Cjrom "Zwarts-Jexels in het harL,
Pieter Mosk: 40 jaar
veeverloskundige
GEEN TIJD
VOOR
JUBILEUM
„PRIMA VAKMAN EN EEN HEEL BESTE KEREL!
sosi^sa
Bakkers Ijzerhandel
VRUDAG 8 APRIL 1966
TEXELSE
79e JAARGANG No. 8056
Uitgave N.V. v/h Langeveld de Rooty
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
Redaktie: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
COURANT
SCHAPENBOET AFGEBRAND
OOSTEREND Dinsdagavond om
9.10 uur werd ontdekt dat de schapen-
boet van de Doopsgezinde Kerk, nabij
de Koningsweg bij Oosterend, in lich
terlaaie stond. Er werd alarm geslagen,
maar de brandweer zag direct dat de
victorie van de Rode Haan een feit was
en liet de boet rustig uitbranden. De
politie is doende met een uitgebreid on
derzoek naar de oorzaak van de brand.
Vast staat dat de huurder, de heer S.
Kikkert, er een week tevoren voor het
laatst in was geweest. Waarschijnlijk is
dat anderen zich woensdag in het hooi
hebben opgehouden en niet voorzichtig
zijn geweest met sigarettenpeukjes. De
150 jaar oude boet (met stenen voor
front) was kort tevoren nog van nieuw
riet voorzien. Bij de brand ging een
kunstmeststrooier ter waarde van
ƒ8500,verloren, 80 hooiruiters, en
kele voerbakken en een hoeveelheid
hooi, dat eigendom was van de heer Jac.
Visman. De heer Visman raamt zijn
schade op ƒ2000,De boet had een
waarde van ongeveer ƒ5000,
SIMON WITTE LIEP VIERDAAGSE
IN ISRAËL
De heer Simon Witte is wandelaar in
hart en nieren. In diverse wandeltoch
ten, waaronder de vierdaagse in Nijme
gen, liep hij mee, maar dit jaar wilde
hij eens wat anders. Zo besloot hij deel
te nemen aan een vierdaagse wandel-
mars (4 x 35 km.) in Israël en er gelijk
maar een vakantie aan vast te koppe
len. Woensdag was Simon weer thuis,
zeer voldoen, want hij kan terugzien
op achttien bijzonder interessante da
gen.
De 4-daagse in Israël is groots opge
zet- Er deden dit jaar 15.000 wandelaars
aan mee De groep Nederlanders, die
zich bij de KNVvLO hadden gemeld,
telde 33 man. Per KLM en El Al werd
gereisd. De wandeltocht (in de omge
ving van Jeruzalem) voerde langs tame
lijk slechte wegen en paden, maar was
toch niet bijzonder zwaar. Ook het weer
was gunstig. Er waren dan ook geen
uitvallers en de hele Nederlandse groep
was compleet toen men op de laatste
dag feestelijk Jeruzalem binnentrok.
De rest van de tijd heeft Simon door
het hele land gezworven. Overnacht
werd in jeugdherbergen. Hij was in Tei
Aviv, Haifa en Nazareth, waar de ge
boortegrot werd bezichtigd. Een merk
waardige ervaring was het zwemmen in
de Dode Zee, waarin men door het hoge
zoutgehalte een sterk drijfvermogen
krijgt. „Ik kon daar eigenlijk niet een
goed zwemmen, want het was niet mo
gelijk mijn benen onder water te hou
den!" In de Negeb-woestijn zag Simon
een luchtspiegeling: een landschap met
water dat bij nadering verdween en
niets dan een dorre zand- en steen
vlakte bleek te zijn. Ook het meer van
Tiberias werd bezocht en de plaats van
de wonderbare broodmenigvuldiging.
Ook andere, uit de Bijbel bekende
plaatsen werden bezichtigd. „Het was
een geweldige belevenis", zegt Simon.
VOLKSWAGEN OVER DE KOP
DE KOOG Rijden met te hoge
snelheid was er de oorzaak van dat de
vertegenwoordiger R. C. Stibbe uit
Haarlem dinsdagochtend met zijn
Volkswagen een buiteling maakte. Het
ongeluk gebeurde in de verraderlijke
bocht van de Boodtlaan, waar al vaker
ongelukken zijn gebeurd. De heer
Stibbe kwam uit de richting van de
Ruigedijk. Hij verloor de macht over
het stuur, kwam in de berm terecht en
sloeg minstens driemaal over de kop.
