VEROORDELEN
Twee nieuwe meststoffen
is niet moeilijk
Bronchi letten
BLIJVEN
TELLEN...
mm RiAf»
LANDBOUW en VEETEELT <,„,„.„1!"
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
TEXELSE cóürant
VRIJDAG 9 DECEMBER 1966
rubriek voor I Anj-m;.-
Een aantal jaren is op ons eiland,
speciaal voor de voorjaarsbemesting
van grasland, veel gebruik gemaakt
van de mengmeststof fosfaatammon, of
in cijfers uitgedrukt 20 20 0. De
cijferaanduiding houdt in, dat in deze
meststof 20% stikstof, 20% fosfaat en
geen kali aanwezig is. Het was één van
de eerste mengmeststoffen, die boven
dien naar verhouding goedkoop was.
Vooral toen een flink gedeelte van het
fosfaat in water oplosbaar werd, von
den we het een zeer aantrekkelijke
meststof.
Zoals gezegd werd deze meststof veel
gebruikt voor de voorjaarsbemesting
van grasland, vooral voor percelen, die
klaar gemaakt werden voor beweiding.
Als de grond vrij goed van kali is voor
zien is voor beweiding kali niet nodig
en in veel gevallen zelfs schadelijk. En
uit het grondonderzoek blijkt wel, dat
we op Texel zeer veel percelen gras
land hebben, waar na grondonderzoek
het advies luidt: „Bij beweiding geen
kali".
Vooral voor percelen, die in de vorm
van gier of stalmest al een flinke hoe
veelheid kali hebben ontvangen is de
kalibemesting in de meeste gevallen
niet nodig of zeer ongewenst.
Het bezwaar van fosfaatammon
Een bezwaar, waar aanvankelijk niet
zo zwaar aan getild werd, is, dat de
hoeveelheid fosfaat ten opzichte van de
stikstof aan de hoge kant is. Vooral na_
dat de stikstofbemesting opgevoerd
werd, kwam men voor het feit te staan,
dat meer fosfaat werd gegeven dan
nodig was. Em vooral voor bedrijven,
waar de hoeveelheid stikstof in het
voorjaar in één keer wordt gegeven,
werd dit als een bezwaar gevoeld. Voor
beweidmg wil men dan in ieder geval
60 kg. zuivere stikstof geven en het
gevolg is dat men dan ook 60 kg. zui
vere fosfaat geeft. Een hoeveelheid, die
speciaal voor beweiding meestal niet
nodig is. Voor percelen, die gehooid of
gekuild worden, adviseren wij de laat
ste jaren 80 - 100 kg. zuivere stikstof
per ha en ook dan is de hoeveelheid
fosforzuur aan de hoge kant.
Voor bedrijven, waar de stikstof in
het voorjaar in twee keer wordt gege
ven, bijv. begin maart en eind maart
geldt het genoemde bezwaar minder.
Begin maart kan dan 250 - 300 kg.
fosfaatammon worden gegeven, waar
dan al naar gelang van de bestemming
omstreeks eind maart nog een hoeveel
heid stikstof bij komt. O.i. een goede
methode, vooral voor lichte gronden,
waar het gevaar van het uitspoelen
van stikstof niet denkbeeldig is
Meer stikstof, minder fosfaat
Er zijn nu twee nieuwe mengmest
stoffen op de markt, die het zojuist ge
noemde bezwaar van fosfaatammon
niet hebben. Het zijn de meststoffen
26 14 0 en 25 15+0. De keuze kunt
U geheel laten afhangen van het feit
welke meststof Uw leverancier heeft en
eventueel van de prijs. Ze missen beide
het beziwaar van fosfaatammon en
ook vooi de rest hebben ze dezelfde
eigenschappen. De stikstof is voor 45%
snelwerkend nitraat en voor 55%' de
langzamer werkende ammoniak. Het
fosforzuur is voor 90% in water oplos
baar, dus komt ongeveer overeen met
het fosfaat in superfosfaat.
