JAN SWIER Taxi S ORANJEBAL EEN EIGEN HUIS? 2525 Van schelp tot bankbiljet Ook vogels „zwart kunnen zich ergeren Maandag op de markt voor iedere klant volop groente en fruit DIRK WITTE dat zorgelooszo mooi kan zijn! sturka jacks herenmode moerbeek Dus allen op naar Fa. J. H. Slaman Gras perkscheerder s schrijfbureaus XX v - V. Ge/d, het onontbeerlijke ruilmiddel der menselijke samenleving 9V Diverse oorzaken werken het zwart worden in de hand Vr. administratieve kracht DERDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 29 APRIL 1966 zo mooi en helemaal MODE t spreekt eigenlijk vanzelf, want het zijn velour sweaters, col-pullovers, pull-polo's sportoverhemden, (trenco, terlenka, elmior) truien, vesten en pullovers kortom vrijetijds-kteding van de bovenste plank uw modehuis lVs kg. Ie soort spinazie 1» 2Vs kg. 2e soort spinazie 1, 5 kroppen sla 1, 1 kg. witlof 1, 2 bossen rabarber 1, •1 bossen radijs 1, 3 komkommers 1, NU SMULLEN IN DE APPELEN 2 kg. dikke wiinsapappelen 1, 4 kg. voor 1,50 2 kg. goudreinetten 1, V/s kg. super Golden Delicious 1,25 Onze sinaasappelen zijn als een droom zo lekker 11 voor 1,25 voor 2, of 7 hele dikke 1,17 voor 2, 12 Sunkist citroenen 1, 6 dikke Surinaamse grapefruits 1, 2V2 kg. waspeen 1, 4 kg. uien 0,50 VOOR IEDERE KLANT 1 kg. Ie soort bananen 0,95 Oudeschild Dorpscommissia De Cocksdorp deelt mee, dat de kinderspelen op 30 april niet doorgaan wegens gebrek aan een speel weide. in Hotel Kikkert, met de „Ritmische Eilanders" o.l.v. Th. v.d. Wulp. Een mooi gazon krijgt U door onder houd met een grasperkscheerder Wij hebben diverse kwaliteitsmer ken, alle lopend op kogellagers, in prijzen reeds vanaf 39,75. Vraagt vrijblijvend inlichtingen bij Gravenstraat 4, tel. 2424 Autobedrijf A. Kievit SCHOONHEIDSSALON A. VAN DER SLIKKE Parkstraat 20, Den Burg, telefoon 2371. Behandeling vgl. afspraak Depositair Sans Soucis en Innoxa. Voor een betere PERMANENT slaagt U zeker in Oosterend Kapper Bakker, Tel. 203 Het Bouwfonds staat voor U klaar Aanstaande maandag kunt u alle inlichtingen krijgen over de activiteiten van het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten zoals Bouwplannen eengezinswoningen te Den Burg. Bij eigen grondbezit snelle en degelijke bouw door „Bouwsysteem BG". Overige bouwmogelijkheden in Nederland. Veilige belegging voor uw spaargelden in BG-couponschuldbrieven, rente 61/s°/o. Sparen voor een eigen huis en zekerheid kwe ken voor het eigen-woningbezit. Komt u maandag a.s. eens praten in het Dorpshuis te Den Burg van 10 - 12 uur en van 14 - 17 uur. 1 Nederlands* Gemeenten de veilige weg naar het eigen huls DOOR DE EEUWEN HEEN heeft qeld in de menselijke samenleving een zeer belangrijke rol gespeeld. Het bezit en zeker de hoeveelheid er van heeft steeds de macht en het aanzien van de mens bepaald. Aangezien deze factoren voor de homosapiens maatgevend waren, heeft hij er in de loop der tijden alles voor gedaan, gestreden en ge leden, om er persoonlijk zoveel mogelijk van te vergaren, denkend dan gelukkig te zullen zijn. Maar de uitslag was dikwijls negatief. Wanneer wij over geld spreken, dan denken wij, moderne mensen, dadelijk aan munten en bankbiljetten, maar dat is niet helemaal juist, want onder het begrip „geld" dienen wij dat te verstaan wat de een neemt, voor wat de ander nodig heeft. Momenteel is in het grootste deel van de wereld het geld in gebruik in de vorm zoals wij die ook kennen, name lijk in munten en bankbiljetten, maar er zijn nog plaatsen op onze planeet, waar men andere ruilmiddelen kent. Op sommige eilanden in de Stille Oceaan gebruikt men nu nog een be paalde soort zeldzaam voorkomende schelp als ruilmiddel. De schelp is trou wens door de eeuwen heen de grootste mededinger van de munt geweest. Afhankelijk van de samenleving waarin men leefde en de dingen die men in die maatschappij als het meest waardevol beschouwde werden in de loop der tijden over de wereld diverse zaken als ruilmiddel aangewend. Zo gebruikten bepaalde Zuid-Amerikaanse indianensammen bijvoorbeeld cacao bonen voor dit doel. Bij de Eskimo's waren het honden, in