Wat tot stand kwam onder
burgemeester De Koning
IB RAIFFEISENBANK
BRIGADIER PIET EN DE SPORTCOMPUTER
(assette
fornaamste punten van het gemeentelijk
beleid van 1 oktober 1950 tot heden
spaarbank en alle bankzaken
HDE blad
Nooit eerder in de geschiedenis hebben zich in een zo kort tijdsbestek zo
eel ingrijpende veranderingen op ons eiland voorgedaan dan onder de
Bibtsperiode van burgemeester C. De Koning. Hoewel deze uiteraard niet
Heen door zijn toedoen tot stand kwamen, staat toch vast, dat veel van het-
een wij hieronder opsommen, eerst veel later zou zijn verwezenlijkt als hij
zich niet intensief mee bemoeid had o.a. door de Texelse belangen voort
uren d bij hogere bestuursinstanties te bepleiten. Dat op Texel meer is ge-
eurd, dan in de meeste andere vergelijkbare gemeenten, is helaas iets dat
einigen beseffen. Alleen zij die dat wel doen, kunnen begrijpen hoe groot
et aandeel van wijlen burgemeester Dt Kening daarin moet zijn geweest.
,Vat betreft het onderwijs, een der
;angrij'kste zaken van algemeen be-
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 17 NOVEMBER 1967
Nieuwe kleuterscholen werden ge-
-ht in Den Burg (Nulskleuterschool
RK. kleuterschool), te De Koog, te
iterend, te Oudeschild en te Den
orn. Nieuwe lagere scholen werden
sticht te Den Burg (met gymnastiek -
al), te De Koog, te De Waal, te Den
orn en te Midden-Eierland. Ver
tillende andere scholen werden uit-
jreid. Een compromisschool voor het
.o,-onderwijs kwam tot stand. Na-
rhand werd nog een speciale imbe-
ilenklas gesticht. De stichting van
vg.l.o.-school werd voorgesteld,
bh door de gemeenteraad afgewezen.
)e lagere landbouwschool werd ge-
uwd en enkele malen uitgebreid; ook
landbouwhujshoudschool onderging
aanzienlijke uitbreiding. Op Texel
rd een Rijks H B.S. gesticht, nader-
nd uitgebreid met een A-afdeling. In
ncipe is tot de vorming van een
ïolengemeenschap voor havo-mavo-
heneum (ULO en HBS) begsloten,
larmee per 1 sept. 1968 een begin zal
irden gemaakt Een lagere technische
tooi kon worden opgericht, beperkt
de afdelingen timmeren en metaal
werken. Het nieuwe LTS-complex
=dt de school een voorbeeldige huis-
sting. In principe werd ook besloten
de vorming van een scholengemeen-
iap voor het iager beroepsonderwijs.
IS, Landbouwschool, Landbouwhuis-
udschool). De vakleerkrachten lich.
voeding deden hun intrede in de
tolen. Culturele schoolevenementen
-exposities zijn een vast onderdeel
n het lesprogramma geworden. Be
en werd het godsdienstonderwijs op
scholen te subsidiëren. Een vor-
ingsinstituut voor meisjes werd opge-
ht.
Een gemeentelijk studiefonds, ge-
emd naar Prof. Keesom, werd ge-
cht Inmiddels verkregen meerdere
xelse jongeren een steun uit dit
üds voor verdere studie
Volksgezondheid
Texel kreeg waterleiding, verzorgd
or het P.W.N. Nieuwe rioleringen
ramen tot stand in De Koog, in Oude-
lild, in Oosterend, in De Cocksdorp
in Den Hoorn. Rioolzuiveringsinstal-
lies werden gesticht in De Koog
nddels een vloeiweide) en in Den
ïrg, Oudeschild, Oosterend, De
xksdorp en Den Hoorn (z.g. „Pas-
er-installaties"). De vuilnisdienst
erd gemoderniseerd en o.m. uitge-
eid met een kolkenzuiger. Vuilcon-
iners werden in gebruik genomen. De
rwerkingsinrichling werd omgezet in
n destructor.
De Texelse markt was als een der
rste in den lande tbc-vrij. Op Texel
erd een consultatiebureau voor tbc-
iderzoek gevestigd. Ettelijke bevol-
ngsonderzoeken werden doorgevoerd,
p de scholen nam de schoolmel'kver-
rëkking een aanvang De stichting
hooltandverzorging Texel vatte haar
ak op en schafte een moderne dental-
ir aan. De gemeente nam het zieken-
irvoer over en schafte hiervoor een
ugdelijke ziekenauto aan. Plannen
slichting van een gemeentelijk ver-
«eghuis voor langdurig zieken wer-
in voorbereid, doch konden nog niet
instelling van de Staatssecretaris
ijgen.
