Groen '/warGjexels in het harL,
Sabena: uniek bedrijf in belang
van natuurbescherming
Texel en Heemskerk waren aan
elkaar gewaagd
Gebrekkige akoestiek deed veel
afbreuk aan N.Ph.O.-concert
Sportontmoeting slaagde uitstekend
Boerenwerk met
ipeciale apparaten
Moerbeek's
^OORUlKfo,
JDAG 13 JUNI 1967
fEXELSE
80e JAARGANG No. 8173
COURANT
(gave N.V. v/h Langeveld De RootJ
^bus tl - Den Burg, Texel Tel. 2741
Harry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
lel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
per 15 maart j.l. werd op Texel de
Sabena" opgericht. Het is geen vesti-
ing van de Belgische Luchtvaartmaat-
chappij van dezelfde naam, maar een
tichting, die werkzaamheden uitvoert
de Texelse natuurreservaten.
SABENA is een afkorting van de of-
iciële naam: „Stichting Agrarisch Be-
Irijf ten behoeve van Natuurbehoud
fexel".
De stichting beschikt over een werk-
uigenpark, vier medewerkers en zelfs
en kudde schapen. De taak van Sabe-
a is in alle Texelse natuurgebieden
p verzoek van de desbetreffende be-
erende instanties, hoofdzakelijk Na-
nunnonumenten en Staatsbosbeheer,
llerlei agrarisch werk uit te voeren
p zodanige wijze, dat geen schade
rordt aangericht. De eisen worden ge
teld door de deskundigen van de bc-
leerdcr; de Sabena voert ze uit en
leeft zich daarvoor speciaal aangepaste
nachines aangeschaft.
Als Natuurmonumenten of Staats-
»sbeheer in het verleden gebied kocht
n het tot natuurreservaat verklaarde,
etekende dit, dat men de natuur in
lat gebied haar gang liet gaan. Men
iet de begroeiing voortwoekeren in de
'eronderstelling, dat men zo ideale
evensvoorwaarden schiep. De ervarin
gen hebben uitgewezen, dat dit stand-
mnt onjuist was. Afhankelijk van het
ioel van het natuurreservaat het
naakt verschil of het om het bescher-
nen van vogels, planten, waterleven of
nsecten gaan zullen in het gebied
[och bepaalde werkzaamheden verricht
noeten worden om het milieu te be
waren. dat het land bij ouderwets agra-
isch gebruiik bood. Hoever men daar-
nee moet gaan, moet worden uitge-
naakt door de biologen en andere des
kundigen. Door hen laten de natuur-
jeschermingsinstanties een beheens-
opstellen. Dat kan b.v. luiden: één
keer per jaar maaien, of: buiten het
iroedseizoen door schapen laten bewei
den. De manier waarop dat werk moet
gebeuren, wordt nauwgezet voorge
schreven. Voor buitenstaanders doen de
(isen vaak onlogisch aan. Het uitvoe
ren ervan is specialistisch werk.
h| >lan
Eendenkooi
Een voorbeeld: de bekende eenden
kooi van Korver bij de Ruigedijk is op
iet ogenblik werktterrein van Sabena.
Door Staatsbosbeheer werd het nood
zakelijk geacht de door bos en riet-
natten omgeven kooivijver uit te die
pen. Vroeger zou dat geen problemen
geven: men huurde een man, die ge
torende vele weken de bagger met een
baggerbeugel eruit haalde. Het bos, de
oever en de rietmatten zouden geen
schade oplopen. Tegenwoordig worden
machines gebruikt omdat het anders
veel te kostbaar wordt. Een dragline
in de kooi zou echter kolossale ver
woestingen aanrichten, zodat het op
een andere manier moet gebeuren.
Sabena heeft speciale apparatuur ont
worpen en angeschaft. Vanuit een boot
wordt een elektrische pomp op de bo
dem neergelaten. De opgezogen modder
wordt via een drijvende pijpleiding af-
jevoerd. Aldus wordt aan de eisen vol
daan; de modder verdwijnt mechanisch
m de kooi blijft onbeschadigd.
