ADJUDANT J. GULMANS: Met de verkeersfouten van een ander steeds rekening Beste oogst - matige prijzen ïu 1967: 10 doden, 20 zwaargewon den Het bloembollenbedrijf in 1967 Teelt gele crocussen na tien jaar iveer lonend VIERDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 29 DECEMBER 1967 IEMAND, die 1967 met de beste wil van de wereld géén „goed jaar" kan vinden, is adjudant J. Gulmans, commandant van de groep Texel der Rijkspolitie. „Het is een van de somberste jaren die onze gemeente ooit heeft beleefd", zegt hij. En hij wijst naar een der wanden van zijn werkkamer in het politiebureau waar een grote kaart van Texel hangt. Die kaart geeft een overzicht van de verkeersongelukken, die zich het afge lopen jaar hebben voorgedaan. Gekleurde spelden wijzen de plaatsen aan. Een witte speldekop betekent: een dode. Van die witte spelden heeft adju dant Gulmans er dit jaar tien nodig gehad, tegen vorig jaar vier. De tien verkeersdoden, waaronder zes Texelaars, vormen een droevig rekord. Gulmans bladert in een stapeltje proccesen-verbaal. „Wat ik extra droef vindt, is dat de oorzaken allemaal kun nen worden toegeschreven aan mense lijke tekortkomingen. In geen enkel ge val kan gesteld worden dat aan force majeur klapband, kettngbotsing op gladde wegen of zo het ongeluk te wijten was. We kunnen ook zeggen dat in zeker twee gevallen de dodelijke af loop had kunnen worden voorkomen als veiligheidsgordels waren gebruikt". Het waren dus menselijke tekortko mingen, fouten De processen-verbaal laten daarover geen twijfel bestaan. In één geval was spra'ke van drankmis bruik. De betrokkene kwam zelf om het leven en vijf inzittenden van de wagen waarop hij inreed werden ge wond. Bij een ander dodelijk ongeval lag de oorzaak in het rijden met veel te hoge snelheid op een voorrangsweg, waardoor een andere weggebruiker, die volgens de wet voorrang moest verle nen, daartoe niet in de gelegenheid was. Rekenen op fouten „Het kennen en toepassen van de verkeersregels is niet voldoende", zegt de adjudant. „Dat blijkt wel uit de snelheid waarmee soms gereden wordt. Men staat op zijn voorrangsrecht. We hebben op Texel diverse voorrangswe gen en voorrangslkruisingen en blijk baar gaan de meeste weggebruikers er vanuit dat ieder zich daaraan stipt houdt. Als iemand voor een naderende auto een voorrangsweg of -kruising oprijdt is hij natuurlijk fout. Maar in veel gevallen gaat de andere partij in moreel opzicht niet vrijuit. Hij heeft die andere wagen wel zien naderen, maar heeft gedacht: ik heb voorrang. We zouden al een stuk in de goede zo'n situatie zou redeneren: ik heb wel richting zijn gevorderd als zo'n man in voorrang maar die andere weggebrui ker zou dat wel eens niet of te laat kunnen bedenken. Laat ik wat gas te rugnemen en goed opletten of hij wer kelijk aanstalten maakt om voor mij te wachten. Iedere verkeersdeel nemer moet weten dat zeer velen van zijn medeweggebruikers niet voldoen de van de verkeersregels op de hoogte zijn. Als iedereen er rekening mee zou houden, dat een ander fouten kan ma ken, dan is het verkeer al heel wat vei liger geworden. Het is vaak goed te bekijken. Als je een auto met onver minderde snelheid een voorrangskrui sing ziet naderen, kun je erop rekenen, dat zo'n man niet tijdig meer kan stop pen. Het rekening moeten houden met andermans fouten is een regel, die ook in andere verkeerssituaties geldt. Het is realistische verkeersopvoeding. Mensen zijn nu eenmaal feilbaar. Daarmee is niet gezegd dat alle ongelukken te voorkomen zouden zijn geweest. Een kind dat plotseling de weg oversteekt of een man die onverwacht op de weg omdraait in zo'n geval is een aan rijding onvermijdelijk". Onder toezicht „Er zijn dingen die vroeger wel kon den en tegenwoordig niet meer. Het rijden onder toezicht bijvoorbeeld, dat op Texel heel veel gebeurt. Een zoon, vrouw of dochter wil graag rijden, gaat achter het stuur zitten en begeeft zich in het veikeer. Vroeger ging men er vanuit dat zoiets wel verantwoord was als de „instructeur" de handrem binnen zijn bereik had. Tegenwoordig