De auto werd zeer zwaar beschadigd en
zal waarschijnlijk niet meer kunnen
worden gerepareerd. De vertegenwoor
diger brak een sleutelbeen.
Na 41 jaar
MEVROUW I. ROEPER-ROEP
VERLIET P.T.T.
DE WAAL Mevrouw I. Roeper-
Roep heeft per 1 april haar dienstbe
trekking bij de P.T.T. verlaten. Zij
heeft, in verband met het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd, na 41
jaren als kantoorhoudster te De Waal
werkzaam te zijn geweest, in besloten
kring afscheid genomen van haar direc
tie uit Den Helder en haar collega's.
Uit de woorden, die daarbij werden
gesproken, bleek wel, dat men het werk
van mevr. Roeper altijd zeer gewaar
deerd heeft. Het was jammer, dat haar
gezondheid er de laatste jaren wel eens
de oorzaak van was, dat zij niet in
staat was zelf plaats te nemen achter
het loket. Mej, Eelman uit Oosterend
heeft haar altijd op uitstekende wijze
vervangen en zal dit ook voorlopig
blijven doen.
Bescheiden als mevr. Roeper is, heeft
zij er de voorkeur aan gegeven met
stille trom te vertrekken. De hulde, die
haar vorig jaar zo onverwacht ten deel
viel bii haar 40-jarig ambtsjubileum,
heeft zij tevens beschouwd als een af
scheid.
Het is de wens van alle Waalders en
vele vrienden daaifouiten, dat zij nog
vele jaren in goede gezondheid van
haar pensioen zal mogen genieten.
Verschuilt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenvtandsbank; Coöp. Boe*
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p.
kw. 30 ct. incasso. Adrcrt.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
OVERDENKING
„DE HEER IS WAARLIJK
OPGESTAAN"
De boodschap van Pasen Pasen
toen daar in Palestina, ruim 19 eeuwen
geleden, en Pasen nu hier bij ons in
1966.
Van daaruit is deze boodschap van
toen door mensen de wereld ingedra
gen, heeft anderen bereikt, heeft ons
bereikt en bereikt ons ook weer
met Pasen dit jaar.
De boodschap bereikt onze Christus-
loze, geloof-loze leven, maar het blijft
een bericht, meer niet. Zoals ons andere
berichten bereiken. Het bericht bereikt
ons, maar het „doet ons niets", het doet
niets aan ons leven het verandert ons
leven niet, het vernieuwt ons leven
niet. Even is daar ieder jaar weer die
„ontmoeting" met Christus als de Opge
stane, maar vaak blijft ook in die ont
moeting de vervreemding, overheerst
het met-herkennen bij „gelovige" en
„ongelovige". En het hart blijft koud en
het leven onveranderd, niet-vernieuwd,
niet-verlost, niet-verheerlijkt, want in
wezen niet werkelijk bij dit gebeuren
betrokken.
Dat „gebeurt" pas, waar dit bericht
op ons leven in gaat werken, waar wij
ons er aan bloot gaan stellen, waar het
geen lo(o)s bericht blijft, dat met even
veel recht door andere berichten weer
sproken kan worden. Immers juist van
dit bericht geldt, dat het
is van bevoegde zijde
wedersproken,
men late zich geen knollen voor
citroenen verkopen".
(Achterberg).
We raken er alleen dan met ons hele
leven werkelijk bij betrokken, als wij
het gaan „ontdekken" in het wijde ver
band van Gods plan met het leven, als
wij het gaan „ontdekken" als Gods
grote „Ja" tegen het Leven.
Maar dat is al geen zaak van „ont
dekken" meer, maar van „de ogen ge
opend" krijgen, van het geloof geschon
ken krijgen, wat hetzelfde is als: hier
uit gaan leven nieuw gaan leven.
Het leven gaan leven als een blij ge
tuigenis, als een vreugdevolle belijdenis
van Hem, die alles nieuw maakt: het
Leven tot en met de dood.
L. Koopmans.
VOLKSWAGEN REED DOOR NA
AANRIJDING
De 19-jarige J. C. D. uit Oosterend
reed met te hoge snelheid over de Oos-
terendenveg. waardoor hij nabij Harke-
buurt uit de bocht vloog en de afraste
ring van de heer G Schraag ramde. Er
ontstond nogal wat schade en ook de
Volkswagen, die in Den Burg was ge
huurd, had krassen en deuken opgelo
pen. D. reed echter door en bracht de
wagen terug naar de verhuurder, waar
hij met een gefantaseerd verhaal de
schade verklaarde Toch wist de politie
dezelfde avond nog achter de naam van
de brokkenmaker te komen, na een tip
gebeuren. Het bewijs werd gevormd
van iemand, die de aanrijding had zien
door een stuk van een achterlicht, dat
op de plaats van het ongeluk werd ge
vonden en dat afkomstig bleek te zijn
van de Volkswagen.
