i\n i i >7i1
strijd tegen luchtverontreiniging
In 85°/o van de gevallen
kan rheuma worden gestopt
1
RIGADIER PIET EN DE SPORTCOMPUTER
BronchiEetfen
keuze uit spaarvormen met
ezing door dr G. J. Smeets
Mogelijk ermee te
leren leven
SPORTPROGRAMMA
SPORT EN SPEL
in het afgelopen weekend
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTAMDSBANK
Meteorologische waarnemingen als hulp in de
Onderzoekingen
in belang van
volksgezondheid
(van een medewerker)
I Vorige week organiseerde het „Me-
ouw De Koning Hulpcomité" een
lorlichtingsavond over rheuma. Helaas
ok de avond niet de belangstelling,
e verwacht had mogen worden. De
leider, Dr. G. J. Smeets, had in de
mwezigen evenwel een dankbaar pu-
iek en slaagde erin het inzicht om-
ent rheumatische aandoeningen aan-
eulijk te verdiepen.
Rheuma is een samenvatting van een
oep van wel 50 verschillende ziekten,
aaraan 18°/o van de bevolking bij tijd
i wijle lijdt. Er zijn evenwel ook vele
ischuldige vormen bij. Deze ziekten
srdelcn zich in 2 hoofdgroepen t.w.:
1. gewrichtsrheuma
2. Weke delen-rheuma (o.m. spit,
ischias).
De laatste vorm is onschuldiger dan
i eerste en is nooit blijvende. Slechts
in 3 rheumatische aandoeningen is de
rzaak bekend; alle ziekten hebben
ige gemeenschappelijke eigcnschap-
n; de pijn wordt beïnvloed door tcm-
ratuur, het weer, tocht en vocht, en
gunstige zin door rust en warmte.
Rheumatische aandoeningen komen
ms op de meest ongewenste ogen-
ikken terug, ook de meer onschuldige
►rmen. Gebleken is dat rheuma geen
ypische aandoening van ons klimaat is.
>k in Afrika komt rheuma in vrijwel
lijke percentages voor.
De gewrichtsrheuma laat zich weer
2 groepen verdelen t.w.;
artrose, een aandoening aan 1 of 2
gewrichten, die nog al eens met de
term „slijtage" wordt aangeduid;
atntis, een ontsteking die zich tot
alle gewrichten kan uitbreiden en
vaak in de handen begint.
Deze laatste vorm is de meest ge-
larlijke, al kan bij een vroegtijdige
handeling ernstige schade aan de ge-
richten worden voorkomen De mo-
?rne geneesmiddelen kunnen, gepaard
et rust en warmte, de ziekte in 85°/o
n de gevallen tot stilstand brengen.
Vrijdag 3 maart
n Burg, Eben Haëzer. 8 uur, Gemeente-
omi Herv. Gemeente
n Burg, Dorpshuis, Fotoclub De Kiekendief
locursus 6de les.
!B Hoorn, Schooluitvoering Jan Drijver-
lool, Revue door 6de klas, in het Dorpshuis,
ïvang 8 ,uur. Toegang voor ouders en be-
Igstellcndcn
Zaterdag 4 maart
Waal. Dorpshuis De Wielewaal, 't Ama-
rtje met het stuk „De Surprise",
n Burg, Cultureel Centrun), Uitvoering
n. Texels Fanfare.
Koog, Strandhotel Prinses Juliana, Toneel-
voering van De Duinkanters met het stuk
t dochters van Hobson".
Dinsdag 7 maart
n Burg, De Lindeboom-Texel, bridge-drive
igeclub Groot Slem, aanvang 8 uur
Vrijdag 10 maart
n Burg, Cultureel Centrum, aanvang 8 uur.
Nieuwe Komedie met „Mama, kijk, zonder
iden" van Hugo Claus.
Koog. Badhotel, Toneelavond Luberti-
ool, aanvang 8 uur.