kan dat niet meer. De auto moet nu volledige dubbele bediening hebben. Het „een zame landweggetje" waarop men vroe ger kon oefenen, bestaat niet meer". Adjudant Gulmans vindt dat zeer jonge kinderen te gauw aan het ver keer worden overgeleverd. Het gebeurt dat kinderen van vier of vijf jaar met een driewielertje naar de kleuterschool gaan, terwijl ze geen notie van ver keersregels hebben en de meest onver wachte bewegingen kunnen uitvoeren. „Het is verheugend dat het streven be staat om al op de kleuterscholen ver- keersonderwijs te geven. Maar de ouders kunnen er ook aan meewerken. Dat het nodig is, blijkt wel uit het on noemelijk grote aantal kinderen, dat het afgelopen jaar in het land is om gekomen. De meeste ouders, zijn zich van de gevaren bewust en halen en brengen hun kinderen. Maar dat moet weer niet overdreven worden, want de kinderen zullen ééns met het verkeer vertrouwd moeten raken. Texel gevaarlijk De vraag of Texel gevaarlijker is dan vergelijkbare andere gebieden, durft adjudant Gulmans niet zomaar te be antwoorden. „Dat staat allerminst vast, hoewel de vakantiestemming waarin 's zomers de automobilisten verkeren tot het nemen van grotere risico's kan lei den. Automobilisten van het vasteland zijn misschien geneigd Texel als een landelijk en „dus" minder gevaarlijk gebied te beschouwen. De hoera-stem- mdng is ook in het afgelopen jaar in en kele gevallen de oorzaak geweest van moet er met het teveel aan jongens gebeuren Hij zegt„Ideaal zou een concentratie zijn. Een groot terrein waar alle jongeren zouden kunnen kamperen, maar dan zou daar ook al les moeten zijn wat de jeugd verlangt om zich te vermaken, natuurlijk onder degelijk toezicht. Maar zoiets is niet direct te verwezelijken. In de tussen tijd moeten de jongeren op alle kam peerterreinen kunnen worden onderge bracht. Ik vind het betreurenswaardig dat de meeste particuliere exploitanten geen jongeren toelaten, dat is discre- minatie. Bij het afgeven van een kam- peerexploitatidvergunning zou de ge meente als voorwaarde moeten stellen dat kampeergelegenheid moet worden geboden aan een zeker percentage jongeren. De exploitanten zouden meer ideële motieven ook moeten laten spre ken. Het hele toerisme is erbij gebaat dat de jongeren worden opgevangen. En is het zo'n gek idee dat de verschil lende particuliere exploitanten die lie ver geen jongeren opnemen samen de schouders zetten onder een gezamenlijk plan voor een centraal jeugdkamp Als in de komende zomer de jonge ren niet kunnen worden opgevangen, zal het aantal clandestiene kampeer ders hand over hand toenemen en ze moeten niet denken dat wij mensen ge noeg hebben om ze elke nacht allemaal op te pikken. Overigens, ik heb geen hekel aan de jongeren. Ik was pelf vroeger geen haar beter. Met wat meer overleg en erkenning van het feit dat deze zaak ieder aangaat zouden de moeilijkheden wel eens snel kunnen worden opgelost". overschrijding van alle grenzen van het toelaatbare. Onder invloed achter het stuur zitten, kan hier niet zoveel kwaad, denkt men. Maar dat denken veel Texelaars zelf ook. Er zijn er die regelmatig dronken in het auto rijden. Ik weet, dat er Texelaars zijn die rustig durven zeggen, dat zij het helemaal niet erg vinden dat ze op Texel een borrel drinken en achter het stuur gaan zitten, maar het aan de overkant wel zouden laten. In deze december-maand wordt overal in het land intensiever dan ge woonlijk gelet op chauffeurs, die te veel hebben gedronken. Ook op Texel hebben we de controle verscherpt. Wij houden een speoiaal oogje op de Texe laars, die er een gewoonte van maken om maandags, na de markt waar ze een stevige borrel hebben gedronken, met de auto huiswaarts te keren. We wach ten hen meestal bij de auto op en ver bieden hen in te stappen. Men moet zich bewust gaan worden van het gevaar. Tien doden, 20 zeer ernstig gewonden en 22 minder ernstige gewonden, dat betekent dat het op Texel niet veiliger is dan op het vasteland, in tegendeel. Overigens kan men de medewerking van het publiek niet ontberen bij het tegengaan van deze