We voorzien voor deze meststoffen
een goede afname. Er zullen altijd be
drijven blijven, die er prijs op stellen
om de stikstof in het voorjaar in één
keer te geven en uit het oogpunt van
arbeidsbesparing is dit ook zeer aan
trekkelijk. Percelen die beweid moeten
worden kan men dan in een vroeg
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 14 december a.s. worden de moe
ders van Oudeschild en Den Burg verwacht
Oudeschild van 13.00 - 13.45 uur; daarna Den
Burg tot 16.00 uur.
6. Wat dat personeel tegenwoordig toch
bezielde! En heb je gehoord van die
dochter van Eriks, de slager? Is er van
door met een van die lui, die hier aan
de hoogspanningskabel hebben ge
werkt. Je weet wel, die Greet. Een
zwart loeder met hondsbrutale ogen.
Eriks is razend, maar wat kan hij er
aan doen? Greet is drieëntwintig. We
hebben in dezelfde klas gezeten. Snap
jij zo'n meid nou? Als je die vent ge
zien had je moet 'm wel eens gezien
hebben, Frans nou, dan is liefde toch
wel stekeblind hoor. Te vies om met 'n
tang aan te pakken. En weet je dat
vader twee keuen gekocht heeft? Wil-
ie mesten. Och ja, hij moet wat te doen
hebben, nietwaar? Heeft hij de nieuwe
loods al gezien? Ik moet morgen eens
naar huis. Ik heb vader in geen week
gezien. Kom jij wel eens aan de Koper-
steeg? Frans? Hé ba, je luistert niet
eens naar me. Ik zit hier maar te pra
ten en jij
Doorgaans zuchtte hij een keer,
waarna hij beleefdheidshalve zijn boek
of krant neerlegde en met een half oor
naar de dorpsroddeltjes luisterde, die
hem geen ogenblik interesseerden.
Maar soms werd hij er kriegelig van
en mopperde „Mens, hou eens een
poosje je mond; je kunt me toch geen
tweede stel oren aan m'n kop kletsen".
„Jij luistert nooit naar me. Een an
dere man zit gezellig bij zijn vrouw en
voorjaar van 5-10 maart 300 - 350 kg.
van één van deze meststoffen geven.
Voor hooi. of kuilpercelen 400 - 450 kg.
per ha. In een laat voorjaar kan men
beter een week tot 10 dagen wachten.
We hopen, dat deze beide meststof
fen er aan kunnen meewerken, dat de
bemesting evenwichtiger wordt en een
mogelijkheid geven tot arbeidsbespa
ring.
RHIZOCTONIABESTRIJDING
Het komt ons voor, dat de verwach
ting, die we enige tijd geleden uit
spraken ten aanzien van het ontsmet
ten van pootgoed waarheid zal worden.
Onze indruk was nl. dat er deze herfst
weer meer pootgoed zou worden ont
smet dan in de herfst van 1965. We
baseerden deze verwachtingen op het
feit, dat er dit jaar hier en daar vrij
veel rhizoctonia voorkomt op de na-
teelt van dit voorjaar uitgepote aard
appelen. Een financieel nadeel door de
mindere waarde van deze met rhizoc
tonia besmette knollen en de meerdere
arbeid, die het klaar maken van derge
lijk pootgoed vraagt.
Op diverse bedrijven is nu reeds al
het pootgoed of een gedeelte ontsmet.
We juichen dit toe, omdat het ontsmet
ten in de herfst nog altijd voordelen
heeft boven ontsmetting in winter en
voorjaar
ven van de ontsmetting is in heel wat
De oorzaak van het achterwege blij-
gevallen het ontbreken van tijd in de
periode, die voor het ontsmetten het
meest geschikt is. Men is dan of druk
bezet met andere werkzaamheden, of
het pootgoed is in die periode nog niet
beschikbaar. Daarom menen we, dat
het een goed initiatief is geweest om
aan de pootgoedtelers, die aan dit zeer
een goede gelegenheid te geven het
nodige weris nog niet zijn toegekomen
alsnog te doen. Uit een advertentie in
praat met haar, maar jij zit altijd met
je neus in de boeken.
„Neem dan ook een boek en ga le
zen", adviseerde hij enkele malen.
