Cjrocn ^warts jexeh in het harL, De Rijkshogereburgerschool Texel Wat ons bindt'werd waardevolle avond JtU en wat eraan vooraf ging BAKKERS IJZERHANDEL - DROS MAGAZIJNEN „IN CASINO" vrijdag 11 november door J. A. v. d. Vlis IN iet alle „pittige" vragen beantwoord Weg naar eenheid lang en moeilijk Gouden gordijnring VRIJDAG 11 NOVEMBER 1966 TEXELSE 80e JAARGANG No. 8116 Uitgave N.V. v/li Langeveld De Kuoij Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058 Redaktic: Harry de Graaf, Dorpsstraat 19, De Koog. Tel. (02220) 2058, 's aronds (02228) 410 COURANT Bij de herdenking van het tienjarig bestaan van onze Hogere Burger School is men geneigd zich af te vragen of er voorheen op Texel ooit voorgezet on derwijs in schoolverband gegeven werd en welke omstandigheden en overwe gingen er tenslotte toe hebben geleid, dat op ons eiland een school voor mid delbaar onderwijs tot stand kon komen. Wij gaan ongeveer een eeuw in het verleden terug toen mijnheer Verberne, van Texel geboortig (1807), maar onder de vereniging van ons land met Beigië institeur te Halle ten zuiden van Brus sel, er genoeg van kreeg om in de zui delijke Nederlanden met vijandigheid behandeld te worden. Hij wachtte het conflict, dat zich toespitste tot de Tien daagse Veldtocht, niet af maar keerde naar Texel terug, waar hij in de Molen straat, toen nog Franse Pad geheten, op het hoekje van de Zwaanstraat, eertijds Kapersglop genoemd, een instituut opende, waar behalve gewoon lager on derwijs ook vakken als wiskunde en vreemde talen onderwezen werden. In tegenstelling tot de onderwijzers op ons eiland werd hij „monsieur" genoemd, hij was een man van aanzien en gezag, die enige tientallen jaren lang kinderen van welgestelden tot hogere ontwikke ling trachtte te brengen. Het schoolgeld was hoog, het instituut was een typische standenschool. Tot in het derde kwart van de vorige eeuw heeft Verberne met succes zijn school in stand gehouden. Zijn opvolger was Monsieur Gleijnis, die school hield in de Parkstraat in het gebouw waar de drukkerij van de Texelse Courant gevestigd is. Gleijnis is minder lang dan Verberne op Texel ge bleven, hij voelde zich hier onvoldoende gewaardeerd en hij was jong en ener giek genoeg om weg te gaan en het In stituut Gooiland tot bloei te brengen. Ook de school van Gleijnis was duur, merwaardig is, dat Gleijnis in zijn wo ning kostleerlingen hield, van wie som migen zelfs uit Groningen kwamen. MULO Na het vertrek van Gleijnis was de tijd rijp óm op Texel een school voor Meer Uitgebreid Lager Onderwijs te stichten Het kenmerk van deze school was dat er verschillende leerkrachten aan verbonden waren en dat niet langer van een standenschool sprake was. Ook de gewone man op ons eiland, die be hoorlijk begaafde kinderen had, kon deze naar de nieuwe Mulo sturen zon der dat hij een hoog schoolgeld behoef de op te brengen. Het is niet doenlijk op deze plaats het verloop van het Mulo- onderwijs uitvoerig te bespreken. Stip pen wij slechts aan dat de gemeente raad in 1890 een zekere J. P. Thijsse tot hoofd benoemde, die weliswaar slechts enkele jaren bleef, maar die in zijn latere carrière het eiland nimmer ver geten zou, getuige zijn publikaties over Texel in talloze geschriften. Meester Groenewold Hendrik Groenewold is zijn opvolger geworden. In een reeks van jaren heeft hij grote aantallen kinderen voor het MULO-diploma, voor de derde of vierde klasse van de HBS en ook wel voor het gymnasium opgeleid, Medewerking kreeg hij daarbij soms van predikanten. De heer Groenewold stond als uiter mate bekwaam aangeschreven. Nog zijn er heel wat oudere Texelaars, die bij hem school hebben gegaan en die met respect zijn naam noemen, al dient Oktober 1956: Het noodonderkomen voor de R.H.B.S. in aanbouw. hieraan te worden toegevoegd, dat hij zich bij de beoordeling van kinderen van bepaalde families soms wat teveel door vooroordelen liet leiden. Hoe het ook zij, onder zijn