verkeersverschrik- kingen. Wie werkeloos toeziet hoe een dronkaard in zijn auto wegrijdt, is mede schuldig aan het ongeluk, dat hij straks veroorzaakt". Onvoldoende kennis Adjudant Gulmans stelt met voldoe ning vast, dat veel Texelaars beseffen, dat zij beter op de hoogte moeten zijn van de verkeersregels. De cursussen in de diverse dorpen worden goed be zocht, met uitzondering van Den Burg. „Jammer, want ik heb juist het idee, dat heel wat inwoners van Den Burg nog onvoldoende kennis van de voor schriften dragen". Verder is adjudant Gulmans over de gang van zaken op Texel in het afge lopen jaar niet ontevreden. „We heb ben minder aangiften van winkeldief stal gehad en er zijn ook minder ver nielingen geweest. Dan spreek ik niet over de Oude jaarsnacht en Luilak, want toen hebben zich schandalige toestanden voorge daan, die de reputatie van onze samen leving veel kwaad heeft gedaan. Tegen dergelijke uitwassen zal nu veel stren ger worden opgetreden dan in het ver leden is gebeurd. We tolereren niets meer. Bij de komende Oudejaarsviering zullen we heel wat minder lankmoedig optreden dan de laatste keer. De loco burgemeester heeft de ouders aangera den de jeugdige kinderen thuis te hou den na het middernachtelijk uur. Ik hoop, dat de anderen van de gelegen heid gebruik maken om naar de nacht voorstelling van de bioscoop te gaan. Overigens ben ik er van overtuigd, dat de moeilijkheden vorig jaar mede zijn ontstaan door de houding van de oude ren. Die keken welwillend en bewonde rend toe, hitsten de jongeren tegen de politie op en namen zelfs aan de bal dadigheden deel. Een onwaardige toe- len optreden. Men doet er dus verstan- stand! Ik kan U bij voorbaat zeggen dat we zonodig zeer hardhandig zul- dig aan thuis te blijven. Onze nieuwe rayoncommandant voor Den Burg, op perwachtmeester J. de Boer, houdt van orde. Hij krijgt voldoende mensen toe gewezen en heeft voldoende ervaring met dit soort zaken om te weten of en hoe hij moet ingrijpen". Roofoverval Het is er in het afgelopen jaar op Texel niet misdadiger toegegaan dan vroeger. Wel deed zich voor het eerst een roofoverval voor, die men helaas nog niet tot klaarheid heeft weten te brengen. De daders, volgens adjudant Gulmans bijna zeker vakantiegangers die zonder geld zaten, heeft men niet kunnen achterhalen. Het vermoeden, dat verband zou bestaan met andere elders in het land gepleegde roofover vallen, is onjuist gebleken. De kans dat Texel meer met roof overvallen en inbraken te maken krijgt is er overigens wel. De verbinding met de vastewal is tegenwoordig zo fre- kwent dat een dief al weer is vertrok ken voordat het feit wordt ontdekt. Dat zag je aan die knaap die op één nacht in vijf scholen inbrak. Toen het ont dekt werd zat hij allang weer op het vasteland. Jongeren-overschot We vragen de heer Gulmans naar zijn mening over het jongerenprobleem dat voor de komende zomer dreigt. Wat ALCOHOLOGICA Er zijn mensen, die zeggen dat ze nooit drinken als ze nog moeten rij den Hoogstens een paar glazen bier. HoogstensWist' u dat er in zo'n glas bier ongeveer net zoveel alco hol zit als in een stevige borrel. Had u niet gedacht? U moet juist wel denken Aan de duizenden verkeersongevallen per jaar met als oorzaak; ALCOHOL. Kleine hoeveelheden alcohol zijn reeds van zeer nadelige invloed op uw evenwichtsgevoel (wijze van rijden), op uw reactiesnelheid (remmen), uw diep- tewaarneming (inhalen) en op het rij den in het donker (nachtblindheid). „Glaasje op? Léat je rijden!" Weet u nog wat dat zeggen wil? Dat u ander half uur moet wachten met rijden na een drankje. Dat u niet achter het stuur moet kruipen als u gedronken hebt. Er zijn treinen, bussen, taxi's voor uw plezier.Een ernstig ongeluk zit in een klein glaasje. Natuurlijk drinkt u op een feestje wat, waarom ook nietMaar rij dan niet zelf naar huis- Laat een ander rij den. Uw vrouw misschien Bent u met de komende jaarwisseling gastvrouw? Hebt dan het beste met uw gasten voor. U bent een „ideale" gast vrouw als u zorgt dat er naast de alco holhoudende drankjes ook een voor raadje