Cjroen cZwartsJ~exels in het
Uit het dagboek van Ds. Huizinga
AGENDA
Henny 3 en Gerda 7 kampioen
Kwaliteit rundvee blijft zich
gunstig ontwikkelen
Geslaagde fokveedag
te Den Burg
Dameskapsalon
Over een merkwaardige predikant,
vermaak in de tent, contacten in Wieringen
en een avondje met Multatuli
A. v. d. Slikke
DODELIJK ONGEVAL OP DE HORS
Marine-vlieger veroordeeld
tot twee maanden
Vrijwel iedere vlieger
haalt stuntjes uit
80e JAARGANG No. 8103
Uitgaye N.V. v/b Langereld de RooQ
Postbuj 11 - Den Bnrj, Texel - Tel. 2058
Hedaktie: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33,
Deo Burg, (el. 2058, 's avonds 2382.
Het gaat goed met de Texelse rund
veefokkerij. Ons eiland beschikt over
een behoorlijk aantal melkkoeien, die
als „heel best" kunnen worden gekwali
ficeerd. Over de afgelopen vier jaar valt
een duidelijke vooruitgang te consta
teren. Dat is de belangrijkste conclusie
na de fokveedag, die vrijdag op de
speelweide te Den Burg werd gehou
den. Natuurlijk had de kritische jury,
die de 184 koeien en 70 pinken beoor
deelde, ook aanmerkingen. Deze betrof
fen echter vooral het exterieur, dat bij
sommige ingezonden dieren nogal ge
woon was, vooral in het ondereind.
Maar ook de meeste koeien, die in dat
opzicht niet tot de besten hoorden, kon
den wèl prat gaan op een goede melk-
produktie.
Het aantal ingezonden dieren voor
deze belangrijke fokveedag (die ééns
per vier jaar wordt gehouden) had wel
iets groter kunnen zijn, zo vond het
bestuur van de rundveefokvereniging
Texel dat deze dag mede organiseerde.
Er waren nu 184 koeien tegen vier jaar
geleden 240. De 70 pinken, die er vier
jaar geleden niet waren, hadden een
meer experimentele bedoeling. Men
wilde wel eens een indruk hebben van
de nakomelingen van stieren van het
„eigen" K.I. Station. De Coöperatieve
Vereniging voor Kunstmatige Insemi
natie was mede-organisator van deze
gebeurtenis.
Steeds beter
Het hoog-produktieve melkvee is
Hollands trots en dat Texels terdege het
belang daarvan beseft kwam tot uiting
in het steeds intensievere streven naar
nóg betere fokresultaten in de afgelo
pen jaren. Dit streven had succes; liefst
44 inzenders toonden koeien met zeer
hoge produkties. Dit is mede te danken
aan het sperma, dat door bemiddeling
van de Bond van K.I. verenigingen van
de allerbeste stieren kon worden be
trokken. Dat heel wat veehouders daar
gebruik van maakten was het gevolg
van de subsidie (50% van de extra kos
ten), die de Streekontwiikkeling op tafel
legde. Nog niet alle Texelse veehouders
tonen door hun lidmaatschap van de
Rundveefokvereniging Texel, dat zij
hun steentje bij willen dragen aan het
serieuze fokken, dat in het kader daar
van kan gebeuren. Er zijn 196 veehou
ders aangesloten, die samen 3000 koeien
bezitten.
Geen tijd
In zijn openingswoord, aan het begin
van de keuringen, schreef voorzitter K.
Zuidewind de verminderde belangstel
ling om deel te nemen toe aan het tijds
gebrek. Vooral op de eenmansbedrijven
komt men er niet makkelijk toe koeien
in te zenden. Sommigen hadden het, in
weerwil daarvan toch gedaan, maar
dat kwam op nadelige wijze tot uiting
in het gebrekkige toilet.
Kampioen bij de jongere koeien (t/m
3 jaar) werd Henny 3 van de gebroe
ders Trap uit Oosterend. De eigenaars
kregen de beker, die door de Coöp.
vereniging voor K.I. beschikbaar was
gesteld. Reserve-kapioen in dezelfde ca
tegorie werd Betty 8 van de heer G. C.