Maar lezen was iets, waar Mientje
niet van hield. In huize Oudkerk waren
geen boeken, want wie ging zijn goeie
geld nu uitgeven aan zoiets7 Als je met
alle geweld wilde lezen, was er toch
een bibliotheek in het dorp? Wat had
je nu aan een boek? Dat las je één keer
en werd opzij gelegd om nooit meer in
te kijken. Alleen het plaatselijk week
blad neusde ze door voor de burger
lijke stand en de dorpsnieuwtjes. En
hooguit een paar advertenties. Vrou
wenbladen las ze helemaal niet, dat
was immers zonde van het geld! Nee,
Frans zou nooit kunnen zeggen, dat hij
een verkwistende vrouw getrouwd had.
Doordat Mientje nooit las, kon ze
niet begrijpen, wat haar man vond
aan al die geleerde boeken en vakbla
den. Haar vader had het wagenmakers,
vak ook meer dan dertig jaar uitge
oefend zonder ooit een vakblad te heb
ben ingezien. Dat was alleen maar
geldklopperij.
In de twee jaar, dat hij nu met Mien
tje getrouwd was, liep het bedrijf nog
op rolletjes, ondanks de toenemende
crisis. Maar de hevige hartstocht, die
hij voor zijn goed gevormde vrouw had
gevoeld die eerste weken en maanden,
raakte bekoeld. Stoeipartijen in de
de Texelse Courant van 6 december j.l.
blijkt nl. dat het voornemen bestaat
een grote verrijdbare machine naar het
eiland te laten komen, die bij aanwe
zigheid van grote partijen het pootgoed
op het bedrijf kan ontsmetten.
Natuurlijk zal dit een „paar centen"
kosten. Maar als de keuze is: niet ont
smetten of een in de ogen van de poot
goedtelers flinke uitgave voor het ont
smetten, dan is de keuze o.i. helemaal
niet moeilijk. Zelfs een verlies van de
opbrengst van 5% door besmetting met
rhizoctonia is al veel groter dan de
kosten van ontsmetting. En bij niet
ontsmetten neemt U het risico, dat U
geen 5%, maar 10 - 20% van de na teelt
als ongeschikt voor pootgoed moet ver
wijderen. Pootgoedtelers bedenkt, dat
de kost voor de baat uitgaat!
BEWERKINGSKOSTEN EN
OPBRENGSTEN
In een paar artikeltjes hebben we de
betekenis van bewerkingseenheden en
bewerkingskosten uiteengezet. Ter
oriëntatie vermelden we nog eens, dat
de bewerkingseenheden dienen om de
omvang van een bedrijf aan te geven.
Ieder onderdeel van het bedrijf wordt
uitgedrukt in een aantal bewerkings
eenheden. Zo betekent een melkkoe
55 b.w.e., 1 ha graan 90 b.w.e. en een
ha. suikerbieten 270 b.w.e.
De bewerkingskosten (b.w.k.) vormen
de som van loonkosten, kosten van
loonwerk en de werktuigkosten. Door
deling van het totaal van de bewer
kingskosten door het aantal b.w.e. van
het hele bedrijf krijgen we de b.w.k.
per b.w.e. Een zeer belangrijk cijfer,
dat een goed beeld geeft van de ar
beidsorganisatie van een bedrijf. We
kunnen in het algemeen we zeggen, dat
naarmate de b.w.k. per b.w.e. lager zijn
de arbeidsorganisatie ook beter is. „In
't algemeen", schreven we. Want er
kunnen omstandigheden zijn, waarin
hoge bewerkingskosten geen gevolg
zijn van een onjuiste arbeidsorganisa
tie, maar van slechte omstandigheden
voor het bedrijf. Een slechte verkave
ling, waarbij de grond van een bedrijf
of op meerdere plaatsen ligt, of waar
de vorm van de percelen slecht is en
ondoelmatige bedrijfsgebouwen beïn-
zorgvuldig door overgordijnen afge
sloten huiskamer of boven in het slaap
vertrek waren in het begin van hun
huwelijk schering en inslag. Mientje
Oudkerk, zo op het oog een beetje ver
legen, had zich onmiddellijk na hun
huwelijk ontpopt als een opgewonden
minnares, die hem aanvankelijk ver
blufte door haar wilde jongensachtige
drang zich te laten gelden, en die daar
door op meesterlijke wijze de kunst
verstond haar man in elk opzicht te
behagen en te bevredigen.