alcoholvrije drankjes op de plank staat. Zomer 1967. Een fantastisch mooie zomer Tot vreugde van de vakantie gangers. Tot vreugde ock van de bloembollenkwekers. Want half juli begiht de 3 a 4 weken durende oogsttijd. Mooi en droog weer zijn dan van het groot ste belang voor het oogsten van gave en gezonde bellen. Droog weer betekent ook: werken zonder tijdverlies. Ook dat is belangrijk. Want de kweker die voorjaars, als hij zijn gewas op ziekten en afwijkingen controleert, zo rustig door zijn bollen kan lopen, heeft in de oogsttijd plotse ling haast gekregen. Haast, omdat de exporteur, die zijn bollen koopt, zelf zo vroeg mogelijk aan zijn klanten (supermarkets) in het buitenland moet leve ren en daarom op zijn beurt bij onze kweker op spoedige levering aandringt. Werkte het weer dus mee om goed en op tijd te kunnen leveren, ook over de oogstresultatcn kon men tevreden zijn. gevolge van de jaarlijkse uitbreiding van het areaal en dus het onttrekken van leverbare crocussen aan de export, geleidelijk tot acht gulden per kilo ge stegen. Totdat in 1955 het aanbod plot seling van alle kanten loskwam en de marktprijs tot minder dan een gulden inéén zakte. De jaren daarna is de prijs om een daalder per kilo blijven schom melen. Een prijs, niet lonend voor de kwéker, met als gevolg geleidelijke in krimping van het areaal tot bijna de helft in 1965. En toen de zomer van 1966 bovendien een slechte oogst te zien gaf, was het aanbod kleiner dan de vraag, waardoor de marktprijs flink kon oplopen.. Ook afgelopen zomer kon voor de grote maten een prijs worden bedongen van ƒ3,tot ƒ4,en voor de kleine maten zelfs ƒ4,a 5,per kg. De met gele crocussen beplante op pervlakte bedroeg in 1967 70 ha., waar van 30 ha. op Texel. Intussen zijn de bollen alweer ge plant en van een beschuttend winter- dek voorzien. En terwijl rond de bol- leribednjven enkele maanden van rust zijn aangebroken, wordt er in de bloemtrekkerijbcdrijven in binnen- en buitenland dag en nacht gewerkt om aan de jaarlijks groter wordende vraag naar bolbloomen te voldoen. Bloemen van hyacinthen, tulpen en narcissen, zo bij uitstek geschikt om in de donkere wintermaanden onze huiskamers een fleurig aanzien te geven. Ik wens U een goed en gelukkig nieuwjaar. Over het algemeen kan van een beste oogst worden gesproken. Van hyacin then en tulpen zelfs zo best, dat de prijzen hiervan, die in de voorverkoop waren gemaakt, reeds een paar maan den voor de oogsttijd al niet meer te handhaven waren en gedurende de zo mer een dalende lijn te zien gaven De narcissenprijzen van de goede handelssoorten hielden zich goed, een enkele uitzondering daargelaten. Door de beste narcissenoogst waren er op het eind van de zomer zelfs kleine maten tekort, die daardoor in prijs kon den oplopen. Ook de Sions deden het weer goed. Tegen het eind van het sei zoen zijn ze zeifis een paar wéken duur geweest. De gele crocussen tenslotte gaven een zeer beste oogst te zien. Zo best dat er weinig kleine crocussen werden ge rooid. En daar juist deze kleine maten in grote hoeveelheden in het buitenland waren verkocht (de grote maten, waar van er minder in een kilo gaan, waren te duur), overtrof de vraag het aanbod, met als gevolg oplopende prijzen. En zo zijn dan thans de, voor vele Texelse bollenkwekers zo belangrijke, gele crocussen, na 10 jaar goedkoop te zijn geweest, weer op een lonend prijs peil gekomen. Van 1947 tot 1954 was de prijs ten- H. BRUIJN ONDERZOEKINGEN DEN BURG (Vervolg van binnenpagina 3de blad) door ons niet waargenomen. Bewoning uit deze periode is op zichzelf echter niet uitgesloten, gezien de op het ter rein aan de Beatrixlaan gedane vond sten en de door Van Cuyck in 1789 ver melde Romeinse munten, die in het stadspark gevonden zouden zijn. Voor zover dat in het sterk gestoorde profiel de wand van de bouwpunt nog viel vast te stellen, waren de grep pels afgedekt met een 20 cm. dikke donker- tot blauwgrijze laag: mogelijk een akkerlaag. Daarop volgde een ho mogene bruingrijze laag van 20-30 cm. dikte die eveneens aan akkergrond deed denken. De