Sociale zorg.
Een 2-tal particuliere rusthuizen
*'am tot stand. Tevens werd huize
rene" uitgebreid en gemoderniseerd,
ejaardenwoningen en bejaardenflats
inden worden gesticht. Een aantal
stonsche instellingen werd samenge-
indeld in de „Stichting bejaarden-
•rg Texel". Intussen werd al weer een
menvoeging van deze stichting met
!t Algemeen Weeshuis in een „Stich-
Samen Eén" voorbereid, met een
tfi de huidige tijd aangepaste doel-
dling De Sociale Dienst werd ge-
ichp en aan de huidige eisen aange-
;t. Een maatschappelijk weikster
erd aangesteld. De sociale werkplaats
een sociale werktuin kwamen tot
>and De inrichting van een nieuwe
dale werkplaats wacht nog slechts
uitvoering. Meerdere werkverrui-
ingsobjecten werden uitgevoerd, o.m.
aanleg van een speelweide te Oude-
hilü De stichting van een bejaarden
huis te Oosterend werd voorbereid.
Verkeer en vervoer, waterstaat
Inzake het verbindingsprobleem werd
slist De keuze viel uit t.g.v. 't Horn-
- Tal van hiermede verband hou-
;nde werken kwamen tot uitvoering;
aanleg van de nieuwe haven aan
Homtje; de aanleg van de Pontweg;
1 aanleg van een nieuw autobussta-
»n. De gemeente nam tal van polder
egen over en werkte mee aan meer
de bochtafsnijdingen. Vele wegen en
raten werden aangelegd, verbreed of
verbeterd Meerdere straten werden
van trottoirs voorzien. Diverse par
keerterreinen werden aangelegd. Een
groot aantal toeristische rijwielpaden
en wegen kon worden aangelegd of
verbeterd. Aandacht werd besteed aan
de beplanting van wegen. De weg- en
straatverlichting werd gemoderniseerd.
Uitgebreide verkeersmaatregelen wer
den getroffen (voorrangswegen; één-
richtingveikcer etc.). De Vereniging
voor Veilig Verkeer werd opgericht.
De straatnaamgeving in de dorpen
werd systematisch herzien. Texels tele
foon werd geautomatiseerd. Mede
werking werd verleend bij de oplos
sing van het z.g. TESO-conflict. Op het
vliegveld werd een nieuw stationsge
bouw gebouwd. Het vliegveld kreeg
een internationale status.
Na de februariramp van 1953 werd
in samenwerking met de polders een
beveiligingssysteem opgesteld. De
dijkverhogingen namen een aanvang.
„Ceres" werd afgesneden; de vuurtoren
ommanteld; de dijkverhoging van de
Eierlandse Polder nam een aanvang en
aan de aanleg van strand hoofden
wordt nog gewerkt.
Woningbouw
Binnen het kader van de landelijke
mogelijkheden werden ook op Texel
vele woningen gebouwd. De hoogste
prestatie in één jaar was de bouw van
96 houtrijke woningen, 34 bejaarden
woningen en 46 noodwoningen. Dit
laatste complex „De Vogelmient" kreeg
intussen een recreatieve bestemming.
De gemeente trad toe tot het Bouw
fonds Nederlandse Gemeenten. Meer
dere woningwetwoningen werden aan
gegadigden overgedragen. Het gehele
woningwetwoningenbezit werd bij de
Woningbouwvereniging geconcentreerd.
Een krotopruimingsfonds werd inge
steld.
Toerisme en stedebcuwkundige
ontwikkeling.
De „Stichting sociaaal toerisme
Texel" werd opgericht en nadien om
gezet in de „Rokreatiestichting Texel".
De 'kampeerterreinen „Kogerstrand" en
„Loodsmansduin" beleefden sindsdien
een stormachtige ontwikkeling. Een zo
merwoningverordening maakte de
bouw van „zomerwoningen" mogelijk.
Een „zomer-, kamp- en tenthuisjesver-
ordening" verruimde eveneens de toe
ristische bouwmogelijkheden. Voor het
gehele eiland werden uitbreidingsplan
nen vastgesteld. Meerdere terreinen
kregen een „recreatieve bestemming".