Misschien daardoor was voor Frans
de aardigheid er te spoedig af. Doordat
hij betrekkelijk weinig ervaring had
gehad met vrouwen en door het gemis
van vrijwel elk contact met andere ge
huwde paren, nam hij aan, dat dit de
gewone gang van zaken was in ieder
huwelijk. Het nieuwtje was er af. Voor
een man was het nodig dat hij een
vrouw had voor de huishouding, om
zijn kleren te wassen en heel te houden
en waarmee hij op gezette tijden een
beetje kon vrijen. Voor de rest had een
man zijn werk, zijn levenstaak, die hem
zo ongeveer geheel opeiste. Vooral in
deze steeds moeilijker wordende tijd.
Aanvankelijk probeerde Mientje met
diverse middelen haar man weer zover
te krijgen als in het begin van haar
huwelijk, met als gevolg, dat Frans
korzelig werd en haar ging afweren.
Je kon toch niet eeuwig en altijd met
die flauwekul doorgaan? Als hij een
hele dag hard gewehkt had, was hij 's
avonds moe en viel als een blok in bed,
om binnen enkele minuten onder zeil
te gaan. Tot verdriet van Mientje, soms
de halve nacht in woedende wrok wak
ker liggend.
Na twee jaar berustte ze. En dacht
vloeden de bewerkingskosten in nade
lige zin.
Bewerkingskosten en
opbrengsten
Bij de bespreking van een bedrijfs
economische boekhouding maken we
meermalen de opmerking, dat wanneer
de bewerkingskosten laag zijn een eer
ste belangrijke voorwaarde voor een
goed bedrijfsresultaat aanwezig is. In
veel gevallen zit het dan goed.
Is dit niet het geval, dan zit het vrij
zeker fout aan de kant van de opbreng
sten. Een koe telt voor 55 b.w.e., maar
dit geldt voor een koe met een produc
tie van nog geen 4.000 kg. en ook voor
haar zus, die 6.000 kg. melk per jaar
geeft. Een hectare graan wordt inge
rekend voor 90 b.w.e. onverschillig of
de opbrengst 3.000 kg. per ha. is of
5.000 kg. Suikerbieten met een op
brengst van 25 ton per ha. gelden
evengoed voor 270 b.w.e. als een hec
tare, die 50 ton opbrengt. Voor het be
drijfsresultaat maakt het echter een
groot verschil of de opbrengst laag of
hoog is. Bij de bewering, dat lage be
werkingskosten dus meestal een waar
borg zijn voor een goed resultaat, moet
daarom wel degelijk het voorbehoud
worden gemaakt, dat ook de opbreng
sten goed moeten zijn
Andere zaken van veel
minder belang
Zijn er dan geen andere factoren, die
van invloed zijn op het resultaat dan
de bewerkingskosten en de opbreng
sten? En men denkt dan misschien aan
de pachtprijs van grond en gebouwen,
aan de bemestings. en de voerkosten
en aan allerlei andere kosten, die men
pleegt samen te vatten onder algemene
kosten. Stuk voor stuk betekenen ze
wel iets, maar een pachtprijs, die 30,
of ƒ40,per ha. te hoog ligt, kan nooit
oorzaak zijn van een slechte uitkomst
en hetzelfde geldt voor de andere za
ken, waarbij we mogelijk nog een uit
zondering moeten maken voor de voer
kosten. Als hier verschillen optreden
van ƒ200,tot 300,per koe, gaat
deze post zeker een rol spelen. Maar
als hoofdoorzaken van een slecht resul
taat moeten we in de eerste plaats noe
men te hoge bewerkingskosten en een
te lage opbrengst.
hetzelfde als haar man: zo zou het in
ieder huwelijk wel zijn. En misschien
kwam het ook wel, doordat er nog
steeds geen baby zijn komst aangemeld
had. Ze moest maar eens naar een
dokter in de stad gaan. Misschien wist
hij er raad op.
Zo was in feite na twee jaar het hu
welijk van Frans en Mientje min of
meer gestrand. Waarschijnlijk zou ze
er de rest van haar leven vrede mee
gehad hebben, als Max Ellegers niet in
dienst gekomen was bij haar man.
