AGENDA I^AKAO^I ROTATOR loe moeten we ons wapenen tegen droogteschade? ff DRANK MET DE ZILVEMEN LEPEL andbouw en VEETEELT>hh Gronintfi'ii Moderne mensen (I) Moderne mensen If Pittig,vetarm en. zo voordelig prijs! ;EDE BLAD TEXELSE COURANT VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1969 ibriek voor I Onder rcilititlii' iadat in de eerste week van juli lelijk verschijnselen van droogte- ,de naar voren kwamen, is er in de ede week van deze maand zoveel »n gevallen, dat bij velen de gedach- ing leven, dat we er deze zomer ver- wel zonder kleerscheuren zouden Dmen. Een hoeveelheid van 25 - 30 regen is toch maar niet zo opeens 'r verdwenen, was de gedachte. Nog 5r nauwelijks één week nadat de ste regen viel, begonnen op bepaalde atsen enkele gewassen al weer dui- jk te demonstreren, dat met de £e- en hoeveelheid water het eind van groeiperiode niet kon worden ge ld. En op het moment, waarop we dit keltje schrijven (22 juli) is het zo, het aantal percelen, dat duidelijk droogte lijdt veel groter is dan in de ste week van juli. )it laatste is wel zeer speciaal het il met 't gewas bieten. Zoals we in 'n artikel al vertelden hebben bieten begin juli betrekkelijk weinig last droogte. Het gewas is dan nog in de [gdgroei en heeft lang niet die hoe- Iheden water nodig als op een later itip. We hebben het al meermalen .«rvonden- Wat droogteschade be lt is voor het gewas bieten de tweede jtvan juli en de maand augustus de jtieke tijd. Er zijn op dit moment al •len bieten, die zelfs in de nacht de niet meer oprichten. Wat kunnen we er aan doen i een droge periode komt bij de ïren op de meest droogtegevoelige Krijven de vraag weer naar boven Kt er kan worden gedaan om de grond lnder gevoelig voor droogte te maken. Vzijn er van overtuigd, dat wanneer dot artikeltje nog weer eens gaan Ijzen op de diepgrondbewerking, dat 1 niet de enige manier is om de grond )er weerstand tegen droogte te geven. 5 wel zo, dat het één manier is. Op t moment is dit weer duidelijk te hstateren. i het vorige artikeltje noemden we hele percelen waar dit te zien is. Dat Jntal is op het moment al weer belang- Ik groter, terwijl het op de eerder ge- Imde percelen nog weer duidelijker Jar voren komt We vinden nu ook op It bedrijf ,,'s Hertogenbosch" van de Ier Witte, op de bedrijven van Gebr. Itten in polder de Eendracht, en op It bedrijf „Wageningen" van de heer Irendregt duidelijke illustraties van de Irbeteringen, die met diepploegen en opwoeien kunnen worden verkregen. Ifegelijk moeten we daarbij de op- Jerking maken, dat het goede resultaat een diepgrondbewerking alleen tot Iting komt in een groeiseizoen, waarin jdelijk te weinig regen valt. De laatste njaar lijken dergelijke perioden min- irvaak voor te komen dan in het ver- jden. Dit is wel de voornaamste reden, kt de animo om over te gaan tot een |epgrondbewerking de laatste jaren inder groot is. Welke mogelijkheden op dit moment Het staat voor ons vast, dat wanneer ieder moment de mogelijkheid aan lig was om de werktuigen, die nodig jn voor de diepgrondbewerking aan te ikken dat er dan ook in de afgelopen en plaatselijk nog wel eens een per il een bewerking zou hebben gekre- Die mogelijkheid is er echter niet. it geldt niet alleen voor dat ieder iment", maar ook voor de oppervlak die wordt aangeboden. We hebben it in het verleden kunnen waarnemen, ït voor z'n bewerking een „trein" van 'erktuigen nodig is. En men kan die iet laten aanrukken om een paar hec- iren te bewerken. We denken hier aan de diepgrondbewerkingswerktuigen van de Fa. van Damme uit Middenmeer. Naast de