leiding en onder die van zijn opvolger W J. Jouwersma heeft de school tijden van grote bloei 'beleefd. Voor velen was het MULO- onderricht eindonderwijs, maar enkelen die verder leerden ,,.aan de overkant" hebben na het middelbaar onderwijs zelfs universitaire studie gevolgd. Druk bezocht In 1953 had de MULO-school een groot aantal leerlingen. Bovendien volg den 34 kinderen tussen 12 en 20 jaar in Den Helder de HBS of het lyceum. Terwijl gemiddeld over het gehele land 7°/o van alle verder-lerende kinde ren naar een middelbare school gingen (in Noordholland was zelfs sprake van 10,l°/o) zond de gemeente Texel maar 3,2°/o van zijn kinderen naar H B S enz De Mulo-school werd zo druk bezocht omdat er op het eiland zelf geen ander onderwijs mogelijk was. Het is te be grijpen, dat Burgemeester en Wethou ders, te weten de heren C. de Koning, C. H. Roeper en Th. R. Hin deze toe stand met lede ogen aanzagen en dat zij pogingen in het werk stelden om ook hier een H.B.S. te krijgen. In verband hiermede is de brief be langrijk, die B. en YV. op 31 maart 1955 naar de Staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen zonden en waarbij met klemmende argumenten medewerking voor de oprichting van een H.B.S. werd gevraagd. Toen gingen voor middelbaar onderwijs reeds iedere dag 44 kinderen op en neer tussen Ou- dcschild en Den Helder. Bij een prog nose kwam uit de bus, dat een eigen H.B.S. reeds in 1956 129 leerlingen trekken zou, een aantal dat in 1965 tot 201 gestegen zou zijn. Waar dergelijke prognoses op den duur dikwijls kant noch wal plegen te raken, is het stellig merkwaardig, dat deze voorspelling praktisch juist bleek te zijn. Op het ogenblik telt de school 205 leerlingen. Burgemeester en Wethouders zaten niet stil. Zij wisten de steun van de Raad voor hun plan te winnen en toen maar even bleek, dat de kans op inwil liging van hun verzoek in Den Haag groot was, werd met instemming van iedereen de vroegere woning van nota ris Mulder als direkteurshuis aange kocht Op de Rijksbegroting van 1955 kwam een post voor de nieuwe H.B.S. voor, de Kamers gingen daarmee ak koord en bij Koninklijk Besluit van 2 juni 1956 werd de heer C. van der Eijk tot directeur benoemd. Met de inspec teur van het middelbaar onderwijs zou hij weldra naar Texel gaan om daar inlichtingen aan belangstellende ouders te geven. In mei 1956 hebben zich voor de nieuw te vormen eerste en tweede klasse resp. 25 en 10 gegadigden aange meld, op 14 juli staan de namen van 26 kinderen in de Texelse Courant ver meld, die voor hun toelatingsexamen geslaagd zijn. De H.B.S. zal voorlopig in een afdeling van de Openbare Lagere School ondergebracht worden, want het noodgebouw dat in allerijl aan de Hoornderweg wordt opgericht, is nog niet gereed. Last not least is een lera rencorps aangeworven, waarin geduren- Direktcur C. v.d. E(jk de de komende tien jaar nogal wat mutaties voor zullen komen Noodgebouw De nieuwe school kwam in het nood gebouw op 9 januari 1957. Het is echt een nóódgebouw gebleken, want het vertoont nu reeds na een jaar of negen talrijke gebreken. In de zomer is het te warm, in de winter zijn de gangen niet verwarmd, de direkteur ontbreekt het aan een spreekkamer waar hij onder alle omstandigheden rust heeft, de ver lichting is onvoldoende, het gebouw vertoont overal kieren, die tocht door laten. Het spreekt vanzelf, dat direkteur Het was een qoed idee van het be stuur van het Overkoepelend orgaan van Vrouwenorganisaties om een avond te wijden aan verschillende le vensbeschouwingen onder het motto „Wat ons bindt". De belangstelling voor dit actuele onderwerp was goed; het dubbele lokaal van de landbouw school was vrijwel geheel bezet met vertegenwoordigsters van diverse vrouwenverenigingen. Dat deze bijeen komst bijzonder nuttig is geweest en stellig voor herhaling vatbaar is, even tueel in een iets andere vorm, staat vast. Waarmee niet gezegd is dat het gebodene en de daarop