Sindsdien werden op Texel ettelijke
kamphuizen, jeugdhotels, jeugdherber
gen, hotels, bungalowcentra, kampeer
en caravanterreinen gesticht. Het re
creatieplan Texel werd in principe
door de gemeenteraad aanvaard en
moet een verdere uitbreiding van de
recreatieve ontwikkeling van Texel in
de naaste toekomst mogelijk maken.
In deze periode nam het toerisme een
ongekende vlucht. De gastenstatistiék
kustgem eenten werd ingevoerd. De
Waddenfederatie van de VW kwam
tot stand. In Waddenverband werd een
verfijning van de financiële verhou
ding Rijk-gemeenten t.b.v. de Wadden
eilanden bereikt. Voor de aanleg van
meerdere wegen en rijwielpaden werd
Rijkssubsidie verkregen. Texel kreeg
te maken met „nozemrelletjes" Het
beatcentrum „Sarasani" 'deed zijn in
trede. Een skelterbaan werd gesticht.
De strandbewaking werd aanzienlijk
uitgebreid en gemoderniseerd. Op
Lood9mansduin werd een beplantings
plan uitgevoerd. Voor Den Hoorn en
Oosterend werden „beschermde dorps
gezichten" voorbereid; voor het gebied
rond de Hogeberg de instelling van een
landschapsreservaat. Verschillende ont-
eigeningsbesluiten moesten worden ge
nomen.
Economie van Texel
Besloten werd tot de uitvoering van
een 12.000 ha omvattende ruilverkave
ling. De gemeente bevorderde de ge
lijktijdige uitvoering van tal van ob-
jekten. De feitelijke uitvoering van de
ruilverkaveling kon worden voltooid.
Tientallen nieuwe boerderijen werden
gebouwd. In Den Burg werd een twee
tal terreinen voor handel en nijver
heid ingericht en voor het overgrote
deel al uitgegeven. Het Nederlands In
stituut voor Onderzoek der Zee zal op
Texel worden gevestigd. Het instituut
kreeg reeds een eigen haventje aan 't
Horntje. Met de nieuwbouw is intussen
een aanvang gemaakt. Texel zal een la
boratorium voor mosselonderzoek krij
gen. De Minister van Verkeer en Wa
terstaat heeft in principe besloten tot
de aanleg van een werkhaven t.b.v. de
dijkverhogingen te Oudeschild, welke
werkhaven t.z.t. geschikt gemaakt kan
worden als vissershaven. Ruimte voor
een eenvoudige reparatiewerf zal wor
den gereserveerd. De visafslag in
Oudeschild werd opgeheven. Een socio
grafisch rapport over de gehele ge
meente kwam tot stand. Rapporten ver
schenen voorts over de toekomstige
werkgelegenheid in de landbouw; de
ontwikkeling van de rekreatie op het
eiland en de bevordering van de tuin
bouw. Texel werd aangewezen als sti
muleringsgebied Eerder was Texel al
gedurende een aantal jaren als streek-
ontwiickelingsgebied aangewezen. De
beroepskeuzevoorlichting werd ter
hand genomen. De ontwikkeling van
de recreatie beleefde een ongekende
vludht, de middenslandssector een ster
ke uitbreiding. Olieboringen hadden
geen succes. Texel werd lanceerplaats
voor raketten van het Nationaal Lucht
en Ruimtevaartlaboratorium.
Cultureel werk
Een „Culturele Raad" werd ingesteld
en later vervangen door een „Stichting
cultureel werk Texel". Overkoepelende
organen als Sportraad, Centraal jeugd-
overleg, contact-orgaan voor zang en
muziek, en overkoepeling vrouwen
organisaties kwamen tot stand, als
mede meerdere buurt- en dorpscom
missies. Dorpshuizen werden gesticht
in Den Hoorn, De Waal en Oudeschild;
een ontwerp voor Oosterend zal hope
lijk spoedig tot uitvoering komen. In
Den Burg werd een sport- en cultureel
centrum gesticht. Een muziekschool en
een kunstkring werden opgericht, als
mede meerdere bejaardensociëteiten.
