Cjroen ^warL-Jexels in het harL,
Verzwaring Eierlandse dijk kan
komend voorjaar beginnen
Ouwe Sunderklaas is restant van
heidense demonen-ommegangen
Klei komt uit
Hogezandskil
Minister bezweek voor aandrang van Rijkswaterstaat
Ere-medaille in goud voor technisch
hoofdambtenaar J. van der Pijl
Veertig jaar leiding bij
Gemeensch. polders
Gebruiken handhaafden zich het langst in
geïsoleerde gebieden van West-Europa
Sisal Volta Tapijt
ttWDKSTT5EcJsmber issn
80e JAARGANG No. 8124
Uitgave N.V. v/li Langcvcld De Rooij
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
edaktie: Harry de Graaf, Dorpsstraat 19, De
[oog. Tel. (02220) 2058, 's avonds (02228) 410
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Bot
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p.
kw. -f 30 et. incasso. Advert.: familieberichten
14 et. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
1 \l au rln ,mri rra azlitin 1. .1i i
In een deel van de vorige editie konden wij nog beknopt melden, dat de
dijkwerken van Eierland op 13 januari zullen worden aanbesteed. Dit bete
kent dus dat de minister alsnog toestemming heeft gegeven dit miljoenen-
project uit te voeren, niettegenstaande bezuinigingsmaatregelen, waartoe de
regering zich gedwongen ziet. Het werk werd in de zomer van 1965 „tijdelijk
uitgesteld" en dit jaar nogmaals. Rijkswaterstaat heeft echter hardnekkig vol
gehouden met als resultaat dat de minister nu handelt in overeenstemming
met de hoge urgentie van dit werk. Verwacht wordt dat voor de aanbesteding
die 13 januari te Haarlem wordt gehouden, grote belangstelling bestaat. Veel
aannemers zitten zonder werk, mede als gevolg van het uitstellen van tal van
andere projecten. Als het werk direct wordt gegund, kan in het vroege voor
jaar met de uitvoering worden begonnen. Geheel zeker is dit niet, omdat
men afhankelijk is van het weer. In ieder geval zal de dijkverhoging binnen
twee jaar zijn voltooid.
NAP. (De oude dijk is 4.20 hoog). In de
.dijk zal 550.000 m3 zand worden ver
werkt, dat uit de Waddenzee zal wor
den gewonnen. Voordat men daarmee
begint, wordt eerst een laag slib van
de ondergrond verwijderd. Het zand-
lichaam van de dijk zal worden afge
dekt met klei, waarvan men 92.000
m3 nodig heeft. Deze klei zal van zeer
nabij worden betrokken, nl. van een
30,7 ha. groot stuk land, gelegen aan de
Hogezandskil in Eierland. Vorig jaar
zijn hier grondmonsters genomen,
waarbij bleek dat de klei aan de eisen
voldoet. De grond is eigendom van
Mevrouw M. E. Baronesse Micbiels van
Verduijnen-Jochems te Den Haag maar
zal zodra met de kleiwinning wordt
Het te vernieuwen dijkgedeelte is
3150 meter lang. Het loopt vanaf de
dijk van de Eendrachtspolder nabij De
Cocksdorp tot het duinmassief bij de
vuurtoren. Een stuk van 1125 meter
komt bij het Bolwerk „Robbegat" meer
landinwaarts te Liggen (volgt daar de
zg. zanddijk van 1938), zodat hier bui
ten de dijk een kleine aparte polder
van ca. 13 ha, blijft bestaan, die het
met de oude lage dijk als bescherming
tegen de zee zal moeten doen. Dit be
tekent niet dat Rijkswaterstaat het
Bolwerk opgeeft. De lage dijk zal men
ook blijven onderhouden. Hier ontstaat
een soortgelijke situatie als bij het
Homtje. Ook de Polder 't Horntje bleef
door een lage dijk van zee gescheiden,
toen de aangrenzende P.H. Polder en
kele jaren geleden van een hoge Delta-
dijk werd voorzien.
Aan zeezijde
De nieuwe dijk zal aan de zeezijde
van de oude dijk worden opgespoten
en een hoogte krijgen van 8,65 plus
begonnen overgaan naar de Vereni
ging tot Behoud van Natuurmonumen
ten. Nadat de klei is afgegraven zal een
vrij groot meer ontstaan dat Natuur
monumenten geschikt wil maken als
vogclbroedplaats.
De afgraving zal in verband daarmee
zodanig geschieden, dat het water niet
overal even diep is (volgens de vergun
ning mag tot een diepte van 5 meter
worden gegaan) en er zullen verschil
lende plekken onberoerd worden gela
ten, zodat daar eilandjes ontstaan.