HOOFDSTUK 4
In Hoogendijk bekeek men iedere
nieuwkomer een poosje argwanend
aan. Daar was overigens niet al te
vaak gelegenheid voor, want de nieuwe
ingezetenen werden doorgaans uitslui
tend gevormd door een postdirecteur,
een veldwachter of een dienstbode, of
een chauffeur, die Bertelsen in dienst
genomen had. Daar Hoogendijk prak
tisch geen industrie had en evenmin
het vreemdelingenverkeer aanmoedig
de, was de bevolkingsaanwas betrekke
lijk gering en het verloop eveneens.
Vandaar, dat iedere nieuweling de eer
ste tijd in een glazen huisje woonde,
want iedereen lette op zijn of haar
doen en laten.
Max Ellegers was op 24-jarige leef
tijd reeds een goed valünan. Als jongen
van 14 jaar in een carrosseriefabriek
gekomen, had hij al terstond zijn ogen
en oren wijd open. Omdat hij gewillig
en leergierig was, hield zijn inloop
periode als duvelstoejager spoediger op
als normaal met dergelijke jongens.
Binnen twee jaar kon hij alle machines
bedienen, kon een vijfduimer zonder
één keer te missen in hard eikenhout
slaan en een plank iepen over de leng-
ONDANKS PRIJSSTIJGINGEN
KRAAMZORG GOEDKOPER
Door recente publikaties in een vrij
groot aantal dagbladen is bij vele
leden van kruisverenigingen de nogal
verontrustende indruk ontstaan, dat de
tarieven voor kraamzorg-aan-huis
„bijna verdubbeld" zouden zijn ten op
zichte van verleden jaar. De publika
ties werden veroorzaakt door een ver
keerde interpretatie van een artikel,
dat in het november-nummer van het
maandblad „Katholieke Gezondheids
zorg" stond afgedrukt.
Weliswaar zijn de kosten van de
kraamzorg bijna verdubbeld zij be
dragen in 1966 als landelijk gemiddel
de 36,84 (na af rek van rijks-, provin
ciale en gemeente-subsidies) tegen
ƒ19,16 in 1965. Doch dit betekent be
paald niet, dat deze werkelijke kosten
ook betaald moeten worden door de be
trokken gezinnen, integendeel. Doordat
kraamzorg met ingang van 1 januari
van dit jaar werd opgenomen in het
verzorgingspakket van de ziekenfond
sen, ontvangen de verplicht verzeker
den een bijdrage van ƒ27.per dag op
de kraamzorgkosten en de zogenaamde
aanvullend verzekerden ontvangen
hierboven nog een extra bijdrage. Hier
door komt het landelijk gemiddelde,
door de gezinnen te betalen tarief voor
kraamzorg, op ƒ9,84 per dag, hetgeen
3,82 per dag minder is dan verleden
jaar, toen het gemiddelde tarief (na
aftrek van de wettelijk geregelde
kraamgelduitkering ad ƒ55,ƒ13,66
bedroeg. Dit is dus wel heel iets anders
dan „bijna verdubbeld".
Hetzelfde geldt tot op zekere hoogte
voor de particulier verzekerden. De
kostprijs per dag (na aftrek van rijks-,
gemeente- en provinciale subsidies) be
draagt voor 1966 ƒ36,84 tegen ƒ19,16 in
1965. Daar gaat echter nog een uitke
ring af van 8,36 uit het zogenaamde
overgangssubsidie. En bovendien geven
de meeste particuliere ziektekosten
verzekeraars zeker sinds 1 oktober
j.l. een uitkering van ƒ200,per
kraamzorg periode, hetgeen dus neer
komt op 20,per dag. Voor de be
trokkenen blijft dan opnieuw, als
landelijk gemiddelde; plaatselijk kan
dit tarief hoger of lager uitvallen
te betalen ƒ8,48 per dag, hetgeen
ƒ10,68 lager is dan verleden jaar.
De drie landelijke kruisverenigingen
doen wat zij kunnen om de service,
die zij hun leden bieden, zo goed,
maar ook zo goedkoop mogelijk te ver
lenen. De Nederlander is hierdoor een
tikje verwend, want de contributies
van de meeste plaatselijke kruisvereni
gingen zijn voor de huidige tijd veel te
laag.
