JAN SWIER
Taxi
S
ORANJEBAL
EEN EIGEN HUIS?
2525
Van schelp tot bankbiljet
Ook vogels
„zwart
kunnen zich
ergeren
Maandag op de markt
voor iedere klant volop
groente en fruit
DIRK WITTE
dat zorgelooszo mooi kan zijn!
sturka jacks
herenmode moerbeek
Dus allen op naar
Fa. J. H. Slaman
Gras perkscheerder s
schrijfbureaus
XX
v
- V.
Ge/d, het onontbeerlijke ruilmiddel
der menselijke samenleving
9V
Diverse oorzaken
werken het zwart
worden in de hand
Vr. administratieve
kracht
DERDE BLAD
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 29 APRIL 1966
zo mooi en helemaal MODE
t spreekt eigenlijk vanzelf, want het zijn
velour sweaters, col-pullovers, pull-polo's
sportoverhemden, (trenco, terlenka,
elmior) truien, vesten en pullovers
kortom vrijetijds-kteding van de
bovenste plank
uw modehuis
lVs kg. Ie soort spinazie 1»
2Vs kg. 2e soort spinazie 1,
5 kroppen sla 1,
1 kg. witlof 1,
2 bossen rabarber 1,
•1 bossen radijs 1,
3 komkommers 1,
NU SMULLEN IN DE APPELEN
2 kg. dikke wiinsapappelen 1,
4 kg. voor 1,50
2 kg. goudreinetten 1,
V/s kg. super Golden Delicious 1,25
Onze sinaasappelen zijn als een droom zo
lekker
11 voor 1,25 voor 2,
of 7 hele dikke 1,17 voor 2,
12 Sunkist citroenen 1,
6 dikke Surinaamse grapefruits 1,
2V2 kg. waspeen 1,
4 kg. uien 0,50
VOOR IEDERE KLANT
1 kg. Ie soort bananen 0,95
Oudeschild
Dorpscommissia De Cocksdorp
deelt mee, dat de kinderspelen op 30 april
niet doorgaan wegens gebrek aan een speel
weide.
in Hotel Kikkert, met de
„Ritmische Eilanders"
o.l.v. Th. v.d. Wulp.
Een mooi gazon krijgt U door onder
houd met een grasperkscheerder
Wij hebben diverse kwaliteitsmer
ken, alle lopend op kogellagers, in
prijzen reeds vanaf 39,75.
Vraagt vrijblijvend inlichtingen bij
Gravenstraat 4, tel. 2424
Autobedrijf A. Kievit
SCHOONHEIDSSALON
A. VAN DER SLIKKE
Parkstraat 20, Den Burg,
telefoon 2371.
Behandeling vgl. afspraak
Depositair Sans Soucis en
Innoxa.
Voor een betere
PERMANENT
slaagt U zeker in
Oosterend
Kapper Bakker, Tel. 203
Het Bouwfonds staat voor U klaar
Aanstaande maandag kunt u alle inlichtingen
krijgen over de activiteiten van het Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten zoals
Bouwplannen eengezinswoningen te Den Burg.
Bij eigen grondbezit snelle en degelijke bouw
door „Bouwsysteem BG".
Overige bouwmogelijkheden in Nederland.
Veilige belegging voor uw spaargelden in
BG-couponschuldbrieven, rente 61/s°/o.
Sparen voor een eigen huis en zekerheid kwe
ken voor het eigen-woningbezit.
Komt u maandag a.s. eens praten in het Dorpshuis
te Den Burg van 10 - 12 uur en van 14 - 17 uur.
1 Nederlands* Gemeenten
de veilige weg naar het eigen huls
DOOR DE EEUWEN HEEN heeft qeld in de menselijke samenleving
een zeer belangrijke rol gespeeld. Het bezit en zeker de hoeveelheid
er van heeft steeds de macht en het aanzien van de mens bepaald.