Zaterdag 11 maart
Waal, Dorpshuis De Wielewaal. 'I Ama-
rtje met het stuk „De Surprise"
dden-Eierland, Oudercom missie M.-Eier-
d met het toneelstuk „De hit van twee
uwen", aanvang 8 uur in de voormalige
ooi
VERTROKKEN PERSONEN
'omelis Troost, van De Cocksdorp,
dcertstraat 42 naar Eelde, Wester-
n 4; Bep Outmans, van K 99c naar
itsland; Alle G Roorda, van C 115
aar Wieringen, Elft 15; Johan Boven-
eert, van H 131 naar Den Helder, Bui-
«ihaven 5; Johanna A. Dubbelaar, van
Koog, Badweg 2 naar Haarlem, Sta
dsplein 6; Trijntje Hamerslag, van
Koog, Dorpsstraat 45 naar Amster-
n, Amstelveenseweg 276hs.
Aan de bar van „Het Witte Paard"
;n enkele vlotte Rijkhuyzers een fris
nkje te drinken, rustig nippend van
i glaasje en intussen genietend van
wilde verhalen, die dikke Kobus ze
d. „Ik fiets die kerel d'r voor goed
pochte Kobus. „Waar het bij het
sen op ankomt, dat is talent. TA-
'ïT, vat je? En voor mij heeft Stalen
r geen cent talent! Een prutser is-ie.
i gorgelende wieltjesrondtrapper! Ze
ften hem beter Slappe Pier noemen!
len van peperkoek heeft-ie!"
Dat kun je hem dan mooi zelf ver-
Men leert er mee leven. Warmte
wordt toegediend door middel van ba
den, een inphraphillamp voor ondiep
gelegen aandoeningen en djn.v bestra
lingen voor diepgelegen aandoeningen.
Belangrijk is het stijf worden van ge
wrichten te voorkomen. Hiervoor is het
verrichten van enkele gymnastische
oefeningen en in erger gevallen de
hulp van een heilgymnast bijzonder
nuttig.
Speciaal ging de spreker in op het
werk van een huisvrouw, dat z.i. vaak
wordt onderschat. Uit een onderzoek
van Prof. Willinghe Prins, huishoud
kundige, is gebleken, dat een huis
vrouw per dag gemiddeld 13 km. aflegt
en 60 uur per week werkt Haar heupen
en knieën hebben bijzonder veel te ver
duren. Zijn advies aan de huisvrouwen
luidt dan ook: voorkom onnodig lopen
of staan bij de arbeid (zittend strijken!),
en neem bij een extra inspanning eens
een kwartiertje volledig rust
De inleiding van de heer Smeets
werd gevolgd door een film, die een
inzicht gaf in de huidige geneesmetho
den, de bij de rheumabestnjding wor
den toegepast. Van de gelegenheid tot
vragen werd door velen gebruik ge
maakt.
SOORTENWEDSTRIJD
BLOEMBOLLEN
Zaterdag brachten de leerlingen van
de Landbouwschool en de AJgmene
Tuinbouwcursus een geslaagd bezoek
aan de Westfriese Flora te Bovenkar-
spel. Er was een wedstrijd uitgeschre
ven, waarbij men opdracht kreeg te
zoeken naar vele bloembollenrassen. De
wedstrijd werd gewonnen door Jaap
Kager. De tweede prijs behaalde Wim
Veeger en de derde prijs werd gedeeld
door Jan Hoogewoning en Jos Witte.
tellen", grinnikte Aart Blomzaad, een
ijverige tuinbouwer „Kijk, daar komt-
ie binnen!"
En zo was het, want daar stoof Pier
binnen, nijdig als een spin en blijkbaar
van plan de puntjes nu meteen maar
eens even op de i te zetten. „Waar is
die dikke bierverkoper, die beweert dat
hij er mij gemakkelijk kan uitfietsen!?"
brulde hij.
Zelfverzekerd trad Kobus toen ach
ter de tapkast vandaan en met een
achteloos gebaar stak hij een sigaret op.