De Scholengemeenschappen
VRAGEN VAN MEVR. J. KONING-
BRUIN AAN B. EN W.
Mevrouw J. Koning-Bruin, raadslid
voor de PvdA, heeft bij het gemeente
bestuur de volgende vragen ter beant
woording ingediend
1. Hebben burgemeester en wethou
ders er kennis van genomen, dat
blijkens een bij de Tweede Kamer
ingediend wetsontwerp de z.g.
„Mammoetwet" op 1 augustus
1968 in werking zal treden?
2. Onderschrijven zij in bevestigend
geval de wenselijkheid, dat de
beide scholengemeenschappen, tot
de vorming waarvan de gemeente
raad op 29 juni 1965 in principe
besloot, ook op deze datum met
hun werkzaamheden kunnen aan
vangen?
3. Indien deze wenselijkheid wordt
onderschreven, kunnen burgemees
ter en wethouders dan aangeven
hoe zij zich de uitvoering van ge
noemd principebesluit denken en
hoe hierover door de beoordelende
instanties wordt gedacht?
4. Zou het gezien de ingewikkelde
problemen, die nog aan de voorbe
reiding en functionering van de
beide scholengemeenschappen ver
bonden zijn niet wenselijk zijn
voor beide scholengemeenschappen
voorbereidende adviesorganen in
te stellen, waarin voor een vlotte
werkwijze dan ook de verschillen
de onderwijsinspecties zouden zijn
vertegenwoordigd?
Verwacht wordt dat B. en W. in de
raadsvergadering van donderdag 14
april zullen antwoorden.
Piet Mosk heb immers ook zo'n haak,
zeiden ze dan. Ja, stom wès het!"
Verrassingen
Moeilijkheden zijn er in vele soorten.
Nog steeds staat Mosk van tijd tot tijd
voor gevallen, die hij niet eerder mee
maakte. Dan profiteert hij niet van zijn
ervaring, maar handelt instinctmatig.
„Het vak biedt veel verrassingen. Het is
dan een kwestie van aanvoelen", zegt
hijzelf.
Schapenhouders, die de hele nacht
niet willen of kunnen waken bij hun
beesten helpt Piet Mosk door zijn
wachtdienst. Op het ogenblik zijn er
vijf boeren uit de omgeving van Oos
terend bij aangesloten. Vanaf 9 uur
houdt Mosk bij allen een oogje in het
zeil; als hij voor een moeilijk geval
wordt weggeroepen, wordt hij vervan
gen. Een andere bijverdienste is het
kappen van hoeven en castreren.
Gunstige invloed K.I.
Het is merkwaardig, dat door de
komst van de K.I. op Texel het aantal
„kritieke gevallen" bij koeien sterk is
teruggelopen. Door het gecontroleerde
telen is de bouw van de koe anders ge
worden. Twee jaar nadat op Texel met
de K.I was begonnen, ontdekte Mosk
het al. De beter gelijnde kalveren kwa
men veel vlotter ter wereld. „Vroeger
deden ze maar wat. Elke koe moest
kalven, al was het een geit, wat het mo
del betreft. Zet de stier er maar op,
jongens! Geen wonder dat ik van de tien
soms zeven mo^t villen!"
„Villen" is eei^ngrijpende maatregel.
Met een vernuftig uitgevoerde zaag
wordt het kalf binnen de moeder in
stukken gesneden en naar buiten ge
bracht. Nu gebeurt het niet vaak meer.
Van de twintig keer dat de veeverlos
ser wordt geroepen, hoeft hij slechts
één keer op deze wijze in te grijpen.
„Gekke dingen heb ik meegemaakt.
Ik werd eens geroepen bij de gebroeders
Koning. Het was een moeilijk geval met
een schaap; ik haalde er een
lam uit. maar het was de vraag of het
zou blijven leven. Koning zegt: Pieter,
ik neem 'm mee naar de kachel, dan
komt-ie wel op verhaal. Hij zette 't
beest in een zinken melkschaal, met
wat stro en ging de kamer in. Na een
paar uur ging ik eens kijken Wat denk
je dat er gebeurd was? Koning had de
bak met het lam op het petroleumstel
gezet, maar was in slaap gesukkeld. Het
stel was hoog gaan brand en stond ver
schrikkelijk te walmen. Het lam was
gekrepeerd, het stro verbrand, maar
Koning zwart van het roet was
rustig blijven doorslapen!"