Aangezien deze factoren voor de homosapiens maatgevend waren,
heeft hij er in de loop der tijden alles voor gedaan, gestreden en ge
leden, om er persoonlijk zoveel mogelijk van te vergaren, denkend
dan gelukkig te zullen zijn. Maar de uitslag was dikwijls negatief.
Wanneer wij over geld spreken, dan denken wij, moderne mensen,
dadelijk aan munten en bankbiljetten, maar dat is niet helemaal juist,
want onder het begrip „geld" dienen wij dat te verstaan wat de een
neemt, voor wat de ander nodig heeft.
Momenteel is in het grootste deel van
de wereld het geld in gebruik in de
vorm zoals wij die ook kennen, name
lijk in munten en bankbiljetten, maar
er zijn nog plaatsen op onze planeet,
waar men andere ruilmiddelen kent.
Op sommige eilanden in de Stille
Oceaan gebruikt men nu nog een be
paalde soort zeldzaam voorkomende
schelp als ruilmiddel. De schelp is trou
wens door de eeuwen heen de grootste
mededinger van de munt geweest.
Afhankelijk van de samenleving
waarin men leefde en de dingen die
men in die maatschappij als het meest
waardevol beschouwde werden in de
loop der tijden over de wereld diverse
zaken als ruilmiddel aangewend. Zo
gebruikten bepaalde Zuid-Amerikaanse
indianensammen bijvoorbeeld cacao
bonen voor dit doel. Bij de Eskimo's
waren het honden, in oosterse landen
slaven en slavinnen, ook specerijen, zout
en runderen werden hier en daar ge
bruikt.
In ons West-Europa zocht men in
lang vervlogen tijden ook naar een sta
biele waardemeter om als ruilmiddel
te kunnen dienen in de onderlinge han
del. Aangezien de bevolking in deze
streken voor een belangrijk deel uit
landbouwers en veetelers bestond, werd
het rund gekozen.
In die tijd was het een normale zaak,
dat een man die zich een vrouw wens
te, deze vrouw kocht. Door de ouders
van de bruid een bepaald bedrag te
schenken, vergoedde hij hen het verlies
van hun dochter. Een gezonde, flinke
vrouw kostte haar toekomstige echtge
noot tien runderen, dus een flinke som.
Maar daarvoor had hij dan voor altijd
een belangrijke werkkracht, die hem
tevens verzorgde en voor nageslacht
zou zorgen.
Wanneer het om kleinere waarden
ging, gebruikte men uiteraard niet het
rund, doch rekende men in schapen,
geiten, varkens of hoenders. Zo waren
tien schapen gelijk in waarde aan één
rund en zo verder.
Het moeilijke van deze waardemeter
was natuurlijk wel, dat men niet in
étaat was met „geld op zak" inkopen
te gaan doen, terwijl daarnaast ook de
mogelijkheid bestond, dat door onge
lukken of ziekten het kapitaal vermin
derde.
Romeinen
In de Romeinse tijd kwam er een an
der betaalmiddel, de voorloper van ons
geld Op Cyprus had men koper ont
dekt en dit metaal was in die tijden
iets nieuws en uiteraard zeer schaars en
daardoor kostbaar. Men maakte er ko
peren repen van en die waren veel
handiger in het gebruik.
De Romeinen kenden dit betaalmid
del en hun eenheid was het Romeinse
pond.
Weldra bleek echter, dat er handige
vervalseis waren, die zonder veel moei
te kans zagen de koperen reepjes na te
maken. Als antwoord hierop, bracht de
Romeinse overheid de gestempelde
munt, waarbij de koperen repen voor
zien werden van een speciaal staats-
s tempel.
De ronde vorm van onze munten dan
ken we aan Lydie, een kleine welvaren
de staat in Azië. Men meende daar dat
dit voor de munten de handigste vorm
was en daarin hadden ze beslist gelijk,
want de ronde vorm is over de gehele
wereld geaccepteerd.