Maaien
Staatsbosbeheer, afdeling Natuurbe
scherming, heeft het in het belang van
de natuurbescherming nodig geoor
deeld, dat de percelen moerassig hooi
land bij de Rogsloot eens per jaar wor
den gemaaid. Iedere loonwerker zou
dat kunnen doen, maar met hun ma
chines zouden zij in de grond diepe
profielen achterlaten, die jaren later
nog zichtbaar zouden zijn en uit na
tuurkundige overwegingen zeer onge
wenst zijn. Voor het maaien van dit
land heeft men een machine nodig die
„spoorloos" werkt. De Sabena heeft
daarvoor een maaiapparaat met zeer
brede banden, .een soort wals, waardoor
het draagvlak sterk vergroot wordt.
Maaien met de hand zou hetzelfde gun
stige resultaat geven maardat is te
duur.
Zo zijn nog diverse andere voorbeel
den te noemen. Het zijn allemaal agra
rische werkzaamheden, die in verband
met hun specialistisch karakter, niet
door een normaal agrarisch bedrijf
kunnen worden uitgeoefend.
Machinepark
Het machinepark van Sabena bestaat
uit de reeds genoemde baggermstalla-
tie, enkele maaimachines, waaronder
zg. Agrie maaier voor zeer drassig
land, een Cyclo maaier, die bestemd is
voor normaal grasland maar in ver
band met de grote kracht van de
draaiende messen zeer geschikt is
voor heide (duinpark) en andere oude
en daardoor taaie vegetatie. Voorts is
er een tractor, die ter voorkoming van
profielbeschadiging 4-wiel-aandnjving
heeft en voorzien is van dubbel'lucht-
banden en kooiwielen. De trekker kan
worden voorzien van een speciale maai-
balk die geschikt is voor het maaien
van dijken (Waalenburg), slootkanten
en zelfs onder water kan werken. Ver
der zijn er normale h ooimachines,
waaronder een trommelschudder en
een hooipers, een landbouwwagen (ook
met extra brede banden) en een hoe
veelheid handgereedschappen. Alles
staat op verschillende plaatsen op Texel
opgeslagen.
Met een speciaal voor dit doel vervaardigde
inodderzuiger diept Sabena op het ogenblik de
vijver van de Korvers kooi uit
Vreetmachines
Tot het machinepark rekent men ook
de ca. 112 schapen en lammeren, die de
Sabena bezit. Waar beweiding gedu
rende bepaalde tijd, buiten het broed-
seizoen, wordt verlangd, worden de
dieren ingezet om op de
meest natuurlijke wijze het land het
oorspronkelijke agrarische karakter te
laten behouden. Op deze manier wordt
b.v. de Waalenburgerdijk bewerkt. Op
het ogenblik zijn de schapen buiten ge
bruik en worden gehouden op een 14
ha. groot stuk land op de Hogeberg,
dat Sabena van de heer W. Koning
pacht. Sabena heeft op het ogenblik
vier werkkrachten in dienst.
Sabena probeert zo voordelig moge
lijk te werken. De kosten worden ge
drukt door verkoop van hooi, schapen
teelt e.d. De opdrachten worden door
de Staat en Natuurmonumenten overi
gens normaal betaald.
De natuurbeschermingsinstanties,
waarvoor wordt gewerkt werken in de
stichting nauw samen. Namens hen
heeft in het bestuur zitting Ir. A. Coops
uit Naarden, inspecteur van Natuurmo
numenten. Verder hebben in het stich
tingsbestuur zitting: de heer G. J. de
Haan als natuurhistoricus, mej. E. Dijt
als deskundige op het gebied van oor
spronkelijke schapenteelt en de heer C.
Garritsen (vroeger „Vianen)" als agra
risch deskundige. Directeur is de heer
C. Goënga.
De stichting, een Texels initiatief, is
een Nederlandse primeur. De directeur
van de Vereniging tot Behoud van Na
tuurmonumenten is er bijzonder blij
mee en hoopt dat dit voorbeeld elders
in Nederland navolging zal vinden.
„TEXELAARTJES" GAAN
SINTERKLAASLIEDJES OPNEMEN
DE COCKSDORP De heer Henny
Kok uit De Cocksdorp is momenteel
bezig met het samenstellen van een
koortje dat voor een gramofoonplaat
sinterklaasliedjes zal gaan zingen. Pro
ducer Ted Powder, die onder meer
werkt voor CNR had daarvoor de
medewerkmg van muziékschool Kok
ingeroepen. Het gramofoonplaatje moet
eind november worden uitgebracht.