oosterse landen slaven en slavinnen, ook specerijen, zout en runderen werden hier en daar ge bruikt. In ons West-Europa zocht men in lang vervlogen tijden ook naar een sta biele waardemeter om als ruilmiddel te kunnen dienen in de onderlinge han del. Aangezien de bevolking in deze streken voor een belangrijk deel uit landbouwers en veetelers bestond, werd het rund gekozen. In die tijd was het een normale zaak, dat een man die zich een vrouw wens te, deze vrouw kocht. Door de ouders van de bruid een bepaald bedrag te schenken, vergoedde hij hen het verlies van hun dochter. Een gezonde, flinke vrouw kostte haar toekomstige echtge noot tien runderen, dus een flinke som. Maar daarvoor had hij dan voor altijd een belangrijke werkkracht, die hem tevens verzorgde en voor nageslacht zou zorgen. Wanneer het om kleinere waarden ging, gebruikte men uiteraard niet het rund, doch rekende men in schapen, geiten, varkens of hoenders. Zo waren tien schapen gelijk in waarde aan één rund en zo verder. Het moeilijke van deze waardemeter was natuurlijk wel, dat men niet in étaat was met „geld op zak" inkopen te gaan doen, terwijl daarnaast ook de mogelijkheid bestond, dat door onge lukken of ziekten het kapitaal vermin derde. Romeinen In de Romeinse tijd kwam er een an der betaalmiddel, de voorloper van ons geld Op Cyprus had men koper ont dekt en dit metaal was in die tijden iets nieuws en uiteraard zeer schaars en daardoor kostbaar. Men maakte er ko peren repen van en die waren veel handiger in het gebruik. De Romeinen kenden dit betaalmid del en hun eenheid was het Romeinse pond. Weldra bleek echter, dat er handige vervalseis waren, die zonder veel moei te kans zagen de koperen reepjes na te maken. Als antwoord hierop, bracht de Romeinse overheid de gestempelde munt, waarbij de koperen repen voor zien werden van een speciaal staats- s tempel. De ronde vorm van onze munten dan ken we aan Lydie, een kleine welvaren de staat in Azië. Men meende daar dat dit voor de munten de handigste vorm was en daarin hadden ze beslist gelijk, want de ronde vorm is over de gehele wereld geaccepteerd. Langzamerhand werd er echter steeds meer koper gevonden en het gevolg daarvan was, dat de waarde van dit metaal snel daalde. Men had nu enorme hoeveelheden koperen munten nodig om iets te betalen en dat werd bijzon der lastig. Men keek om naar een an dere waardemeter. Spanje Spanje was het land, waar men zilver vond en dat was in die tijden een schaars metaal met een zeer hoge waar de. Het zilver ging het koper geheel vervangen als betaalmiddel en heeft eeuwen lang zijn taak naar behoren vervuld. In het geweldige rijk van Karei de Grote kende men het pond zilver als standaard waarop werd gehandeld. Maar ook het zilver heeft zich ten slotte niet kunnen handhaven. Oorzaak daarvan was het feit, dat in de 15e eeuw nadat Zuid-Amerika was ver overd het zilver bij stromen uit deze nieuwe gebieden naar Europa kwam. Na verloop van tijd verminderde hierdoor ook de waarde van het zilver en dit metaal bleek als betaalmiddel tenslotte niet gehandhaafd te kunnen worden. Er ontstond een moeilijke si tuatie, want toch moest het zilver nog geruime tijd gehandhaafd worden, om dat het metaal dat opvolger moest wor den zo schaars was, dat men er niet voldoende gouden munten van kon slaan. Eerst toen in de negentiende eeuw in verschillende delen van de wereld nieu we goudvelden werden ontdekt, zoals in Californie, Alaska, Zuid-Afrika en Australië, kwam er verandering in de situatie. De waarde van het goud daal de toen zover, dat het mogelijk was vol doende gouden munten te slaan om de geldcirculatie door middel van dit me taal te regelen. Standaard Bij de toename van de handel en ook nog door enkele andere factoren, kwam men tot invoering van de zoge naamde „gouden standaard", waarbij het mogelijk werd gewoon papier als vervangingsmiddel voor goud te ge bruiken. De overheden gingen bank biljetten drukken, die eenvoudiger han teerbaar waren en eventueel grote waarden konden hebben, de lagere waarden werden in zilveren en bronzen pasmunt gehandhaafd. Nog steeds