werktuigen van deze firma is er de laatste jaren op kleine schaal ook gewerkt met de mengrotor „Cere- jac"„ die op ons eiland aanwezig was. Een werktuig, waarmee tot een diepte van plm. 60 cm. een zeer goede menging van grondlagen werd verkregen. We moeten twee bezwaren van dit werk tuig noemen. In de eerste plaats het feit, dat niet dieper dan 60 cm. kon worden gewerkt en in de tweede plaats de geringe capaciteit van dit werktuig. De werkbreedte was nl. maar 35 cm. Voor droogtegevoelige gronden geeft een bewerking tot een diepte van 60 cm. zeker enige verbetering. Dit is op het moment hier en daar ook weer te zien. Houdt de droogte echter te lang aan, dan is een bewerking tot deze diepte niet voldoende. Ook op Texel is daarom meermalen de opmerking gemaakt, dat de „Cerejac" uit zou moeten groeien tot een werktuig, dat dieper kan werken en een grotere capaciteit heeft. Nieuwe mogelijkheden Aan die laatste wens is de Ned. Hei demaatschappij, die bij de ontwikkeling van de mengrotor een belangrijke rol heeft gespeeld, tegemoet gekomen. De Cerejac is gevolgd door een machine met een maximale werkdiepte van 90 cm. en een werkbreedte van 55 cm. Ook met dit werktuig bleef het bezwaar nog bestaan, dat de capaciteit, zowel naar de kant van de diepte als de breedte nog niet voldoende was. De tweede mengrotor is nu gevolgd door een derde met een werkdiepte van maximaal 1.25 meter en een werkbreed te van 1,50 meter. Om deze mengrotor ook op minder draagkrachtige gronden te kinnen gebruiken is hij gebouwd op een Amerikaanse raketdrager Deze heeft zes zeer brede banden, waarvan er vier hydraulisch worden aangedreven. De kans op structuurbederf is daardoor zeer klein. Enkaie gegevens van deze grote mengrotor zijn Breedte 2,75 mtr. Lengte 7,50 mtr. Hoogte 2,70 mtr. Diameter van de rototr 2,40 mtr. Gewicht 9000 kg. Capaciteit lVa tot 2 ha. per dag We zijn er van overtuigd, dat de machine met deze capaciteit de moge lijkheid heeft om veel Texelse grond minder droogtegevoelig te maken. U zult begrijpen, dat voor zo'n bewerking een flinke greep in de portemonnee moet worden gedaan. De kosten worden geschat op 1.500,tot ƒ1,600,per ha. We mogen er hier wel op wijzen, dat een voordeel van het werk met de (Foto: Nederlandse Heidemij). mengrotor is, dat na het werk de grond bij wijze van spreken zaaiklaar ligt. We krijgen niet het beeld, dat we na het diepploegen, dat in de zomer van 1959 is gebeurd, te aanschouwen kregen en dat door diverse mensen als een „maanland schap" werd aangeduid. Armstrong en z'n collega's zouden ons kunnen vertel len of dit stukje fantasie met de werke lijkheid overeenkomt. Moeten wc deze kant op Het zal een kwestie van rekenen zijn of we voor bepaalde gronden op ons eiland naar een bewerking van de grond met de hiervoor genoemde grote mengrotor moeten gaan. Het feit, dat deze bewerking ƒ1.500,per ha. kost, betekent niet zonder meer, dat we hem moeten afschrijven. Als de droogte even aanhoudt, zullen er zeker gevallen ko men, waarin de schade enkele hon derden guldens per bunder gaat be dragen. Daarnaast menen we, dat het voor veebedrijven van groot voordeel kan zijn als er meer zekerheid omtrent de groei komt. De gewenste vergroting van de bedrijven betekent ook, dat we naar een maximale veebezetting per ha. moeten. Als we ons blijven moeten gaan instellen op een bezetting, die rekening houdt met een droogteperiode kan dit jaarlijks een belangrijke korting van het inkomen betekenen. Daarom zou het beslist onjuist zijn om alleen met het oog op de kosten deze bewerking een voudig af te wijzen. Als