De Hogezandskil is (evenals de Rog-
sloot) een oude slenk uit de tijd dat de
polder Eierland nog niet bestond. Het
bijna twee kilometer lange water
mondt uit in het Eierlandse kanaal.
Het af te graven gebied langs de kil
ligt aan de Wageningseweg en Hoofd
weg.
Bij de verhoging van de dijk van de
Prins Hendrikpolder heeft men de klei
van een heel wat grotere afstand moe
ten aanvoeren, nl. vanuit Noord-Bra
bant. De kleivoorraad bij het Hoge
zandskil is zo groot dat er ook voor de
later uit te voeren verhoging van de
overige Waddendijk meer dan vol
doende is.
De uitvoering van de Eierlandse
dijkwerken zal geschieden onder lei
ding van technisch hoofdambtenaar
L. J. Weijdt.
LIJK OPGEHAALD BIJ 'X HORNTJE
Dinsdagmiddag ontdekten beman
ningsleden van de veerboot een lijk, dat
in het water van de haven dreef. Het
verkeerde in vergaande staat van ont
binding en moet maanden in zee heb
ben gelegen. Het lijk werd door de
gemeente opgehaald en in bewaring
genomen. De indentiteit kon nog niet
worden achterhaald.
DUINAFSLAG BIJ DE KOOG
VIEL MEE
DE KOOG De door Rijkswater
staat verwachte hevige duinafslag aan
het strand ten noorden van De Koog is
meegevallen. Ondanks de zware noord
westerstorm en de hoge waterstand is
tussen paal 20 en 21 slechts 2-4 meter
weggespoeld.
DS. MR. W. KROESE OVERLEDEN
Ds. mr. W Kroese uit 's-Graven-
hage, emeritus predikant van de Neder
landse Hervormde Kerk, die zondag 4
december 1.1. op bijna tweeëntachtig-
jarige leeftijd in zijn woonplaats is
overleden, is woensdagmiddag 7 decern,
ber op de Algem .Begraafplaats „West
duin" aan de Ockenburghstraat te
Loosduinen begraven.
Walter Kroese werd op 18 januari
1885 uit een handelsfamilie te Workum
in Friesland geboren. (Zijn vader was
oa. lid van de gemeenteraad van de
stad Workum en ook lid van de provin
ciale staten van Friesland). Hij bezocht
eerst het stedelijk, thans Magister Al-
vinus-gymnasium te Sneek en studeer
de vervolgens theologie aan de ge
meentelijke universiteit te Amsterdam
en naderhand ook nog aan de rijksuni
versiteit te Utrecht. Nadat de heer
Kroese in 1908 door het provinciaal
kerkbestuur van Overijssel was toege
laten tot de evangeliebediening in de
Nederlandse Hervormde Kerk en hij
eerst nog enige lijd de Hervormde ge
als
op
meente van West-Terschelling
Hulpprediker had gediend, werd hij
13 maart 1910 bevestigd als predikant
van de Hervormde gemeente van Vrou
wenpolder in de classis Middelburg.
Daarna stond de thans overledene o m.
nog te Den Burg op Texel van 1918 tot
1922.
Demonstratie Braun
keukenmachines
Woensdagmiddag en
donderdag 14 en 15
december a.s. demonstra
tie met Braun keuken
machines in onze zaak
Bakkers Ijzerhandel
Dinsdagavond heeft burgemeester C.
De Koning aan de lieer J. van der Pijl
te Den Burg de ere-medaille in goud,
verbonden aan de Orde van Oranje-
Nassau, uitgereikt. Dit gebeurde in in
tieme kring, ten huize van de begif
tigde.
De heer Van der Pijl, technisch
hoofdambtenaar bij het waterschap De
Gemeenschappelijke Polders kwam voor
dit ereblijk in aanmerking in verband
met zijn veertig-jarig jubileum en zijn
pensionering per 1 oktober j.l. De heer
Van der Pijl was toen juist vrij ernstig
ziek, zodat de uitreiking naar latei-
datum moest worden verschoven.
Op 1 oktober 1926 trad de heer Van
der Pijl in dienst van het waterschap,
dat toen nog de naam ,,De Dertig ge
meenschappelijke Polders" droeg. Be
trokkene is sinds 1951 technisch hoofd
ambtenaar en deze functie is stellig
zeer verantwoordelijk. Het waterschap
omvat een oppervlakte van 6145 ha. De
heer Van der Pijl geeft leiding aan het
personeelsbestand van de polder, mo
menteel bestaande uit 15 - 16 personen.