Langzamerhand werd er echter steeds
meer koper gevonden en het gevolg
daarvan was, dat de waarde van dit
metaal snel daalde. Men had nu enorme
hoeveelheden koperen munten nodig
om iets te betalen en dat werd bijzon
der lastig. Men keek om naar een an
dere waardemeter.
Spanje
Spanje was het land, waar men zilver
vond en dat was in die tijden een
schaars metaal met een zeer hoge waar
de. Het zilver ging het koper geheel
vervangen als betaalmiddel en heeft
eeuwen lang zijn taak naar behoren
vervuld.
In het geweldige rijk van Karei de
Grote kende men het pond zilver als
standaard waarop werd gehandeld.
Maar ook het zilver heeft zich ten
slotte niet kunnen handhaven. Oorzaak
daarvan was het feit, dat in de 15e
eeuw nadat Zuid-Amerika was ver
overd het zilver bij stromen uit deze
nieuwe gebieden naar Europa kwam.
Na verloop van tijd verminderde
hierdoor ook de waarde van het zilver
en dit metaal bleek als betaalmiddel
tenslotte niet gehandhaafd te kunnen
worden. Er ontstond een moeilijke si
tuatie, want toch moest het zilver nog
geruime tijd gehandhaafd worden, om
dat het metaal dat opvolger moest wor
den zo schaars was, dat men er niet
voldoende gouden munten van kon
slaan.
Eerst toen in de negentiende eeuw in
verschillende delen van de wereld nieu
we goudvelden werden ontdekt, zoals
in Californie, Alaska, Zuid-Afrika en
Australië, kwam er verandering in de
situatie. De waarde van het goud daal
de toen zover, dat het mogelijk was vol
doende gouden munten te slaan om de
geldcirculatie door middel van dit me
taal te regelen.
Standaard
Bij de toename van de handel en ook
nog door enkele andere factoren,
kwam men tot invoering van de zoge
naamde „gouden standaard", waarbij
het mogelijk werd gewoon papier als
vervangingsmiddel voor goud te ge
bruiken. De overheden gingen bank
biljetten drukken, die eenvoudiger han
teerbaar waren en eventueel grote
waarden konden hebben, de lagere
waarden werden in zilveren en bronzen
pasmunt gehandhaafd.
Nog steeds wordt er goud gedolven
en de vraag is gerechtvaardigd, of het
goud zich op den duur als waardemeter
zal kunnen handhaven Het ziet er wel
naar uit, aangezien de wereldeconomie
zich zodanig heeft ontwikkeld, dat men
de goudproduktie en circulatie van dit
edelmetaal in de hand heeft. Bovendien
zou men tegenwoordig door het gebruik
van papiergeld en de internationale af
spraken elk ander produkt of wat dan
ook als waardemeter kunnen gebruiken.
Het doet er dus weinig toe en het ligt
voor de hand, dat men de traditie zal
handhaven.
Het ziet er echter wel naar uit, dat
de eeuwige strijd van de mens om het
bezit van geld zal blijven voortduren,
want bezit betekent macht en aanzien1
Het is het grote drama van onze soort.
SPECTACULAIRE OPENING
WAGENMUSEUM
DE WAAL Op maandag 16 mei
zal het wagenmuseum te De Waal haar
deuren weer openen. De collectie is in
middels nog verder uitgebreid, zodat
ook degenen, die vorig jaar het museum
bezochten, geen spijt zullen hebben van
een bezoek. Dit tweede seizoen zal op
bijzondere wijze worden ingezet. Ter
gelegenheid van de opening zal nl. een
originele „deli" met genodigden een
tocht maken, die eindigt bij het museum
in De Waal. De koets zal de oude post-
route (Oudeschild-Den Burg via de
Hogeberg) volgen.
HARINGEN HEBBEN EEN „TAAL"!
