Cjroen kwarts Jéxels in het harL,
'olklore ontvouwt grootse plannen
voor komend seizoen
VERALAC
118.691 OVERNACHTINGEN
MINDER - 6,9 pet.
De gruwelijke risico's die aan
het roken zijn verbonden
Heer demonstraties oude beroepen in krakeling"
VAN SIERKAN
EN VEZA
EEN GEZOND
MELKPRODUCT
VOOR MODERNE MENSEN
Vetarm en eiwitrijk
Bronzen medaille
voor pioniers
Dr. Meinsma sprak voor scholieren
In afgelopen seizoen:
KINDERWAGENS
Eerste klap geeu
Daalder waard
Lg 24 JANUARI 1969
82e JAARGANG No. 8337
N.V. v./h Laugcveld De Rooij
11 - Den Burg, Texel Tel. 2741
ry de Graaf, Keesoinlaan 43, Den
(02220) 2741, 's a*onds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Raif-
feiscnbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,90 p.
kw. 40 ct. incasso. Advert.: 18 ct. per mm.
excl. 4% BTW
\sdagavond heeft het nieuwe be-
van de stichtinq Folklore plan-
bekend gemaakt voor het komen-
eizoen. Dat gebeurde tijdens een
ursverqaderingtevens een soort
:onferentie en huldiqinqsbijeen-
t, waarbij ook het oude bestuur
van medewerkers aanwezig
Mevrouw E. N. Bakker-de Boer,
iaresse, vertelde dat de folklore-
i teiten zich vooral zullen ont-
in het rondje Groeneplaats,
straat, Weverstraat, Stenenplaats,
\nburq en in de Hogerstraat, Gra-
haat en Zwaanstraat. Dit traject
de vorm van een enigszins mis-
de krakeling en wordt derhalve
krakeling" aangeduid. De beken-
wekelijkse folkloreproqramma' s
qaan herleven, waaronder dus
de demonstraties oude ambach-
waaraan er echter diverse zullen
toegevoegd: klompenmaker,
horlogemaker, zadelmaker, spin-
stroppers, pottenbakker, schoen-
)r, waarschijnlijkhoefsmid, kant
er, weefster enz. Er zullen meer
tjes komen. De toeristen zullen in
Burg kunnen koekhakken en
penkaas kopen. Aan de program-
de dansgroepen voor kinderen
zal weer worden' meegewerkt
'olwassenen. De „club oude dan-
is inmiddels uitgegroeid tot 17
n; de inschrijving van nieuwe-
m is voor dit jaar gesloten.
is een ontwerp gemaakt voor een
poster" (aanplakbiljet) en ook voor
„sticker", een klein biljet, dat
It aangeplakt bij degenen, die de
ore steunen. Er zijn stoffen ge-
728 t voor 20 damescostuums, 10 kin-
okjes en wat kinderjurkjes, dank
tegemoetkomendheid van de
tellers en de bemoeiingen van de
es Kooy en Van Sambeek voor
its ƒ250,Ook zullen wat man-
Toeken (met klep), kielen, zakdoe-
petten worden ingeslagen,
iftelijke contacten heeft het nieu-
•estuur gelegd met gemeentebe-
directeur gemeentewerken, VW,
dansgroep Texel, TEM, de mu-
erenigingen, de Winkeliersvereni-
enz. Pogingen zullen worden ge-
om in de „krakeling" een uitge-
geluidssysteem aan te leggen,
rdoor het gebeuren op de Groene-
|ts in deze straten overal hoorbaar
'e folklore gaat zich op wat breder
tin bewegen. Ö.a. zal, met steun
de zoon van de burgemeester, iets
len gedaan aan de Meierblis. Het
mr heeft twee ouderwetse karnen
[eschaft, die in De Krakeling ten-
igesteld zullen worden. Binnenkort
t een folklore-modeshowtje gehou-
waarbij ouderwetse, doch prakti-
costuums voor kellners en winkel-
!jes zullen worden getoond.
74.
7 SS
Hele liter slechts 55 ct
Verkriigbaar
bij Uw melkhandelaar
Op het programma staat een verkie
zing van een „Miss en Mister Folk-
lore"-verkiezing, waarbij de toeristen
een belangrijke stem in het kapittel
krijgen. Er zijn plannen om het lopen
van kinderen in costuum te stimuleren.