wordt er goud gedolven en de vraag is gerechtvaardigd, of het goud zich op den duur als waardemeter zal kunnen handhaven Het ziet er wel naar uit, aangezien de wereldeconomie zich zodanig heeft ontwikkeld, dat men de goudproduktie en circulatie van dit edelmetaal in de hand heeft. Bovendien zou men tegenwoordig door het gebruik van papiergeld en de internationale af spraken elk ander produkt of wat dan ook als waardemeter kunnen gebruiken. Het doet er dus weinig toe en het ligt voor de hand, dat men de traditie zal handhaven. Het ziet er echter wel naar uit, dat de eeuwige strijd van de mens om het bezit van geld zal blijven voortduren, want bezit betekent macht en aanzien1 Het is het grote drama van onze soort. SPECTACULAIRE OPENING WAGENMUSEUM DE WAAL Op maandag 16 mei zal het wagenmuseum te De Waal haar deuren weer openen. De collectie is in middels nog verder uitgebreid, zodat ook degenen, die vorig jaar het museum bezochten, geen spijt zullen hebben van een bezoek. Dit tweede seizoen zal op bijzondere wijze worden ingezet. Ter gelegenheid van de opening zal nl. een originele „deli" met genodigden een tocht maken, die eindigt bij het museum in De Waal. De koets zal de oude post- route (Oudeschild-Den Burg via de Hogeberg) volgen. HARINGEN HEBBEN EEN „TAAL"! Dat vissen niet „stom" zijn, zoals men dat vroeger altijd geloofde, weten we reeds sinds meer dan twintig jaar. Men heeft dat indertijd in de tweede wereld oorlog ontdekt, toen men in de strijd tegen onderzeeërs van onderwater- luisterapparatuur gebruik maakte en tot grote verwondering constateerde dat het in de oceanen beslist niet zo stil was, als men altijd had gedacht. Het bleek, dat het daar een heidens kabaal was, dat veroorzaakt werd door de in die wateren levende vissen. Maar men was er tot voor kort niet toe gekomen te onderzoeken of er bij vissen ook eventueel sprake is van een „taal". Een eerste poging hiertoe heeft men ondernomen in het instituut voor vis serij en visverwerking te Rostock en men nam de ons algemeen bekende ha ring als „proefkonijn". Men ontdekte, dat de taal van de ha ring uit verschillende woorden bestaat, die klanken hebben met een duur tus sen 0.05 en 04 seconde en een frekwen- tie van 5 tot 17 KHz. Deze geluiden zijn nog tot op zeven meter afstand te ho ren. Het bleek dat bepaalde klanken ge bruikt werden voor schoolvorming, an deren voor gevaar of richtingverande ring. Bovendien constateerde men, dat het ook mogelijk was door mechanische of elektrische prikkels bepaalde klan ken te veroorzaken. ZONDER COMMENTAAR Bij een televisie-quiz in Stockholm kregen drie dames de opdracht om bin nen 5 seconden de nuttigste huishoud- machine te noemen. De deelneemster Britta Eklund was in één seconde klaar toen zij riep: „Mijn man!" Bij vogels die in vrijheid leven con stateert men zo nu en dan verkleurin gen in het verenpakje. De oorzaak hiervan is het optreden van gebrek, of teveel aan kleurstof. Het eerste leidt tot het v/it worden van enkele veer- partijen, of van het gehele verendek, tot het uitvallen van verschillende kleurstoffen, of tot het geleidelijk ver bleken van alle pigmenten. Een teveel aan kleurstof uit zich in een onstuimige vermeerdering van gele en rode vet- kleurstoffen, of in een extreme toe name van de donkere kleurstofkorrels. Het teveel aan kleurstof kan een steeds donkerder worden van het ve renkleed van de vogels veroorzaken Hel dier wordt als het ware steeds zwarter. Men spreekt in zulke gevallen van „melanisme" (van het Griekse me- las zwart). In verschillende musea vindt men dergelijke aan melanisme lijdende vogels, uiteraard opgezet, als bezienswaardigheid. Bij de in Europa levende vogelsoorten heeft men melanisme bij mussen, veld leeuwerikken, kwikstaartjes en vinken waargenomen. Ook bij de in Afrika le vende vogels die men samenvat onder de groep „wevervogels" heeft men nu en dan dergelijke verkleuringen kun nen constateren. Deze verschijnselen komen bij de in vrijheid levende vogels in de wereld vnj zelden voor en dus zijn ook zulke waarnemingen toevals treffers. Dr. Joachim Steinbacher