Cjroen r/jwarL-Jexels in het hart.
Merkwaardig ,fabrieksschip' wordt
vandaag te water gelaten
BOXEN
K. Hoogerheide nam afscheid
van TEM, o.l. school, visserij
en gemeente
Drie echtparen herdachten
55-jarig huwelijksjubileum
FILMNIKIÏWS
'de worsteltent'
gebouwd in opdracht van Verenigde Schelpvisexporteurs
oor kokkelvisserij
op
Waddenzee
KOELEN OI
VRIEZEN?
fa Gebr. Schoorl
Schagen-Dogger, Bakker-Knol en Knol-Bakker
rDAG 3 MAART 1007
80e JAARGANG No. 8147
gave N.V. v/h Langeveld De Rooft
11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
jtie: Harry de Graaf, Dorpsstraat 19, De
Tel. (02220) 2058, 's avonds (02228) 410
EWO.-.VJIi
Vandaag wordt op de werf van Tj.
II arkmeijer in het Friese dorpje Strobos
len 27 meter lang vaartuig te water ge-
I iten dat onder de naam WR 79 „Vlie-
jlors" de Waddenzee zal bevaren. Het
i ierkwaardige schip wordt gebouwd in
jdracht van de Verenigde Schelpvis
xporteurs te Den Burg. Omdat voor
e afbouw zeer weinig tijd nodig is,
enkt de firma over veertien dagen te
I unnen gaan waren. De schelpvisex-
I orteurs houden zich bezig met het
I issen van kokkels, die bij hoog water
Ran de Wadden worden gewonnen en
San boord van het schip voor consump-
I e geschikt gemaakt. De WR 79 is uit-
I erust met alle daarvoor benodigde
I machines, zodat men het gerust een
1 lein fabrieksschip kan noemen.
I Merkwaardig is de „Vliehors" vooral
lm zijn bouw. Het heeft een platte bo-
1 em met een oppervlakte van bijna 200
1i2. Op opwaartse druk is zo groot,
at de diepgang van het vaartuig niet
leer dan ongeveer 50 centimeter zal
edragen. Bij hoog water kan men dus
ver de Wadden varen en met behulp
I an een speciale methode de kokkels
langen. Het nieuwe schip heeft een
anzienlijk grotere capaciteit dan het
I ude en de Schelpvisexporteurs hopen
aarom op een jaarproduktie van 500
I m aan voor consumptie geschikte kok-
I els. De kokkels worden naar Engeland
I eëxporteerd, waar de vraag vrij groot
De smaak is ongeveer die van een
I lossel, maar dat is dan ook de enige
I vereenkomst tussen de twee zeedieren.
Bekende schelp
De heer C. Blom te Den Burg, een
Ier firmanten van de Schelpvisexpor-
1 iurs, wilde ons graag iets vertellen
I ver de wijze waarop tegenwoordig de
I okkels worden gevist. De kokkel (Car-
I ium Edulis) is wel de meest bekende
1 ïhelp van het Texelse strand. In te-
I enstelling tot andere voor consumptie
I eschikte schelpdieren zoals de oester
I n de mossel, leven ze verscholen in de
I rond. Een levende kokkel ziet men
I us nooit, alleen de lege schelpen van
Ie dode dieren. Vroeger trok de kok-
elvisser te voet over het wad en trok,
chteruitlopende, een soort hark over
Ie bodem De ongeveer tien cm diep
I ittende Kokhanen zoals ze meestal
I rorden genoemd, werden zo uit de
rond getrokken en konden uit het wa-
?r worden geraapt.
Spuit
Het vissen van kokkels met een schip
lebeurt sinds een jaar of tien met be-
lulp van een spuit. De spuit wordt
evormd door negen meter lange gie-
en, die aan bak- en stuurboord naar
I uiten steken. Ze worden afwisselend
I ebruikt. Op het eind van een giek zit
I en spuitstuk, dat in de zeebodem
I teekt Met krachtige waterstralen wor-
I en de kokkels uit de modder losge-
I poeld op zodanige manier dat ze in
I en achter de spuit bevestigde korf
lerecht komen. Als de korven vol zijn
I rorden ze aan boord geleegd, waarna
we schelpen op het dek en in een trom-
I ïelzeef intensief worden gereinigd.
Wy hebben juist wat u zoekt
fa Gebr. Schoort, tel. 2550
Via een transportband komen ze dan in
een grote trechter vanwaaruit telkens
twee kookpotten worden gevuld De
kokkels worden enkele minuten ge
kookt, waarbij ze worden gedood en het
dier de harde schelp loslaat. De schel
pen zijn door het kookproces onbruik
baar geworden voor de schelpkalk
industrie en gaan daarom weer over
boord. Enorme hoeveelheden schelpen
gaan er door. Het jaartotaal bedraagt
wel 3000 ton, waarvan maar ongeveer
500 ton aan „vlees" overblijft.