Medewerking is al toegezegd voor de
opvoering van „De Strooppot" of een
ander Texels stuk. Er staat v/eer een
nationale schapenscheer wedstrijd op
het programma en er zullen ook weer
oliebollen worden gebakken. Het plan
is geopperd om veel oliebollen van te
voren te bakken, „zodat de aanvallig
heid van de bakkende en verkopende
dames meer tot haar recht komt". Ge
tracht zal worden in Den Burg pony
en ezeltjerijden voor kinderen te orga
niseren op de folklorewoensdagen. Eén
keer zal een Pinksterbruidfeest worden
gehouden en ook een boerenbruiloft.
Aan beide evenementen zullen de bur
gemeester en zijn echtgenote in cos
tuum deelnemen. Gezocht wordt naar
een (echt) bruidspaar. De heer Joh. C.
Roeper te Oosterend zal worden ge
vraagd tweemaal een ringsteekwed
strijd te organiseren. In de „krakeling"
zullen de toeristen worden vertederd
door kinderen, die met lammetjes wan
delen. Verder zal (waarschijnlijk bij de
oude poort van hotel Texel) een Ada
van Hollandspel worden opgevoerd.
Weegschaal en schandblok zullen weer
goede diensten bewijzen De heer Jan
Agter sr. heeft toegezegd vijf maanda
gen achtereen als dorpsomroeper te
willen fungeren, waarbij hij de pro
gramma's voor de» woensdagen zal uit
delen.
Er zullen totaal acht folklorewoens
dagen worden gehouden in juli en
augustus.
Rondleidingen?
Gedacht wordt aan het weer organi
seren van rondleidingen langs de be
zienswaardigheden van Den Burg. De
stichting Folklore Texel beschikt sinds
kort over postbus no. 20. De bankrela
ties zijn uitgebreid met de Raiffeisen-
bank. De stichting zal proberen sub
sidies te krijgen; twee verzoeken zijn
al naar de betreffende instanties op
weg. In overleg met de politie zal naar
een betere oplossing worden gezocht
van het parkeerprobleem op de woens
dagen. Op Folkloredag moeten overal
zo veel mogelijk groen-zwarte vlaggen
wapperen. Niet zeker is of in het pro
gramma de „Strijd om de man en de
vrouw" zal worden opgenomen; ook
het optreden van een groep „schout en
schepenen" staat nog niet vast, even
min als het inschakelen van het draai
orgel van de heer Zwan.
De heer F. de Jong, voorzitter, ver
telde aan het begin van de avond dat
mevrouw Sprenger-Pool als ere-lid zit
ting heeft genomen in het bestuur. Hij
bracht hulde aan het aktiecomité, dat
de ondergang van de folklore heeft
weten te voorkomen en ook aan de
heer J. M. de Vries die hij door zijn
vakkennis op het gebied van de recrea
tie een onmisbare schakel in het folk-
loregebeuren noemde.
Medailles
Het nieuwe folklorebestuur heeft on
langs een medaille voor buitengewone
verdiensen ingesteld. De onderscheiding
wordt uitgereikt aan personen, die zich
meerdere jaren in het belang van de
folklore hebben ingespannen. Een lijst
met vijftien voorwaarden, waaraan de
betrokkenen moeten voldoen om voor
het ere-blij'k in aanmerking te komen,
werd voorgelezen. Daaruit bleek dat
naast bronzen, ook zilveren en gouden
medailles kunnen worden uitgeloofd.
Dinsdagavond werden twee Fclklore-
pioniers met de bronzen medaille on
derscheiden, t.w. de heren Jan Agter
sr. en Sijb Langeveld. De heer 'De Jong
schetste hoe Agter sr. zich indertijd
vastbeet in de oprichting en organisa
tie van de folklore en van welke ener
gie en liefde hij daarbij blijf gaf. Door
zijn statige verschijning in folklorepak,
voorzien van fraaie attributen, was hij
de meest gefotografeerde folklore-man,
die ook nu nog tot de trouwste mede
werkers behoort. Mevrouw Bakker
hing de heer Agter daarop de medaille
om. Ook mevrouw Agter deelde m de
hulde; zij kreeg bloemen.
(Zie verder pagina 2)
Op niet mis te verstane wijze heeft
dr. L. Meinsma, medisch directeur van
het Koningin Willielminafonds dinsdag
in de LTS-kantine gewezen op de ge
varen, die aan het roken van sigaretten
zijn verbonden. Hij deed dat voor de
leerlingen van LTS, Landbouwschool en
Landbouwhuishoudschool als onderdeel
van de anti-rookakties, die momenteel
aan deze scholen wordt gevoerd. Dr.