Dat vissen niet „stom" zijn, zoals men
dat vroeger altijd geloofde, weten we
reeds sinds meer dan twintig jaar. Men
heeft dat indertijd in de tweede wereld
oorlog ontdekt, toen men in de strijd
tegen onderzeeërs van onderwater-
luisterapparatuur gebruik maakte en
tot grote verwondering constateerde
dat het in de oceanen beslist niet zo stil
was, als men altijd had gedacht. Het
bleek, dat het daar een heidens kabaal
was, dat veroorzaakt werd door de in
die wateren levende vissen. Maar men
was er tot voor kort niet toe gekomen
te onderzoeken of er bij vissen ook
eventueel sprake is van een „taal".
Een eerste poging hiertoe heeft men
ondernomen in het instituut voor vis
serij en visverwerking te Rostock en
men nam de ons algemeen bekende ha
ring als „proefkonijn".
Men ontdekte, dat de taal van de ha
ring uit verschillende woorden bestaat,
die klanken hebben met een duur tus
sen 0.05 en 04 seconde en een frekwen-
tie van 5 tot 17 KHz. Deze geluiden zijn
nog tot op zeven meter afstand te ho
ren.
Het bleek dat bepaalde klanken ge
bruikt werden voor schoolvorming, an
deren voor gevaar of richtingverande
ring. Bovendien constateerde men, dat
het ook mogelijk was door mechanische
of elektrische prikkels bepaalde klan
ken te veroorzaken.
ZONDER COMMENTAAR
Bij een televisie-quiz in Stockholm
kregen drie dames de opdracht om bin
nen 5 seconden de nuttigste huishoud-
machine te noemen. De deelneemster
Britta Eklund was in één seconde klaar
toen zij riep: „Mijn man!"
Bij vogels die in vrijheid leven con
stateert men zo nu en dan verkleurin
gen in het verenpakje. De oorzaak
hiervan is het optreden van gebrek, of
teveel aan kleurstof. Het eerste leidt
tot het v/it worden van enkele veer-
partijen, of van het gehele verendek,
tot het uitvallen van verschillende
kleurstoffen, of tot het geleidelijk ver
bleken van alle pigmenten. Een teveel
aan kleurstof uit zich in een onstuimige
vermeerdering van gele en rode vet-
kleurstoffen, of in een extreme toe
name van de donkere kleurstofkorrels.
Het teveel aan kleurstof kan een
steeds donkerder worden van het ve
renkleed van de vogels veroorzaken
Hel dier wordt als het ware steeds
zwarter. Men spreekt in zulke gevallen
van „melanisme" (van het Griekse me-
las zwart). In verschillende musea
vindt men dergelijke aan melanisme
lijdende vogels, uiteraard opgezet, als
bezienswaardigheid.
Bij de in Europa levende vogelsoorten
heeft men melanisme bij mussen, veld
leeuwerikken, kwikstaartjes en vinken
waargenomen. Ook bij de in Afrika le
vende vogels die men samenvat onder
de groep „wevervogels" heeft men nu
en dan dergelijke verkleuringen kun
nen constateren. Deze verschijnselen
komen bij de in vrijheid levende vogels
in de wereld vnj zelden voor en dus
zijn ook zulke waarnemingen toevals
treffers.
Dr. Joachim Steinbacher uit Frank
fort am Main heeft van het verschijn
sel een diepgaande studie gemaakt.
Aangezien het bij de vogels in het wild
uiteraard vrijwel onmogelijk was, heeft
hij als studiemateriaal de vogels moeten
nemen, die in gevangenschap leven,
waarbij hij bijzonder interessante ont
dekkingen heeft gedaan.
Het melanisme blijkt bij vogels in
gevangenschap meer voor te komen,
dan bij de vogels in het wild. Over de
oorzaken van het donkerder worden
van de veren, of zo men wil „zwart
worden", is de wetenschap het nog
niet helemaal eens. Bij de goudvink en
de putter bijvoorbeeld treedt melanisme
veelvuldig op, wanneer de vogels in
gevangenschap weinig bewegingsmoge
lijkheden hebben en eenzijdig worden
gevoed.