Duizenden
Hoeveel dieren heeft Pieter Mosk al
ter wereld geholpen? Zelf weet hij het
nauwelijks te schatten, „'t Loopt erg uit
mekaar. Er zijn jaren van zestig of ze
ventig stuks, maar ook jaren van 120
tot 130 gevallen. Op het ogenblik is het
vrij druk, maar de grootste golf is
achter de rug. In die 40 jaar moet ik
zowat vierduizend verlossingen bij scha
pen hebben verricht; bij koeien mis
schien tweeduizend".
UIT DE BOCHT GEVLOGEN
Woensdagochtend om kwart over tien
Burg met zijn Ford Taunus 17M uit de
vloog de heer F. Langeveld uit Den
bocht. Het ongeluk gebeurde op de
heer Langeveld kwam van De Koog en
kruising Pontweg-Gasthuisstraat. De
probeerde met een snelheid van ca. 90
km. linksaf te slaan. Dit mislukte. Op
de door de regen spiegelgladde weg be
gon de wagen te slippen en schoot de
boompjes in. Er ontstond voor enkele
honderden guldens schade aan de car
rosserie. De heer Langeveld kwam met
de schrik vrij.
OOSTEREND Het 40-jarig jubileum van Pieter Mosk (62) als veeverlos
kundige wordt niet gevierd. Zelf houdt hij niet van „omhaal en drukte" en
omdat hij zelfstandig is, is er ook geen werkgever die buiten zijn medewe
ten een receptie op touw zet. Bovendien zou er geen tijd voor zijn, want het
jubileum valt midden in het voorjaar, de drukste tijd van het jaar. Pieter Mosk
is dag en nacht paraat, want het jonge dierenleven dat deze dagen ter we
reld komt, moet vaak een handje geholpen worden. Zó vaak, dat de telefoon
van Mosk soms gloeiend staat. Voor de Texelse veehouders is Pieter Mosk
in de afgelopen tientallen jaren vaak een welkome hulp in de nood gebleken,
een vakkundige kracht, die met hulp van zijn ervaring en aanleg al heel wat
dieren van een wisse dood heeft gered en de boeren dus voor veel schade
heeft behoed. De meeste schapenhouders kennen het telefoonnummer van
Mosk uit het hoofd. Ze weten idat ze niet vergeefs draaien als een schaap of
een koe in barensnood verkeert en alleen een verloskundige redding kan
brengen. In de afgelopen veertig jaar heeft Pieter Mosk een reputatie opge
bouwd. „Hij drinkt wel eens een borrel, maar het is een prima vakman en
een beste kerel", verzekerde ons een veehouder, die in de loop der jaren een
onbegrensd vertrouwen m Pieter Mosk is gaan stellen.
In overall, ongeschoren, gereed om
direct weer ergens hulp te gaan bieden,
vertelt Pieter Mosk ons over zijn werk.
Werk dat hij liefheeft, want hij houdt
van het leven, vooral het jonge leven.
Trots gloeit op in zijn ogen als hij ver
haalt van de vele „kritieke gevallen",
waarbij hij er niettemin in slaagde zo
wel moeder als kind te behouden. „Dat
is niet alleen vakmanschap", zegt hij.
„Er komt veel geluk bij en geluk heb ik
in al die jaren echt wel gehad!"
Jong geleerd
Pieter Mosk heeft het van geen
vreemde. „Mijn vader was slager, maar
ook „filder", zo noemden ze dat toen. Ik
was een jongen van een jaar of acht
toen ik er al belangstelling voor kreeg.
Er was geen verlossing waar mijn va
der bijgeroepen werd, of ik ging met 'm
mee. Prachtig was het. Toen ik uit
dienst kwam, 21 jaar, kwam meneer
Noordijk bij mijn vader en vroeg: zou
die jongen van jou geen idee hebben
om dat verlossen te leren? Want er was
gebrek aan op Texel. Er was wel een
verloskundige, Jan Kager, maar die
man was asthmatisch en kon het niet
meer bolwerken. Een vakman was het
wel, een heel goeie. Maar je moet voor
dit wsrlc 'n gezonde ribbekast hebben.