volgende dis cussie aan ieders verwachtingen heelt beantwoord. Dat hing er van at, met welke verwachtingen men naar de landbouwschool was gekomen! Dege nen, die in de mening verkeerden ant woord te krijgen op een aantal moei lijke vragen op levensbeschouwelijk gebied, moeten bedrogen zijn uitgeko men. Zij hebben ervaren dat de drie korte causeriën, resp. door pastoor Brinkman uit De Cocksdorp over het R.K. geloot, ds. P. Oskamp over het protestantisme en de heer C. v.d. Eijk over het humanisme meer vragen heb ben opgeroepen dan beantwoord. Maar degenen die mèt ds. P. Oskamp be seffen dat juist het voortdurend oproe pen van vragen, lastige vragen, een middel is om tot het uiteindelijke doel Verschijnt dinsdags en vrgdags Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p. kw. -f- 30 ct. incasso. Advert.: familieberichten 14 ct p. mm.; andere advert. 12 ct p. mm. en leraren wel eens jaloerse blikken werpen op de vele fraaie andere scho len, die in Den Burg zijn gebouwd. Hoe graag zouden ook zij in een modern ge bouw ondergebracht willen worden. Misschien krijgen zij binnen niet al te lange tijd hun zin, als in het kader van de wet op het voortgezet onderwijs op Texel schoolgemeenschappen zullen worden gesticht. RHB5 en ULO zouden dan in één nieuw gebouw, met alle mo gelijke voorzieningen voor gezamenlijk gebruik, kunnen worden ondergebracht Tot nu toe zijn 444 leerlingen tot de H.B.S. toegelaten, sedert 1962 is het mogelijk te kiezen voor de A- of de B- opleiding. In totaal zijn 105 leerlingen geslaagd tvoor hun eindexamen en van deze gingen er 39 hoger onderwijs vol gen Het rendement lijkt niet hoog, het zou o.i. echter onjuist zijn de betekenis van de H.B.S. uitsluitend naar het aan tal geslaagden voor het eindexamen af te meten. Het is wel zeker, dat velen van hen die de eindstreep niet haalden, toch in sterke mate door het_middelbaar onderwijs, dat door specialisten wordt gegeven, beïnvloed zijn. Verdienste Het was een grote verdienste van het bestuur onzer gemeente zó geijverd te hebben, dat Texel de school kreeg, van achterstand in onderwijsmogelijkheden 'kan in onze plattelandsgemeente niet meer gesproken worden. Het is de ver dienste van de direkteur, de heer C. van der Eijk, dat hij praktisch uit het niets een Hogere Burgerschool heeft ge bouwd met mej. Bruggeman en de he ren Boere, Hennephof, Van Neerrijnen en Vermetten, die hem van het eerste uur af trouw zijn gebleven. Velen, te velen zijn te kort aan de school verbon den geweest. Met veel beleid en stuur manskunst heeft hij zijn schip varende gehouden, na tien jaren houdt het nog steeds koers Daarom is heel Texel di rekteur en leraren verplicht voor hun uitstekende werk Daarom is heel Texel ook burgemeester De Koning en de wethouders Roeper en Hin verplicht voor het initiatief, dat zij destijds ge nomen hebben. En daarom is er reden dit eerste jubileumfeest te vieren en het glas te heffen; op de gezondheid van de school, van de stichters, van direkteur, leraren en leerlingen. Proficiat te geraken, zullen voldaan zijn ge weest. Wat tijdens de discussie vooral duide lijk werd is dat de geestelijke leids mannen van vandaag geen pasklaar antwoord meer hebben op de vragen van de gelovigen. Duidelijk werd ook, dat met het losser worden van de teu gels (vooral de r.k. kerk!) de eigen ver antwoordelijkheid van elk individu voor zijn daden zwaarder is geworden. Wie de grotere vnjheid in de geloofsbele ving als een vergemakkelijking be schouwt, slaat de plank mis. De ontwik keling is stormachtig verlopen. Zelfs de jongeren hebben moeite om deze te volgen. In enkele jaren tijds lijken alle zekerheden te zijn weggevallen. De ge lovige, die tot voor kort dacht er te zijn met het nauwgezet vervullen van zijn „plichten" is aan het denken gezet en voelt dat hij daarmee niet kan volstaan. Sprekende over het schijnbaar gemak kelijker worden van de Katholieke Kerk, zei pastoor Brinkman: „Het schip van