uit Frank fort am Main heeft van het verschijn sel een diepgaande studie gemaakt. Aangezien het bij de vogels in het wild uiteraard vrijwel onmogelijk was, heeft hij als studiemateriaal de vogels moeten nemen, die in gevangenschap leven, waarbij hij bijzonder interessante ont dekkingen heeft gedaan. Het melanisme blijkt bij vogels in gevangenschap meer voor te komen, dan bij de vogels in het wild. Over de oorzaken van het donkerder worden van de veren, of zo men wil „zwart worden", is de wetenschap het nog niet helemaal eens. Bij de goudvink en de putter bijvoorbeeld treedt melanisme veelvuldig op, wanneer de vogels in gevangenschap weinig bewegingsmoge lijkheden hebben en eenzijdig worden gevoed. Van de uitheemse vogels zijn het vooral de wevers en prachtvinken, die neiging hebben tot melanisme. Bij hen treedt de zwarting in de veren dikwijls reeds na korte gevangenschap op. In het dierenpark van Duisburg wer den 36 wevervogels van de ene rui op de andere steeds donkerder en na twee jaren waren al deze dieren volkomen zwart. Een van de dieren, die naar het onderzoek-instituut Senckenberg werd gezonden, kon zelfs niet door ervaren vogelkundigen herkend worden. Men heeft het dier toen in een grote, ruime vlucht geplaatst, waar het volop licht kreeg en men voegde aan de nor male voeding een speciaal vitamine preparaat toe. Reeds na tien weken kwamen in het verenpakje hier en daar oranje-rode veren te voorschijn en na verloop van de eerstvolgende rui was de vogel weer geheel de oude en ver toonde hij zich in het typische bruilofts kleed van de oranjewever. Blijkbaar werken de minder gunstige omstandig heden van een gevangenschap bij ver schillende vogelsoorten het zwart wor den in de hand. De mate van zwart worden en de tijd die een en ander vergt is veelal zeer verschillend Trou wens het melanisme blijft ook onder vogels in gevangenschap een weinig voorkomend verschijnsel. Bij vogels in de vrije natuur moet men de oorzaak van de verkleuringen GEVRAAGD voor onze boekhouding. BAKKERS IJZERHANDEL waarschijnlijk zoeken in „ontwikke lingsstoornissen", die het gevolg zijn van ziekte, verwonding, ol voedings moeilijkheden, ook kan het een gevolg zijn van de hoge ouderdom van een vogel. Uiteraard spelen deze factoren ook een rol bij de vogels in gevangen schap, maar meer nog spelen hier de veranderde levensgewoonten mee. Bij de wevers en prachtvinken heeft men bijvoorbeeld ontdekt, dat het zwart worden sterk werd gestimuleerd door gebrek aan zonlicht, onvoldoende voch tigheid en warmte. Dr. Steinbacher is echter ook van me ning, dat bij deze laatste vogelsoorten nog een andere factor een belangrijke rol speelt. Het zijn allen vogels, die in grote groepen bijeen leven, dieren die dus aan gezelligheid en aan gezelschap behoefte hebben. In gevangenschap mag men bij hen ook de psychologische fac tor zeker niet onderschatten. Wanneer ze alleen in een kooi zitten, verliezen ze snel hun opgewektheid en activiteit, willen niet meer eten en verkommeren. Hoewel er nog geen exacte bewijzen voor zijn is het wel waarschijnlijk, dat deze psychologische invloeden inwer ken op het hormonale systeem, dat weer de stofwisseling beïnvloedt en waar door de uiterlijke tekenen zichtbaar worden in het verenkleed. Men zou zo redenerend, een beetje overdreven kunnen zeggen, dat de vo gel zich „zwart ergert" aan 2ijn gevan genschap. BEJAARDENTOCHT NAAR VASTELAND OOSTEREND Ook de bejaarden van Oosterend zullen dit jaar een trip naar de overkant maken. Op woensdag 15 juni zullen zij met TESO-bussen en auto's een bezoek brengen aan het Zui derzeemuseum te Enkhuizen en een rondrit maken door de Streek. Een ver rassing is de plaats waar de middag maaltijd zal worden gebruikt. Het is de bedoeling dat men 's morgens met de boot van 9 uur vertrekt en 's avonds om half zeven terugkeert naar het eiland. Nadere mededelingen volgen. U bent van plan een nieuwe fiets te kopen?Bij ons? Doe dat dan nu! Want dan kunt u deelnemen aan de prijsvraag Wij geven u gaarne alle inlichtingen

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1966 | | pagina 9