Meerdere verenigingen kregen gemeen
telijke subsidie of konden profiteren
van een „Investeringscredietregeling
voor kulturele verenigingen". Nieuwe
sportvelden werden aangelegd; be
staande verbeterd Een speelweide/ijs
baan kwam te Den Burg gereec(. Het
zwembadplan werd door Gedeputeer
den afgewezen. Een jeugd- en recreatie-
consulent werd aangesteld. De Stich
ting Texels Museum werd een gemeen
telijke stichting. Het perceel Koger-
straat 1 werd gerestaureerd en tot
oudheidskamer ingericht. Het museum
werd uitgebreid met een landschaps
tuin. De molen te Oudeschild werd
gerestaureerd Te Den Burg werd een
nieuwe bioscoop gebouwd, waarin de
gevel van „De Vergulde Kikkert" werd
ingepast. De kerken van Den Burg, De
Cocksdorp, De Waal, Den Hoorn en
Oudeschild werden met medewerking
van de gemeente gerestaureerd of her
bouwd. Een monumentenlijst werd
vastgesteld. Aan het behoud van scha
penboeten werd medewerking verleend.
De Waal kreeg een wagenmuseum. De
kermis werd afgeschaft enop
nieuw ingesteld. Texel kreeg een bi
bliotheek-leeszaal. Een kunstvoorwer
penfonds werd ingesteld. Het oorlogs
gedenkteken werd gerealiseerd. Een
verenigingstrofee werd ingesteld.
Gemeentelijke diensten
Een afzonderlijke dienst gemeente
werken werd ingesteld. Gemeentewer
ken kreeg de beschikking over een
nieuw garage- en werkplaatsencom-
plex. Het bestaande raadhuis werd af
gebroken en in noodverblijven onder
gebracht. Met de bouw van het nieuwe
raadhuis werd een aanvang gemaakt.
Een gemeentelijk grondbedrijf werd
ingesteld. Het elektriciteitsbedrijf werd
eveneens op nieuwe leest geschoeid.
Texel werd geheel aangesloten op het
elektriciteitsnet. De centrale werd uit
gebreid; het motorvermogen aanzien
lijk opgevoerd. De netspanning werd
verhoogd tot 10 KV. Een nieuw TEM-
kantoor kwam tot stand Een frequen
tie-besturingssysteem werd in gebruik
genomen. Ook Texel kreeg nachttarief.
De brandw eer werd gemoderniseerd en
meer gecentraliseerd opgezet. De rijks
politie kreeg een nieuw bureau in Den
Burg.
De financiële positie van de ge
meente heeft al deze jaren grote zorg
gegeven, ondanks het feit, dat de uit-*
keringen van het Rijk ingevolge de
financiële verhouding Rijk-gemeente
regelmatig werden herzien.
verdien
met nw
salaris
laat het overschijven naar een kosteloze en
3j% rentedragende prive-rekening bij de
Raiffeisenbank.
Vraag folders of mondeling advies.
NAMEN NOEMEN OF NIET?
Texel is een klein eiland. De meeste
mensen kennen elkaar en staan liever
goed dan slecht hekend. Als een hun
ner een verkeersongeluk veroorzaakt
is dat voor hem nadeliger dan voor
de bewoners van een grote stad.
Want ieder gaat er mee schoot en
weet zich het gebeuren nog maanden
later te herinneren, met naam en toe
naam van alle betrokkenen. Het is de
taak van onze krant nieuws te geven,
dus melding te maken van deze onge
lukken, maar niet te veroordelen. We
gaan er vanuit dat de veroorzaker
van schade of verwondingen door de
rechter voldoende wordt gestraft. Het
publiceren van de naam van de ver
dachte in de krant zou een extra straf
betekenen en wordt daaiom achter
wege gelaten. De pers-etiek vereist
dat in zon geval met letters wordt
volstaan, al dan niet met toevoeging
van beroep en leeftijd. Toch, zo me
nen sommigen, zijn wij daarbij niet
conseguent. In de bechrijvingen van
ongelukken ziet men sommige perso
nen met letters aangeduid, van andere
betrokkenen wordt de volledige naam
vermeld. Hoe zit dat nu?
Wij hanteren de volgende regel. De
«sohuldige of mogelijk schuldige wordt
met twee of meer ietters aangeduid. De
andere betrokkenen treft geen blaam
en kunnen dus gerust worden ge
noemd, zodat de berichtgeving zo vol
ledig mogelijk is Soms is niet duidelijk
wie schuldig is en niet zelden zijn
meerdere betrokkenen fout Ook dan
worden letters gebruikt. Bij rechtbank-
verslaggeving worden zowel verdachte
als getuigen met letters aangeduid.