Meinsma legde er de nadruk op, dat hij
niet graag het roken zonder meer zou
verbieden. Hij wilde alleen wijzen op
de consekwenties, die eraan verbonden
kunnen zyn, waarna ieder voor zichzelf
kan uitmaken of hij met roken zal
stoppen of niet. De onderwijzers van de
LTS zijn dezelfde mening toegedaan,
zoals bleek na afloop van de causerie
toen directeur E .G. Bouwman bekend
maakte, dat het roken door leerlingen
op het schoolplein voortaan niet meer
verboden zou zijn. De onderwijzers
(waaronder zich enkele straffe rokers
bevinden) hebben zich daarentegen ver
plicht het goede voorbeeld te geven
door in de les niet meer te roken.
Dr. Meinsma begon met een uiteen
zetting over kanker in het algemeen
Kanker is niet één bepaalde ziekte,
maar een groep, waartoe tientallen
soorten kanker horen. Tegenwoordig
sterft 1 op de 4 Nederlanders aan kan-
Voor het eerst sinds een lange reeks
jaren geeft de gastenstatistiek geen
stijging, maar een niet onbelangrijke
vermindering van het aantal toeris
tische overnachtingen op Texel te zien.
In het afgelopen seizoen werden
1.592.645 overnachtingen geboekt tegen
1.711.336 in 1967 oftewel een teruggang
van 118.691 6,9°/o. De klap is vooral
gevallen in de sector kamperen, waar
93.490 overnachtingen minder werden
geregistreerd, een teruggang van
12,2°/o. Ook de overnachtingen in bun
galows gaf een niet geringe daling te
zien: van 299.985 naar 285.805
14.180 overnachtingen (4,7°/o) minder.
De huisjesterreinen gingen met 12.889
overnachtingen (8.0°/o) achteruit en de
teruggang van overnachtingen in pen
sions bedroeg 9.535 oftewel 14°/o.
Het totaal aantal overnachtingen van
buitenlanders (Duitsers) liep met
50.806 terug: 8,3°/o. Het aantal Neder
landse overnachtingen liet een terug
gang zien van 67.885°/o 6,2°/o.
VVV-directeur J. W. Dekker noemt
als de belangrijkste oorzaak van deze
teruggang het zeer ongelukkig samen
vallen van de Nederlandse en Duitse
vakanties. Het seizoen kenmerkte zich
door overstelpende drukte in de top-
periode, maar na 10 augustus werd het
al zeer rustig. Uit de wellicht veront
rustende getallen mag in ieder geval
niet de conclusie worden getrokken, dat
de belangstelling voor Texel is ver
minderd. Somber is het dat ook voor
dit jaar de vakantiespreiding verre van
ideaal is, zodat ook voor het komende
seizoen niet °P een toename van het
aantal overnachtingen moet worden
gerekend.
Groei
Niet alle sectoren gaven teruggang
te zien. Het aantal overnachtingen in
hotels b.v, steeg van 87.663 naar 95 917,
een verschil van 8.254 of 9,4%. In de
sector gemeubileerde verhuur groeide
het overnachtmgenaantal met 840, een
'/2%. Overnachtingen in de logies-met-
ontbijt sector namen toe met 943 of
1,8% en bij de Vakantie-oorden werd
zelfs een stijging van 1366 of 13,7%
geregistreerd.
altijd de nieuwste modellen bij
ker. Het is een volksziekte, die alleen
succesvol bestreden kan worden met
aller medewerking, zoals dat in het
verleden ook is gebeurd met pokken en
tuberculose. Steeds vaker komt long
kanker voor, die zo goed als zeker
wordt veroorzaakt of sterk bevorderd
door het roken van sigaretten. In 1925
stierven 72 mannen en 29 vrouwen in
Nederland aan longkanker; in 1935 ste
gen deze getallen respectievelijk tot
332 en 106, in 1946 tot 739 en 142, in
1960 tot 2652 en 237 en in 1967 tot 4332
en 305. Opvallen is de enorme stijging
en het grote verschil tussen de sterfte
cijfers voor mannen en vrouwen. Van
de mannen, die in 1967 aan kanker
overleden, was meer dan een derde
longkankerpatient. Het verband met
roken is duidelijk aangetoond. In 1925
bedroeg de sig^rettenconsumptie per
hoofd 269 stuks per jaar; 'in 1967 was
dat gestegen tot 1321 stuks, dus vijf
keer zoveel.