DAMCLUB TEXEL
Uitslagen
P Bakelaar-J. Hooijberg 20
P. Kooiman-P. Jansen 20
C. Groenhof-J. v. Heerwaarden 11
H. Bruining-Jo Schoo 02
W. Bakker-J. Vinke 20
P. W. Kooi-C. v.d. Werf 02
Jb. Koom-G. Dros 02
D. v.d. Werf-E. Bonne 02
C. Vinke-Jn. Stam 02
C. Meedendorp, C. v. Heerwaarden
en P. Kooiman blijven P. Bakelaar
goed volgen. Allen kwamen tot een
score van 70% en hoger. Daarna volgt
een middengroep, waarvan J. Vinke de
zestiende plaats bezet, met altijd nog
50%. Dan volgen de mindere goden,
waarvan J. Hooijberg, G. Dros, C. Vin
ke en E. Bonne kennelijk in de malaise
zitten.
Het vertrek naar Andijk is voor a.s.
zaterdag vastgesteld op 11.30 uur van
af hotel De Graaf.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 11 december op om 8.38 uur
en gaat onder om 16.29 uur; 14 december op
om 8.4P uur en onder om 16.29 uur.
Maan: 12 dec. N.M.; 19 dec. E.K.
Hoog water ter rede van Oudeschild
9 dec. 5.42 en 18.30; 10 dec. 6.49 en 19.27;
11 dec. 7.45 en 20.12; 12 dec. 8.34 en 20 54;
13 dec. 9.14 en 21.35; 14 dec. 9.51 en 22.13;
15 dec. 10.24 en 22.49; 16 dec. 10.56 en 23.25;
17 dec. 11.26 en 23.55.
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water.
Ho+gfdronk In tabl»tvorm. 95ct
te met de hand doormidden zagen zon
der meer dan één of twee millimeter
verloop. Op zijn 17e jaar was hij half
was en op zijn twintigste verdiende hij
het volle loon, kon zelfstandig een seg
ment van een autobuswand in elkaar
zetten, een complete vloer bouwen en
een cabine afschrijven. Hij keek toe,
hoe de smid mallen maakte voor de
buigplaten en leerde in één week feil
loos klinken. Op 22-jarige leeftijd was
hij volslagen vakman met veel extraat
jes voor overwerk. Toen er een huisje
beschikbaar was, trouwde hij met een
klein knap dikkertje, die hem binnen
een jaar een zoon schonk. Terwijl ze in
verwachting was, verhuisde het echt
paar met zoon Jan naar Hoogendijk en
betrok het huisje aan de Nieuweweg,
tussen rentenierende boeren en stille-
vende rijk geworden middenstanders.
Max Ellegers was in menig opzicht
een gemakkelijk mens. Het kon hem
niet schelen enkele uren over te wer
ken, als de baas dit noodzakelijk vond.
Aanvankelijk had hij er niets voor ge
voeld bij zijn baas, waar hij nu 7 jaar
werkte, weg te gaan, maar de vrij be
langrijke loonsverhoging alsmede het
mooie nieuwe huis in een goede buurt
had de doorslag gegeven. Alsmede het
feit, dat het hier een nieuw bedrijf be
trof, waar hij zo ongeveer de leiding
zou hebben.
Na drie maanden wist Frans Sornee,
dat hij met Max een goede keus had
gedaan. De eerste carrosserie was al
afgebouwd. Met een paar dagen waren
de schilders klaar en kon de wagen af
geleverd worden Intussen was Max al
bezig aan de volgende.
(Wordt vervolgd)
Van tijd tot tijd telt u uw geld. Is het geen tijd om het
naar de N.M.B. te brengen? Daar krijgt u voor uw spaar
geld een rente die aantelt. Op een boekje of spaar
rekening kunt u 3j, 4j of zelfs maken. Met zo'n
rente blijft u tellen. Bijtellen!
De bank waar u zich thuis voelt!
Den Burg: Binnenburg 11. Den Helder: Koningstraat 7
DOOR TO DORSSEN-VAN LOON