MOLEN VAN HET NOORDEN OP DE
MO NU MENTENLIJ ST
Burgemeester en wethouders van
Texel vinden, dat ook de poldermolen
in Het Noorden op de monumentenlijst
moet worden gezet. Zij zijn van mening,
dat de in 1878 gebouwde grondmolen,
zowel om haar eigen schoonheid als wel
om haar landschappelijke waarde, niet
op de lijst mag ontbreken. De molen
(eigendom van de Gemeenschappelijke
Polders) werd in 1950 gerestaureerd.
Zoals men zich zal herinneren, werd de
ontwerplijst van beschermde monu
menten in oktober 1964 door de ge
meenteraad behandeld. Een aantal ob
jecten werd van de lijst afgevoerd; an
dere werden eraan toegevoegd. De lijst
werd op 2 mei van dit jaar door de mi
nister van Cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk vastgesteld. De minis
ter liet deze maand echter weten, dat
hij ook de molen van het Noorden op de
lijst had gezet. De gemeenteraad kan nu
binnen twee maanden verzoeken de mo
len weer af te voeren, maar aangeno
men kan worden dat de raadsleden het
met het gemeentebestuur eens zullen
zijn en dit niet zullen doen.
Bakker uit Het Noorden. De heer Bak
ker verwierf daarmee een verguld
zilveren medaille, die door Wessanen
beschikbaar was gesteld. Kampioen bij
de oudere koeien werd Gerda 7 van de
heerJoh. A. Witte, „Bloeinwijk", die
daarvoor een door de Coöp. Zuivelfa
briek uitgeloofde beker won. Reserve-
kampioen bij de oudere koeien werd
Willy 59 van de heer C. J. Comman
deur. De heer Commandeur verwierf er
de zilveren medaille van Keijser Co.
mee. De heer Commandeur is ook eige
naar van de vijf koeien, die de prijs
voor de beste eigenaarsgroep verwier
ven.
De organisatie van de fokveedag was
in handen van de Rundveefokvereni
ging Texel en de Coöp. Ver. voor K.I.
Het leeuwendeel van de werkzaamhe
den werd verricht door de stamboek
houder van de Rundveefokvereniging,
de heer B. Oostra. Dat alles „op rol
letjes" verliep, was vooral aan hen te
danken.
(Voor een volledige publikatie van de
keuringsuitslagen verwijzen wij naar de
krant van vrijdag).
DRIE FANFARELEDEN MET ZILVER
EN GOUD GEËERD
Drie leden van het Koninklijk Texels
Fanfarekorps zijn zaterdagavond on
derscheiden met erespcldjes van de Al
gemene Nederlandse Unie van Muziek
verenigingen. Het waren de heren J.
Schrama, KI. Smidt en P. J. Koorn, die
respectievelijk 53, 48 en 33 jaar deel
uitmaken van het 75-jarige korps en in
verband daarmee voor het huldeblijk in
aanmerking kwamen.
De heer Schrama kreeg een gouden
speldje; zilveren speldjes waren er voor
de heren Smidt en Koorn. Met de uit
reiking belastte zich de heer C Woudt,
gewestelijk secretaris van de Unie. Voor
deze plechtigheid werd zaterdagavond
in hotel „De Lindeboom-Texel" het
diner onderbroken, waarmee de viering
van het konpsjubileum werd afgesloten.
Aan het diner zaten de leden met hun
dames aan, alsmede enkele genodigden.
Tot de genodigden hoorde onder meer
de ere-voorzitter, burgemeester C. De
Koning, die een woord van felicitatie
sprak en als geschenk van de Stichting
Cultureel Werk Texel een enveloppe
met een inhoud van ƒ500,aan het be
stuur overhandigde. Ook de heer J.
Schrama, het oudste korpslid, voerde
het woord en schonk een muziekwerk.