Van de uitheemse vogels zijn het
vooral de wevers en prachtvinken, die
neiging hebben tot melanisme. Bij hen
treedt de zwarting in de veren dikwijls
reeds na korte gevangenschap op.
In het dierenpark van Duisburg wer
den 36 wevervogels van de ene rui op
de andere steeds donkerder en na twee
jaren waren al deze dieren volkomen
zwart. Een van de dieren, die naar het
onderzoek-instituut Senckenberg werd
gezonden, kon zelfs niet door ervaren
vogelkundigen herkend worden.
Men heeft het dier toen in een grote,
ruime vlucht geplaatst, waar het volop
licht kreeg en men voegde aan de nor
male voeding een speciaal vitamine
preparaat toe. Reeds na tien weken
kwamen in het verenpakje hier en daar
oranje-rode veren te voorschijn en na
verloop van de eerstvolgende rui was
de vogel weer geheel de oude en ver
toonde hij zich in het typische bruilofts
kleed van de oranjewever. Blijkbaar
werken de minder gunstige omstandig
heden van een gevangenschap bij ver
schillende vogelsoorten het zwart wor
den in de hand. De mate van zwart
worden en de tijd die een en ander
vergt is veelal zeer verschillend Trou
wens het melanisme blijft ook onder
vogels in gevangenschap een weinig
voorkomend verschijnsel.
Bij vogels in de vrije natuur moet
men de oorzaak van de verkleuringen
GEVRAAGD
voor onze boekhouding.
BAKKERS IJZERHANDEL
waarschijnlijk zoeken in „ontwikke
lingsstoornissen", die het gevolg zijn
van ziekte, verwonding, ol voedings
moeilijkheden, ook kan het een gevolg
zijn van de hoge ouderdom van een
vogel. Uiteraard spelen deze factoren
ook een rol bij de vogels in gevangen
schap, maar meer nog spelen hier de
veranderde levensgewoonten mee. Bij
de wevers en prachtvinken heeft men
bijvoorbeeld ontdekt, dat het zwart
worden sterk werd gestimuleerd door
gebrek aan zonlicht, onvoldoende voch
tigheid en warmte.
Dr. Steinbacher is echter ook van me
ning, dat bij deze laatste vogelsoorten
nog een andere factor een belangrijke
rol speelt. Het zijn allen vogels, die in
grote groepen bijeen leven, dieren die
dus aan gezelligheid en aan gezelschap
behoefte hebben. In gevangenschap mag
men bij hen ook de psychologische fac
tor zeker niet onderschatten. Wanneer
ze alleen in een kooi zitten, verliezen ze
snel hun opgewektheid en activiteit,
willen niet meer eten en verkommeren.
Hoewel er nog geen exacte bewijzen
voor zijn is het wel waarschijnlijk, dat
deze psychologische invloeden inwer
ken op het hormonale systeem, dat weer
de stofwisseling beïnvloedt en waar
door de uiterlijke tekenen zichtbaar
worden in het verenkleed.
Men zou zo redenerend, een beetje
overdreven kunnen zeggen, dat de vo
gel zich „zwart ergert" aan 2ijn gevan
genschap.
BEJAARDENTOCHT NAAR
VASTELAND
OOSTEREND Ook de bejaarden
van Oosterend zullen dit jaar een trip
naar de overkant maken. Op woensdag
15 juni zullen zij met TESO-bussen en
auto's een bezoek brengen aan het Zui
derzeemuseum te Enkhuizen en een
rondrit maken door de Streek. Een ver
rassing is de plaats waar de middag
maaltijd zal worden gebruikt. Het is de
bedoeling dat men 's morgens met de
boot van 9 uur vertrekt en 's avonds
om half zeven terugkeert naar het
eiland. Nadere mededelingen volgen.
U bent van plan
een nieuwe fiets te
kopen?Bij ons?
Doe dat dan nu!
Want dan kunt u
deelnemen aan de
prijsvraag
Wij geven u gaarne
alle inlichtingen