Enfin er moest een nieuwe komen en ik
voelde er wel voor. Noordijk lichtte
mijn doopceel, informeerde bij Dirk
Mantje van Dijkmanshuizen, waar ik
gewerkt had, en ook bij mijn militaire
bazen. Nou, allemaal zeiden ze: wat
zijn ogen zien, dat kunnen zijn handen,
dus wat dat betreft kon het. Maar de
opleiding kostte zeshonderd gulden en
dat had ik niet. Dank zij meneer Noor
dijk kwam het bedrag er toch, ja, ik heb
aan hem heel veel te danken. Noordijk
zei toen: Piel, je gaat eerst één of twee
jaar voor je eigen aan de gang. Dan
zal ik zien hoe het loopt en kom je
daarna bij mij als knecht. Ik zou dan
verlossingen voor mijn rekening nemen
en hij kreeg meer tijd voor het andere
werk".
Somber begin
„Het begin was niet gelukkig, want
uitgerekend de eerste verlossing, op 3
april 1926, werd een mislukking. Dat
was een koe van Sijp Koning op By
ron". Geen reclame dus. maar later ging
het veel beter".
De nodige anatomische kennis had
Mosk thuis al opgedaan, spelenderwijs
in de slagerij bij zijn vader. Soms kocht
hij een dood kalf dat hij onder leiding
van zijn vader ontleedde. „Toch was
mijn vader geen echte leermeester, hij
verstond het vak goed, maar had geen
geduld om het een ander bij te bren
gen. Hij zei het één keer, hoogstens
twee keer maar de derde keer kon je
een trap krijgen. Zo ben ik ook. Daarom
neem ik ook geen leerlingen, ik kan het
gewoon niet!"
Bij een J?efaamd verloskundige in
Koegras, de heer Bram Stripriaan, ging
Mosk in de leer. Al na enkele weken
liet Stripriaan hem zelfstandig werken.
Zijn leermeester stierf aan miltvuur,
dat hij door besmetting van dood vee
(hij had ook een noodslachtplaats) had
opgelopen.. Bij veearts Noordijk werkte
Pieter Mosk anderhalf jaar. Hij kon het
goed met hem rooien, maar buiten het
geboorteseizoen (dat nu voor koeien
niet meer bestaat door toepassing van
K.I.) stond het werk hem niet aan. „Ik
werd zo mager als een hek, ondanks dat
ik weinig te doen had. Dat zag Noordijk
tenslotte ook wel. Ik mocht gaan en
ging groeiende heen!". Zo werd Mosk,
de ruwe vrijbuiter, zelfstandig en had
het naar zijn zin.
Op de fiets
Zijn werkgebied besloeg heel Texel,
zodat er in die eerste jaren heel wat is
afgefietst. In het begin was dat doen
lijk, want de opdrachten stroomden nog,
niet erg hard binnen. „Het eerste jaar
kreeg ik zes schapen, maar het jaar
daarop al 120!"
Het zijn alleen de abnormale geval
len, waar Pieter Mosk bij geroepen
wordt. Bijvoorbeeld als de kop van het
nog niet geboren dier verkeerd ligt. Met
een haakje van speciaal model, kan het
euvel worden verholpen en kan een
normale geboorte volgen. Bij twee lam
meren kunnen ook de poten verstren
geld zitten, waardoor de geboorte wordt
belemmerd en ook kan het moederdier
te nauw zijn gebouwd. Er zijn boeren,
die wel op de juiste wijze kunnen in
grijpen, maar er zijn er ook, die dénken
dat ze het kunnen en dan gaan knoeien,
om tenslotte m te zien dat ze toch beter
Mosk hadden kunnen bellen. Die komt
dan te laat. „Dat zie ik dan meteen:
Hier is geknoeid, denk ik dan. En met
de eerste greep weet ik al of het lam
dood is, ie voelt het direct. Dan gaat
het om het behoud van het schaap en
kan het lam me niks meer schelen. Ik
zet de haak er op en scheur het eruit,
desnoods in stukken en brokken. Maar
als ze nog leven, dan geef ik ze 95%
kans dat het lukt.
De laatste tijd wordt er niet veel
meer geknoeid. Op de landbouwschool
zeggen ze het ook: als je het niet kan
klaren, moet je de veearts of de verlos
kundige roepen. Vroeger gebeurde het,
dat de hele buurt erin mocht wroeten,
voordat ze mij riepen. Maar dan was de
hele zaak al vermoord Sommigen pro
beerden het ook met een kachelhaakje.
Pieter Mosk helpt een lammetje ter wereld.
H(j heeft het al vele duizenden malen gedaan.