Hetzelfde deed de heer C. Woudt na
mens de Unie. Een geschenk onder cou
vert overhandigde het ere-lid, de heer
A. Kalf.
GRONDVERKOPEN IN KOMENDE
RAADSVERGADERING
In de raadsvergadering van woensdag
5 oktober zullen vier grondtransacties
worden behandeld. Allereerst wordt
voorgesteld aan de N.V Bouwfonds Ne
derlandse Gemeenten te Assen een
strookje grond te De Koog te verkopen.
Het stuk is 62 m2 groot en moet 24,50
per m2 opbrengen, derhalve totaal
ƒ1519,Het Bouwfonds heeft de
grond (gelegen bij de Epelaan) nodig
ter completering van een reeds eerder
verworven bouwterrein, waarop drie
bungalows zullen worden geplaatst.
Met de heer M. Boogaard te De Koog
is overeenstemming bereikt omtrent
verkoop van een stuk bouwgrond aan
de Noorderhaaks in 't Homtje. Voorge
steld wordt het 375 m2 grote stuk voor
6.937,50 te verkopen (ƒ18,50 per m2)
Ook de heer H. Grootjen te Oude-
schild wil voor zichzelf een woning la
ten bouwen en wel op een 542 m2 groot
stuk aan de Loodssingel. B. en W. stel
len voor dit perceel voor ƒ7.845,aan
hem te verkopen.
Aan de heer N. Boon te De Cocks-
dorp zal een aan de Joan Hodshonstraat
aldaar gelegen stuk bouwterrein van
309 m.2 voor ƒ5.716,50 worden verkocht
(ƒ18,50 per m2). Een aangrenzend stuk
van dezelfde grootte en dezelfde prijs
zal worden verkocht aan de heer C.
Schoenmaker uit Amsterdam. Beide he
ren willen op dit terrein woningen voor
zelf bewoningen laten bouwen.
TOT DE MERKWAARDIGSTE van de vele predikantendie in de loop
der tijden op Texel hebben gestaan, behoort zeker de Doopsgezinde
ds. P. S. Bakels. Twintig jaar lang is hij eerst in Den Hoorn, later te De
Waal werkzaam geweest. Terwille van zijn kinderen, die gingen stu
deren heeft hij ons eiland verlaten. Volgens eigen zeggen had zijn taak hem
altijd volle bevrediging gegeven. Twee zijner zoons hebben algemene be
kendheid gekregen. De oudste werd ook predikant en verwekte nogal opzien
met zijn populair theologische geschriften, waarvan vooral het „Boeketje
Dogmatiek" het tot grote oplagen bracht. De tweede zoon was biezonder
knap: Aan de Amsterdamse universiteit promoveerde hij tweemaal op een
dag. Enkele jaren was hij als hoofdambtenaar werkzaam op het raadhuis van
de hoofdstad. Na zijn trouwen gaf hij alle studie en werk om den brode op en
legde hij zich toe op de schilderkunst. Enkele jaren geleden heeft het ge
meentebestuur een reeks schilderijen gekocht, die van Mr. Reinier Bakels
afkomstig waren.
Ds. Bakels Sr. hield op zondag 14 Volle kerken
maart 1869 's middags om twee uur zijn
intreepreek in Den Hoorn. Als tekst had
hij gekozen Mattheus 8, vers 22: Volg
mij en laat de doden hun doden begra
ven. 's Morgens had de ons welbekende
predikant Jakob Huizinga zijn nieuwe
collega bevestigd in aanwezigheid van
veel gemeenteleden. Alle predikanten
van Texel en vele notabelen hadden de
plechtigheid luister bijgezet, s Avonds
gaf de nieuwe dominee ter nadere ken
nismaking een receptie, die druk werd
bezocht. Huizinga was zo gelukkig ge
weest door één zijner gemeenteleden
met paard en wagen van Den Burg naar
Den Hoorn gebracht en gehaald te
worden. De meeste predikanten, slechts
enkelen konden met de notabelen terug
rijden, aanvaardden in een bitter koude
winternacht de terugweg naar hun
dorpen. Alle sloten waren met ijs be
dekt, de wind was snijdend scherp. Ze
hadden een lantaarn bij zich want in
de donkere nacht kon men nauwelijks
een hand voor ogen zien. Veel wegen
op Texel waren nog onverhard, er wa
ren veel kuilen en ter weerszijden lagen
hopen opgewaaide en hard bevroren
sneeuw.