Aanlooptijd
Rond 1920 werd de sigaret voor de
massa bereikbaar. Rekening houdend
met de zg. aanlooptijd van longkanker
(die 20 - 25 jaar bedraagt) klopt het
dat het aantal longkankerpatiënten na
1945 met sprongen steeg. Na de oorlog
zijn ook de vrouwen sigaretten gaan
roken. Op grond van dezelfde redene
ring mag worden verwacht, dat onder
hen de longkankersterfte rond 1970
enorm zal stijgen en waarschijnlijk ge
lijk zal gaan liggen met de sterfte on
der de mannen. In Amerika, waar
vrouwen al eerder sigaretten begonnen
te roken, is die verwachting al door de
feiten bevestigd. Daar neemt het aantal
longkankersterfgevallen onder vrouwen
al sterk toe. Ook hart- en vaatziekten
worden door roken in de hand ge
werkt.
Dr. Meinsma concludeerde nuchter
redenerend, dat momenteel van de tien
mannelijke rokers er drie sterven aan
de gevolgen daarvan, derhalve een
kans van 3 op 10 om vroegtijdig dood
te gaan.
Momenteel rookt 64% van de man
nen van 15 jaar en ouder; voor de
vrouwen bedraagt dit percentage 42.
Nu de genezingskansen voor longkan-
kerpatienten nog niet groot zijn, is het
zaak de ziekte te voorkomen door met
roken te stoppen. In de praktijk is iets
merkwaardigs gebleken: mannen rea
geren verstandiger op anti-rookakties
dan vrouwen. De mannen zijn er veelal
wel toe te brengen met deze ongezonde
gewoonte op te houden; vrouwen trek
ken er zich niets van aan. Uit de en
quêtes van LTS en Huishoudschool was
gebleken, dat van de LTS-jongens 50%
rookt en van de Huishoudschool-meis
jes 69%. Als deze jongelui blijven ro
ken, zal een belangrijk aantal van hen
te zijner tijd tot de sterfgevallen horen,
zo redeneerde Dr. Meinsma sinister
„Houd er mee op of ga over op pijp of
sigaar; dat geldt ook voor de meisjes",
zo voegde hij eraan toe.
(Zie vervolg tweede blad)
Op de foto ziet men sloper-schroot-
handelaar K. Spigt, terwijl hij op het
punt staat korte metten te maken
met de pers waarop de Texelse Cou
rant de afgelopen veertig jaar is ge
drukt. De machine, die de laatste
twee jaar al niet meer werd gebruikt,
omdat een veel snellere opvolger zijn
taak heeft overgenomen, moest ver
dwijnen om plaats te maken voor de
nieuwe (tweede) zetmachine, die bin
nen enkele weken in onze drukkerij
zal worden geplaatst. Op de oude pers
zijn ongeveer 14 miljoen Texelse Cou
ranten gedrukt. De ouderdomsver-
schijnselen waren zo talrijk, dat geen
drukkerij er een redelijk bod op wilde
doen. Besloten werd daarom het 3Vb
ton zware gevaarte als oud ijzer te
verkopen. Het slopen moest snel gebeu
ren, zodat de voorkeur aan de voor
hamer werd gegeven boven tang en
schroevendraaier. Het in elkaar ram
men van de pers werd door ons perso
neel eenstemmig een historische ge-
gebeurtenis genoemd en er is nog even
serieus aan gedacht om wethouder
Daalder te vragen de eerste klap te
geven. Bij nader inzien vond men het
echter niet passend een wethouder een
dergelijk destructief karwei te laten
verrichten. Zonder ceremoniën kon
Spigt dus zijn gang gaan
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 15 tot en met 21 januari 1969
Geboren Richard Martinus Jacobus,
zv. Sylvester A. Witte en Maria P. van
de Wetering; Niels Arne, zv. Feikke
H. Spanjer en Ingrid Brink; Eduard
Jan Anthonius, zv. And ré C. Zoetelief
en Johanna M. van Beek; Frank, zv.
Cornells G. A. van Poelje en Marianna
Vlas; Frangoise, dv. Johan W. Keijser
en Maria F. Duinker.
Overleden: Cornelis Kuip, oud 89
jaar; Neeltje Bakelaar, ev. Van dei-
Werf, oud 87 jaar; Cornelis Barhorst,
oud 73 jaar, Marretje Timmer, wv.
Huisman, oud 78 jaar.
„Amalia-weg