'De kokhanen worden in geconser
veerde toestand geëxporteerd. Aan
boord van de „Vliehors" worden ze
gezouten of in het zuur gezet. Voor de
derde conserveringsmethode, het diep
vriezen, moeten ze naar IJmuiden.
Moederschip
De WR 79 zou men kunnen beschou
wen als een moederschip. Het blijft van
maandag tot en met vrijdag voortdu
rend op zee. Een kleinere boot, een gar-
nalenkotter, vaart voortdurend naar
Oudeschild en terug om de vangst af
te leveren. De drie firmanten, de heren
C. Blom te Den Burg, J. Blom te Oude
schild, en J. Koorn te Hippolytushoef,
blijven op de wal. De heer Blom te Den
Burg is met de zakelijke leiding belast.
Hij kan mobilofomsch contact opnemen
met schipper G. Kooij van de „Vlie
hors". Hij zorgt er o.m. voor dat de af
geleverde kokkels telkens door de VTB
worden afgevoerd. Zowel het kleine als
het grote schip zijn gestationeerd te
Wieringen. In verband met het lang
durige verblijf op zee is aan de accom
modatie voor de vijf koppen tellende
bemanning van de „Vliehors" veel aan
dacht besteed. Ook de voorraad brand
stof is voor een schip, dat op zo korte
afstand van de kust opereert vrij groot:
5000 liter. In de 7.20 meter brede
„Vliehors" zijn twee DAF dieselmoto
ren van elk 120 pk. geplaatst. Een 120
pk hulpmotor drijft de dynamo, de
pomp en diverse werktuigen aan. Het
schip is uitgerust met twee schroeven,
die in verband met de zeer geringe
diepte in tunnels zijn aangebracht.
De Verenigde Texelse Schelpvis
exporteurs bestaat in de huidige sa
menstelling sinds vorig jaar. Daarvoor
vormden de genoemde firmanten met
nog een vierde geïnteresseerde een N.V.
Deze vennootschap is opgeheven toen
de bedoelde vierde man uittrad en voor
zichzelf een schelpvisbedrijf begon
Het vissen op kokkels wordt in Ne
derland niet op grote schaal beoefend
In totaal houden er zich 9lechts drie
bedrijven mee bezig. Eén daarvan is in
Engelse handen en gevestigd te Harlin-
gen.
De door de Verenigde Schelpvis
exporteurs gewonnen kokkels gaan
rechtstreeks naar Engeland, door be
middeling van de aldaar gevestigde
agent Van Smirren. Van Smirren is uit
Nederland afkomstig en komt voor het
regelen van kokhanentransacties enke
le malen per jaar naar Texel.
Gelijk met aquariumvereniging
VANAVOND VERGADERT
SPORTVISSERSCLUB
De Sportvissersclub Texel beleeft dit
aar het eerste lustrum Het is de ver-
1 niging de afgelopen vijf jaar bepaald
iet slecht gegaan. Het aantal aange-
loten hengelaars is thans groter dan
oit: bijna tachtig. Het bestuur heeft
W het komende visseizoen een groot
antal plannen in voorbereiding. Deze
uilen hedenavond, tijdens een verga-
ering in hotel „De Graaf" onderwerp
ran gesprek zijn. Begonnen wordt om
'cht uur. Ook introducées zijn welkom.
Vanavond vergadert ook een tweede
'ereniging, die zich zij het op geheel
ndere wijze voor vissen interes-
eert: de onlangs opgerichte aquarium-
'ereniging „In aqua vita" De bijeen
komst wordt gehouden in „Eben Hac-
,®r" te Den Burg. Ook hier zijn belang-
tellende niet-leden welkom.
De heer Kasse Hoogerheide te Oude
schild nam op 1 maart afscheid als in-
casseerder-meteropnemer bij de N.V.
TEM, wegens bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd. De heer Hoo
gerheide is 37 jaar en drie maanden bij
de TEM in dienst geweest. In die tijd
legde hij een grote plichtsbetrachting
aan de dag en beschaamde het in hem
gestelde vertrouwen geen enkele maal.
Tijdens een bijeenkomsten de ver
gaderzaal van het TEM-kantoor te Den
Burg schetste directeur B. Kleinhuis
het -belangrijke werk, dat een incas-
seerder-meteropnemer verricht. Hij
vormt de sohakel tussen het bedrijf en
de gebruikers. De heer Kleinhuis vond
dat de heer Hoogerheide zich altijd een
uitstekend ambassadeur heeft getoond.