De preek
Wilhelminalaan
(02220) 2948
Het sciiijnl dat men ongeveer een
eeuw geleden minder tegen vermoeie
nissen opzag dan tegenwoordig. Alle
geestelijken gingen te voet op huisbe
zoek, ook als lidmaten tien of meer
kilometers ver weg woonden. Een wan
deling door regen en storm was heel
gewoon, het was een vanzelfsprekend
heid waarover men niet klaagde. In de
duizenden bladzijden, die Huizinga's
dagboek vormen leest men herhaalde
lijk van de zware inspanning die hij
zich moest getroosten om zijn gemeen
teleden te bezoeken. Soms komt hij ge
heel verkleund thuis, hoestend en
proestend. Maar iedere avond geeft hij
desondanks een verslag van wat hem
die dag overkomen is. En zo weten wij
hoe zijn oordeel was over de intree
preek, die Bafkels had gehouden. Stem
en voordracht achtte hij voortreffelijk,
over de inhoud van de preek was hij
minder voldaan. In een vertrouwelijk
gesprek met Bakels zou hij jaren later
vernemen, dat deze zijn eigenlijke roe
ping misgelopen was. Liever dan pre
dikant, was hij ingenieur geworden. De
wijdlopigheid van de ouderwetse pre
ken lag hem niet, hij was te exact, te
direkt. Desondanks mocht men hem
graag op Texel. Nauwgezet heeft hij
zijn taak vervuld en velen betreurden
het toen hij na jaren van trouwe dienst
het eiland moest verlaten.
Het kerkelijk leven was in die jaren
veel algemener dan tegenwoordig.
Bijna iedereen ging des zondags naar de
preek, de meer welgestelden zeker dik
wijls uit plichtsbesef, de armen en dat
waren er velen, omdat wegblijven uit
de kerk wel eens het weigeren van on
derstand in moeilijke tijden kon bete
kenen. Hoe het ook zij, de kerken waren
dikwijls tot de laatste plaats bezet. De
doopsgezinden waren zeker niet net
grootst in aantal, toch was het nor
maal als bij het avondmaal in een klein
dorp als De Waal meer dan 200 leden
aanzaten en dat bij een doopplechtig
heid in de Vermaning van Den Burg
30 of meer jonge mensen aan de Broe
derschap voorgesteld werden. Het is
duidelijk dat de grote aantallen lidma
ten van de verschillende kerkgenoot
schappen voor predikanten en priesters
een zware opgave betekenden. Te meer
omdat zij ook heel wat maatschappelijk
werk op zich namen. Huizinga b.v. was
de man, die veel deed om het schrome
lijke drankmisbruik tegen te gaan. Ba
kels zocht het op een ander terrein. Hij
was een zeer gezien spreker op de
avonden van de Maatschappij tot Nut
van het Algemeen, waar zijn voordrach
ten over elektriciteit en andere techni
sche onderwerpen zeer gewaardeerd
werden. Maar óók staat dn de oude
notulen van „Het Nut" te lezen, dat een
verhandeling door hem gehouden over
„De vormen van het maatschappelijke
verkeer" veel bijval vond.
Boeiende voordrachten
Leest men welke onderwerpen bij
„Het Nut" zoal aan de orde zijn geko
men, dan wordt het duidelijk hoe een
weinig conventioneel man als Bakels
zijn toehoorders wist te boeien Laten
wij dit met een paar voorbeelden sta
ven. Ds. Bakker sprak bij Het Nut eens
over „Karakterschetsen van enige per
sonen uit mijn portretalbum", burge
meester Loman droeg een novelle van
Cremer voor, ds. Ensing vergastte zijn
luisteraars op een artikel uit „Het Va
derland", Comelis Keijser Pzn. decla
meerde De Génestet en Huizinga
trachtte zijn hoorders te boeien met een
voordracht ontleend aan De Volksbode
Schoort heidssa Ion
Parkstraat 20 Telef. 2371
van 1843, die tot titel had „Onder de
as opgerakelde versufte vonken". Wij
kunnen ons voorstellen, dat de zaal van
de Vergulde Kikkert ondanks het wat
saaie programma dikwijls tot de laatste
plaats was bezet, want men kende
slechts weinig ontspanning in die da
gen. De eenvoudige bevolking spaarde
een jaar lang voor de kermis, dè ge
beurtenis van het jaar, vermaakte zich
op oude en nieuwe Sunderklaas, dronk
een meer dan stevige borrel, maar
kwam, zeker in vergelijking met déze
tijd veel te kort.
