot 1948 een boerderij van 30
ha. exploiterend in Venhout.
Als ik zijn melding van de streek
van herkomst vergelijk met het be
drijf dat op Texel mede onder zijn
handen is uitgegroeid tot een uniek
loopstalsysteem. waar zo'n 75 dieren
in produktie zijn, en een even groot
aantal stuks jongvee gehouden
wordt, dan is het duidelijk dat Rut
ten van heel nabij getuige is geweest
van een opmerkelijk stuk uit onze
agrarische geschiedenis.
Want als we het Brabantse Uden
aan het begin zetten en De Een
dracht als uitloop nemen, betekent
dat zoveel als het hebben meege
maakt van de veehouderij in haar
armetierigheid van kort na de eeuw
wisseling, maar ook van de groei,
aan de hand van de wetenschap
tot superbedrijf naar de meest mo
derne normen veel produktie,
weinig arbeid, dus automatisering,
om het maar kort samen te vatten.
En juist wat dat oude betreft, zijn
Rutten en ik een beetje verwant.
Zijn jeugdherinneringen slaan bij
mij aan, omdat ik eens was studie
heb moeten maken van die vroegere
Brabantse armetierigheid, die overi
gens niet in Brabant alléén voor
kwam. Het is goed daar iets van te
vertellen, want het illustreert wat
een enorme stap de besten onder
onze boeren hebben moeten doen om
ook vandaag-de-dag nog boer te
kunnen zijn, „industriële boer".
Wat Rutten betreft zit er in die ver
gelijking van het Brabantse vroeger
met nu ook nog een wonderlijke
parallel. Want de Brabantse potstal
van rond de eeuwwisseling heeft
trekken gemeen met een open loop
stal van tegenwoordig.
De potstal was de plaats waar de
koebeesten gemolken werden, en
diende het vee als nachtbehuizing.
Tussen de melktijden door gingen de
koeien zo'n zes uur bij elkaar de
weiden in. Als de rogge van het land
was, zo omstreeks juli zaaide
de boer speciaal voor de beesten een
tweede gewas; spurrie. Na ongeveer
negen weken konden de dieren het
eten. Om er zoveel mogelijk profijt
van te trekken, werden de beesten
met een touw aan een paal vastge
zet, zodat ze gedwongen waren een
oppervlakte van 2V2 meter eerst
schoon af te grazen, alvorens ze een
nieuw stuk kregen.
De boer zaaide de spurrie met tus
senpozen. zodat er steeds nieuw
groenvoer was; als het allemaal mee
liep tot Sinterklaas aan toe. Vaak
hielden vrouwen toezicht op dit
„tuieren in de spurrie", zoals het
heette, en zaten met breiwerk achter
een windscherm van stro.
De potstal was vroeger ook de be
huizing van het pluimvee. Overdag
söharrelden de hennen op het erf;
tegen de avond trokken ze naar de
stal, naar de „hennenhört", een
samenstel van latten onder de hooi
zolder opgehangen, en daarop gingen
de dieren op stok.
De varkens kregen slobber van ge
kookte aardappels, en bieten, soms
met eikels en met brandnetels. Ook
kregen ze wel eens een schep meel
in hun slobber; een onmisbaar be
standdeel van het voer was dit be
paald niet, vooral ook omdat er nog
al wat ondermelk bij gevoerd werd.
De boer van die jaren „boerde" met
primitieve middelen, en het kwam
zijn portemonnee niet ten goede. Pas
toen landbouwonderwijs en nóg wat
later landbouwvoorlichting genoten
kon worden, werd het beter.
Toen Rutten in 1948 naar Texel, naar
De Eendracht kwam, kon hij dan ook
bogen op gedegen landbouwonder
wijs en veel ervaring. Hij kreeg 130
ha. verwaarloosd land te beheren,
vergiftigd door de herik, van erg
lichte kwaliteit en heel droogte-
gevoelig.
Hij koos voor gemengd bedrijf, bond
de strijd tegen het onkruid aan, en
won de slag. In 1952 waren de ak
kers praktisch onkruidvrij. Maar op
1 februari 1953 bij de grote ramp
ging zijn hele boerenbedoenmg on
der water; drie maanden is hij met
zijn gezin van het bedrijf weg ge
weest. Dat jaar „oogstte" hij twee
tot tien mud graan per hectare.
De grote ombouw van zijn bedrijf
tot het open-loopstal-systeem da
teert eerst van 1959, na veel voorbe
reidende studie en overleg met de
Rijkslandbouwvoorlichting te Wage-
ningen.
Nadat we zo wat over vroeger heb
ben zitten praten en samen ook nog
even naar De Eendracht zijn geweest
om de geur van mest en warme die
ren op te snuiven, is mij het beeld
van Rutten eigenlijk wel compleet.