„Ik heb zo'n idee, dat je mij bedoelt,
VERLEENDE
BOUWVERGUNNINGEN
In februari hebben burgemeester en
wethouders aan de navolgende personen
de daarbij omschreven bouwvergunnin
gen verleend
De heer M. W. Koom te Den Burg,
voor de bouw van een woonhuis met
bedrijfsruimte aan de Hallerweg; de
gemeente Texel zelf voor de bouw van
een woonhuis etc. aan de R. P. Keijser-
straat te Den Burg; de heer A. de Rid
der te De Koog K 19, voor de bouw
van een landbouwschuur aan het Ko-
gelveld; de heer W. Jimmink te De
Waal W 49, voor de bouw van een
woonhuis aan de Bargerweg; de Sport
vereniging De Koog, voor de bouw van
een kleed accommodatie aan de Boodt-
laan; de heer T. Eelman te Oosterend
O 175, voor de bouw van een schuur en
garage aan de le Dwarsweg; de heer
P. J. Witte te Eierland E 120f, voor de
bouw van een garage aan de 's-Jler-
togenboschweg; de fa. Drijver te Den
Burg, voor de bouw van 21 kamphuis
jes aan de Pelikaansweg; de heer Th.
Eilander te Oudeschild, voor de bouw
van een garage-berging aan de De
Houtmanstraat; mevrouw Henstra-
Mollenhof te De Koog, voor de uitbrei
ding vn een bijkeuken aan de Brink; de
N.V. Coördinaiiebouw te Hilversum,
voor de bouw van 28 kamphuisjes aan
de Californiëweg; de heer J. Venneman
wielrenner van lik-me-zondagse-
klomp!" treiterde hij. Hij blies Pier een
wolk rook in het gezicht en vervolgde-
„Ik zou mijn fiets maar verkopen als
ik jou was. Een tientje krijg je d'r al
licht nog voor. En veel meer zul je als
wielrenner niet waard zijn als ik je
eenmaal op mijn ouwe transportfiets
verpletterend verslagen heb!" Toen
deed Kobus er nog het laatste schepje
boven op door te zeggen: „Iemand hier
beloofde me duizend gulden! Ik zal ze
je graag geven, Pier.alle duizend.
Maar dan moet je me natuurlijk wèl
eerst slaan.
te Den Burg K 93a, voor de bouw van
een woonhuis aan de Gerritslanderdijk;
de fa. Drijver te Den Burg, voor de
bouw van een woonhuis aan de Zes; de
heer F. P. Poortvliet te Gorredijk, voor
de bouw van 10 kamphuisjes te E ver
stekoog; de heer J. v.d. Vliet te Den
Burg, B 156, voor de bouw van 6 kamp
huisjes op het terrein „Dennenrust";
de heer J. Cupido te Den Hoorn, voor
de bouw van de wc met douche in de
woning Diek 6; de heer M. H Eelman
te Den Burg, voor de bouw van een
berging aan de Schilderweg; de heer C.
Schoenmaker te Amsterdam, voor de
bouw van een woonhuis aan de Joan
Hodsonstraat te De Cocksdorp.
Ho»*tdrqnk In tobI#tvorm. 95ct
OPENINGSTIJDEN
OPENBARE BIBLIOTHEEK
Maandag: \10.00 tot 12.00 uur;
Woensdag: 14.30 tot 15.30 uur en 19 30
tot 21.30 uur;
Donderdag; 12.00 tot 13.30 uur (vervalt
tijdens schoolvakanties) en 16.30
tot 17.30 uur;
Vrijdag: 14.30 tot 15.30 uur en 19 30 tot
21.30 uur.
Jeugd woensdag en vrijdag van 15.30
tot 17.30 uur.
Industrie
Dat deze meteorologische mast in
Vlaardingen is gebouwd is bepaald
door de samenwerking, die geleidelijk
is gegroeid tussen het Gemeentebestuur
van Vlaardingen en het K.N.M.I., in de
gezamenlijke bestudering van het
luchtverontreimgingsprobleem, dat
vooral in het dichtbevolkte, maar ook
met veel zware industrie bezette gebied
van de waterweg een grote rol speelt.
Hoewel de gegevens die de metingen
zullen worden verkregen wel tot het
gebied rondom Vlaardingen zijn be
perkt, zal het toch mogelijk zijn uit de
verkregen informatie ook voor gebie
den elders conclusies te trekken om
trent de mate van verspreiding van de
verontreiniging.