Naar „De Tent"
De meer welgestelden op Texel wis
ten zich beter te vermaken en hadden
onderling veel meer contact dan tegen
woordig. Dikwijls ging mij bij elkaar
op vi9ite, men musiceerde, zong of deed
spelletjes Vaak ging men eerst laat in
de nacht uit elkaar, gewoonlijk na eerst
een hapje gegeten te hebben. Op de
Hoge Berg was de zandkuil nog niet tot
natuurmonument verheven, de notabe
len hadden er gezamenlijk een gebouw
tje laten zetten, dat de Tent werd ge
noemd. Als het weer maar enigszins
aannemelijk was, ging men er heen om
paard te rijden, men vermaakte er zich
met biljarten en kegelen of deed gym-
(Zie vervolg pagina 2)
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstands bank; Coöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p.
kw. 30 ct incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. inm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
Donderdag 29 september 1966
Den Hoorn, Ned. Herv. Diaconie Lezing door
Drs. J. Sikkens, leraar aan de RH BS. over het
werk van Ds. Andeweg.
Zondag 2 oktober
Clubviswedstrijd nabij het Prins Hendrikhotel
om 14.00 uur
MORGENAVOND LEZING OVER
MENNONIETENKOLONIES IN
PARAGUAY
Volgend jaar wordt in ons land een
grote wereldconferentie van Doopsge
zinden gehouden. Op het programma
staat o.m. een bezoek van een groep
conferentiegangers aan TexelIn het
kader van de komende gebeurtenissen
zal de Doopsgezinde gemeente Texel
reeds dit winterseizoen enkele bijzon
dere gemeenteavonden houden. De na-
jaarsgemeenteavond, die morgen wordt
gehouden, zal worden verzorgd door de
leraar-predikant br. H Niessen uit
de Mennonieten(vluchtelingen)kolome
Neuland in Paraguay. Hij zal vertellen
over leven en werken van deze Doops
gezinde kolonie. Paraguay is zowel na
de eerste als de tweede wereldoorlog
toevluchtsoord geworden voor Doops
gezinde vluchtelingen uit Oost-Europa.
Zij bouwden er een nieuw bestaan op,
waarin zij het christendom zoals zij dat
zien, gestalte trachten te geven. Dat dit
op de bevolking ter plaatse grote in
druk maakte, blijkt uit het feit, dat vele
Indianen zich lieten dopen en zich bij
hen aansloten. De lezing, die zal wor
den toegelicht met dia's, wordt gehou
den in de kerk, omdat het zaaltje waar
schijnlijk te klein zal zijn.
HANDELSREGISTER
In „Handelsbelangen" lezen wij onder
„nieuwe inschrijvingen" in het Han
delsregister
Dameskapsalon Wilhelminalaan.
Texel, Den Burg, Wilhelminalaan 28.
Eig.: J. C. Prins.
En onder „wijzigingen"
Firma Moeijes. Aannemers- en Tim
merbedrijf, Texel, De Koog, Californië-
weg 23. Aannemersbedr. B. en U bouw.
Vennootschap onder firma ontbonden
door uittr. venn.; P. C. Moeijes, Wierin-
gen, Westerland, Westerlanderweg 162.
Bedr. wordt voortgezet door C Moeijes
onder naam Aannemersbedr. Moeijes.
Bedrijf: verrichten van onderhouds
werkzaamheden aan vakantiebunga
lows en terreinen.