Hij past wel in de lijst, maar die lijst
moet niet te klein zijn. Hij is geen
miniatuurtje, ook al is hij klein van
gestalte, en zou je bij een eerste ont
moeting eerder aan een handelaar
denken dan aan een veeboer.
Maar met zijn handdruk geeft hij
meteen door wie hij is, zoals
iedere veeboer dat doet. Zijn hand
druk is geen hechte greep, maar een
omvatten. Zo herken je altijd de
veeboer.
Voor zijn facie is ook geen grote lijst
nodig, want hij heeft een klein
hoofd, zonder uitgesproken boerse
trekken, al kan een Brabants petje
zijn agrarische inslag wellicht met
een onthullen.
De lijst moet daarom groot zijn, om
dat hij veel omgeving nodig heeft,
veel achtergrond, een wijde horizon.
Rutten is een voorstander van het
middelgrote boerenbedrijf. Daarin
ziet hij nog heil voor de boer
Hij zegt
Wij groeien er wel duidelijk naar
toe, dat in de nabije toekomst
minimaal 30 tot 35 ha. nodig zijn
om een boer aan een redelijke
boterham te helpen. Maar ik ben
geen voorstander van monster
achtig grote bedrijven, want dan
gaat het verschijnsel van te wei
nig energie op te veel grond ont
staan, mee een averechts resul
taat. Door de E.E.G. zitten we in
een overgangsstadium, maar ik
ben het niet eens met die pessi
misten die binnen afzienbare tijd
voor de boer in Nederland geen
mogelijkheden meer zien. Boeren
zullen blijvend onmisbaar zijn.
Een ander punt is echter de
houding van de overheid bij deze
structuurverandering in het boe
renbedrijf. Het gevaar is niet
denkbeeldig, dat de bemoeiing
van de overheid gaat afnemen
naarmate de bedrijven groter
worden Ik ben een voorstander
van geleide economie. die moe
ten we houden, want daar varen
we wel bij maar niet de ge
leide economie die op een dub
beltje wordt uitgeknobbeld.
Rutten zo horende spreken, begrijp
ik de zin van de grote stapel post.
Bij wil altijd goed georiënteerd zijn
en niet „achter". Niet eens omdat
hij nog zo nauw bij de dagelijkse
leiding van het bedrijf, dat naast
veel vee ook nog veel pootaardappe-
len en andere akkerbouwgewassen
bevat, betrokken zou zijn ik doe
nog wel mee voor de Eendracht, zegt
hij, méar in firmaverband met mijn
twee zonen en ik hoop juist dóardoor
zo zachtjesaan de gehele leiding uit
handen te geven maar omdat
zijn horizon tot buiten de lijst door
loopt. Dat verklaart tevens zijn be
langstelling voor en bemoeienis
met het organisatorische deel in het
bedrijfsleven.
Ik heb nooit langs de kant willen
staan om alleen maar toe te zien;
ook in mijn jeugd niet. Ik heb
altijd graag mijn partij meege
speeld. maar zo langzamerhand
voel ik mij een beetje op mijn
retour en daarom stoot ik gelei
delijk de mij toebedeelde functies
af. Ik vind dat verstandig voor
mijzelf en het geeft de jongeren
de kans om zich te ontplooien en
belangstelling te wekken. Want
zo moet het toch zijn? Ik mag
graag wat in mijn tuin werken
en in m'n druivenkas en ik ben
ook nog wel wat gesteld op de
jacht, waarin ik van collega's nog
heel wat leren kan; je bent dan
in 't vrije veld, in de vrije onbe
zorgde natuur en je vult er heer
lijk je tijd mee Samenvattend
zie ik het zó: als ik iets betekend
en bereikt heb, heb ik dat lang
niet aan mijzelf alleen te danken,
maar vooral ook aan de grote
werkzaamheid van mijn 2 zoons
en de grote arbeidzaamheid van
het personeel, waarvan ik vooral
noemen wil de gebroeders Hen
drik en Piet van Duren, verder
de prima samenwerking met de
Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst
de chemische onkruidbestrijding,
de vrij intensieve mechanisering,
die mogelijk wel eens iets aan de
ruime kant was, en een van na
ture wat ondernemende inslag,
die ik in m'n jeugd reeds bezat.
Had ik inder.tijd wat meer onder
nemingsgeest en vooral durf ge
had, dan had nog meer bereikt
kunnen worden. Ik geloof, dat
veel jonge boeren te bang zijn
om „de voeten verder uit te
steken dan de lakens lang zijn".
Met niets ondernemen wordt
nooit iets verdiend.