de mogelijkheid zich voordoet, willen we graag met belangstellende boeren binnenkort een excursie organi seren naar een gebied, waar de grote mengrotor aan het werk,is. Een paar weken geleden besloot ik een artikel, waarin het ging over het boer worden en het boer zijn met deze woorden: „Laten we als agrariërs ook in dit opzicht moderne mensen zijn". Uit enkele uitlatingen meen ik te moeten opmerken, dat de uitdrukking moderne mensen" bij heel veel agrariërs minder goed valt. Ik zou bijna zeggen, dat het een „besmette" uitdrukking is. Al naar gelang van liggingen inslag denkt men bij de ze uitdrukking aan verschillende za ken. Bij de een is dit een bepaalde stroming in het religieus denken, een tweede ziet als hij dit hoort het Texel se strand 00 een mooie zomerdag en een derde denkt aan een groot land bouwbedrijf, dat tot in het maximale is geautomatiseerd. Het zou daarom wellicht beter zijn om in plaats van over „moderne men sen", te spreken van mensen, die doel matig denken en werken. En dan kan doelmatig handelen in diverse gevallen overeenkomen met het gebruik van een voudige middelen. Ik moest daaraan denken bij een op merking van een van de commentato ren van de maanreis. Toen de tijdelijke maanbewoners bezig waren om met touw en katrol „de buit" van de maan in hun maanlandingsvoertuig te hijsen, zei hij, dat de organisatoren voor deze maanreis bewust voor deze methode hadden gekozen. Men had er mogelijk een zeer dure apparatuur, die tegelijk veel ballast betekende voor kunnen ma ken, maar in dit geval kon het op deze manier. Het komt me voor, dat heel veel men sen, ook agrariërs van zo'n voorvalletje nog iets kunnen leren. Ook een moderne boer behoeft het niet altijd te zoeken in het dure en ingewikkelde. Heel eenvou dige zaken kunnen op een bepaald moment van even groot belang zijn als de meest moderne machine. Een paar voorbeelden Je maakt het nog al eens mee, dat op een bedrijf de allernieuwste werktuigen aanwezig zijn, maar de dammen, waar door deze machines naar het veld moe ten, zijn zo smal, dat het iedere keer weer moeite kost om de machines er zonder schade door te krijgen. Of wat ook geen zeldzaamheid is, dat de af sluiting van de dammen met hekken en/ of draden zo gebrekkig is, dat het veel kostbare tijd vraagt om er doorheen te komen. Het gebeurt me ook wel eens, dat ik bij het zien van grote bossen stekels de vraag voel opkomen of een eenvou dige spuit voor het bestrijden van deze stekels of zelfs een doodgewone stekel hakker niet meer op z'n plaats zou dan dan een tractor, hooipers, opraapwagen, enz. In deze gevallen is naar mijn me ning het doelmatig denken en handelen ver zoek. Ook nu denk ik weer aan het artikel tje over het boer worden en het boer zijn. Een paar dagen nadat dit versche nen was, kwam ik op één van de Texel se bedrijven, waar in het gesprek bleek, dat men van deze pennevrucht kennis had genomen. Op het moment, dat ik op het bedrijf kwam waren vader en een zoon bezig met een karweitje, dat beslist met tot de meest aangename werkzaamheden van een boerenbedrijf kan worden ge rekend. Het gebeurde bovendien niet op de meest moderne wijze. De omstan digheden op het bedrijf waren op dit moment zo, dat het ook niet nodig was om het op een hypermoderne manier te doen. Ze konden het in dit geval met „touw en katrol" doen. (Zie „Moderne mensen" I). Toch bleek uit het gesprek, dat volgde, dat ik hier te maken had met „moderne mensen". De zoon, die vader op dat moment hielp, was niet bezig met zijn normale dagelijkse werk. Die lagen op ander ter rein en zouden, zoals uit