hogere lagen waren in recente tijd tot een diepte van tenmin ste 60 cm. beneden maaiveld vernield. In het vlak wezen echter enkele kuilen met kogelpotscherven op bewoning in de Vroege Middeleeuwen. Gracht In het noordelijke deel van de bouw put werd de reeds door Jacob-Friesen waargenomen gracht teruggevonden. Het was een opvallend brede en on diepe gracht met vlakke bodem: breed te tenminste 10 m, diepte beneden oor spronkelijk oppervlak ca. 1.20 m. Hij beschrijft een flauwe boog om een on geveer ter hoogte van de kerk gelegen middelpunt. Deze kenmerken zijn zo karakteristiek, dat de identificatie met de in 1942 gevonden gracht als zeker kan worden beschouwd. Aan de buitenzijde werd de 'brede gracht door een smallere, in het mid den van het vlak onderbroken gracht begeleid: breedte 2.5 m., diepte be neden oorspronkelijk oppervlak ca. 1 m. Helaas zijn bij ons onderzoek geen vondsten uit de twee grachten verza meld. Het is derhalve van groot belang, dat Jacob-Friesen in de vulling van de grote gracht scherven vond, die op een datering „in het midden van de 9de eeuw" wezen. Deze datering is met onze waarnemingen niet in tegen spraak. Hoogstens kan men zich afvra gen, of een zo exacte datering op grond van de vermelde vondsten wel mogelijk is. Aarden wal De profielen waren ook in het noor delijk gedeelte van de bouwput sterk gestoord. Zij suggereerden echter, dat direct aan de binnenzijde van de brede gracht een aan de basis ca. 15 m brede, aarden wal gelegen had. Nadere bij zonderheden over de constructie van de wal waren niet vast te stellen. Bin nen, en gedeeltelijk over, de walresten kwamen woonlagen voor, die grote overeenkomst vertoonden met de vroegmiddeleeuwse woonlagen aan de Beatrixlaan, en die gezien de erin ge vonden scherven, uit de 9e-10e eeuw dateren. In het vlak werd op een afstand van 2-3 m. van de binnenrand van de brede gracht een derde gracht aangetroffen. Het is een aan de bovenrand ca. 4 m. brede gracht met vrij steile wanden en een diepte van ca. 1 50 m. Hoewel deze derde gracht, gezien zijn concentrisch verloop, kennelijk met de brede gracht verband houdt, is het op grond van de profielen duidelijk, dat hij later is. Hij snijdt door wat wij voor het wal- lichaam houden heen en representeert waarschijnlijk een tweede fase van de vroeg-middeleeuwse ronde burcht, die de oorsprong van Den Burg vormde. Op het buiten gebruik raken van de eerste gracht in een reeds vrij vroege periode wijst ook de door Jacob-Friesen gevonden „kelder" met vloer en wan den en klei. Soortgelijke kelders zijn ook bij het onderzoek aan de Beatrix laan gevonden en kunnen daar als vroeg-middeleeuwse hutkommen ver klaard worden. Behalve enkele kuilen zijn in het vlak binnen de grachten geen vroeg middeleeuwse woonsporen aangetroffen. Indien onze interpretatie van de profie len juist is, werd verreweg het grootste gedeelte van het blootgelegde vlak door de aarden wal ingenomen. Oudere, prehistorische vondsten komen in het noordelijk deel van de bouwput weinig voor. Wel zijn hier enkele late putten gevonden, waaronder een beerput, die veel 18e-eeuwse scherven en glasfrag menten bevatte. Bovenstaande samenvatting van de resultaten van het noodonderzoek in de bouwput draagt uiteraard epn voor lopig karakter. Nadere analyse van de verzamelde gegeven zal nog tot een meer gedetailleerd beeld en wellicht oök tot wijziging van de inzichten op bepaalde punten leiden. De thans be schikbare gegevens vormen echter een bevestiging van de opgravingsresulta ten van Jacob-Friesen. De oorsprong van Den Burg was een ronde, aarden burcht, daterend uit de Vroege Middel eeuwen. Zijn huidige vorm kreeg het dorp eerst in later tijd, waarschijnlijk door een middeleeuwse vergroting van de oorspronkelijke kern. Hiermee in overeenstemming is de waarneming, die Halbertsma in 1960 deed bij zijn onderzoek in de gedempte ringgracht ten westen van het marktplein: 14de- eeuwse scherven waren de oudste vondsten die in de grachtvulling wer den gedaan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1967 | | pagina 13