De polder heeft een bewogen periode
tijdens de werkzaamheid van de heer
Van der Pijl meegemaakt. Op 1 febr.
1953 ontkwam de polder ternauwer
nood aan een watersnood. De situatie
was kritiek bij de Schans (waarbij de
heer Van der Pijl nauwelijks aan de
verdrinkingsdood ontkwam) en bij Oos
terend. De heer Van der Pijl had een
aktief aandeel in de hieropvolgende
herstelwerkzaamheden.
Het gehele gebied van de polder
werd in de ruilverkaveling betrokken,
waardoor de heer Van der Pijl in niet
geringe mate extra belast werd. Op het
gebied van de wegaanleg en de water
beheersing kwam zeer veel tot stand.
In 1956 werd de polder „Wezenspijk"
aan het gebied van de polder toege
voegd, ..het Noorden" werd opgeheven.
Betrokkene was voorts technisch advi
seur van het waterschap „De Prins
Hendrikpolder", de poldertjes De Kuil
en Hoornder Nieuwland en de polder
Waalenburg.
Actief
Ook buiten zijn werkkring was de
heer Van der Pijl actief. Voor de oorlog
toonde hij zich een goed bestuurder en
medewerker van de sportvereniging
Texel (speciaal atletiekbeoefening); na
de oorlog werd hij voorzitter van de
Oranjevereniging Den Burg, die intus
sen is opgeheven. De vereniging stimu
leerde de oprichting van een voorlopig
oorlogsgedenkteken, waarvoor de heer
Van der Pijl het ontwerp maakte De
vereniging bracht ook een fonds bijeen
voor de oprichting van een definitief
oorlogsgedenkteken, dat enige jaren
geleden kon worden geplaatst. Als
voorzitter van de Oranjevereniging was
de heer Van der Pijl ook steeds belast
met de leiding van de organisatie van
de jaarlijkse stille tochten op 4 mei en
ook nu nog is hij hier op verzoek
van de dorpscommissie Den Burg
mee belast. Incidenteel maakte betrok
kene vooral in de vooroorlogse jaren
ook wel bouwontwerpen o.m. voor
de verbouw van een oude Texelse boer
derij tot jeugdherberg.
Stadsfeesten
In de loop van 1963 werd betrokkene
lid van het dagelijks bestuur van de
toen gevormde „Stichting Festival
Texel", welke stichting zich tot taak
stelde in de loop van 1964 aandacht te
schenken aan het feit dat Texel 550
jaar geleden stadsrecht kreeg. In deze
veelomvattende organisatie nam de
heer Van der Pijl zeer actief deel, o.m.
als voorzitter van de tentoonstellings
commissie. De door deze commissie ge
organiseerde tentoonstelling „Texel
telt mee" werd een eclatant succes.
Ook nadien bleef de Stichting inciden
teel activiteiten ontplooien onder meer
t.g.v. de viering van de 20e herdenking
van de bevrijdngsdag en weer i.v.m. het
Koninklijk Huwelijk.
b»"" '•r.M-oord.ÜjUwd d. r.d.fcU.
OUWE SUNDERKLAAS IS GEEN
CARNAVAL
Door het bericht in de Texelse Cou
rant van dinsdag over de komst van de
carnavalsvereniging die aan het Texel
se Ouwe Sunderklaasfeest luister wil
bijzetten, ben ik een beetje verontrust.
Dat dit folkloristische feest ook maar
iets uitstaande heeft met Carnaval is
een vergissing De oorsprong van de
beide tradities is totaal verschillend.
Carnaval is een typisch zuidelijk en
katholiek feest, dat verband houdt met
de vastentijd. Ouwe Sunderklaas komt
voort uit de oud-Germaanse rituelen
rond de zonnewende. Door de komst
van een groep carnavalsvierders zal
aan deze historische grondslag onge
twijfeld afbreuk worden gedaan en dat
lijkt mij niet juist. Het is in deze tijd
toch al moeilijk de Sunderklaasviering
in zijn oude vorm te handhaven, maar
laten we voorkomen dat de traditie
ontaardt in een doodgewone feest
avond. Ik hoop dat vooral de jongeren
zich gedreven zullen voelen het Ouwe
Sunderklaasfeest, zoveel mogelijk in
zijn oorspronkelijke vorm, tot in de
lengte van dagen te blijven vieren.