Er zijn letters, die misverstanden
kunnen oproepen Wat te denken van
J. K.? Dat kan een Jaap Keijser zijn,
maar ook een Jan of Jaap Koopman.
Het publiek gaat dan gissen en raadt
vaak de verkeerde Het is daarom soms
zinvol de aanduiding nog wat vager te
houden door slechts één letter te noe
men of te spreken van „een Hoornder"
of „een Texelaar". Bij „een kottervis-
ser" wordt 'het al moeilijker, vooral als
er letters en leeftijd achter komen. De
aanduiding wordt dan zo precies, dat
net zo goed de volledige naam genoemd
zou kunnen worden. Het zou bij
voorbeeld huichelachtig zijn te
schrijven over „de Texelse wethouder
J". Over de vraag wie dat nu toch wel
zou kunnen zijn, hoeft men niet lang
na te denken. Bij een onschuldig blik-
schade-a anrijdink je met onduidelijke
toedracht, is he' niet zo'n ramp als
sommigen de bedrijvers zouden her
kennen. Toch houden we ons ook dan
bij de letters al was het alleen maar
om safe te zijn als later modht blijken
cat b.v. drank in het spel was.
Nu blijkt in de praktijk, juist op
Texel, dat de bedrijvers van de meest
ernstige ongelukken toch wel heel snel
bekend zijn. Maar dat mag de 'krant er
niet van weerhouden zich consequent
aan de regel te houden.
Men wil niet in de krant voor schut
staan, maar er zijn uitzonderingen. We
hebben het enkele keren meegemaakt,
dat men ons met nadruk verzocht de
volledige naam op te schrijven. Zo
van. Zo erg was het tenslotte niet en
anders denken ze dat het mijn vader of
m'n broer is geweest. Het andere geval
betrof een nog niet zo heel bekende
zakenman, afkomstig van het vaste
land, die het wel leuk vond dat hij op
het kleine Texel bij een .verkeersonge
luk betrokken was geweest. Dat moch
ten zijn vrienden en relaties best we
ten Hij was misschien een volgeling
van Henry Ford, die eens gezegd
schijnt te hebben: Het geeft niet hóe ze
over je praten; als ze maar over je
praten. Maar het overgrote deel der
mensen is het met eens met deze uit
spraak van de autokoning en daarom
houden wij ons onverplicht overi
gens aan de regel.
alles voor Baby's huidje
STOFVRIJ AFGESLOTEN
lA-rHAl
114. We hebben de kwelstoel nu al zó
vaak gezien, dat we heus wel weten,
dat deze uit slerke riemen, stevig
plaatijzer en keihard eikenhout be
stond. Dat hout was doortrokken van
engstzweel van gekwelde slachtoffers
en van Barroesiaanse prachtbeits. En
iedereen, die ook maar een béétje ver
stand heeft van Barroesjaanse pracht
beits, weet wel dat dit goedje brand
baar is als aanstekerbenzine. 't Mag dus
niemand verbazen, dat de zijkant van
de stoel snel vlam vatte. Knetterend
stegen de vlammetjes omhoog, steeds
meer en steeds sneller. Er vormden
zich onaangenaam riekende rookwolk
jes en de brigges kreeg het hoe langer
hoe benauwder.
„Ik 'kom nooit los uit die stoel
kreunde hij. „Dat gaat helemaal fout!
Ik dacht, dat die muis mij het leven
redde, maar dank zij hem raakte ik
mooi van de regen in de drop! Het is
met je gebeurd, Piet!"
Dat vond Jonas de Taaie ook. Hij
roetste snel zijn hol weer in en wachtte
daar verder gelaten af, wat er nog al
lemaal zou geschieden.
Doch toen bleek, dat Vrouwe .Fortu-
na nog steeds op de hand van brigadier
Piet was. De verterende vlammen had
den namelijk de riem bereikt, waarmee
zijn rechterarm gebonden was. De
mouw van zijn regenjas begon al bijna
te schroeien doch dat gaf niet.
„Misschien nog net op tijd!" jubelde
Piet en met een forse ruk trok hij zijn
arm los Toen kostte het weinig moei
te meer om ook de andere riemen los
te maken en hij was vrij! Als een pijl
uit een boog vloog hij de keldertrap
op. Vlak achter hem schroeide toen het
touwtje door, waaraan de fles benzine
opgehangen was....