het gesprek bleek, ook wel blijvend op ander terrein blijven liggen. Niet omdat deze zoon mets voor het boerenbedrijf voelde, of er door zijn tot nu toe genoten opleiding een beetje op neerkeek. Hij vertelde mij, dat hij best boer had willen worden. Op het bedrijf van va der was daarvoor echter geen mogelijk heid, omdat er al een andere zoon was, die vader zou opvolgen. „En", zei hij, „ik zou niet op ieder bedrijf boer willen worden". Uit het verdere gesprek bleek weer duidelijk, dat dit al weer geen kwestie was van minachtend neerkijken op kleine bedrijven, maar een kwestie van economisch denken. Hij zag heel goed in, dat een flink aantal van de te genwoordige bedrijven in de toekomst geen volwaardig inkomen meer zou kunnen opleveren. Deze jonge man zag verder heel dui delijk, dat een mens meer dan één mo gelijkheid heeft. Het is als regel be slist niet zo, dat iemand alleen maar geschikt is voor boer, dominee, voor lichter of winkelier. De meeste mensen hebben nog wel iets meer in de mars. 'k Ben er van overtuigd, dat een werkelijk goede boer nog wel een aan tal mogelijkheden had gehad om met Vrijdag 1 augustus Den Hoorn, 14.00 uur, strandspelen bij paal 9, leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden bij huisje badmeesters. Den Burg, Sarasani, 19.30-24 00 uur. Zaterdag 2 augustus Oosterend, Rommeltjesmarkt in de Blazerstraat, 14 00 uur. Den Burg, Sarasani, Tea Set, 19,30- 24.00 uur. Zondag 3 augustus Oosterend, 14.00 uur Autocross georga niseerd door M.A.B.-club, terrein van Dros, Harkebuurt. Den Burg, Sarasani, Exception, 19.30 - 24.00 uur. Maandag 4 augustus Oudeschild, 14.00 uur, kinderspelen bij R.K. Kerk, leeftijd 7-14 jaar. Aanmel den op het terrein. Den Hoorn, zeeviswedstrijd 19 00 uur bij paal 9. Den Burg, Sarasani, The Buffoons, 19.30-24.00 uur. Dinsdag 5 augustus De Koog, Speurtocht vanaf de Speel weide, leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden op speelweide om 10.00 uur. De Koog, 14.00 uur, strandspelen einde Badweg, leeftijd 7-14 jaar Aanmelden huisje badmeesters. De Koog, 19.00 uur, volleybal en volks dansen op voetbalveld, leeftijd 16 jaar en ouder. Aanmelden op het veld. Den Hoorn, Strijd om de man en de vrouw, op het Klif achter De Narcis, aanvang 20.00 uur. Den Burg, Sarasani, Cuby and the Blizzards. Woensdag 6 augustus Den Burg, Folklore, 14.00 uur, oude ambachten, ponywagentjes; 19.00 uur Marg. Sinclair drumband, volksdans groep, boerenkapel, opvoering UDI van ,,De Strooppot", dansen in Casino. De Koog, tenttheater, Beierse avond met groot Tiroler orkest „Oberbayern", aanvang 8 uur (naast WV) Donderdag 7 augustus De Cocksdorp, kinderspelen terrein Sluftervallei, 10.00 uur, leeftijd 7-14 jaar; aanmelden op het terrein. De Cocksdorp, 14.00 uur strandspelen bij de Vuurtoren, leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden bij strandpaviljoen. De Koog, tenttheater, Beierse avond met groot Tiroler orkest „Oberbayern", aanvang 8 uur (naast VW) Vrijdag 8 augustus Den Hoorn, 14.00 uur, strandspelen bij paal 9, leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden bij huisje badmeester. succes z'n brood te verdienen. Dat vader en zoon op het bewuste bedrijf dit goed dóór hadden, is er een bewijs voor, dat ze in staat waren om modern te den ken en te handelen. A.'XiiiiiiiiiiiiiiiiunuuuuiiiiiiiiiiiimiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiuiuiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiuiuiiiuiiiiiuiiuiJiiiiuiiiuiuiiuiuuuituiJiuiuuiuuuiiuuiauuiJuuiuiiuiiiJiuuiuiuu FEUILLETON door TOM LODEWIJK ^ïiiiiuaaiiiiiiHiiiuiiiuiiJUULUiuuiwtmjiiiiiuiiuiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiHiiiiiiiiiiimiiiiiuiiuuuiumiiiuiuiiuuiujjiijyuuiUimuuiuiiiuujuiiüuiiiuujuuiiiiuuiuuuiuui' 22 „Ach kom, zei de veilingmeester, ie maakt de prijs? dat doen de kopers odi zelf?" Rein Stok wist dat hij gelijk had en Jt maakte hem nog knorniger. Hij had et warm en voelde zich vreemd moe. zag er tegenop van zijn stoel op te '■aan, toen de bel aankondigde dat de tiling zou beginnen. Moeilijk besteeg ■j de trap. ,2ie je Rein Stok?'' zei een van de "igere exporteurs tot zijn maat, „vind niet dat hij oud wordt? hij kruipt trap op". .Hij zal last van de warmte hebben, «t wij nog .0 nou, maar ik wil met jou d doen wie het eerst boven is!" ,iDoe je ook niet meer als je zo oud ent als Rem". De afslager zat in de ton, de lichten- nummers kondigden de eerste par- !J aan, de wijzer maakte een scherpe *aai, begon terug te lopen. Ping! veer- ;en en een half voor die Bellona's, dat ^on al goed! Hier en daar werd ge- loten. Reindert keek in zijn catalogus, hij t dat partijtje Cordell Hull in de ten houden. Veertien-half had hij ge- dit was al duur genoeg, maar hen onrustig, zou hij ze maar niet op jftien afdrukken? Ring! Zestien gul- Weer klonk het gefluit. Hij veegde voorhoofd af. Ging dat zo? Gerrit toch niet overdreven, toen hij zei dat het een gekkenhuis was. Inmiddels zat hij er naast. Uitkijken. In gedach ten verhoogde hij zijn prijs, hij moest scherp opletten. Die Eisenhouwërs, hij moest maar op twaalf en een half af drukken, de wijzer draaide terug. Rein dert drukte op de knop, te vroeg! Der tien! „Nou, daar was je me een banddikte voor", zei z'n buurman. „Lk vind het een knappe prijs", zei Reindert morrend. „Een knappe prijs? een idiote prijs maar je ziet hoe het gaat". „We zijn allemaal bezeten". „Ja, als we allemaal de koppen bij elkaar staken". „Haha", zei Reindert vreugdeloos. Ze zaten hier immers om mekaar een vlieg af te vangen! Gespannen volgde hij het verloop van de veiling. Hij zat zich te veel op te winden, dat hart bonsde.hij keek om naar het meisje van de cantine, zijn keel was droog, zijn tong als leer. Maar ze liep in het andere vak met haar dienblad. Nou opletten Reindert, nu komen die Lefeberswat waren de cijfers van die klok onduidelijk, je kon ze haast niet onderscheiden, heft werd zo donker in de zaal, ging de zon nou opeens weg? „Stop", riep de veilingmeester ge schrokken. De kopers aan de kanten vlogen hun banken uit. Reinderts buur man zag wit als een doek. „Hij zakte zó opzij", stamelde hij. De afslager sprong met een snoek sprong omlaag, haastte zich naar de te lefooncel om een dokter te bellen. Roerloos lag de zware man op de grond, ze hebben gauw een jasje onder zijn hoofd geschoven. „Niet er zo alle maal omheen", zei de veilingmeester, „hij heeft het al benauwd genoeg". Op gelucht dat hij gemerkt, dat het ergste wat hij gevreesd had, met gebeurd was. „We zullen maar even pauzeren he ren, we hebben er nu ons hoofd toch niet bij. Meneer Stok is door de warm te bevangen, de dokter is al gebeld". „Heb je al naar zijn huis gebeld?" „Ja, Bas komt met de wagen". Verwezen stonden ze te kijken, de bollen en de prijzen even vergetend. En ieder van de ouderen dacht: dan kan jou ook gebeuren. In de veiling zaal, waar totnogtoe alleen de harde werkelijkheid van de handel had ge heerst, hing nu een stemming die de betrekkelijkheid van alles wat mensen belangrijk achtten, beklemtoonde. Zo zat Reindert Stok nog net als zij naar de klok te loeren, en nu lag hij daar, een pak kleren met een bewusteloos mens erin. De dokter