Petrus is in de branding maar er valt niets te jutten!" De veranderingen zijn ingrijpend, zo blijkt uit tal van uiterlijke verschijnselen. Dat een bis schop zich voor de VARA-televisie laat interviewen, was korte tijd geleden nog ondenkbaar. Altijd zo geweest Men begint los te komen van het ge zegde: het is altijd zo geweest. Vreemd eigenlijk, dat Jezus er niet tegenop zag om met zondaars aan één tafel te zit ten, terwijl men he\ geloof tot voor kort het meest gediend achtte met afstand van alles wat „andersdenkend" was. In Een dezer dagen gebeurde het, dat een Texelaar, die in een win kel in Den Burg een zakje kope ren gordijnringen had gekocht, toi de ontdekking kwam dat een van de ringen belangrijk meer waard was dan alle andere bij elkaar. Dat was n.l. een gouden trouwring. De man begreep, dat geen sprake kon zijn van een bij zondere Sinterklaasactie en stelde de bediende, die hem aan de rin gen gehoipen had, van zijn vondst op de hoogte. Deze bediende merkte toen pas, dat hij zijn trouwring had verloren. Het ken nelijk wat te ruime kleinood was bij het inpakken van de gordijn ringen van de vinger geschoven. FOLKLORE-BALLONNEN IN NOORDBRABANT TERUGGEVONDEN Kennelijk was de wind pal noord tij dens de laatste folklore-woensdag van dit seizoen, toen een groot aantal kin deren aan een ballonwedstrijd deelnam De drie ballonnetjes, die het verst kwa. men, werden allen in de provincie Noord-Brabant teruggevonden.. De ballon van Kees en Tijs Haarsma, Waal enburg W 77, De Koog, kwam terecht in Moergestel en de afzenders verwier ven daarmee de eerste prijs, een waar debon van ƒ10,De ballon van Wil- leke Arensman werd gevonden te Heesch door Tien van Venrooij, Vinke- straat 60, aldaar Willeke Arensman komt daarom in aanmerking voor de tweede prijs, een waardebon van 7,50. De derde prijs, een waardebon van ƒ5,gaat naar Janneke Harting, Schil derend 132 te Den Burg, wier ballon te. recht kwam in Drunen. De prijzen kun nen worden afgehaald bij de heer J. Zegel (Textielhuis, Binnenburg). VERKOOPDAGEN BRACHTEN ƒ1450, —OP DE WAAL De verkoopdagen met attracties, die traditiegetrouw door de Ned. Hei-vormde Vrouwenvereniging te De Waal werden georganiseerd, zijn succesvol verlopen. In totaal werd een bedrag van ƒ1450,ontvangen, een re sultaat waar men trots op kan zijn. Het bestuur van de Vrouwenvereniging dankt allen, die door hun medewerking aan het succes hebben bijgedragen. Opbrengst fancy-fair ƒ2100,— VOOR „D.E.K." DEN HOORN De fancy fair, die vorige wéék vrijdag en zaterdag ten bate van het fanfarekorps D.E.K. werd gehouden, bracht totaal 2900,op. Na aftrek van kosten blijft voor D.E.K. ƒ2100,over, een flink bedrag MAANDAG START EHBO-CURSUS OOSTEREND Maandagavond be gint in de o.l. school te Oosterend de EHBO-cursus, waarover wij reeds eer der schreven. Degenen, die zich niet hébben opgegeven, kunnen dat uiterlijk maandagavond alsnog doen. Er kunnen nog enkele deelnemers worden toege laten. De eerste bijeenkomst begint om 21.00 uur. de R.K. Kerk krijgen de leken steeds meer invloed en zij verwerven zeggen schap in geloof en beloofsbeleving. Er wordt gesproken over zaken, waar men vroeger nauwelijks aan denken mocht. Er wordt gediscussieerd over het ge mengde huwelijk, lijkverbranding, bij beluitleg en alle mogelijke andere za ken waarover vroeger alleen de leiding van de kerk een oordeel mocht hébben. De kerk leert nu van de mensen, die eerst van haar leerden. De kerk staat open voor nieuwe ideeën, maar voor de groei naar eenheid is nog veel tijd nodig. Verschillen Ds. P. Oskamp vertelde, dat de toe nadering tussen de mensen van ver schillende overtuiging begonnen is in de laatste oorlog. Katholieken, protestan ten, joden, communisten, humanisten vonden elkaar in het gezamenlijk verzet en leerden elkaar waarderen. Dat neemt niet weg dat de verschillen in opvatting (Zie vervolg pagina 2)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1966 | | pagina 1