In het gesprek met Rutten vraag ik
mij soms af met welk soort boer ik
eigenlijk te maken heb. In zijn wijze
van betogen hecht hij weinig waarde
aan tradities (en zin voor traditie is
toch een typisch boerentrekje?), hij
benadert de boerenproblemaliek
meer als amateur-planoloog en
manager, dan als veehouder.
Hij dubt niet over het kleine détail,
maar heeft een frisse kijk op de ont
wikkeling in grote lijnen.
Maar tóch is hij een boer. Want zo
maar midden in een betoog geeft hij
een kreet weg „Boerenland in
boerenhand", zegt hij. Dan ben ik
toch, en het doet me deugd dat te
ervaren weer thuis bij de ware
boer, doortrokken van het agrarisch
sentiment; dat is onafhankelijk
heid, wat strijdlust en standsbewust
zijn, dat het maar moeilijk kan heb
ben, dat zoveel grond in Nederland
in niet-agrarische handen raakt.
Als we uitgepraat zijn, en ik al zo'n
beetje ben opgestaan om te vertrek
ken, wordt er nog een kop koffie
aangeboden.
Heus, in Brabant zou ik geweigerd
hebben (en ik zou ook zonder bele
digend te z;jn hebben kunnen weige
ren). maar hier in het laatste huis
van de Schilderweg zeg ik graag
ja
FOTO LANGEVELD 0E R00IJ N.V.
F S
zg^g^ggggzs
runder 4,40
varkens 4,20
paarden 3,50 per 500 gram
D rosbief rund 4,50
11 rosbief paard 3,60
jj varkensfricandeau 4,20 p. 500 gr.
blinde vinken 90 cent
slavinken 45 cent per stuk
snitsels 1,10 per 100 gram
grote pot knakworst 2,10
150 gram poulet, 150 gr. qq yi
gehkat en mergstaaf ±^Jö
hele kalkoenen
kalkoenbout tl
botermalse braadkuikens tï
kippenpoulet 250 en 500 gr |j
bestaande uit ham, snij-
worst en gebraden gehakt
samen 300 gram voor
een smakelijke metworst
runder 2,50
paard 2,20 per 500 gram
maak van utv kerstmaaltijd een echte feestmaaltijd
geef s.v.p. vroegtijdig uw bestellingen op
3 stuks i.p.st.z. vierpersoons
CARAVANS (Bleubird 1962)
afm. lang 4.50 m., breed 2.00 m., hoog
(binnen) 1.90 m„ met zonneluifel, 4 lig
stoelen, buitentafel etc.
Volledig ingericht(dekens,serviesgoed, kook-
inventaris etc.)
Elemert 10
Den Burg
De officier van Justitie in het arrondissement
Alkmaar brengt ter algemene kennis dat bij on
herroepelijk vonnis van de arrondissements-recht-
bank te Alkmaar van 2 december 1965, gewezen
in de zaak van de gemeente Texel, als eiser,
tegen A. Uitgeest, weduwe van P. J. Appelboom,
als gedaagde, en P. Uitgeest, als interveniënt is
uitgesproken de onteigening ten behoeve van de
gemeente Texel van het perceel, kadastraal be
kend gemeente Texel, sectie K nummer 1863 met
bepaling van de schadeloosstelling op f30.270.-
voor gedaagde en op f57.451.- voor interveniënt
met veroordeling van eiser in de kosten van het
geding.
De Officier van Justitie,
Jhr. Mr. A. Reigersman.
Zondag 19 december a.s. wordt de uitge
stelde
puzzel-betrouwbaarheidsrit
verreden. Dit is de laatste rit voor het
kampioenschap 1965. Start 14 00 uur indu
strieterrein.
Prachtige collectie T.V.
toestellen. Na afspraak in
werking te zien. Ook re
paratie aan alle merken
radio en T.V. toestellen.
Op alle verkochte toe
stellen 3 maanden garan
tie.
J. VAN WIJNGAARDEN
Heemskerckstraat 5.
Oudeschild
Telefoon (02220) 2695
van het Witte Kruis van Den
Helder en omstreken.
In verband met de feestdagen is er in de
maand december
Ik kijk, vergelijk en keur goed vóór
ik iets koop. Vooral mijn foundation
koop ik met zorg.
Waarom?
Ik houd van foundations in perfecte
persoonlijke pasvorm. Maar ook
moeten ze modieus zijn.
Daarom is mijn keus steeds gevallen
op Pas-Tunette. En omdat ik houd
van een zaak met een persoonlijke
service, heb ik ook mijn adres al
bepaald.
Korselet, Lycraen nylon-satijn. Op-
tilon ritssluiting in het voorpand
43.50