Voor het zingen van de liedjes zijn
ongeveer 25 kinderen nodig, die voor
het maken van de opname twee dagen
m Amsterdam zullen moeten verblij
ven. De heer Kok hoopt dat de ouders
met dat laatste akkoord zullen gaan.
De zang zal worden begeleid door o.m.
Harry Moo ten. Wat de stijl betreft zal
de muziek veel lijken op die van de
bekende kinderkoren „De Damrakker
tjes", „De Leidse Sleuteltjes" en „De
Krekeltjes". Het te vormen koortje zal
de naam „De Texelaartjes" dragen.
GESLAAGD
Te Schagen slaagde de heer Henk J.
Flier, Hogeberg, voor het examen
constructiewerker en lasser.
Mej. Lianne A. Veldwisch slaagde
voor het diploma inrichtingsassistente.
Verschijnt dinsdag en vrijdags
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Raif-
feisenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,30 p.
kw. 30 ct. incasso. Advert: familieberichten
14 ct p. mm.; andere advert 12 ct. p. mm.
Praatjes en plaatjes
„HUIZE IRENE" VERZORGT EIGEN
RADIOPROGRAMMA
Sinds kort kunnen de bewoners van
„Huize Irene" eens per 14 dagen luis
teren naar een eigen radioprogramma,
dat via de versterkerinstallatie van
het gebouw in alle kamers ten gehore
wordt gebracht. Het is hoofdzakelijk
een gramofoonplatenverzoekprogramma
aangevuld met allerlei mededelingen,
waarvoor de bejaarden belangstelling
hebben.
Zo worden o.a. stukjes voorgelezen
uit de Texelse Courant, wat vooral
voor degenen, die zelf geen krant meer
kunnen lezen, een genoegen is. De be
woners van Irene zijn met hun radio
programma zeer ingenomen. Van de
gelegenheid om verzoekplaten te laten
draaien, wordt op grote schaal ge
bruik gemaakt. De directie van Irene
zit echter met één probleem: de platen
collectie is zeer beperkt. Heel graag
zou men de discoteek aanvullen met
muziek, die bij de ouden van dagen
goed in het gehoor ligt. De belang
stelling gaat vooral uit naar (oude)
walsen en „toppers" van vroeger, zoals
de liedjes van Lou Bandy, Kees Pruis
enz. Texelaars, die dergelijke platen
bezitten, zou men zeer dankbaar zijn
als zij ze aan „Irene-studio" zouden
willen afstaan of ze m bruikleen geven.
Het nieuwe sport- en cultureel cen
trum te Den Burg is wat zijn akoesti
sche kwaliteiten betreft vooral op het
gebruik als sportzaal afgestemd. Te
recht, want de zaal wordt bijna uit
sluitend als zodanig benut. Bij het ont
werpen ervan is er echter wel reke
ning mee gehouden, dat ook een con
cert er behoorlijk tot zijn recht zou
moeten komen. Met een fanfareuit
voering is dat zeker het geval, maar
een concert zoals gegeven door het
Noordhollands Philharmonisch Orkest,
komt er niet tot zijn recht. Menige
Texelse muziekliefhebber vreesde dit
al, maar akoestische problemen zijn
bijzonder ingewikkeld. Men kan niet
alles van tevoren berekenen; het kan
mee- of tegenvallen. Het viel vrijdag
avond tegen.
De gehele uitvoering maakte een
nogal vlakke indruk. De musici voel
den zelf direct dat het niet „lekker
zat"; veel van het volume ging in de
achter en boven hen hangende coulis
sen verloren. Ze moesten zich tot het
uiterste inspannen, zodat zij aan het
concert op Texel (het eerste sinds de
stadsfeesten) nogal vermoeide herinne
ringen bewaren.