De mast in Vlaardingen is namelijk
mede bedoeld om het inzicht van de
meteoroloog in het verband tussen de
algemene weersomstandigheden en de
luchtbewegingen op kleine schaal, die
de verspreiding van luchtverontreini
ging beheersen, te verdiepen. Als zo
danig is de mast in Vlaardingen te be
schouwen als een project, dat voor ge
heel Nederland van de grootste bete
kenis is.
Volksgezondheid
Immers, aan de hand van de ver
kregen gegevens en van de daaruit
voortvloeiende conclusies zal het
INGEKOMEN PERSONEN
Anna A. Lugtigheid, van Zwitseland,
naar De Koog, Ruijslaan 1; Hendrik
Broekman, van Noordoostpolder, Rut
ten, Meerweg 27 naar W 3, De Waal;
Jan F. van Asselt, van Amstelveen, Bos
van Waverenstraat 49 naar K 63b; Han
E. Engel, van Epe, Vaassen, Apeldoorn-
seweg 112, naar Beatrixlaan 100, Den
Burg; Leon van Weijnen, van Doom,
Mariniersweg 7 naar H 131.
VOETBAL
Zaterdag 4 maart:
Adspiranten:
Oosterend a-Texel b, 3.00 uur
ZDH a-Tex Boys a, 3.00 uur
Pupillen:
Oosterend b-Texel b, 2.15 uur
Tex Boys a-ZDH a, 3.00 uur
ZDH b-Tex. Boys b, 2.15 uur
Zondag 5 maart:
4de klasse A KNVB
LSVV-Texel, 2.30 uur
Afdeling Noordholland
Texel 2-Succes 3, 2.30 uur
ZAP 6-ZDH 2, 2.30 uur
De Koog 2-BKC 3, 2.30 uur
Oosterend 2-Callantsoog 2, 2.30 uur
Texel 3-Geel Zwart 4, 12 uur
ZAP 7-Oosterend 3, 2.30 uur
Tex. Boys 3-HRC 7, 2.30 uur
Junioren:
Tex. Boys-Watervogels, 12 uur
Cocksdorp-Watervogels 3, 2.30 uur
Adspiranten:
Petten a-Texel a, 2.30 uur
VOLLEYBAL
Zaterdag 4 maart:
Tevoko 4-Seahawks 2 da., 14.15 uur
Tevoko 5-LOS 2 da., 15.00 uur
Tevoko-HCSC jongens, 16.00 uur
Tevoko-Lyceum jongens, 16.30 uur
MEDEDELINGEN
S.V. Texel
Het is j 1. zondag wel gebleken, dat
de strijd om de punten bijzonder fel
gaat worden. Een goede conditie is
noodzakelijk, maar dok een vaste wil
om de strijd in je voordeel te doen
eindigen. Zowel Texel als LSVV heb
ben de punten hard nodig.
Voor Texel 2 een belangrij"ke wed
strijd tegen Succes 3. Om in de running
te blijven moet er gewonnen worden
Voor Texel 3, dat zich weer goed
weerde, zal het misschien wat zwaarder
worden, maar dat geeft meer inspiratie.
De junioren zijn vrij. Adsp. a moet
weer op reis; nu naar Petten Nu de
doelpunten niet in eigen doel scoren,
jongens. D. D.
Texelse Boys
Dit weekend een beperkt programma.
Ingelast is een oefenwedstrijd tegen
ZDH in Den Hoorn. Voor elftal zie het
kastje. Terreindienst J. Koomen en R.
Beers.
ZDH
De adspiranten- en welpentraining is
deze week afgelast in verband met de
uitvoering van de Jan Drijverschool.
UITSLAGEN
VOLLEYBAL
Tevoko 1-Seahawks 1 13
Tevoko 2-Oranje Wit 30
Tevoko 1 (da)-Mivo 03
TEVOKO I- M1VO (DAMES) 0—3
Een duidelijk sterker Mivo versloeg
zaterdag Tevoko 1 dames. Tevoko bood
behoorlijk tegenstand. Het was echter
te onzeker, om het tot een goed eind
te kunnen brengen. Er werden nogal
eens wat opzetten weggegeven naar de
andere kant. Mivo strafte zo'n fout dan
direct af met een onhoudbare smash.
Setstanden waren: 1115; 815; 615.