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 28 september worden de moeders
van de buitendorpen verwacht op de volgende
uren
Den Hoorn 13.0013.45 uur; Oosterend en
De Waal13.4514.45 uur; De Cocksdorp
en Eierland 14.4515.45 uur; De Koog
15.45—16.15 uur.
DEN HAAG De fiscaal bij de Zee
krijgsraad te Den Haag heeft een ge
vangenisstraf van vier maanden, waar
van twee voorwaardelijk met een proef
tijd van vier jaar, geëist tegen een 25-
jarige vlieger, die op 1 maart j.l. over
de Hors op Texel vliegend,
een marineman dodelijk met de staart
van zijn Harvard raakte. Het gevaar
lijke spel van marinevliegers om op
zeer geringe hoogte over de Hors te
vliegen, kwam donderdag diverse malen
ter sprake bij de Zeekrijgsraad.
Het slachtoffer was de ltz. G. A. Vis
ser uit Epe. Hij was met twee anderen
op de zanddijk plat op de grond gaan
liggen voor het aanstormende vliegtuig,
maar werd door het staartwiel dat de
dijk en hem raakte, dodelijk verminkt
en 15 meter weggeslingerd. De man
overleed vrijwel onmiddellijk. Tijdens
de zitting zei de militair het slachtoffer
en de twee naast hem liggende mannen
niet te hebben gezien. Hij zou niet heb
ben geweten dat de bewuste zanddijk
ongeveer 2 meter hoog was en dacht
50 cm.
„In elk geval kwam hij zeer laag aan
vliegen, ofschoon niet zo laag dat hij
de dijk zou willen raken. Als hij niet
plotseling had opgetrokken, waardoor
de staart-sectie van het vliegtuig naar
beneden ging, zou er zelfs niets zijn ge
beurd", aldus zijn verdediger.
Zelf verklaarde de vlieger het voor
nemen te hebben gehad om het marine
personeel op de Hors eens te laten zien
wat hij kon. Hij had daar extra veel
zin in omdat hij juist met een manche
had gevlogen. Dat is een luchtzak, die
duizend meter achter zijn Harvard hing,
en die wordt gebruikt voor schietoefe
ningen. Het ruim een uur heen en weer
vliegen met de manche was voor hem
een dood-vervelend werk. Nadat hij dc
luchtzak boven de Hors had gelost,
wilde hij ook nog even „echt vliegen"
zoals hij zelf zei.
Stuntjes
Hij voegde daaraan toe, dat vrijwel
iedere vlieger boven de Hors een paar
stuntjes uithaalt, wat wordt bevestigd
door verklaringen van getuigen, die
regelmatig in het zand duiken voor een
op enige meters hoogte aankomend
vliegtuig
De ficaal ging in zijn requisitoir, dat
o.m. was gebaseerd op een film over de
toestand ter plaatse, uitvoerig in op de
voor de vliegtuigen geldende minimale
vlieghoogte, die voor de Hors 150 meter
is. Hij bestreed het verweer van de
vlieger dat hij de op de dijk liggende
mensen niet had gezien. Hij meende dat
hij op de hoogte had moeten zijn van
het feit, dat men zich naar de vlakbij
de dijk gevalien manche zou begeven.
Voorts zed hij dat de fatale manoeuvre
moet zijn uitgevoerd, juist omdat de
vlieger de groep bijstaande mensen wil
de laten zien wat hij kon. De fiscaal
was dan ook van mening, dat van verre
gaande onvoorzichtigheid sprake was en
van dood door schuld.
De verdediger meende, dat het laag
vliegen ter plaatse zeer verklaarbaar is,
omdat de vliegers zich willen oefenen
en uitleven. Hij ging daarnaast uitge
breid in op vele vliegtechnische aspec
ten bij het laagvliegen en kwam daarbij
tot de conclusie, dat in het onderhavige
geval de vlieger zijn toestel niet had
hoeven optrekken voor de dijk, omdat
hij er makkelijk overheen had gekund.
De zeekrijgsraad veroordeelde na be
raad de vlieger tot twee maanden ge
vangenisstraf wegens dood door schuld.