Hij was een geziene figuur in het rayon
Oudeschild, Laagte, P.H. Polder en De
Waal, ongeveer een zesde van het ver
zorgingsgebied van de TEM. Als blijk
van waardering voor de verrichte dien
sten overhandigde de TEM-directeur
een enveloppe met inhoud. Bij de af-
scheidsplechtigheid waren alle TEM-
personeelsleden aanwezig. Namens hen
werd het woord gevoerd door de heer
B. v.d. Berg, zijn oudste collega. Ook
hij overhandigde een geschenk.
Schoolschoonmakcr
De heer Hoogerheide heeft zich niet
alleen als personeelslid van de N.V.
TEM verdienstelijk gemaakt. Door zijn
pensionering verliest de o.l. school te
Oudeschild een zeer gewaardeerde
schoonmaker. Maar liefst 38 jaar lang
zorgde hij er dagelijks voor dat het ge
bouw er piekfijn uizag. Van zijn ijver
en plichtsbetrachting in deze maakte de
heer J. Visser, hoofd van de o.l. school,
woensdagmiddag uitvoerig gewag tij
dens een afscheidsbijeenkomst in de
personeelskamer van de school. Daarbij
waren het onderwijzend personeel en de
oudercommissie aanwezig. Meester Vis
ser noemde de heer Hoogerheide een
„ideale schoonmaker" die men voort
aan node zou missen. Namens de ouder
commissie en het personeel overhandig
de hij een platenbon. Blij verrast toon
de de heer Hoogerheide zich ook met
de fraaie stoel, die hij van de ouders
van de leerlingen ten geschenke kreeg.
Op weg naar de personeelskamer was
de nu rustende schoonmaker al een bij
zonder welkom ten deel gevallen. Met
zijn vrouw liep de heer Hoogerheide
door een erehaag van kinderen, die al
len waren voorzien van emmers, be
zems, dweilen en andere schoonmaak-
attributen.
Visserij
Ook met de Texelse visserij onder
hield de heer Hoogerheide nauwe be
trekkingen. Hij was onder meer belast
met de leiding van de visafslag, die te
gelijk met zijn pensionering ophoudt te
THRILLER „DE SPOOKTREIN"
OP 17 EN 18 MAART
Zoals eerder werd gemeld zal de
voorjaarsuitvoering van de rederijkers
kamer „UDI" op vrijdag 17 en zaterdag
18 maart worden gehouden in „De
Oranjeboom". Er zal een thriller wor
den opgevoerd, genaamd „De spook
trein", een stuk vol spanning, waaraan
geluidseffekten voor een belangrijk
deel zullen bijdragen.
CENTRALE OF MEERKAMER-
VERWARMING?
Telefoon 2550
Kan ook gefinancierd worden
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,30 p.
kw. -f 30 ct. incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct p. mm.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 22 februari tot en met 1 maart 1967
Geboren: Maaike Anna, dv. Haaije
Hofstee en Antje Tel; Esther, dv Lie-
kele van der Veen en Christina M. Eel-
man; Henricus J., zv. J R van der
Geest en Afina Bakker.
Overleden: Jozeph Hillen, oud 79
jaar; Jacob Krijnen, oud 79 jaar.
OPBRENGST
„ZONNESTRAAL'-COLLECTE
De collecte, die in de week van 13
tot 18 februari op Texel werd gehou
den ten behoeve van het NW TBC-
fonds heeft het mooie bedrag van
ƒ974,opgebracht. Gaarne breng ik
de dank van het fonds „Zonnestraal"
over aan allen, die hieraan hebben
meegewerkt. Wij kunnen weer met ge
noegen op dit werk terugzien en con
stateren dat in alle geledingen van de
bevolking een grote bereidheid tot het
geven van steun leeft.
Namens het plaatselijk comité,
D. D.
bestaan Geen wonder dus dat de schei
dende afslag-beheerder woensdagmid
dag bezoek kreeg van het dagelijks be
stuur van de vissersvereniging DETV.
Naast vele hartelijke woorden van
dank voor de goede samenwerking en
verstandhouding viel hem daarbij een
geschenk onder couvert ten deel, be
stemd voor aankoop van een boek.