TEVOKO 2-ORANJE WIT 2 3—0
In een bijzonder spannende en goed
gespeelde wedstrijd wisten de heren
van Tevoko 2 hun grootste concurrent
voor de kampioenstitel te verslaan. Er
werd bij Tevoko 2 voor hun doen heel
goed en bijzonder rustig gespeeld. De
eerste set werd gewonnen met 159;
de tweede set met 1513 en de derde
set met 15>11. Het was een fijne ge-
lijkopgaande strijd en is zeker een van
de beste wedstrijden geweest, die
Tevoko 2 gespeeld heeft.
Tevoko 2 behoudt hierdoor de leiding
in het klassement met 4 punten voor
sprong op nummer 2. Nog even vol
houden, heren en dan
DAMCLUB TEXEL
Uitslagen-
J Hooijberg-P. Kooiman 11
J. v. Heerwaarden-H. Bruining 11
P. Jansen-C. Groenhof 11
C. v.d. Werf-J. Vinke 0—2
C. Vinke-W. Bakker 02
E. Bonne-Jb. Koorn 20
C. v. Heerwaarden-C. Groenhof 20
P. W. Kooi-J. Schoo 02
D. v.d. Werf-J. Stam 11
J. Hooijberg en P. Kooiman speelden
een gave partij, J. v. Heerwaarden en
H Bruining een partij mét gemiste
kansen Jas Vinke maakte van de gele
genheid gebruik om op te rukken naar
de vierde plaatse terwijl C. v. Heer-
waarden opklom naar de zevende. On-r
der aan de ranglijst veranderde weinig.
E. Bonne herstelde zich enigszins, ter
wijl C. Vinke nog een trede zakte.
K.N.M.I. kunnen medewerken aan een
waarschuwingssysteem in het belang
van de volksgezondheid en van land
en tuinbouw, terwijl verdergaande ad
viezen zullen kunnen worden gegeven
bijvoorbeeld met betrekking tot de
bouw van industriële complexen, ter
voorkoming van de verspreiding van
een teveel aan vreemde stoffen in de
atmosfeer. Het is een eerste belangrijke
stap op de weg naar effectieve bestrij
ding van de luchtverontreiniging, die
anders op den duur een groot deel van
ons land onbewoonbaar zou maken.
4%tot 6
De bank waar u zich thuis voelt!
Van de luchtverontreiniqinq ziet
men vaak slechts twee aspecten;
enerzijds de luchtverontreiniqinqbron-
nen, zoals de industriede ruimtever-
warminq en het weqverkeeren an
derzijds de qevolqen, als de schade
voor land- en tuinbouw enwat
sterk tot de mensen spreekt, het ge
vaar voor de volksqezondheid.
De stoffen, die de luchtverontreini
qinq veroorzaken worden in de atmos
feer verspreid en de beweqinq van
deze vreemde stoffen wordt naqenoeq
geheel bepaald door de beweqinq van
de lucht, door de richtinq en de snel
heid van de wind.
Wanneer de verontreiniging van de
atmosfeer wordt veroorzaakt door zwa
re deeltjes, zoals bijvoorbeeld roet, dan
zal deze verontreiniging over het alge
meen niet over grote afstanden ge
transporteerd worden, aangezien de
zwaardere deeljes dicht bi] de veront
reinigingsbron zullen neervallen. An
ders is het echter qesteld bij qasvor-
miqe verontreinigingen, zoals zwavel-
dioxyde en fluorwaterstof, die over
qrote afstanden in de atmosfeer kun
nen worden verspreid.
Luchtverontreiniqinq wordt op uit
eenlopende hooqten in de dampkrinq
qebracht, van de qrond af door motor-
rijtuiqen, tot op een hooqte van onge
veer 200 meter uit de hooqste schoor
stenen in de industrieqebieden.
Teneinde voldoende kennis te ver
krijgen van de beweging van de lucht
in verschillende luchtlagen (een meteo
rologisch probleem), heeft het K.N.M.I.
in de Broekpolder te Vlaardingen een
meteorologische mast doen bouwen met
een hoogte van 80 meter, waarmee me
tingen zullen worden verricht.
Hoewel verkenning van de luchtbe
weging tot op een hoogte van 200 me
ter wenselijk zou zijn, geeft deze mast
van 80 meter hoogte reeds een zeer
nuttige informatie over de luchtbewe
ging in belangrijke luchtlagen.