Om tijdens het gebruik als sporthal
en toneelzaal een normaal gevoerd ge
sprek verstaanbaar te houden, is de
zaal voorzien van „dode" wanden, ge-
Hel vignet dat Sabena voert: een vliegende
vogel met vork en zeis
De sportontmoeting Texel-Heems-
kerk is een groot succes geworden. We
kenlang heeft de Texelse sportraad de
handen vol gehad met de ingewikkelde
organisatie van het evenement, maar
nu heeft men reden om met trots op
het resultaat terug te zien. Voorzitter
P. Zevenhoven vertelde ons bijzonder
voldaan te zijn. Hij was vooral blij, dat
men erin geslaagd was alle Heemsker
kers, die zaterdag arriveerden bij
pleegouders onder te brengen, hoewel
men voor heel wat problemen werd
gezet, omdat op het laatste moment
allerlei wijzigingen ontstonden. Texe
laars en Heemskerkers hebben eikaars
krachten in sportieve, genoegelijke
sfeer gemeten. Over het algemeen ge
zien waren Texelaars en Heemskerkers
wel aan elkaar gewaagd. Dit bleek
duidelijk uit de puntentotalen, die bei
de precies gelijk waren
Zaterdagmiddag werden de bezoe
kers namens de gemeente Texel ver
welkomd door wethouder J. Daalder.
Dit gebeurde op het parkeerterrein aan
de Emmalaan. De heer Daalder wees
op de grote waarde van een dergelijke
uitwisseling. Onderling begrip en
waardering wordt erdoor aangekweekt
en het eigen verenigingsleven wordt er
door gestimuleerd. De wethouder wen
ste de deelnemende groepen sterkte in
de komende wedstrijden en waar
schuwde speciaal de schakers tegen
wethouder Joustra, die „zich nog nooit
schaakmat had laten zetten".
Vervolgens sprak de voorzitter van
de Sportraad, de heer P. Zevenhoven,
een welkomstwoord.
„Het gaat om het spel, niet om de
knikkers", aldus de heer J. Milikan,
voorzitter van de afdeling Sportraad
van de Gemeenschapsraad te Heems
kerk. Ook hij was blij met deze ont
moeting en overhandigde enkele ge
schenken: een aantal boekjes over de
groei van Heemskerk en een herinne
ringsvaantje. Daarop maakten de
Heemskerkers kennis met hun pleeg
ouders, waarna om vijf uur de wed
strijden begonnen.
Turnen
Het turnen trok zaterdagavond
voortdurend vrij grote belangstelling.
De Texelse ploeg constateerde al gauw
dat de Heemskerkers superieur waren.
Vooral de dames, met Margo Klees,
vromden een sublieme groep. Hoewel
de Texelse dames zich uitstekend weer
den, ontstond een enorm puntenver-
schil: 29,7. Mej. Klees toonde zich ove
rigens niet in haar beste vorm. Zelf gaf
ze toe het doorgaans veel beter te doen,
het ontbrak haar aan voldoende con
centratie. De Texelse meisjesgroep
maakte een goede indruk: hier werd
Fransje Grisnigt eerste. Ook de heren
kunnen tevreden zijn, hoewel hun te
genstanders toch 10,8 punten méér ver
gaarden. In de zeskamp werd G.
Praamstra eerste.
Volledige uitslag turnen:
Meisjes: 1. Fransje Grisnigt (35,4 pnt.);
2. Annemarie Dogger (34,7); 3. Ank
Duin (34,5).
Jongens: 1. P. Molenaar (Heemskerk)
48,4; 2. Jan Keijser (45,2), 3. Cees
Schuil (44,8).
Dames (vierkamp): 1. Margo Klees,
Heemskerk, (39,3); 2. L. van Rheden,
Heemskerk (38,2); 3. E. Welboren,
Heemskerk (37).
Heren (zeskamp): 1. G. Praamstra (58,5)
2. H. Lammers, Heemskerk, (55,2); 3.
G. Komen, Heemskerk (51,2).
Biljarten junioren
Het biljarten (junioren) Texel-
Heemskerk eindigde met 48. Er werd
in „Havenzicht" sportieve en spannen
de strijd geleverd. Er werd vaak op
enkele punten verloren en gewonnen;
er waren twee gelijke spelen. De enige
overwinning van de Texel-junioren
kwam op naam van T. Bakker, die het
presteerde om zijn tegenstander met
een voor hem hoog gemiddelde van
2,14 te verslaan. Verder gelukte het H.