haastte zich de zaal bin nen. Hij had het al gauw gezien. De veilingdirektie kwam er bij. „Hij kan naar huis, maar met e'en ambulance. Nee, hij zal wel een tijdje van de kaart blijven. Hart ja. Hij is nogal zwaar en met die hitte". „En met die prijzen", zei de expor teur. „Tja, daar heb ik gelukkig niks mee te maken", glimlachte de dokter. Voorzichtig droegen ze Reindert de zaal uit. „Nou heren", zei de veiling meester bedrukt, „het leven gaat voort. Waar waren we?" „Vijf twee en tachtig, twaalf manden Madame Leföber zift 12" zette de af slager in. De klok draaide weer. En langs de zonovergoten weg reed de witte ambulance met een slakken- ganigetje naar het huis van Reindert Stok. Voor het eerst na jaren waren ze al lemaal bij elkaar. Herman, die al en kele jaren als professor in Princeton USA zat (Cecile had haar doel bereikt) was overgevlogen. Zijn vrouw bleef thuis bij de kinderen. Hans was er met Saartje en hun oudste zoon Rein, naar zijn grootvader vernoemd. Nel keek naar haar man, Piet de Braber, die zat daar met de twee zwagers en na het eerste „elkaar besnuffelen" zoals Saar tje opgemerkt had, met beide best bleek te kunnen opschieten. En Bas, Bas was eigenlijk een beetje zielig, vond Nel. Hij zat daar, grote forse blonde kerel, een kei van een vent om te zden, maar hij kon niet in de scha duw van zijn vader staan. Dat had je meer, zeiden ze in het vak, met zoons van vaders die zulke geheide karakters hadden. Een beetje te veel door pa gedomineerd, een beetje te veel verwend. Bas Stok had een kringetje vrienden, waarmee hij wel eens op stap ging, die wel van fuiven hielden en het niet te nauw namen, maar de degelijke vakmensen hielden hem niet voor vol, waarbij hij natuur lijk het nadeel had dat hij altijd met zijn vader vergeleken werd. „Het is de ouwe Rein niet" zeiden ze dan tegen elkander en daarmee was het vonnis geveld. Hij was nog altijd ongetrouwd en de opgemelde vrienden vonden dat hij groot gelijk had, want waarom zou je met een ons genoegen nemen als je ze bij 't pond kon krijgen? Hij paste wel op dergelijke opmerkingen te ma ken in het bijzijn van zijn vader, en had voor zijn moeder een te diep ge worteld respect. Zij, die al veel eerder zijn zwakke kanten had onderkend dan Reindert, die meende dat alles vanzelf wel goed kwam als de wilde jaren voorbij waren, was hem toch met veel meer begrip en vergiffenis voor zijn gebreken tegemoet gekomen dan de va der. Bas wilde het zich zelf niet beken nen, dat hij eigenlijk een vrouw zocht als zijn moeder, maar zijn reputatie en levenswijs waren er niet naar, dat juist dit soort vrouwen zijn pad zou kruisen. Hij moest genoegen nemen mef het avontuur. Na de ervaring in Amerika, toen hij bijna aan een uit gerekend vrouwtje was blijven hangen dat op zijn geld aasde, was hij wel voorzichtiger geworden. Maar dat hij „zijn rolletjes liet aflopen" was in zijn vak algemeen bekend. Nu zat hij er wat onbeholpen bij. Hij was geschrokken, toen hij zijn vader daar had zien liggen de grote sterke man, met gesloten ogen, machteloos op het ziekbed, en hij had het gevoel ge had of de grond onder hem wegzonk. Hoe hij ook gemopperd had op het al les bedisselen van de oude heer, hij had er altijd op vertrouwd dat de oude heel de zaakjes wel in de hand had. De eigenlijke verantwoordelijkheid had hij maar al te graag aan zijn vader over gelaten, en er zich niet op voorbereid, dat die verantwoordelijkheid te eniger tijd in volle zwaarte op hemzelf zou kunnen komen rusten. (wordt vervolgd)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1969 | | pagina 5