Op hoogten van 10, 20, 40, 60 en 80
meter worden zowel windsnelheid als
windrichting gemeten. Daarnaast wordt
nog waargenomen op afzonderlijke
mastjes van 5 en 10 meter hoog.
Informatie
Met het waarnemen van de wind
snelheid en ;de windrichting is nog
niet allt informatie verkregen, die
voor het beoordelen van het gedrag
van de verontreiniging in de atmosfeer
noodzakelijk is. Want behalve een ver
plaatsing van de verontreiniging vindt
ook een verspreiding plaats. Een wolk
je met een doorsnede van 10 meter bij
voorbeeld, krijgt terwijl het als geheel
met de wind meedrijft, geleidelijk een
grotere doorsnede. Na een zekere af
stand bijvoorbeeld 100 meter te hebben
afgelegd, is de doorsnede verdubbeld
en dus 20 meter geworden en zo gaat
dat verder.
Deze uitbreiding van de wolk veroor
zaakt door de onregelmatige fluctuaties
die over de gemiddelde wind zijn ge-
superponeerd en die iedereen wel kent
als windstoten, die tijdens krachtige
noordwestelijke wind langs het strand
of in het open veld optreden. Deze
windstoten zijn er altijd. Alleen vaak
veel zwakker dan bij de genoemde
krachtige noordwestelijke wind. Nu
eens wordt een deel van de verontreini
ging door een dergelijke windstoot naar
links verplaatst, dan weer naar boven,
naar rechts en naar beneden en hier
door dijt de wolk uit.
VVindvaantjes
Deze windfluctuaties kan men meten
met behulp van speciale lichte wind-
vaantjes die zowel om een verticale als
om een horizontale as kunnen draaien
en die daardoor behalve de horizontale,
ook de verticale luchtbewegingen aan
geven. Van deze vanen zullen er voor
lopig twee op de mast worden geplaatst
en wel op 30 en 70 meter hoog.
COPYRIGHT STUDIO AVAN
De onregelmatige luchtbewegingen
blijken in sterke mate te worden be
paald door de verticale temperatuur-
verdeling en deze wordt eveneens
waargenomen en wel op dezelfde ni
veaus als de wnid en bovendien op
hoogten van twee meter en van 1 deci
meter boven de grond.
Luchtverontreiniging kan door de
neerslag uit de atmosfeer worden ge
wassen. Dit betekent, dat ook de neer
slag dient te worden gemeten.
Roet
Sommige vormen van luchtverontreL
mging, zoals bijvoorbeeld roet, kunnen
de zonnestraling voor een deel onder
scheppen. Derhalve wordt ook de totale
straling gemeten, zoals trouwens ook
op een vijftal andere plaatsen rond
Vlaardingen geschiedt.
Tenslotte de luchtverontreiniging
zelf. Het ligt in de bedoeling het gehal
te aan zwaveldioxyde dat de lucht
bevat op een drietal hoogten, bijvoor
beeld aan de de grond, op 40 en op 80
meter, te meten. Ook de Gezondheids
organisatie van TNO zal zijn metingen
in het gebied rond de toren intensive
ren. Zo wordt de mogelijkheid gescha
pen het verband te leggen tussen de
plaatselijke meteorologische omstan
digheden en de mate van luchtveront
reiniging.
Alle metingen, de gemiddelde wind
op zes niveaus, de windfluctuaties op
tenminste twee niveaus, de tempera
tuur op 7 niveaus, de straling, de neer
slag, het SOs gehalte van de lucht, moe
ten worden geregistreerd en uitge
werkt. Aangezien het ondoenlijk zou
zijn al deze gegevens op papier uit te
werken, wordt het grootste deel van de
waarnemingen direct in ponsband ge-
ponsd op een zodanige wijze, dat be
werking met behulp van een computer
mogelijk is. In de loop van 1967 zal
worden overgegaan tot het vastleggen
van de waarnemingen op magneetband.
Alle registreerapparatuur is of zal wor
den opgesteld in een bedieningsge
bouwtje, dat zich naast de meteorolo
gische mast bevindt