van Heerwaarden en D. Terpstra nog
om gelijk te spelen, hetgeen niet ge
noeg was om met Heemskerk op gelijke
voet te komen:
Uitslag:
H. v. Heerwaarden-E. Lugtio 11
P. Beerling-J. Nijman 02
J. Huizinga-E. Outenaar 02
T. Bakker-J. v.d. Weg 20
R. Terpstra-F. Duurland 02
D. Terpstra-J. v. Duivenvoorde 11
(Zie vervolg pagina 2)
perforeerde steen, die weinig nagalm
geeft. In combinatie met de rijkelijk
aanwezige, eveneens geluiddempende
gordijnen en coulissen is een ruimte
ontstaan, waarin een fanfarekorps het
nog wel, maar een philharmonisch or
kest het niet „doet".
Kil
Het klonk vrijdagavond allemaal wat
kil en ijl, hoewel het veel verschil
maakte waar men zat. De luisteraars
in het midden vooraan, hebben niet
ernstig te klagen gehad, maar links en
rechts in de zaal was het zeer matig.
Sommige instrumenten, vooral de
hobo's en de fluiten, waren daar nau
welijks hoorbaar. Een irritante gedach
te is het dat de akoestiek in de vroeger
voor dit doel gebruikte Hervormde
kerk van Den Burg aanzienlijk beter is.
Het is de moeite waard eens te probe
ren de akoestische kwaliteiten van de
sporthal te verbeteren. Een ideale con
certzaal zal men er nooit van kunnen
maken, maar een aanzienlijke verbete-
tering zou men wellicht verkrijgen
door het verwijderen van de gordijnen
op het toneel zelf. Nog beter zou het
zijn als de zaal in de lengte zou wor
den gebruikt, het orkest zou dan dus
niet op het toneel zitten, maar tegen
een der smalle zijden. Veel geluid zou
dan door het plafond worden terugge
kaatst en niet, zoals op het toneel, naar
boven verloren gaan. Nog beter, maar
makkelijker gezegd dan gedaan, is het
aanbrengen van plexiglas reflektoren
boven het toneel. Een dergelijke oplos
sing is toegepast in de grote concert
zaal van Stockholm, die v.w.b. de groot
teverhoudingen en toegepaste materia
len wel wat op de sporthal lijkt. Daar
was de akoestiek ook bijzonder slecht,
maar werd uitgesproken goed, toen
dergelijke schermen waren aange
bracht.
Uitstekend
Het N.Ph.O. zoals gewoonlijk on
der leiding van Henri Arends speel
de overigens uitstekend. Geopend werd
met de bekende Watermusic van Han
del in de Harty-bewerking. Bij de uit
voering van dit onderdeel deed het
alkoestiekgebrek zich het meest storend
voelen. Veel minder gevoelig daarvoor
bleeik de 2de Symfonie van Beethoven
te zijn, dank zij het grotere volume.
Waarschijnlijk maakte de uitvoering
van de delen uit L'Arlesienne-suite de
beste indruk bij het publiek. Op gran
dioze wijze werd de sprankelende mu
ziek van Bizet vertolkt. Een populair
en pittig besluit vormde de Piet Hein-
rhapsodie van Van Anrooy.
Het aantal toehoorders bedroeg to
taal 150, wat weinig genoemd kan
worden, temeer daar zich een belang
rijk percentage gasten in de zaal be
vond. Maar daar is weinig aan te
doen, de stichting cultureel werk kan
de Texelaars niet dwingen. Het duur
de vrije lang voordat de toehoorders
het gevoel hadden een avond uit te
zijn. De zaal maakte een bar-ongezel-
lige indruk, wat niet alleen veroor
zaakt werd door de lege stoelen, maar
vooral door die honderden akelig-
witte tl.-buizen, die men de hele avond
op volle sterkte liet branden. Bij ge
dempt licht en met gebruikmaking
van spotlight en schijnwerpers had
men daar wat aan kunnen doen.
LEIDSE LAMMERENMARKT
Te Leiden werden 1280 Texelse lam
meren aangevoerd, die ƒ105,tot
ƒ125,opbrachten. De handel was
stug.
MEUBELH ANDEL
n Burg Tel.2572
k ',r,iW\aDPI!//!0///w,. rO