Uw aller dienaar,
J. Bakker D Pzn
Den Burg
SINTERKLAASACTIE WINKELIERS
LEVERDE ƒ5000,— OP VOOR HET
ZWEMBAD
Dc Sint Nicolaas-zwembadactie van
de winkeliers van Den Burg heeft een
netto-bedrag van ongeveer ƒ5000,op
geleverd. Dit is de hoogste som, die tot
dusverre in één keer op dc zwembad
rekening kon worden gestort. De stand
is nu ƒ13.420,
Gedurende de actie werden 23.000
enveloppen met bonnetjes bij de deel
nemende winkeliers ingeleverd. Deze
hoeveelheid werd dinsdagmiddag bij
eengebracht in een der zalen van hotel
„De Graaf" te Den Burg, waar onder
toezicht van adjudant J Gulmans en
opperwachtmeester W. F. Stomp de
trekking werd verricht. De 9-jarige
Hans de Vries, zoon van onze recreatie-
consulent, trok voorzien van een
blinddoek dertig enveloppen uit de
hoop.
De transistorradio's werden gewon
nen door: G A. Oskam, Beatrixlaan 78
te Den Burg; K. Zegel te Oudeschild,
P M. Graaf, Hogerstraat 9 te Den
Burg; P. Koper, Postweg 74a, Eierland;
C. Keijser, De Ruitersplaats B 204, A.
Benen-Reij, Kogerstraat 65 te Den
Burg; J. Venneman, Gerritsland K 94
en C. J. Barhorst, Haffelderweg 9 te
Den Burg. De heer Fr. Langeveld, Sle-
nenplaats te Den Burg, was extra ge
lukkig, want hij won twee transistor-
radio's (Voor verdere uitslag zie adv.)
Nagekomen mededelingen
OUWE SUNDERKLAAS IN DE WAAL,
DE KOOG EN DEN BURG
DE WAAL Evenals de vorige ja
ren zal Ouwe Sunderklaas in De Waal
hoofdzakelijk door de jeugd worden ge
speeld. De kinderen worden tussen
half zeven en half acht in de huizen
van het Hogerend (vanaf de Polder
weg tot aan het andere eind) verwacht.
Ze mogen op dit stuk dus geen huis
overslaan Een vereiste bij de beoor
deling door de jury zal zijn dat de
spelers en speelsters absoluut niet te
herkennen mogen zijn. De winnaars
van de wisselbekers van vorig jaar
worden verzoent deze in te leveren bij
de heer J. Lok. Na half acht zal de
jury in het dorpshuis de uitslag bekend
maken.
Omdat de meeste oudere inwoners
van De Waal in Den Burg gaan spelen
of kijken, heeft het bestuur besloten
het dorpshuis 's avonds niet open te
stellen.
DE KOOG De beoordeling van de
deelnemers aan Ouwe Sundeiklaas te
De Koog zal wèl in hotel „De Toe
komst gebeuren. De Oranjevereni
ging verzocht ons te publiceren, dat de
kinderen vanaf 6 uur bij de jury wel
kom zijn en de ouderen vanaf 10 uur.
Er zijn wisselbekers te verdienen van
de Oranjevereniging en de Stichting
Cultureel Werk Texel. Onderscheid zal
daarbij worden gemaakt tussen enke
lingen, paren, kleine groepen en grote
groepen.
DEN BURG In Den Burg zullen
de spelers weer beoordeeld worden
door de dorpscommissie op het terras
van hotel „De- Lindeboom-Texel". De
genen, die voor een prijs in aanmer
king willen komen, dienen zich dus
daar te vervoegen. De jongeren tussen
kwart voor zes en kwart voor zeven.
De ouderen tussen negen uur en half
tien.
TEXELS MUSEUM KRIJGT NIEUWE
VOORGEVEL
Op het ogenblik wordt de voormalige
W ehrm ach tsb a rak „Waldfrieden"
waarin het Texels Museum is gehuis
vest, van een nieuwe voorgevel voor
zien. Het hout van de oude pui was
totaal verrot. Nu wordt een betimme
ring van blank sparrenhout aange
bracht, waardoor het gebouw boven
dien een heel wat fraaier aanzien zal
krijgen. Tevens wordt de entree veran
derd; er komen gescheiden in- en uit
gangen en de wachtruimte bij de kassa
zal aanzienlijk worden vergroot.
Het Texels Museum heeft een bijzon
der druk seizoen achter de rug Dit jaar
werden 63.000 bezoekers geteld, onge
veer 10.000 meer dan in 1965.
LICHTMAST OMGEREDEN
Een lichtmast bij de kruising Aken
buurtsweg-Pontweg is zondag door een
nog onbekende automobilist omgere
den. De politie stelt een onderzoek in.
Het is nog niet zo heel lang geleden
dal op Texel Sint Nicolaas geen bij
zonder populaire verschijning was.