Gemeente
Ook het gemeentebestuur heeft af
scheid van de heer Kasse Hoogerheide
genomen. Hij stond bij de gemeente te
boek als beambte in algemene dienst,
wat in de 'praktijk betekende dat de
heer Hoogerheide in Oudeschild con
tactman was. In het kader van de
functie pasten ook zijn bemoeiingen met
de visafslag. Maandag hebben B. en W.
van de heer Hoogerheide afscheid ge
nomen. Dat gebeurde tijdens de B en
W.-vergadering ten raadhuize. Burge
meester De Koning overhandigde de
traditionele enveloppe met inhoud en
voor mevrouw Hoogerheide was er een
bloemetje.
ook donkere kleur
PLAATS VOOR MEER
DEELNEEMSTERS BIJ „BETER
BEWEGEN"
Bij de cursus „Beter bewegen" die
onder auspiciën van het Overkoepelend
Orgaan van Vrouwenorganisaties Texel
onlangs weer is begonnen, is
nog ruimte voor meer deelneemsters.
De lessen zijn beslist niet zwaar en ver
lopen doorgaans in bijzonder gezellige
sfeer. Ook oudere dames zullen er be
slist geen spijt van krijgen als zij zich
laten inschrijven. De kosten bedragen
10,p.p. voor de gehele 12 lessen
tellende cursus. Elke les duurt vijf
kwartier. Dinsdag 7 maart wordt ook
in Den Burg begonnen. De lessen zullen
telkens op de volgende dagen en uren
worden gegeven:
Den Burg: Rode Kruis-gebouw, dinsdag
10 uur en vrijdag 15.15 uur;
De Koog: kantine kampeerterrein „Om
de Noord", dinsdag 13.30 en vrijdag
10 uur;
De Waal: dorpshuis „De Wielewaal",
dinsdag 15.00 uur en vrijdag 13.30 uur.
Een 55-jarig huwelijksjubileum is
tegenwoordig niet meer zo'n zeldzame
gebeurtenis, maar als drie echtparen te
Den Burg het op een dag beleven is dat
wel vermeldenswaard. Woensdag her
dachten de echtparen Schagen-Doggcr
(C. E. Gollardsrustocrd), Bakker-Knol
(„Irene") en Knol-Bakker (Jan Dirksz-
oord) dit heuglijke feit. 55 jaar geleden
stapten zij allen dezelfde dag het raad
huis te Den Burg binnen om het ja
woord uit te spreken.
Het eerst gingen we op bezoek bij de
heer A. Schagen (78) en mevrouw D D.
Schagen-Dogger (73), die sinds 15 juni
van het vorig jaar in het GoLlards
Rustoord te Den Burg wonen. Dat was
wel een hele verandering voor mensen,
die beiden in Oudeschild zijn geboren
en met hart en ziel aan de gemeen
schap aldaar zijn verknocht Al gauw
brengt vader Schagen het gesprek op de
zee, de TESO en de visserij. Geen won
der, want Albert Schagen heeft sinds
zijn 11e jaar gevarenMevrouw
Schagen heeft het zeezout ook in het
bloed zitten; haar vader was visser.
Nóóit verbaast iemand er zich daarom
over dat ook de zes kinderen zich tot
de zee voelden aangetrokken. Jonas
Sohagen vaart sinds 20 jaar op de TX
3 van B. v.d. Vis, Klaas vaart al meer
dan 25 jaar op de schepen van TESO en
ook Albert en Pieter-Jan zijn bij deze
onderneming in dienst en sinds kort
kapitein. Henk heeft jarenlang de we
reldzeeën bevaren en is nu loods bij
Vlissingen. Zelfs dochter Elly kon de
roep van de zee niet weerstaan. Tot
haar huwelijk was zij op de Texelse
boot serveerster
Vader Schagen vertelde ons, dat hij
het indertijd eerst probeerde als „stie-
kelhakker" voor 50 cent per dag. Beier
beviel het hem als „derde man" op de
TX 105 van de oude Jan Kooger Na
derhand werd hij knecht bij J. Henkes.
Schipper werd hij op de zeilbotter van
P. v.d Vis. In 1928 begon Schagen voor
zichzelf. Voor ƒ600,kocht hij van
Klaas Duinker de TX 12, een blazer.
„Die schuit bestaat misschien nog wel,
want een paar jaar geleden heeft Albert
'm nog in Amsterdam gezien. Daar
gebruikten ze 'm als woonschip", zegt
Schagen In 1936 kocht hij de TX 9 voor
ƒ440,óók van K! Duinker. De kwi
tanties van de transactie zijn er nog.
Tijdens het gesprek kijkt Schagen af
en toe met bezorgde blik naar buiten
De stormwind giert rond het rusthuis
en het is duidelijk dat de gedachten van
de zeebonk weer op de baren zijn. De
hele dag staat de radio aan, op de vis
serijband. De meeste Texelse vissers
kent hij onmiddellijk aan hun stemge
luid. Heimwee? Nee, Schagen past zich
wel aan. Hij is een verwoed kaart
speler, bezoekt alle bijeenkomsten van
de bejaardensoos en wandelt vaak Den
Burg in om te zien wat daar loos is.
Mevrouw Schagen kaart niet. Ze kan
het niet, maar ze zou er ook geen tijd
voor hebben. „Ik kom gewóón tijd te
kort. Er is hier zóveel te praten. Thuis
breidde ik veel meer dan tegenwoor
dig". Het was een gezellig halfuurtje
in de kamer van het echtpaar Schagen.
Wij kregen thee (twee kopjes), chocola
Iftwee stukken), twee koekjes en nog
een sinaasappel toe „voor onderweg".
Oudeschilders verloochenen zich niet
Bakker-Knol
Hoewel het een dag vóór het jubi
leum was, stond bij het echtpaar Bak
ker-Knol in huize „Irene" de taart op
tafel en waren diverse familieleden in
opperbeste stemming bijeen. De reden
daarvan was dat mevrouw A. Bakker-
Knol juist haar 78ste verjaardag vier
de. We vielen dus, wat men noemt, met
de neus in de boter. Mevrouw Bakker
heeft over haar gezondheid niet te kla
gen, maar haar 80-jarige echtgenoot
loopt heel moeilijk als gevolg van rheu-
ma. Ook het gezicht laat te wensen
over, maar zijn verstand is bijzonder
goed. Daar is de heer Bakker dankbaar
(Zie vervolg pagina 2)
In de jaren na 1870 wordt de Ameri
kaans-Mexicaanse grens geteisterd door
enerzijds de Amerikaanse voortvluch
tige misdadiger Ketchum en zijn man
nen en anderzijds door de gevreesde
Morales met zijn bandieten. Zo liggen
de kaarten aan het begin van „Een
revolverhcld keert terug", een onver
valste wild-west film, vol halsbrekende
actie en sensatie. De sheriff van het
grensstadje komt in contact met een
jongeman. Hij rijdt mee met de
postkoets en bewijst zijn moed door met
succes op te treden als de mannen van
Ketohum komen opdagen om het goud
uit de koets te roven. Ook bij een over
val door Morales op de veestapel van
Don Fortuna, weet hij de schurken tot
aftocht te dwingen. Geen wonder dus
dat de beeldschone Pilar, de dochter
van Don Fortuna, veel voor hem voelt.
Voorlopig eahter heeft Johnny geen
tijd voor haar. Eerst moet 'hij de moord
op de moeder van het meisje, door
Ketchum c.s. wreken. Hij weet de mis
dadiger in zijn schuilplaats te vinden,
maar dan blijkt dat Johnny de zoon
van de rover is. Zelf weet hij dat maar
al te goed, maar hij wil zich op zijn
vadef wreken omdat die indertijd bij
hem en zijn moeder is weggelopen.
Toch weet de jongeman begrip voor va
ders wandaad op te brengen. Hij kón
indertijd niet anders, zo blijkt. Enfin, in
een reeks gevechten, onder andere te
gen Morales (die écht een schurk is),
laat Johnny zien wat hij waard is om
eerst dan de Overgelukkige Pilar in zijn
armen te sluiten. De film draait zater
dagavond en zondagmiddag. (In kleu
ren toegang boven 14 jaar)
De rijke, meedogenloze miljonair
Charles Richmond wordt vermoord en
de politie stelt zich voor de vraag wie
de dader is geweest. Keus is er genoeg
want Richmond had zich vele vijanden
gemaakt. De miljonair bestuurde zijn
kleine koninkrijk met ijzeren hand; ve
len haatten hem. Aldus de aanvang van
„Spel met vuur", een film, die men
zondag- en dinsdagavond in het City
theater kan zien Tot degenen die grie
ven tegen hem hadden, behoorde de
aantrekkelijke Italiaanse verpleegster
Maria, die evenals haar voorgangsters,
haar baan na korte tijd had opgezegd,
maar korte tijd later weer in dienst
trad en met hem trouwde. Verder hoor.
de ook de kapitein van zijn jacht niet
tot de vrienden van de miljonair, even
min als Riohmonds neef en Richmonds
negerbedienden. De Italiaanse ver
pleegster, zijn tweede vrouw, kwam
tenslotte in de beklaagdenbank terecht.
Maar de politie beschikte niet over alle
bewijsmateriaal. De jonge vrouw ont
komt aan veroordeling, ook deze mis
daad was niet volmaakt. (Toegang
boven 18 jaar).
serveert kipgerechten
op 6 (zes) manieren.