Eigenlijk is men pas in de loop van de
afgelopen halve eeuw vertrouwd ge
raakt met de bisschop van Myra, die
in de nacht van vijf op zes december
geschenken komt bezorgen voor brave
kinderen. Oorspronkelijk was het Sint
Nicolaasfeest een typisch roomse ge
beurtenisdie vele eeuwen geleden de
plaats heeft ingenomen van heidens-
germaanse rituelen, die in de donkere
wintermaand werden gehouden. Niet
echter op Texel en andere wadden
eilanden, wat een logisch gevolg was
van de geïsoleerde ligging. Tot diep
in de 19de eeuw werd daar onder
Sunderklaasfeest in de eerste plaats
dat typisch Germaanse gebeuren
verstaan, dat regelrecht stamde uit
een ver heidens verleden. De traditie
van het Sunderklazen heeft zich niet
alleen op de Waddeneilanden kunnen
handhaven, maar ook in andere ge
ïsoleerde gebieden van West-Europa
Ook daar worden midden in de winter
feesten, rituelen en rondgangen
houden.
uitingen die ook daar moeten zijn be
dreven, plaats voor de herdenking van
zijn naamdag. Het gevolg was dat Sint
Nicolaas ook nu nog opvallende over
eenkomsten vertoont met de Germaan
se hoofdgod Wodan, die immers ook
op eenpaard, Sleipnir, was gezeten
en oordeelde over goed en kwaad. De
Sunderklaasfeest en op de Wadden
eilanden vertonen overeenkomsten met
de demonen-omgangen, die omstreeks
het middewintei solstium overal dn
Europa gehouden werden. Zo sprak
men vroeger op Texel nooit over
Nicolaas en zwarte Piet"
„De Sunderklazen".
„Sint
maar over
ge-
Maskcrade
Op Ameland van „Sinterklazen" en
op Schiermonnikoog van „Klazen" Er
zijn verschillen, maar overal ziet men
's avonds gemaskerde en verklede figu
ren de straat optrekken. In het Oosten
rijkse Boven-Inndal zijn het „Santi-
klausen" en „Klaubaufe". die zingend
Er zijn veel overeenkomsten. De
intrede van Sint Nicolaas als de goed
geefse Roomse heilige is op het vaste
land niet plotseling gegaan. Langza
merhand maakten de heidense volks-
Eigenaars
Braun keuken
machines
OPGELET!
If oensdagmiddag en
donderdag 14 en 15
december a.s. demon
stralies met Braun
keukenmachines
in onze zaak
Bakkers Ijzerhandel
van huis tot huis trekken, geschenken
uitdelen aan kleine kinderen maar op
hun beurt door ouderen getracteerd
worden. Op Ameland was de bisschops
figuur in de jaren 1906-1908 nog zo
weinig populair, dat een jonge predi
kant te Nes, die aan de armen in zijn
gemeente op strooiavond pakjes bracht,
veel kritiek kreeg te verduren, omdat
hij op eigen gelegenheid „te Sunder
klazen" was geweest.
Het bovenstaande ontlenen wij aan
een artikel, dat de Nederlandse folklo
rist D. J. van der Ven schreef in de in
tussen opgeheven Van Houten-perio
diek „Ons eigen tijdschrift" van decem
ber 1923. De schrijver maakte een
diepgaande studie van de Sunderklaas-
gebruiken op de Waddeneilanden en
elders in West-Europa en het is inte
ressant daarover nu, 43 jaar later, te
lezen. Het wordt daarbij duidelijk dat
er sedert 1923 veel is veranderd. Hij
constateert b.v „Men schijnt op de
Waddeneilanden maar zeer matig inge
nomen te zijn met de Sinterklaas-uit
beelding „van de vaste wal" al zag men
op Texel de dokter of de postbode wel
eens als de bisschop van Myra verkleed
pakjes brengen aan arme mensen en
lekkers uitdelen aan de schooljeugd.
Doch dit is Sinterklaas-import, daar
Texelaars, Amelanders, Schiermonnik-
oogers gewend zijn op eigen originele
manier hun Sinterklaas te vieren,
waarbij zij zich niet eens houden aan
de datum van vijf en zes december.
Zeker de kleine kinderen hebben even
als hun vriendjes van de overkant hun
eigen „nieuwe Sinterklaas", maar de
ouderen vieren het grote feest eerst een
week later op 12 december. Dat is
„Ouwe Sunderklaas", juist op dezelfde
dag dat in West-Zweden Sint Lucia
wordt vereerd en in heel Scandinavië
de julfeesten worden ingezet met om-
(Zie vervolg pagina 2)
